TVP Kultura Poniedziałek, 15.02.2021 10:00 REŻYSERZY S.II - SIERGIEJ EISENSTEIN 5/10 SEZON 2 (THE DIRECTORS - EISENSTEIN) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Siergieja Eisensteina, twórcy m.in. "Pancernika Potiomkina" czy "Iwana Groźnego". 11:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 4 CZCIJ OJCA SWEGO. ROK 1888 Serial historyczny, 73 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tadeusz Madeja, Franciszek Pieczka, Ewa Żylanka, Jerzy Grałek, Justyna Krawczyk, Jerzy Zygmunt Nowak, Ewa Leśniak, Lidia Bienias, Tadeusz Borowski Walka rządu pruskiego z polskością na Śląsku wciąż przybiera na sile. Sparaliżowany, sędziwy Franciszek Pasternik, czując nadchodzącą śmierć, pragnie pogodzić się z synem Antonim. Ze względu na stan zdrowia nie może go jednak odwiedzić zimą. Za radą rodziny wizyta zostaje więc odłożona do wiosny. Jednak stary kowal, nie mogąc doczekać się spotkania z synem, postanawia na własną rękę podjąć wyprawę do Sosnowca. Gdy zaskakuje go zamieć śnieżna, nie potrafi się przed nią ukryć i ginie. 12:25 BILET NA KSIĘŻYC (TICKET TO THE MOON) Film dokumentalny, 67 min, Niemcy/Czechy, 2019 Reżyseria: Veronika Janatkova Pół wieku temu, w czasach zimnej wojny i wyścigu zbrojeń, wydawało się, że jedyną drogą ucieczki ze świata podzielonego żelazną kurtyną był lot w kosmos. Kiedy linie lotnicze Pan American otworzyły listę oczekujących na pierwszy komercyjny lot na Księżyc, zapisały się na nią tysiące ludzi - i z Zachodu, i ze Wschodu. Był wśród nich dziadek autorki filmu, niedoszły podróżnik do krainy apolitycznej utopii, i główny bohater tej ciepłej, czeskiej ballady o niespełnionych księżycowych marzeniach. 13:55 BLUE NOTE RECORDS. WIĘCEJ NIŻ MUZYKA (BLUE NOTE RECORDS: BEYOND THE NOTES) Film dokumentalny, 82 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Sophie Huber Film dokumentalny przedstawiający historię jednej z najbardziej rozpoznawalnych jazzowych wytwórni płytowych Blue Note Records. W filmie poznajemy kulisy pracy nad płytami od czasów II wojny światowej aż do dzisiaj. 15:30 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 17:25 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 10/15 - BLIŹNIAK, CZYLI PIENIĄDZ ROBI PIENIĄDZ Serial komediowy, 56 min, Polska 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Występują: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Zofia Czerwińska, Joanna Kurowska, Leonard Pietraszak, Roman Kłosowski, Wojciech Mann, Wojciech Wiliński, Alina Janowska, Ryszard Pietruski, Wojciech Malajkat, Paweł Nowisz, Krzysztof Materna i inni Państwo Karwowscy postanawiają wreszcie po latach zmienić mieszkanie. Pani Madzia jest zdecydowana skorzystać z oferty pośrednika, który namawia klientów do kupna willi. Jej mąż uważa jednak, że "pieniądz powinien robić pieniądz". W tajemnicy przed żoną zaczyna grać na giełdzie. Konsekwentnie ukrywa przed nią wszystkie giełdowe wzloty i upadki. Stara się działać rozważnie, osobiście sprawdza kondycję firmy, której akcje kupił. Wreszcie decyduje się je sprzedać i nabyć tani pakiet akcji. I wtedy właśnie nadarza się okazja kupienia supertaniego domu. Gdy uszczęśliwiona Madzia chce sfinalizować transakcję, dowiaduje się, że Stefan całą gotówkę zainwestował w fabrykę koszul. 20:00 PANORAMA KINA POLSKIEGO - GIUSEPPE W WARSZAWIE Komedia, 95 min, Polska 1964 Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Scenariusz: Jacek Wejroch Zdjęcia: Antoni Nurzyński Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Elżbieta Czyżewska, Antonio Cifariello, Zbigniew Cybulski, Jarema Stępowski, Krystyna Borowicz, Aleksander Fogiel, Artur Młodnicki, Wojciech Siemion, Jan Matyjaszkiewicz i inni Już w pierwszej minucie filmu z szyn wylatuje wojskowy pociąg, którym pewien włoski żołnierz jechał na urlop. Włoch, Giuseppe Santucci, wsiada więc do pierwszego odjeżdżającego pociągu pełnego obywateli Generalnej Guberni. W czasie podróży poznaje dziewczynę ubraną, jak na konspiratorkę przystało, w skórzaną kurtkę i beret. Marysia bezskutecznie namawia go, by jej sprzedał - oczywiście za dobrą cenę - swoją broń. Do transakcji nie dochodzi, ale po przyjeździe do nieznanego mu jeszcze miasta, w trakcie zamieszania związanego z uliczną łapanką, Włoch i tak traci automat. Rozwścieczony podąża za dziewczyną, sądząc, że ma ona coś wspólnego ze zniknięciem broni. Trafia do mieszkania, które Marysia zajmuje wspólnie ze swoim bratem, Staszkiem, artystą malarzem jak najdalszym od konspirowania i wystrzegającym się jak ognia wszelkich kontaktów z wrogiem. Tymczasem Giuseppe nie ma zamiaru ruszać się z mieszkania, dopóki nie odzyska swojej broni. Tak rozpoczynają się przygody sympatycznego Włocha w okupowanej Warszawie. "Giuseppe w Warszawie" to komedia jak na lata sześćdziesiąte dosyć śmiała. Niewiele bowiem do tego czasu powstało filmów traktujących okupację na wesoło. Stanisław Lenartowicz przedstawił ją od strony obyczajowej, codziennej, zwykłej, choć także dramatycznej, pokazał, że i w tym tragicznym okresie warszawiaków nie opuszczało poczucie humoru. Film ma wartką akcję, instruktażowo wręcz wykonane zdjęcia - w poszukiwaniu "warszawskich", wojennych plenerów ekipa musiała udać się aż do Wrocławia. W roli tytułowego Giuseppe wystąpił znany z takich filmów, jak "Panienki z międzymiastowej", "Ciao, ciao bambina" czy "Rzymskie opowieści" Antonio Cifariello. Filmowe rodzeństwo zagrali Elżbieta Czyżewska i Zbigniew Cybulski. 21:45 POWIDOKI - LEO STRAUSS O MACHIAVELLIM Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji są książki Niccolo Machiavellego "Książę" i Leo Straussa o Machiavellim. 22:05 ŻELAZNA KLASYKA - WAŁKONIE (THE VITELLONI) Dramat obyczajowy, 102 min, Francja/Włochy, 1953 Reżyseria: Federico Fellini Scenariusz: Ennio Flaiano, Federico Fellini Zdjęcia: Carlo Carlini, Otello Martelli, Luciano Trasatti Muzyka: Nino Rota Aktorzy: Leopoldo Trieste, Franco Interlenghi, Riccardo Fellini, Alberto Sordi, Franco Fabrizi, Eleonora Ruffo Vitelloni czyli wałkonie to w języku włoskim synonim rozleniwionej i apatycznej młodzieży. Taki też żywot w małym, nadmorskim miasteczku prowadzi piątka przyjaciół. Fausto, Moraldo, Alberto, Riccardo i Leopoldo, którzy mimo iż zbliżającej się trzydziestki na karku, konsekwentnie unikają dorosłego życia oraz związanych z nim obowiązków. Swój czas spożytkują na pobytach w kawiarniach, na plaży, bawiąc się, wygłupiając i snując mało realne plany generalnie wszystko, żeby tylko nie myśleć o pracy. Jeden z bohaterów, Fausto uwodzi Sandrę, siostrę Moraldo. Jednak jej rodzice nie akceptują związku ich córki z bezrobotnym. Warunkiem jest ślub, na który chłopak nie chce się zgodzić. W efekcie dochodzi do niego. Okazuje się jednak, że Fausto musi dać jeszcze jeden dowód swojej odpowiedzialności, czyli podjąć pracę. Zatrudnia się w sklepie z antykami, choć to wbrew jego aspiracjom. Z całej grupy przyjaciół jedynie Moraldo wykazuje się odwagą, żeby w końcu porzucić miasteczko, wyjechać do Rzymu i odnaleźć to co naprawdę dla niego ważne. Scenariusz filmu, autorstwa Federico Felliniego, Ennio Flaiano i Tullio Pinelli zakładał umiejscowienie akcji w Pescarze, rodzimym mieście Flaiano. Ostatecznie Fellini wybrał bliskie reżyserowi, rodzinne Rimini. W tym tragikomicznym i nostalgicznym studium psychologicznym Fellini osiągnął artystyczną dojrzałość, co zostało uhonorowane Srebrnym Lwem na Festiwalu w Wenecji w 1953 oraz trzema Srebrnymi Wstążkami (nagroda przyznawana przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Filmowych) w 1954 oraz nominacją do Oscara za oryginalne materiały do scenariusza i sam scenariusz. 24:00 SCENA MUZYCZNA - BASTARDA Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Bastarda Trio W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Bastarda Trio w składzie: Paweł Szamburski (klarnet), Tomasz Pokrzywiński (wiolonczela) oraz Michał Górczyński (klarnet kontrabasowy). Muzycy mają na koncie już trzy albumy - poświęcony muzyce średniowiecznej "Promitateterno", podejmujący temat śmierci "Ars moriendi" oraz wydanyna początku 2020 roku "Nigunim". 01:30 BOSKI PORZĄDEK (GÖTTLICHE ORDNUNG, DIE) Komedia obyczajowa, 92 min, Szwajcaria, 2017 Scenariusz i reżyseria: Petra Biondina Volpe Aktorzy: Marie Leuenberger, Maximilian Simonischek, Rachel Braunschweig, Sibylle Brunner, Marta Zoffoli, Bettina Stucky Akcja rozgrywa się na początku lat 70. XX wieku. Jest rok 1971. Bohaterka filmu to Nora, młoda mężatka, która zgodnie z panującymi zasadami prawa małżeńskiego nie pracuje, zajmuje się jedynie domem i dziećmi. Mieszka wraz z mężem Hansem, dwoma synami i zgorzkniałym teściem Gittfriedem w spokojnej, szwajcarskiej wiosce Appenzell, odcięta od wielkiego świata i polityki. Na prowincję jeszcze nie do wszystkich docierają echa rewolucji obyczajowej zapoczątkowanej w kulturze zachodniej w latach 60. Emancypację kobiet uważano za przekleństwo, grzech i naruszenie tzw. Boskiego porządku. Spokój rodziny, jak i lokalnej społeczności mogą poważnie zachwiać wydarzenia, w których bierze czynny udział bohaterka filmu, młoda gospodyni domowa, coraz bardziej świadoma potrzeby zmian społecznych. Postanawia pracować, na co mąż nie nie wyraża zgody. Ale Nora nie zamierza się poddawać, wraz ze swoimi zwolenniczkami podejmuje trudną walkę o równe prawa dla wszystkich, o przyznanie praw wyborczych szwajcarskim kobietom. Nora wraz ze swymi towarzyszkami wzywa do strajku. 03:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAGDALENA ZAWADZKA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i młodości wspomina popularna aktorka filmowa i teatralna, Magdalena Zawadzka.