TVP Kultura Wtorek, 09.02.2021 08:20 BIAŁORUSKI KLIMAT ODC. 6 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jakub Kowalczyk Scenariusz: Maria Czykwin 8 - odcinkowy program w formie cyklu reportaży przedstawiający najciekawszych niezależnych artystów tworzących na Białorusi. Maria Czykwin pyta o tożsamość, o korzenie, o inspiracje przedstawicieli wszystkich dziedzin artystycznych. Spotyka się z artystami we wskazanych przez nich miejscach ważnych dla ich tożsamości. Siergiej HUDZILIN jest pasjonatem fotografii. Za swój reportaż dokumentalny z koszar wojskowych otrzymał nagrodę Belarus Press Photo. Zafascynowany utrwalaniem życia ulicy, zmieniającą się tkanką miasta pokazuje Maszy kulisy pracy fotoreportera. Kolejką elektryczną jadą do miasteczka Żodina, gdzie mieści się fabryka Biełaz. Siergiej opowiada o tym, jak z aktywisty protestującego na placu stał się fotografem demonstrującym prawdę poprzez zdjęcia - metaforę uchwyconą w codziennym życiu. 09:00 PRZYPADEK DLA POCZĄTKUJĄCEGO KATA (PRIPAD PRO ZACINAJICIHO KATA) Dramat obyczajowy, film surrealistyczny, 102 min, Czechosłowacja, 1970 Reżyseria: Pavel Juracek Scenariusz: Pavel Juracek Zdjęcia: Jan Kalis Muzyka: Lubos Fiser Aktorzy: Pavel Landovsky, Pavel Bosek, Slavka Budinova, Radovan Lukavsky, Natasa Gollova, Eduard Dubsky Ukończony już w okresie "normalizacji" film Pavla Jurka jest zapewne najciekawszą metaforą tego, co działo się w Czechosłowacji po inwazji wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 r. Film natychmiast skierowano na półki, zaś reżysera dyscyplinarnie pozbawiono pracy. Lemuel Guliwer ma wypadek samochodowy i w dalszą drogę rusza pieszo. Znajduje martwego zająca ubranego jak człowiek i zabiera mu zegarek z kieszeni kamizelki. Na wpół zburzony dom, do którego wchodzi, budzi wspomnienie dzieciństwa i tragicznie zmarłej ukochanej. Guliwer znajduje się w Balnibarbi - kraju, którego praw i zwyczajów nie rozumie. 11:00 UKŁAD KRĄŻENIA - ODC. 7/7 - DOKTOR BOGNAR Serial obyczajowy, 75 min, Polska, 1978 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Aleksander Minkowski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Edward Lubaszenko, Maria Wachowiak, Józef Pieracki, Jerzy Trela, Halina Golanko, Gustaw Lutkiewicz, Jolanta Żółkowska, Olgierd Łukaszewicz i inni Roman Bognar bierze urlop w krakowskim szpitalu i jedzie do pobliskiego miasteczka, aby spotkać się z ostatnim człowiekiem ze starej fotografii. Ma nadzieję, że właściciel warsztatu samochodowego Łoboda pomoże mu oczyścić się z fałszywych zarzutów. W nawiązaniu kontaktu pomaga mu miejscowy lekarz, doktor Czarnobil, stryj Ewy Brzeskiej. W trakcie kolacji w restauracji Bognar uzyskuje pewność, że Łoboda dał łapówkę, ale nie może dowiedzieć się, komu ona została wręczona, zatem nie może nikomu udowodnić winy. Po powrocie do Krakowa zastaje wezwanie do stawienia się w komendzie MO w Warszawie. Doktor Brzeska postanawia jechać z nim, ale zjawia się jej mąż, który zdecydował się do niej powrócić. Roman sam wyrusza do rodzinnego miasta. Sprawa niesłusznego posądzenia o podanie pacjentowi śmiertelnej dawki morfiny wyjaśnia się. Osobą, która dokonała eutanazji, biorąc za to łapówkę od Łobody, jest jego kuzynka, która pracowała w klinice jako sekretarka medyczna. Doktor Bognar może wrócić do swojej pracy. 12:25 WNIEBOWZIĘCI Komedia obyczajowa, 45 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk, Jan Himilsbach Zdjęcia: Jan Laskowski Aktorzy: Zdzisław Maklakiewicz, Jan Himilsbach, Regina Regulska, Ewa Pielach, Ryszard Narożnik, Janusz Kłosiński Jedna z lepszych komedii Andrzeja Kondratiuka, w której główne role zagrał pamiętny duet Maklakiewicz - Himilsbach. Komedia to zresztą szczególna, bo oprócz autentycznego humoru, sporo tu nostalgii i materiału do nie zawsze wesołej refleksji. Bohaterami filmu są dwaj dojrzali mężczyźni, którym w życiu więcej się nie udało niż udało. Pewnego dnia dostają od losu niezwykłą szansę. Wygrywają dużą sumę w toto - lotka. Za uzyskane pieniądze postanawiają wybrać się w pierwszą w życiu podróż samolotem. Spróbowawszy smaku podniebnej peregrynacji, trwonią resztę gotówki na kolejne samolotowe eskapady. Stylistycznie film Kondratiuka miejscami przypomina dokument, przede wszystkim za sprawą gry naturszczyków, stanowiących większą część obsady, oraz dialogów, które często robią wrażenie improwizowanych. Realistyczna narracja doskonale wydobywa nieporadność dwójki bohaterów w próbie przekroczenia własnego losu. Pieniądze dają im możliwość zaznania innego życia, wcielenia się w inne role społeczne. Obaj chętnie korzystają z nowych możliwości, by na końcu przekonać się, że tak naprawdę najlepiej czują się, gdy są sobą. Film Kondratiuka przewrotnie pokazuje, że czasem spełnione wielkie marzenie nie czyni ludzi ani lepszymi, ani szczęśliwszymi. Pomaga natomiast zaakceptować własny los, jakikolwiek by on był. 13:25 BOLSZOJ - ODC. 2 (THE BOLSHOI - ODC. 2) Serial obyczajowy, muzyczny, baletowy, 44 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Valery Todorovsky Scenariusz: Anastasia Palchikova Zdjęcia: Sergey Mikhalchuk Muzyka: Pavel Karmanov, Anna Drubich Aktorzy: Margarita Simonova, Anna Isaeva, Alisa Freindlich, Valentina Telishkina, Alexander Domogarov, Nicolas Le Riche Historia młodej dziewczyny z prowincji, która marzy by zostać baletnicą. Towarzyszymy jej w fascynującej podróży pełnej przeróżnych przeciwności losu, która dzięki determinacji, cierpliwości i talentowi kończy się sukcesem. Dziewczyna zostaje primabaleriną Teatru Bolszoj. Wspaniała muzyka, genialne sceny tańca i wplecione fragmenty z różnych baletów wyróżniają ten format. 14:20 SCENA MUZYCZNA - LUTOSŁAWSKI QUARTET Koncert, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Lutosławski Quartet, Marek Horodniczy (prowadzący) W kolejnym odcinku "Sceny Muzycznej" wystąpi Lutosławski Quartet. Od momentu powstania w 2007 roku Lutosławski Quartet szybko ugruntował swoją pozycję, występując na wielu prestiżowych festiwalach: Warszawska Jesień, Wratislavia Cantans, Klarafestival w Brukseli, Ankara Music Festival w Turcji, Hong Kong Arts Festival, Tongyeong International Music Festival w Korei Południowej, World Music Days, Jazztopad. Wystąpił w renomowanych salach koncertowych: Kioi Hall w Tokio, YST Conservatory w Singapurze, Hangzhou Theatre w Hangzhou, Forbidden City Concert Hall w Pekinie, Megaron w Atenach, Konzerthaus w Berlinie, Bozar oraz Operze Brukselskiej, a także w salach SESC w So Paulo, Filharmonii Narodowej oraz Studiu S1 w Warszawie. Zespół współpracował z paryskim IRCAM Centre Pompidou. 15:25 ZŁOTA KLATKA (LA JAULA DE ORO) Dramat, 103 min, Hiszpania/Meksyk, 2013 Reżyseria: Diego Quemada - Diez Scenariusz: Lucia Carreras Zdjęcia: Mara Secco Muzyka: Leonardo Heiblum Aktorzy: Brandon López, Rodolfo Domnguez, Karen Martnez, Carlos Chajon Sara, nastolatka z Gwatemali, obcina włosy, przebiera się za chłopca i wraz z przyjaciółmi Juanem i Samuelem wyrusza w ekscytującą i niezwykle niebezpieczną podróż na osławionej trasie pociągami towarowymi do Los Angeles. Mają nadzieję na lepsze życie w USA, gonią za marzeniem, nie zdając sobie sprawy, że może zupełnie nie być tym, czym się wydaje. Rodzące się uczucie do indiańskiego chłopca Chauka, którego Sara spotyka w drodze, przynosi gniew i rozgoryczenie. Jednak w konfrontacji ze śmiertelnym zagrożeniem ze strony bandytów i skorumpowanych stróżów prawa, grupa nastolatków dostaje solidną lekcję przyjaźni i lojalności. [opis dystrybutora] 17:20 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 6/15 - ZA KULISAMI, CZYLI BISNESSWOMAN Serial komediowy, 56 min, Polska 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Zofia Czerwińska, Joanna Kurowska, Leonard Pietraszak, Roman Kłosowski, Wojciech Mann, Wojciech Wiliński, Alina Janowska, Ryszard Pietruski, Wojciech Malajkat, Paweł Nowisz, Krzysztof Materna i inni Jagoda, córka państwa Karwowskich, zostaje zaproszona do udziału w konkursie na Business Woman Roku. Rozpoczyna się zaciekła rywalizacja wśród polskich dam biznesu. Panie prześcigają się w organizowaniu rozmaitych akcji charytatywnych. Jednocześnie trwają zakulisowe rozgrywki i szukanie wpływowych protektorów. Karwowscy, którzy dali się wciągnąć w to szaleństwo, odnawiają dawne znajomości z obecnie ważnymi postaciami życia publicznego, ministerialnym dygnitarzem Maliniakiem i posłem Gajnym. Działania rywalizujących pań stają się coraz bardziej gorączkowe i bezsensowne, zaś organizatorzy konkursu uciekają do Afryki Południowej, oczywiście z pieniędzmi naiwnych. 19:10 POWIDOKI - FIODOR DOSTOJEWSKI BRACIA KARAMAZOW Dysk./wywiad/debata, 10 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest powieść Fiodora Dostojewskiego "Bracia Karamazow". 20:00 TEATR TELEWIZJI - WYMAZYWANIE CZ. 2 Teatr, 148 min, Polska, 2010 Autor: Thomas Bernhard Przekład: Krystian Lupa Reżyseria: Krystian Lupa Zdjęcia: Adam Sikora Aktorzy: Piotr Skiba, Maja Komorowska, Andrzej Szeremeta, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Adam Ferency, Waldemar Barwiński, Marcin Troński, Wojciech Wysocki, Jolanta Fraszyńska, Władysław Kowalski, Agnieszka Roszkowska, Agnieszka Wosińska, Małgorzata Niemirska, Sławomir Grzymkowski, Miłogost Reczek Sceniczna adaptacja powieści Thomasa Bernharda. Krystian Lupa zafascynowany radykalnym gestem odrzucenia wszystkiego, co zafałszowuje i deformuje człowieka i jego obraz świata, postanowił przenieść prozę austriackiego pisarza na deski teatru. Premiera przedstawienia odbyła się w Teatrze Dramatycznym w 2001 roku. Główny bohater rozlicza się ze swoim dotychczasowym życiem, przekreślając zarówno społeczne, moralne, religijne "normy i wartości", jak i dokonania filozofii, literatury i sztuki, a wreszcie własnego dorobku. Punktem wyjścia staje się nagła śmierć rodziców bohatera. W powieści Bernharda mieszkający samotnie w Rzymie austriacki filozof Franz Josef Murau, otrzymuje telegram donoszący o śmierci matki, ojca i brata w wypadku samochodowym. Po tym tragicznym wydarzeniu przystępuje do pisania tekstu, który ma stanowić rozrachunek z dotychczasową egzystencją. W tej specyficznej autobiografii ukazani zostają rodzice, brat i siostry, dalsi krewni i przyjaciele. Jest ona bowiem zarazem spowiedzią i oskarżeniem najbliższych. Ostatecznym rezultatem przedsięwzięcia okazuje się autokompromitacja. Kiedy Franz Josef przybywa do rodzinnego Wolfsegg, aby pokierować uroczystościami pogrzebowymi i podjąć obowiązki spadkobiercy, postanawia zniszczyć swoje dzieło. Czas od otrzymania wiadomości do pogrzebu jest czasem Auslöschung, czasem dramatycznego, pełnego sprzeczności monologu, rodzajem specyficznego testamentu bohatera. Jak podsumowuje sam reżyser Auslöschung to propozycja oczyszczenia, uratowania ludzkiej godności i prawdy przez "wymazanie". Jeden z najważniejszych spektakli Krystiana Lupy doczekał się właśnie rejestracji. Scenariusz nie został zmieniony na potrzeby telewizyjne. Nad przebiegiem czuwał Krystian Lupa i operator Adam Sikora. 01:15 MŁODA POLSKA - TAMA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Natalia Koniarz Scenariusz: Natalia Koniarz Zdjęcia: Stanisław Cuske Ojciec i syn w podróży. Spotykają się, żeby spędzić trochę wspólnego czasu, po tym jak wcześniej zerwali ze sobą kontakt. Nie jest to jednak beztroski weekend w chatce w Bieszczadach. Pijany ojciec pyta retorycznie: A co, ty myślałeś, że będzie lekko?. Budowanie tytułowej tamy na górskim potoku można odczytywać w kategoriach walki ze słabościami, wspólnego wysiłku skierowanego przeciw uprzedzeniom i wzajemnym pretensjom. W powstałym w ten sposób basenie można znaleźć oczyszczenie oraz (chwilowe) ukojenie. (źródło: filmpolski.pl) 01:50 PANORAMA KINA POLSKIEGO - PĘTLA Dramat, 97 min, Polska 1957 Reż.: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Marek Hłasko, Wojciech Jerzy Has Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Tadeusz Baird Wykonawcy: Gustaw Holoubek, Aleksandra Śląska, Teresa Szmigielówna, Tadeusz Fijewski, Stanisław Milski, Stanisław Dewoyno, Roman Kłosowski, Tadeusz Gwiazdowski, Marian Jastrzębski, Emil Karewicz, Ignacy Machowski, Helena Makowska - Fijewska, Igor Przegrodzki, Zygmunt Zintel i inni Efektowny debiut Wojciecha Jerzego Hasa, jednego z najciekawszych polskich reżyserów powojennych. W "Pętli" późniejszy autor "Pismaka" stworzył podwaliny własnego języka filmowego. Jego znakiem rozpoznawczym jest mistrzowskie budowanie klimatu ekranowej opowieści; subtelne ukazywanie powikłanej, często poranionej psychiki bohaterów; fascynacja outsiderem wyrzuconym poza główny nurt życia, niepotrafiącym nawiązać kontaktu z otoczeniem. Te cechy stylu Hasa znalazły najpełniejszy wyraz w jego dokonaniach z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ("Pożegnania", "Wspólny pokój", "Jak być kochaną", "Szyfry"). Można się również w "Pętli" dopatrzyć nieśmiałej zapowiedzi "wizyjnego" Hasa, znanego przede wszystkim z "Rękopisu znalezionego w Saragossie" i "Sanatorium pod klepsydrą", ale także z filmów z lat osiemdziesiątych: "Pismaka", "Niezwykłej podróży Baltazara Kobera" czy "Osobistego pamiętnika grzesznika ...przez niego samego spisanego". Jak bowiem rozumieć owe dziwne przedmioty wypełniające mieszkanie alkoholika Kuby? Jak tłumaczyć aluzje do wizualnych ekstrawagancji niemieckich ekspresjonistów? Debiutancki film Hasa jest adaptacją wczesnego opowiadania Marka Hłaski pod tym samym tytułem. Akcja toczy się w ciągu jednego dnia. Głównym bohaterem jest Kuba, rozpaczliwie walczący z nałogiem pijaństwa. Po południu, wraz z narzeczoną Krystyną, ma udać się do lekarza, który zaaplikuje mu kurację. Na razie musi czekać. Czeka samotnie w mieszkaniu, które przypomina nieco rekwizytornię teatru. Co jakiś czas dzwoni telefon. To znajomi, niby współczujący, a tak naprawdę wścibscy i denerwujący. Kuba nie wytrzymuje. Poirytowany wychodzi na miasto. Włóczy się bez celu po ulicach, spotyka młodzieńczą miłość, wdaje się w burdę i ląduje w komisariacie. Wypuszczony idzie do baru "Pod orłem", gdzie znów sięga po kieliszek. "Pętla" jest filmem cholernie pesymistycznym. Śmiać mi się chce, gdy pomyśleć, że o ten sam pesymizm pomawiano "Eroikę" czy "Koniec nocy". Jeśli tamte filmy były mroczne i szare, to ten dopiero jest czarny jak bryła węgla pomazana smołą"- pisał pod koniec lat pięćdziesiątych jeden z krytyków. Celowo wolne tempo narracji chwilami męczy i drażni. Niemal namacalnie oddaje duszny ciężar przygniatający bohatera. Ulatują resztki nadziei, pętla zaciska się. Odtwarzający postać Kuby Gustaw Holoubek daje wstrząsające studium życiowego bankruta, targanego sprzecznymi uczuciami od otępienia do szaleństwa. Kamera niemal nie pozwala mu wyjść poza kadr, śledzi każdy ruch i wyraz twarzy. Odmierza etapy jego upadku, aż do tragicznego końca. "Idźcie na "Pętlę", film dobry, odważny, uczciwy"- zachęcał przed laty recenzent swoich czytelników. I choć przez ostatnie czterdzieści lat sporo wydarzyło się w polskim filmie, jego wezwanie niewiele straciło na aktualności. 03:40 KINO NOCNE - KONGIJSKI TRYBUNAŁ (DAS KONGO TRIBUNAL) Film dokumentalny, 52 min, Szwajcaria/Niemcy, 2017 Reżyseria: Milo Rau Scenariusz: Milo Rau Zdjęcia: Thomas Schneider Dwadzieścia lat okrucieństw spowodowanych chciwością pochłonęło życie ponad sześciu milionów Kongijczyków. Reżyser filmu Milo Rau zorganizował na ekranie symboliczny kongijski trybunał, który przedstawia zeznania świadków, sprawców oraz opinie analityków, naświetlając jeden z najbardziej przerażających konfliktów współczesnego świata.