TVP Kultura Wtorek, 16.02.2021 08:30 BIAŁORUSKI KLIMAT ODC. 7 Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jakub Kowalczyk Scenariusz: Maria Czykwin Masza jedzie na Białoruś w poszukiwaniu swoich korzeni. Spotyka się z niezależnymi artystami i rozmawia z nimi o tożsamości, sztuce, życiu. W tym odcinku spotyka się z dwoma artystami, którzy swoją sztukę silnie łączą z ekologią. Udaje się na spacer po Mińsku z Igorem Korzunem, który przyjął na siebie rolę miejskiego leśniczego. Organizuje maratony po zielonych częściach Mińska, pertraktuje z władzami w.s zagospodarowania przestrzeni. Drugim bohaterem odcinka jest Alex Zhernosek, który wyprowadził się na chutor we wsi Biała Cerkiew. Fotograf żyjący w zgodzie z naturą, weganin, zafascynowany kulturami dalekiego wschodu, wokół swojego domostwa sadzi las. 09:05 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 11:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 5 WSZYSTKO DLA SYNA. ROK 1905 Serial historyczny, 76 min, 19 odc. , Polska 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Występują: Franciszek Pieczka, Jerzy Grałek, Tadeusz Madeja, Justyna Krawczyk, Ewa Leśniak, Jerzy Zygmunt Nowak, Leszek Świgoń, Ewa Zylanka, Lidia Bienias, Zbigniew Biernat, Tadeusz Borowski, Mieczysław Całka, Sabina Chromińska, Urszula Gierbuszewska, Wiesław Kantoch, Andrzej Kowalczyk, Andrzej Krasicki, Sławomira Łozińska, Ewa Nijaki, Aleksander Rzadkowski, Wiesław Slawik, Szymon Szurmiej, Tadeusz Szybowski i inni Nadchodzi "gorący" rok 1905. W Rosji wybuchają zamieszki. Rewolucyjne fermenty docierają także na Śląsk, w tym do Sosnowca, gdzie od kilku lat mieszka wielu przedstawicieli rodziny Pasterników - Anna i Antoni z bliskimi. Wszyscy oni musieli opuścić zabór pruski. Teraz mają nadzieję, że powstańcze wrzenie przyczyni się do szybszego odzyskania przez Polskę niepodległości. 12:30 SOBIE KRÓL Film obyczajowy, 37 min, Polska, 1973 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jerzy Braszka, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Marian Opania, Grażyna Barszczewska, Maciej Damięcki, Mieczysław Kalenik, Wacław Kowalski Bohater tej opowieści, Olek, pracuje w zakładzie naprawy samochodów. Jest dobrym fachowcem - w najbliższym otoczeniu nazywają go "królem". Pewnego dnia wyjeżdża autem do nowo poznanej dziewczyny. W czasie jazdy rozpiera go energia, wierzy, że spotkanie będzie udane. Po drodze postanawia zabrać do samochodu przypadkowo napotkanego mężczyznę, nie zdając sobie sprawy, że ta decyzja okaże się brzemienna w skutki. Pasażerem jest ekswięzień, który właśnie wyszedł na wolność i jedzie do swojej żony. Film zrealizowany według scenariusza Andrzeja Mularczyka, scenarzysty znanego m. in. z "Samych swoich". 13:20 BOLSZOJ - ODC. 3 (THE BOLSHOI - ODC. 3) Serial obyczajowy, 52 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Valery Todorovsky Scenariusz: Anastasia Palchikova Zdjęcia: Sergey Mikhalchuk Muzyka: Pavel Karmanov, Anna Drubich Aktorzy: Margarita Simonova, Anna Isaeva, Alisa Freindlich, Valentina Telishkina, Alexander Domogarov, Nicolas Le Riche Historia młodej dziewczyny z prowincji, która marzy by zostać baletnicą. Towarzyszymy jej w fascynującej podróży pełnej przeróżnych przeciwności losu, która dzięki determinacji, cierpliwości i talentowi kończy się sukcesem. Dziewczyna zostaje primabaleriną Teatru Bolszoj. Wspaniała muzyka, genialne sceny tańca i wplecione fragmenty z różnych baletów wyróżniają ten format. 14:25 SCENA MUZYCZNA - BASTARDA Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Bastarda Trio W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Bastarda Trio w składzie: Paweł Szamburski (klarnet), Tomasz Pokrzywiński (wiolonczela) oraz Michał Górczyński (klarnet kontrabasowy). Muzycy mają na koncie już trzy albumy - poświęcony muzyce średniowiecznej "Promitateterno", podejmujący temat śmierci "Ars moriendi" oraz wydanyna początku 2020 roku "Nigunim". 15:30 CHCE SIĘ ŻYĆ Dramat, 106 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Maciej Pieprzyca Zdjęcia: Paweł Dyllus Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Kamil Tkacz, Dorota Kolak, Arkadiusz Jakubik, Anna Nehrebecka, Katarzyna Zawadzka, Mikołaj Roznerski, Anna Karczmarczyk, Janusz Chabior Na 37. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Montrealu w 2013 r. widownia przyjęła "Chce się żyć" owacjami na stojąco, a przypieczętowaniem sukcesu były festiwalowe nagrody jury i publiczności. Nie inaczej było tegoż roku w Gdyni, gdzie film również zdobył wielkie uznanie i został uhonorowany Srebrnymi Lwami oraz nagrodą publiczności. Poruszający obraz dedykowany pamięci przedwcześnie zmarłej dokumentalistki Ewy Pięty, autorki dokumentu "Jak motyl", który stał się inspiracją dla twórców "Chce się żyć". Bohaterem w filmie jest Mateusz, cierpiący na porażenie mózgowe. Podejmuje on walkę o godność i prawo do normalnego życia. Mimo choroby i trudności w komunikacji ze światem zewnętrznym, udowadnia wszystkim, jak wiele może zdziałać siła ludzkiego ducha. Urodził się z poważnym defektem. Lekarze nie dawali mu żadnych szans. Jego rodzice nie mogli się jednak pogodzić z lekarską diagnozą. Od początku wierzyli, że ich syn, mimo kalectwa jest w pełni sprawny intelektualnie. Mateusz dorasta w miłości, otoczony troskliwą opieką najbliższych. Ma też u swego boku wierną przyjaciółkę - mieszkającą w sąsiedztwie Ankę. Splot okoliczności sprawia jednak, że chłopiec musi przeżyć rozłąkę z rodziną. Zostaje umieszczony w specjalistycznym ośrodku. Nie poddaje się, próbuje walczyć o swoją przyszłość, choć jest mu bardzo ciężko. W końcu w jego życiu pojawia się iskierka nadziei. Wiele się zmienia, kiedy do ośrodka trafia młoda wolontariuszka, ponadto pacjent zwraca uwagę lekarki, pracującej nad eksperymentalnymi metodami leczenia porażenia. 17:25 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 11/15 - MUSIMY SIĘ ZDZWONIĆ, CZYLI CIENIE PRZESZŁOŚCI Serial komediowy, 50 min, Polska 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Zofia Czerwińska, Joanna Kurowska, Leonard Pietraszak, Roman Kłosowski, Wojciech Mann, Wojciech Wiliński, Alina Janowska, Ryszard Pietruski, Wojciech Malajkat, Paweł Nowisz, Krzysztof Materna i inni Stefan Karwowski zabiera swego niesfornego wnuka do Cricolandu. Przypadkiem spotyka tu swoją dawną sympatię. Podczas gdy dorośli oddają się wspomnieniom, Borys i Ania, wnuczka znajomej, szaleją w wesołym miasteczku. Pochłonięte mnóstwem atrakcji dzieci nie przychodzą na umówione miejsce spotkania. Babcia i dziadek zaginionych wszczynają gorączkowe poszukiwania. Wreszcie wnuczęta odnajdują się, ale Borys, pobity przez starszych chłopaków, wymaga pomocy i opatrzenia ran. Stefan odwozi jeszcze znajomą do domu i spóźnia się na obiad. Wściekła Madzia, nie mogąc doczekać się męża, wychodzi na spacer. Dziwnym zbiegiem okoliczności ona też spotyka swoją dawną miłość. Snują czarowne wspomnienia, ale pani Karwowska szybko wraca do rzeczywistości - najważniejsze dla niej jest jednak miejsce u boku Stefana. 19:10 POWIDOKI - LEO STRAUSS O MACHIAVELLIM Dysk./wywiad/debata, 12 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji są książki Niccolo Machiavellego "Książę" i Leo Straussa o Machiavellim. 19:25 TRZECH OD "ZEBRY" Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Autor: Leszek Staroń W roku 1956 na fali tzw. odwilży, czyli poluzowania socjalistycznych kanonów kultury, w Krakowie trzech studentów Akademii Sztuk Pięknych postanowiło założyć magazyn artystyczny o charakterze graficzno - literackim, w którym - oprócz rodzimych - zamieszczone byłyby także importowane z Zachodu wszelkie nowinki artystyczne z dziedziny sztuk pięknych i literackich. Powstałe czasopismo nosiło tytuł ZEBRA. 20:00 LES BALLETS DE MONTE - CARLO: NACHO DUATO, JOSEPH HERNANDEZ (WHITE DARKNESS & THE LAVENDER FOLLIES) Film baletowy, 73 min, Niemcy, 2018 Wykonawcy: De Monte Carlo Les Balles Nacho Duato skomponował jednoaktowy balet "Biała ciemność" jako requiem dla swojej siostry. Rezultatem jest arcydzieło, które według krytyków osiągnęło wysokość uznawaną dotychczas za niemożliwą w krajobrazie sztuki współczesnej. Zaś amerykański choreograf Joseph Hernandez, stale współpracujący z Les Ballets de Monte - Carlo, niejako dokomponował w "The Lavender Follies" estetyczne uniwersum o chęci czy wręcz żądzy życia. 21:25 LEKKIE OBYCZAJE - NAUCZYCIELKA (UČITELKA / THE TEACHER) Dramat, 98 min, Słowacja/Czechy, 2016 Reżyseria: Jan Hrebejk Scenariusz: Petr Jarchovsky Zdjęcia: Martin Ziaran Muzyka: Michal Novinski Aktorzy: Zuzana Maurry, Csongor Kassai, Zuzana Konen, Tamara Fischer, Peter Bebjak, Martin Havelka Wczesne la ta 80. w Czechosłowacji. Dyrektor szkoły podstawowej zwołuje nadzwyczajne zebranie rodziców. Stawiane są zarzuty przeciwko miłej, empatycznej nauczycielce pani Drazdchovej. Oskarża się ją o wykorzystywanie uczniów do manipulowania rodzicami. W ten sposób miała sobie ponoć zapewniać darmową pomoc w pracach domowych, naprawy sprzętów czy nawet romans. Czy ktokolwiek z rodziców sprzeciwi się oskarżeniom dyrektora? Czy zmowa milczenia pogrąży nauczycielkę? 24:00 MŁODA POLSKA - DOG DAYS Dramat, etiuda filmowa, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Zuzanna Grajcewicz Scenariusz: Ewa Radzewicz, Zuzanna Grajcewicz Zdjęcia: Ewa Radzewicz Aktorzy: Sonia Roszczuk, Maciej Pesta, Zbigniew Waleryś Czego brakuje w świecie, w którym wyginęły zwierzęta? Bohaterowie filmu "Dog Days" prowadzą firmę świadczącą usługi tym, którzy chcą zrekompensować sobie nieobecność zwierząt. Jak się okazuje, relacja człowieka i zwierzęcia jest bardzo złożona. Pośród przyjaźni i przywiązania zawsze jest pewna ilość przemocy, która stara się znaleźć ujście. (ŹRÓDŁO: polishshorts.pl) 00:20 PANORAMA KINA POLSKIEGO - GIUSEPPE W WARSZAWIE Komedia, 95 min, Polska 1964 Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Scenariusz: Jacek Wejroch Zdjęcia: Antoni Nurzyński Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Elżbieta Czyżewska, Antonio Cifariello, Zbigniew Cybulski, Jarema Stępowski, Krystyna Borowicz, Aleksander Fogiel, Artur Młodnicki, Wojciech Siemion, Jan Matyjaszkiewicz i inni Już w pierwszej minucie filmu z szyn wylatuje wojskowy pociąg, którym pewien włoski żołnierz jechał na urlop. Włoch, Giuseppe Santucci, wsiada więc do pierwszego odjeżdżającego pociągu pełnego obywateli Generalnej Guberni. W czasie podróży poznaje dziewczynę ubraną, jak na konspiratorkę przystało, w skórzaną kurtkę i beret. Marysia bezskutecznie namawia go, by jej sprzedał - oczywiście za dobrą cenę - swoją broń. Do transakcji nie dochodzi, ale po przyjeździe do nieznanego mu jeszcze miasta, w trakcie zamieszania związanego z uliczną łapanką, Włoch i tak traci automat. Rozwścieczony podąża za dziewczyną, sądząc, że ma ona coś wspólnego ze zniknięciem broni. Trafia do mieszkania, które Marysia zajmuje wspólnie ze swoim bratem, Staszkiem, artystą malarzem jak najdalszym od konspirowania i wystrzegającym się jak ognia wszelkich kontaktów z wrogiem. Tymczasem Giuseppe nie ma zamiaru ruszać się z mieszkania, dopóki nie odzyska swojej broni. Tak rozpoczynają się przygody sympatycznego Włocha w okupowanej Warszawie. "Giuseppe w Warszawie" to komedia jak na lata sześćdziesiąte dosyć śmiała. Niewiele bowiem do tego czasu powstało filmów traktujących okupację na wesoło. Stanisław Lenartowicz przedstawił ją od strony obyczajowej, codziennej, zwykłej, choć także dramatycznej, pokazał, że i w tym tragicznym okresie warszawiaków nie opuszczało poczucie humoru. Film ma wartką akcję, instruktażowo wręcz wykonane zdjęcia - w poszukiwaniu "warszawskich", wojennych plenerów ekipa musiała udać się aż do Wrocławia. W roli tytułowego Giuseppe wystąpił znany z takich filmów, jak "Panienki z międzymiastowej", "Ciao, ciao bambina" czy "Rzymskie opowieści" Antonio Cifariello. Filmowe rodzeństwo zagrali Elżbieta Czyżewska i Zbigniew Cybulski. 02:10 KINO NOCNE - KONTRAKT Film obyczajowy, 108 min, Polska 1980 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Maja Komorowska, Tadeusz Łomnicki, Magda Jaroszówna, Krzysztof Kolberger, Nina Andrycz, Zofia Mrozowska, Beata Tyszkiewicz, Janusz Gajos, Edward Lubaszenko, Ignacy Machowski, Christine Paul, Peter Bonke, Leslie Caron, Liliana Głąbczyńska Piotr jest synem ordynatora jednej ze stołecznych klinik, budującego swój dobrobyt na łapówkach uzyskiwanych od pacjentów, Lilka - córką wojewódzkiego dygnitarza. Stąd na ślubie tych dwojga gromadzą się najróżniejsze figury i grube ryby - ordynator, dyrektor zakładów, tajemniczy przyjaciel, dziewczyna, której marzeniem jest ślub ze Szwedem, humanista związany z redakcją jednego z pism, a nawet pani z klubów inteligencji katolickiej i bogata ciotka z Ameryki. Młodzi nie potrafią się zdecydować czy ważniejszy jest ślub kościelny, czy cywilny, czy przyjąć prezent od ojca, czy odrzucić - tak naprawdę nie są do końca przekonani, czy w ogóle chcą się pobrać. Lilka w czasie ceremonii ślubu kościelnego mówi "nie" i ucieka sprzed ołtarza. Wybucha skandal, który za wszelką cenę starają się zatuszować rodzice młodych. "Zanussi oczywiście nie atakuje całych warstw społecznych, ukazuje jedynie nieautentyczność pewnych awansów kulturowych, których motorem są wyłącznie pieniądze. Rozwój wypadków unaocznia bowiem, że posiadająca liczne powiązania artystyczne familia szanowanego lekarza w sferze mentalności niewiele wyrosła jeszcze ponad kołtuństwo Dulskich (...) podczas gdy ojciec panny młodej, mimo dobrze skrojonego garnituru i limuzyny z kierowcą nie przestaje być plebejuszem." - pisano w jednej z recenzji filmu. "Kontrakt" był realizowany jednocześnie z innym filmem Zanussiego, "Constansem". Reżyser tłumaczył to trudnościami produkcyjnymi. Ponieważ udało mu się zgromadzić na planie wielu aktorów, z którymi chciał pracować, postanowił wykorzystać ten fakt i nakręcić dwa filmy jednocześnie. W roli bogatej ciotki z Ameryki wystąpiła amerykańska aktorka francuskiego pochodzenia Leslie Caron, która zagrała także w innym filmie Zanussiego - w "Niedostępnej".