TVP Kultura Poniedziałek, 08.02.2021 09:55 REŻYSERZY S.II - VINCENTE MINNELLI 4/10 SEZON 2 (THE DIRECTORS - VINCENTE MINNELLI) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Vincente Minnellego, twórcy m.in. "Spotkamy się w St. Louis" czy "Amerykanina w Paryżu". 11:00 UKŁAD KRĄŻENIA - ODC. 6/7 - HUŚTAWKA Serial obyczajowy, 80 min, Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Edward Lubaszenko, Joanna Sobieska, August Kowalczyk, Zdzisław Wardejn, Mieczysław Voit, Jerzy Duszyński O następnej osobie ze starej fotografii Roman Bognar wie tylko tyle, że jest to ktoś związany z architekturą, pracujący w Krakowie. Wraca do miasta, znajduje pracę w krakowskim szpitalu jako pielęgniarz. Poznaje tu doktor Brzeską, nawiązuje się między nimi przyjaźń, a później głębsze uczucie. Młoda lekarka rozpoznaje w pielęgniarzu znanego chirurga, u którego była kiedyś przez jeden dzień na praktyce. Poszukiwania postaci ze zdjęcia nie dają rezultatu. Pewnego dnia do szpitala trafiają ranni w katastrofie autobusowej. Przypadkowo okazuje się, że jednym z nich jest człowiek poszukiwany przez doktora Bognara. Ale i tym razem trop okazuje się fałszywy. 12:30 MOJA NOWA DROGA Film obyczajowy, 37 min, Polska, 2009 Reżyseria: Barbara Białowąs Scenariusz: Barbara Białowąs Aktorzy: Roma Gąsiorowska, Michał Sitarski, Dorota Pomykała, Maciej Damięcki, Wojciech Wysocki Jedno z wielkich miast. Para trzydziestolatków, Piotr i Alina, próbuje realizować swoje marzenia. Ona zarabia w kasynie, aby móc pracować w zawodzie reżysera. W alternatywnej rozgłośni Piotr współorganizuje pomoc dla białoruskiej opozycji. Dzień ich zaręczyn początkowo zapowiada się jako radosne spotkanie dwóch rodzin i dwóch pokoleń, jednak podczas rodzinnej uroczystości wychodzą na jaw sprzeczności postaw i poglądów. Alina i Piotr muszą zdecydować, co w życiu jest dla nich najważniejsze. 13:25 METROPOLITAN OPERA - LEGENDA NOWEGO JORKU (THE OPERA HOUSE) Film dokumentalny, 110 min, USA, 2018 Reżyseria: Susan Froemke Dokument opowiada o budowie nowej siedziby Metropolitan Opera przez pryzmat wspomnień artystów, architektów i polityków, którzy kształtowali życie kulturalne i społeczne Nowego Jorku w latach 50. i 60. XX wieku. Wśród wielkich postaci w filmie pojawia się m.in. słynna sopranistka Leontyne Price, która śpiewała w "Antoniuszu i Kleopatrze" Samuela Barbera na otwarcie nowej Met w 1966 roku. Zobaczymy także Rudolfa Binga, dyrektora Met, który doprowadził do przeniesienia opery ze starej siedziby. Poznamy architekta i projektanta obecnego budynku Met - Wallace’a Harrisona oraz Roberta Mosesa, niezwykłego urbanistę, który zdecydował o wyburzeniu wielkiej połaci miasta (tej, w której rozgrywa się akcja musicalu Bernsteina "West Side Story"), aby zrobić miejsce dla Lincoln Center. 15:30 PRZYPADEK DLA POCZĄTKUJĄCEGO KATA (PRIPAD PRO ZACINAJICIHO KATA) Dramat obyczajowy, film surrealistyczny, 102 min, Czechosłowacja, 1970 Reżyseria: Pavel Juracek Scenariusz: Pavel Juracek Zdjęcia: Jan Kalis Muzyka: Lubos Fiser Aktorzy: Pavel Landovsky, Pavel Bosek, Slavka Budinova, Radovan Lukavsky, Natasa Gollova, Eduard Dubsky Ukończony już w okresie "normalizacji" film Pavla Jurka jest zapewne najciekawszą metaforą tego, co działo się w Czechosłowacji po inwazji wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 r. Film natychmiast skierowano na półki, zaś reżysera dyscyplinarnie pozbawiono pracy. Lemuel Guliwer ma wypadek samochodowy i w dalszą drogę rusza pieszo. Znajduje martwego zająca ubranego jak człowiek i zabiera mu zegarek z kieszeni kamizelki. Na wpół zburzony dom, do którego wchodzi, budzi wspomnienie dzieciństwa i tragicznie zmarłej ukochanej. Guliwer znajduje się w Balnibarbi - kraju, którego praw i zwyczajów nie rozumie. 17:25 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 5/15 - PUSTE KRZESŁO, CZYLI NIE WIERZĘ W ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA Serial komediowy, 54 min, Polska, 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Roman Kłosowski, Anna Seniuk, Alina Janowska, Wojciech Malajkat, Wojciech Mann, Irena Kwiatkowska, Joanna Kurowska, Janusz Gajos, Leonard Pietraszak Wigilię Madzia i Stefan spędzają sami z wnukiem Borysem. Stefan postanawia przebrać się za św. Mikołaja i w tym celu wychodzi na klatkę schodową. W tym czasie piętro niżej wybucha awantura. Złodziej przebrany za św. Mikołaja usiłuje okraść panią Boniakową. Sąsiedzi ruszają w pogoń za św. Mikołajem i łapią przebranego Stefana. W rezultacie inżynier Karwowski spędza wigilię w celi. Tymczasem Madzia bierze złodzieja za Stefana i wpuszcza go do mieszkania. Ten wiąże ją i okrada, opowiadając przy tym historię swojego życia. Kiedy wychodzi, Madzia postanawia szukać męża. Razem z Karolem odnajdują go w areszcie. Żeby zwolnić Stefana, potrzebne jest poręczenie osoby ogólnie znanej. Stefan zauważa na telewizyjnym ekranie Maliniaka udzielającego wywiadu i postanawia prosić go o pomoc. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - PĘTLA Dramat, 97 min, Polska 1957 Reż.: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Marek Hłasko, Wojciech Jerzy Has Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Tadeusz Baird Wykonawcy: Gustaw Holoubek, Aleksandra Śląska, Teresa Szmigielówna, Tadeusz Fijewski, Stanisław Milski, Stanisław Dewoyno, Roman Kłosowski, Tadeusz Gwiazdowski, Marian Jastrzębski, Emil Karewicz, Ignacy Machowski, Helena Makowska - Fijewska, Igor Przegrodzki, Zygmunt Zintel i inni Efektowny debiut Wojciecha Jerzego Hasa, jednego z najciekawszych polskich reżyserów powojennych. W "Pętli" późniejszy autor "Pismaka" stworzył podwaliny własnego języka filmowego. Jego znakiem rozpoznawczym jest mistrzowskie budowanie klimatu ekranowej opowieści; subtelne ukazywanie powikłanej, często poranionej psychiki bohaterów; fascynacja outsiderem wyrzuconym poza główny nurt życia, niepotrafiącym nawiązać kontaktu z otoczeniem. Te cechy stylu Hasa znalazły najpełniejszy wyraz w jego dokonaniach z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ("Pożegnania", "Wspólny pokój", "Jak być kochaną", "Szyfry"). Można się również w "Pętli" dopatrzyć nieśmiałej zapowiedzi "wizyjnego" Hasa, znanego przede wszystkim z "Rękopisu znalezionego w Saragossie" i "Sanatorium pod klepsydrą", ale także z filmów z lat osiemdziesiątych: "Pismaka", "Niezwykłej podróży Baltazara Kobera" czy "Osobistego pamiętnika grzesznika ...przez niego samego spisanego". Jak bowiem rozumieć owe dziwne przedmioty wypełniające mieszkanie alkoholika Kuby? Jak tłumaczyć aluzje do wizualnych ekstrawagancji niemieckich ekspresjonistów? Debiutancki film Hasa jest adaptacją wczesnego opowiadania Marka Hłaski pod tym samym tytułem. Akcja toczy się w ciągu jednego dnia. Głównym bohaterem jest Kuba, rozpaczliwie walczący z nałogiem pijaństwa. Po południu, wraz z narzeczoną Krystyną, ma udać się do lekarza, który zaaplikuje mu kurację. Na razie musi czekać. Czeka samotnie w mieszkaniu, które przypomina nieco rekwizytornię teatru. Co jakiś czas dzwoni telefon. To znajomi, niby współczujący, a tak naprawdę wścibscy i denerwujący. Kuba nie wytrzymuje. Poirytowany wychodzi na miasto. Włóczy się bez celu po ulicach, spotyka młodzieńczą miłość, wdaje się w burdę i ląduje w komisariacie. Wypuszczony idzie do baru "Pod orłem", gdzie znów sięga po kieliszek. "Pętla" jest filmem cholernie pesymistycznym. Śmiać mi się chce, gdy pomyśleć, że o ten sam pesymizm pomawiano "Eroikę" czy "Koniec nocy". Jeśli tamte filmy były mroczne i szare, to ten dopiero jest czarny jak bryła węgla pomazana smołą"- pisał pod koniec lat pięćdziesiątych jeden z krytyków. Celowo wolne tempo narracji chwilami męczy i drażni. Niemal namacalnie oddaje duszny ciężar przygniatający bohatera. Ulatują resztki nadziei, pętla zaciska się. Odtwarzający postać Kuby Gustaw Holoubek daje wstrząsające studium życiowego bankruta, targanego sprzecznymi uczuciami od otępienia do szaleństwa. Kamera niemal nie pozwala mu wyjść poza kadr, śledzi każdy ruch i wyraz twarzy. Odmierza etapy jego upadku, aż do tragicznego końca. "Idźcie na "Pętlę", film dobry, odważny, uczciwy"- zachęcał przed laty recenzent swoich czytelników. I choć przez ostatnie czterdzieści lat sporo wydarzyło się w polskim filmie, jego wezwanie niewiele straciło na aktualności. 21:50 POWIDOKI - FIODOR DOSTOJEWSKI BRACIA KARAMAZOW Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest powieść Fiodora Dostojewskiego "Bracia Karamazow". 24:00 SCENA MUZYCZNA - LUTOSŁAWSKI QUARTET Koncert, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Lutosławski Quartet, Marek Horodniczy (prowadzący) W kolejnym odcinku "Sceny Muzycznej" wystąpi Lutosławski Quartet. Od momentu powstania w 2007 roku Lutosławski Quartet szybko ugruntował swoją pozycję, występując na wielu prestiżowych festiwalach: Warszawska Jesień, Wratislavia Cantans, Klarafestival w Brukseli, Ankara Music Festival w Turcji, Hong Kong Arts Festival, Tongyeong International Music Festival w Korei Południowej, World Music Days, Jazztopad. Wystąpił w renomowanych salach koncertowych: Kioi Hall w Tokio, YST Conservatory w Singapurze, Hangzhou Theatre w Hangzhou, Forbidden City Concert Hall w Pekinie, Megaron w Atenach, Konzerthaus w Berlinie, Bozar oraz Operze Brukselskiej, a także w salach SESC w So Paulo, Filharmonii Narodowej oraz Studiu S1 w Warszawie. Zespół współpracował z paryskim IRCAM Centre Pompidou. 01:30 CZTERY WESELA I POGRZEB (FOUR WEDDINGS AND A FUNERAL) Komedia obyczajowa, 113 min, Wielka Brytania 1994 Reżyseria: Mike Newell Scenariusz: Richard Curtis Zdjęcia: Michael Coulter Muzyka: Richard Rodney Bennett Aktorzy: Hugh Grant, Andie MacDowell, Kristin Scott Thomas, James Fleet, Simon Callow, John Hannah, David Bower, Charlotte Coleman i inni Małżeństwo to dla jednych mężczyzn droga ku szczęściu, dla innych świat pełen ograniczeń i niebezpieczeństw, zwłaszcza gdy trafi się na kobietę kapryśną, nieobliczalną, skłonną do dominacji nad partnerem. Tak właśnie postrzega instytucję małżeństwa Charles, przystojny, pełen wdzięku bon vivant, który uwielbia kobiety, łatwo nawiązuje z nimi kontakty, ale nie chce się angażować "na poważnie". Wraz z grupką swych przyjaciół tworzy coś w rodzaju "klubu kawalerów" (choć należą do niego także panie), zdeklarowanych przeciwników formalnych związków. Wprawdzie czasami Charles zarzuca sobie chłód uczuciowy i niezdolność do wyrażania emocji, ale obserwacje małżeńskich perypetii w jego kręgu towarzyskim raczej utwierdzają go w przekonaniu o wyższości kawalerskiego stanu. Poznając kolejne panie, ewentualne kandydatki na żonę, Charles ma zawsze zbyt wiele wątpliwości, a jednocześnie w głębi duszy pragnie wielkiego, porywającego uczucia. Nie może przy tym nie zauważyć, że co i raz któryś z jego znajomych dołącza do grona żonkosiów. Traf chce, że Charles i jego przyjaciele są kolejno uczestnikami aż trzech ślubów i uczt weselnych oraz jednego pogrzebu. Podczas pierwszego z nich Charles poznaje Carrie, Amerykankę, która łączy swobodę obyczajów z wyjątkową urodą. Charles nadaremnie usiłuje zwalczyć swą fascynację piękną cudzoziemką. Niemal wbrew sobie nawiązuje z nią romans i odtąd Carrie jak cień towarzyszy jego życiu i myślom. Tyle że na następnym weselu dziewczyna rozbija w pył jego nieśmiałe marzenia o wspólnym szczęściu, przedstawiając mu swego bogatego, szkockiego narzeczonego, Hamisha. Wyznaje też Charlesowi, że był jej bodajże 32. kochankiem. Kolejne spotkanie obojga to już uroczystość z okazji ślubu Carrie z Hamishem. Zrezygnowany Charles zaczyna w końcu też rozglądać się za przyszłą żoną, ale serce leciutko mu krwawi na wspomnienie Carrie. Po premierze "Czterech wesel i pogrzebu" rozentuzjazmowani krytycy w całej Europie pisali: "To najlepsza komedia ostatnich miesięcy i najbardziej spektakularne zwycięstwo kina europejskiego nad Hollywoodem!". Inni podkreślali bardzo angielski charakter tego filmu, zrealizowanego z charakterystyczną dla tego kraju finezją i zamiłowaniem do niuansu, zachwycali się doskonałym scenariuszem, znakomicie łączącym nowoczesny liberalizm obyczajowy z jednoczesnym szacunkiem dla rytuału towarzyskiego i tradycji, rozpływali się nad błyskotliwymi dialogami i perfekcyjnym aktorstwem. Od tego właśnie filmu zaczęła się wielka kariera popularnego brytyjskiego aktora Hugh Granta (m.in. "Notting Hill", "Dziennik Bridget Jones", "Był sobie chłopiec", "To właśnie miłość", "Boska Florence"). 03:35 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadzący) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu.