TVP Historia Sobota, 27.02.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1335 - lokacja Kazimierza pod Krakowem; 1900 - patent na aspirynę; 1953 - premiera pierwszej z cyklu komedii, których bohatrem jest pan Hulot; 1982 - wycofanie "Człowieka z żelaza" z rywalizacji o Oscara; 07:05 Z NURTEM ŻYCIA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Kotaś, Krzysztof Sarapata Film dokumentalny jest podróżą w głąb Małopolski. Pokazuje piękno polskiej przyrody oraz magiczne zakątki rzeki Skawy na tle nowo budowanego zbiornika wodnego w Świnnej Porębie. Opowiada historię natury i człowieka. Jednakże to nie człowiek jest tu głównym bohaterem, tę role przejmują zwierzęta - te dobrze nam znane, jak i te nieco bardziej płochliwe, zamieszkujące w głębi lasu czy nad brzegiem rzeki, doskonale unikające ludzi, a równocześnie egzystujące tuż obok nas, a jest ich ponad 80 gatunków. To pierwszy Polski dokument realizowany w technologii RAW. Fenomenalne obrazy dopełniają wysublimowane dźwięki przyrody wraz z muzyką, która skomponowana jest specjalnie na potrzeby filmu. Podczas realizacji zdjęć starano się uchwycić jak najwięcej piękna i różnorodności naszych rodzimych terenów Małopolski, które poprzez ingerencję człowieka już niedługo znajdą się pod wodą. Zamknięci w kadrach rdzenni mieszkańcy doliny, którzy nie mają prawa głosu i nie mogą obronić swego domu, przegrywając z planem zagospodarowania przestrzennego. Powstała pamiątka dla przyszłych pokoleń, jak również wspomnienie dla znających i odwiedzających te urokliwe i pełne rozmaitych gatunków flory i fauny miejsca. Film był pokazywany w kinach. Premierę miał 22 kwietnia 2017 roku. Został nagrodzony na wielu prestiżowych, międzynarodowych festiwalach filmów dokumentalnych. 08:05 Z ANDRUSEM PO GALICJI - LEŻAJSK Magazyn, 24 min, Polska, 2015 Leżajsk to miasto słynące z cudów i tajemniczych zdarzeń. O tym przede wszystkim opowiada kolejny film z galicyjskiej serii z Arturem Andrusem w roli głównej. Na zakończenie piosenka o ptakach - klepakach. 08:35 HISTORIA JEDNEJ FOTOGRAFII Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Królikowski Film opowiada o polskiej bohaterce narodowej, Marii Kwaśniewskiej, oszczepniczce, brązowej medalistce olimpijskiej w rzucie oszczepem na XI Igrzyskach Olimpijskich, w 1936 roku w Berlinie. W filmie należne miejsce znajdzie zarówno wątek dotyczący osiągnięć sportowych jak i opowieść o dramatycznych losy i przeżyciach wojennych bohaterki. Dzięki swojej postawie, odwadze i zaangażowaniu oraz osiągnięciom sportowym Maria Kwaśniewska uratowała życie wielu osób. Pomogła ponad stu więźniom niemieckiego, nazistowskiego obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków. Stąd, więźniowie: powstańcy warszawscy i wysiedleni mieszkańcy Warszawy, trafiali na roboty przymusowe w głąb Rzeszy lub do obozów koncentracyjnych. Skuteczną pomocą w ratowaniu więźniów okazały się zarówno osiągnięcia sportowe, w tym przede wszystkim zdobyty brązowy medal olimpijski, jak i posiadana przez Marię Kwaśniewską okolicznościowa fotografia, na której uwieczniono ją przyjmującą gratulacje od Adolfa Hitlera. Bohaterka filmu została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 2005, dwukrotnie otrzymała Order Olimpijski Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a ponadto medal Kalos Kagathos, przyznawany wybitnym sportowcom za działalność pozasportową. 09:20 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 1/9 - PORWANIE Serial kostiumowy, przygodowy, szpiegowski, 58 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Aktorzy: Bożena Krzyżanowska, Maciej Kozłowski, Arkadiusz Bazak, Henryk Machalica, Piotr Garlicki, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Władysław Komar, Marta Klubowicz, Zbigniew Lisień, Gabriel Nehrebecki, Tadeusz Borowski, Leon Niemczyk, Zygmunt Bielawski, Andrzej Bielski Rok 1409. Krzyżacki rycerz Sonnenberg torturuje dwu Polaków, Zbyluta i Jaksę. Zbylut umiera, Jaksę Sonnenberg odsyła pod eskortą do Malborka. W drodze napadają na Krzyżaków polscy woje, dowodzeni przez Huberta z Borów. Jaksa odzyskuje wolność. W Krakowie Krzyżacy przygotowują pułapkę na kanonika Dunina. Biorą do niewoli jego ukochaną siostrzenicę, Unę z Sośnicy. W ten sposób zmuszają kanonika do współpracy. Na dworze Jagiełły wywiadem kieruje ksiądz Andrzej. Jaksa dostarcza mu wiadomości, że w Malborku pojawia się coraz więcej pocztów zagranicznych rycerzy. Krzyżacy wchodzą w układy z zakonem cystersów, w którym krzyżaccy szpiedzy mają być przyjmowani w drodze do Malborka. 10:25 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - LEKKIE I SZYBKIE DANIA Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Michał Góral, Wiktor Zdrojewski Muzyka: Tomasz Łuc, Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa(Prowadzący), Aleksander Trąbczyński W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na potrawy szybkie i lekkie, przygotowane z myślą o ludziach aktywnych. Dziś wiele osób szuka dań prostych w przygotowaniu, lekkostrawnych, a jednocześnie bogatych w smaki, składniki odżywcze i kolorowo wyglądających. Taka kuchnia jest szczególnie polecana osobom uprawiającym wszelkiego rodzaju sporty. Dlatego Karol wyruszy na Pomorze, nad rzekę Wieprzę. To okolica pełna wspaniałych lasów, jezior i czystych rzek, gdzie każdy aktywny turysta znajdzie coś dla siebie. Można biegać po lesie, jeździć na rowerze, spływać kajakiem po rzece aż do morza w Darłowie. A co najważniejsze - dla amatorów kuchni rzeka Wieprza ma niezwykle czyste wody, prawie górski charakter i jest bogata w ryby. Z czystych wód rzeki Wieprzy korzystają także miejscowe gospodarstwa rybackie hodujące wspaniałe pstrągi łososiowe. To idealny produkt do zdrowej i lekkiej kuchni. Drugim kluczowym produktem potraw w tym odcinku będzie lekkostrawne i bogate w składniki odżywcze mięso z indyka. Karol przygotuje trzy dania, w których głównym składnikiem będą indyk i pstrąg łososiowy. Pierwsze danie to indyk z makaronem ryżowym, cukinią, kiełkami fasoli i orzeszkami ziemnymi. Druga propozycja to pieczony pstrąg łososiowy z sałatką z pieczonego bakłażana i papryki. A trzecia to pierś indyka podana z burakami i ciecierzycą w sosie curry z mlekiem kokosowym. 12:00 SZLAKIEM AMFOR. HISTORIA PODBOJU GALII (THE AMPHORAE ROAD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Nicolas Jouvin Scenariusz: Nicolas Jouvin Historia podboju obszaru Galii przez Rzym w pierwszym stuleciu przed naszą erą. 13:05 PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI - ANDY I ALTIPLANO (PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI. ANDY I ALTIPLANO) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Jean - Thomas Renaud Miniseria dokumentalna o przyrodzie Peru. Dzieło jednego z najlepszych fotografów przyrody na świecie, Cyrila Ruoso. To pełna przygód podróż przez trzy najbardziej ekstremalne ekosystemy na naszej planecie: nieprzenikniony las deszczowy Amazonki, górskie drapacze chmur w Andach i pustynne równiny wybrzeża Pacyfiku w Peru. Ekipa filmowa podąża ze wschodu na zachód, co daje wyjątkową okazję do odkrywania wspaniałych krajobrazów i bogatych różnorodnością życia zwierząt i roślin, które zdołały dostosować się do warunków ekstremalnego klimatu upału, wilgotności, wysokości, zimna lub suszy. Podczas poszukiwania rzadkich gatunków spotykają się z naukowcami i będą odkrywać co łączy te trzy ekosystemy ze sobą. W tym odcinku: Andy i Altiplano. 14:10 MĄŻ SWOJEJ ŻONY Komedia, 86 min, Polska, 1961 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Jerzy Jurandot, Stanisław Bareja, Jan Janczewski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Marek Sart Aktorzy: Bronisław Pawlik, Aleksandra Zawieruszanka, Mieczysław Czechowicz, Elżbieta Czyżewska, Jerzy Duszyński, Wiesław Gołas, Jan Koecher, Wojciech Pokora, Wanda Łuczycka Jadwiga Fołtasiówna jest znaną lekkoatletką odnoszącą coraz większe sukcesy na krajowych i zagranicznych stadionach, jej mąż Michał Karcz - na razie tylko dobrze zapowiadającym się kompozytorem. Ich miłość i małżeństwo poddane zostają wielu próbom. Sportsmenka musi rygorystycznie przestrzegać uregulowanego trybu życia, nie ma zbyt wiele czasu dla męża i domu, stale są przy niej trener Mamczyk i bokser Ciapuła, otacza ją też liczne grono wielbicieli. Jadwiga pobija rekord w biegu na 200 m, a w tym samym czasie Michał wygrywa konkurs muzyczny w Edynburgu. Tyle że o jej sukcesie rozpisuje się cała prasa, a jego osiągnięcie zostaje skwitowane króciutką notką w jednej z gazet. Zazdrosny i coraz bardziej rozgoryczony mąż w końcu rozstaje się z żoną, ale to rozstanie wywołuje u mistrzyni kryzys formy fizycznej. W kolejnych zawodach zajmuje ostatnie miejsce w sprincie. Michał, choć pokłócony z żoną, siedzi jednak na trybunie. Nieoczekiwanie dochodzi do incydentu, który odmieni sytuację obojga małżonków. "Mąż swojej żony" był debiutem reżyserskim Stanisława Barei, twórcy który konsekwentnie i ze wspaniałymi efektami uprawiał gatunek komediowy - "Miś", "Brunet wieczorową porą", "Poszukiwany, poszukiwana", "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?", serial "Alternatywy 4" to tylko nieliczne z jego głośnych dokonań, do dziś niezmiennie bawiących widzów. W jego dorobku znalazły się tylko dwa odmienne gatunkowo utwory - serial kryminalny "Kapitan Sowa na tropie" i pierwszy powojenny kryminał "Dotknięcie nocy". 16:30 PAPUA - NOWA GWINEA: LEGENDY I PRZYSZŁOŚĆ (HIDDEN TREASURES OF OCEANIA: PAPUA NEW GUINEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Gildas Corgnet Papua Nowa Gwinea jest niemal jak z powieści przygodowych. Ogromne rzeki i gęste lasy tropikalne sprawiają, że kraj ten z 800 dialektami zaskakuje bogactwem kulturowym i niesamowitą różnorodnością biologiczną. Film to opowieść o krainie, w której legendy i mity wciąż są żywe. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - WYJŚCIE ARMII GEN. ANDERSA Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Stanisław Królak (prowadzący) Wyjście armii gen. Andersa. Jednym z postanowień, podpisanego 30 lipca 1941 roku w Londynie, układu Sikorski - Majski, przywracającego stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a Związkiem Sowieckim, było powołanie na terenie Związku Sowieckiego Armii Polskiej. Operacyjnie miała ona podlegać Naczelnemu Dowództwu Związku Sowieckiego. Z nim też Polacy mieli uzgadniać kwestie personalne i organizacyjne. Wkrótce jednak okazało się, że Stalin nie zamierza wywiązywać się z podpisanej 14 sierpnia 1941 roku w Moskwie umowy. Nowo tworzonej armii brakowało sprzętu i żywności. Poważnym utrudnieniem były niskie temperatury, dochodzące do 50 stopni Celsjusza. Kiedy w lutym 1942 roku Stalin zdecydował o wysłaniu polskich nieprzygotowanych jeszcze oddziałów, na front, gen. Anders odmówił i zapowiedział wyprowadzenie wojska i ludności cywilnej ze Związku Sowieckiego. Ewakuacja na Bliski Wschód rozpoczęła się 24 marca 1942 roku. Do 5 kwietnia w Iranie znalazło się ponad 33 tys. żołnierzy i 11 tys. cywilów. Do listopada ewakuowano do Iranu ponad 115 tys. osób. Wśród nich było ponad 78 tys. żołnierzy. 18:10 CHŁOPI - ODC. 5/13 - GODY Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Stanisław Milski, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka Nadchodzi zima. Antek wraz z rodziną, wygnany z domu przez ojca, boryka się z kłopotami. Jego najbliższym głód zagląda w oczy, muszą sprzedać ostatnią krowę, jedyną żywicielkę rodziny. Młody Boryna podejmuje wreszcie pracę w młynie. Wkrótce jednak wda się w bójkę i skatuje do nieprzytomności jednego z robotników, który przechwalał się swoimi sukcesami u Jagny. Zbliża się Boże Narodzenie. We wszystkich domach trwają przygotowania do wieczerzy wigilijnej. 20:00 SZLAK NADZIEI - /9/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Scenariusz: Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki Uczestnicy wyprawy pokonują Wielką Pustynię Słoną w Iranie, przeżywają burzę pustynną i docierają do Izraela. W Tel - Awiwie poznają skomplikowane losy Polaków pochodzenia żydowskiego, którzy walczyli w Armii generała Władysława Andersa. 21:00 MEDYCEUSZE: WŁADCY FLORENCJI S.I - ODC. 1/8 GRZECH PIERWOTNY (MEDICI: MASTERS OF FLORENCE) Serial historyczny, 55 min, Francja, 2016 Reżyseria: Sergio Mimica - Gezzan Scenariusz: Nicholas Meyer Wykonawcy: Marek Ciunel Aktorzy: Dustin Hoffman, Richard Madden Florencja, XV wiek. Po śmierci Giovanniego Medyceusza (Dustin Hoffman) na czele potężnego rodu staje jego syn Kosma (Richard Madden). Młody władca Florencji jest zainteresowany rozwojem sztuki i podróżami, trwoniąc na te zachcianki większość majątku rodzinnego. Mimo oporów szlachty florenckiej Kosma będzie rządził Florencją przez 30 lat, zyskując sobie miano jednego z prekursorów epoki odrodzenia. 22:40 KRWAWA OLIMPIADA. MONACHIUM 72 (BLACK SEPTEMBER: MUNICH OLIMPIC '72 - THE ATTACK) Film dokumentalny, 88 min, USA, 2006 Ta karta historii zapisana jest krwią. O świcie, jedenastego dnia XX. Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 roku, ośmiu Palestyńczyków z grupy terrorystycznej Czarny Wrzesień sforsowało ogrodzenie otaczające wioskę olimpijską i skierowało swoje kroki do kwater izraelskiej drużyny. To, co stało się potem, przeszło do historii: jedenastu izraelskich sportowców, jeden niemiecki policjant i pięciu terrorystów zginęło w krwawej łaźni. Masakra w Monachium nie tylko wstrząsnęła całym światem, ale także rozpoczęła nową erę międzynarodowego terroryzmu. Ten porywający film, dzięki nigdy niepokazywanym materiałom archiwalnym, pozwala zobaczyć te wydarzenia z innej perspektywy. 00:25 PRZEPRASZAM, CZY TU BIJĄ? Film sensacyjny, 82 min, Polska, 1976 Reżyseria: Marek Piwowski Scenariusz: Marek Piwowski Zdjęcia: Witold Stok Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Jerzy Zapiór, Edward Witukiewicz, Jerzy Kulej, Jan Szczepański, Zdzisław Rychter, Ryszard Faron, Alfred Freudenheim, Włodzimierz Stępiński, Bogdan Kowalczyk, Jerzy Górecki, Zbigniew Buczkowski, Jan Himilsbach, Wiktoria Litwin, Jan Musiał, Kazimierz Bąk Marek Piwowski jeszcze w trakcie studiów w łódzkiej szkole filmowej dał się poznać jako znakomity dokumentalista. Za film "Kirk Douglas", poświęcony wizycie tego aktora w łódzkiej szkole, otrzymał Grand Prix na festiwalu etiud filmowych w Amsterdamie. W tym samym 1967 roku - ciągle jako student - zrealizował dokument pt. "Muchotłuk", nagrodzony na festiwalu etiud szkolnych w Moskwie. Już jako zawodowiec zrobił film "Pożar, pożar, coś nareszcie dzieje się", w 1968 roku uhonorowany nagrodą specjalną na festiwalu w Tours. Kolejny dokument "Psychodrama" zdobył Srebrnego Smoka na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie w 1972 roku. Po sześcioletniej przerwie od swego niezwykle udanego fabularnego debiutu w roku 1970 (głośny "Rejs") Marek Piwowski zrealizował film, który zebrał nadzwyczaj pochlebne opinie krytyków i zapełnił kinowe sale. Sprawna realizacja, logiczna fabuła i wartka akcja "Przepraszam, czy tu biją?" przyniosły mu Nagrodę Główną na Festiwalu Filmów Polskich w Gdańsku w 1976 roku. W filmie tym nie występują właściwie aktorzy zawodowi. Dwie z głównych ról Piwowski powierzył znanym mistrzom boksu, Jerzemu Kulejowi i Janowi Szczepańskiemu. Uwagę widza zwraca niezwykły pietyzm w odtwarzaniu realiów warszawskiego przestępczego światka i autentyzm oglądanych scen. Główną postacią filmu jest Belus, bystry gangster, zawodowiec w swoim fachu - dobiera sobie niezawodnych kompanów, dla milicji pozostaje nieuchwytny. Właśnie planuje kolejny skok na kasę w Domach Centrum. Przedtem omawia ze wspólnikami skok fikcyjny, by dowiedzieć się, który z nich może sypać. Każdemu z nich podaje inny adres pasera; pod jednym z nich zjawiają się wkrótce wywiadowcy. Bimber, który sypnął, zostaje pocięty żyletką. Tymczasem inspektorzy MO, Milde i Górny, namawiają - a właściwie szantażują - drobnego kryminalistę, by pozyskał zaufanie Belusa i donosił im o jego planach. "Student" - bo taki kryptonim dostaje chłopak - wypełnia ich polecenia. Opowiada im wszystko o planowanym przez Belusa skoku na Domy Centrum. Na Belusa czeka zasadzka. 02:00 CIENIE IMPERIUM Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2018 Reżyseria: Karol Starnawski Scenariusz: Tomasz Grzywaczewski, Dawid Wildstein Zdjęcia: Filip Drożdż Muzyka: Michał Drabczyk Czy można żyć w cieniu imperium? To pytanie, które niczym bumerang powraca w każdej z trzech przedstawionych w filmie historii. Choć ich bohaterów dzielą setki kilometrów, narodowość oraz wiek, łączy zbliżone, oparte na strachu, doświadczenie, ale też nadzieja na spokojne i lepsze życie. Pomimo że Związek Sowiecki zniknął z map trzydzieści lat temu, Aleksiej z Górskiego Karabachu, Timur z Ukrainy oraz Aleksander z Gruzji wciąż żyją w niepewności, każdego dnia stawiając czoło tytułowym cieniom imperium. Opowieści bohaterów pokazują skomplikowaną historię państw postsowieckich oraz ich mieszkańców, którzy wbrew wielkiej polityce starają się odwrócić swój los i podążać za marzeniami o życiu w pokoju. Na rubieżach dawnego Imperium Rosyjskiego trwają konflikty, o których zapomniała już światowa opinia publiczna. Ludzie zamieszkujący te rejony pragną tylko jednego: spokojnego życia. Bo chociaż kraj pod rządami Władimira Putina nie ma już statusu imperium, to kontynuuje działania zmierzające do uzależnienia wobec siebie sąsiadów i utrzymania dawnej strefy wpływów.