TVP Kultura Czwartek, 25.02.2021 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - EWA WIŚNIEWSKA Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadzący) Tym razem lata dzieciństwa oraz początki drogi zawodowej wspomina popularna aktorka, Ewa Wiśniewska, 11:00 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 12 ZŁOTA LILIJKA. ROK 1932 Serial historyczny, 76 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tomasz Zaliwski, Ewa Ziętek, Jan Frycz, Teresa Lipowska, Czesław Stopka, Tadeusz Szaniecki, Krzysztof Stroiński, Dorota Pomykała, Piotr Skiba, Lidia Bienias Rok 1932. Śląska gospodarka boryka się z poważnymi problemami. Z miesiąca na miesiąc powiększa się obszar nędzy. Bieda i problemy z pracą nie omijają Pasterników. Robert po awanturze z majstrem ląduje na bruku. Ratując się przed biedą, dołącza do górników nielegalnie wydobywających węgiel z biedaszybów. W jego ślady idzie Tomasz. By zarobić na chleb, gotów jest ryzykować nawet kłopoty z policją regularnie niszczącą biedaszyby. Brak pracy popycha Gustka, syna Roberta, do szukania zarobku w przemycie i hazardzie. Na tym tle dochodzi do rodzinnego konfliktu. Nie wiedzie się też Bolkowi, synowi Tomasza. Brak pieniędzy uniemożliwia mu naukę w gimnazjum. Wspólnie z kuzynem Ryśkiem zaczyna sprzedawać węgiel z biedaszybów na placu targowym. 12:25 TATI EKSPRES (TATI EXPRESS) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2015 Reżyseria: Emmanuel Leconte, Simon Wallon Dokumentalny portret Jacques ' a Tati, nazywanego francuskim Charliem Chaplinem. Aktor, reżyser, komik, kontynuator komedii slapstickowej, który wykreował słynną postać Pana Hulot, bohatera większości swoich filmów. Twórca obrazów takich jak m.in. "Dzień świąteczny" (1947), "Mój wujaszek" (1958), "Play Time" (1967), "Wakacje pana Hulot" (1953), "Pan Hulot wśród samochodów" (1971). 13:40 ŚLADAMI WIELKICH KOMPOZYTORÓW - ŚLADAMI OFFENBACHA (OFFENBACH) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Alain Dualt Cykl dokumentalny przedstawiający sylwetki sławnych kompozytorów. Ten odcinek poświęcony jest Jacques ' owi Offenbachowi. Jego życie i twórczość odkrywa muzykolog Jean - Christophe Keck, podróżując po miejscach związanych z kompozytorem. Offenbach słynął z repertuaru operetkowego, a jego największym dziełem została opera "Opowieści Hoffmanna". 14:45 URODZENI ARTYŚCI - RODZINA SIEMASZKÓW Reportaż, 25 min, Polska, 2020 Tym razem Redbad i Emilia odwiedzają wielopokoleniową rodzinę Siemaszków - znanych, warszawskich fotografów. 15:15 LADIES AND GENTLEMEN Film animowany, 5 min, Polska, 1964 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz Zdjęcia: Jan Tkaczyk Muzyka: Waldemar Kazanecki Dowcipny, bardzo kolorowy film animowany o staraniach dwóch panów o jedną panią. Konkurenci robią sobie wzajemnie złośliwości, a pani obdarza względami to jednego dżentelmena, to drugiego. W końcu jeden z nich, zdenerwowany nieustanną rywalizacją, dzwoni do autora filmu z żądaniem narysowania jeszcze jednej lady. 15:20 POŻAR Film animowany, 7 min, Polska, 1976 Reżyseria: Witold Giersz Film animowany dla dorosłych. Pożar"to film malowany akwarelą zrealizowany w technice trójwymiarowej, opowiadający o niszczącej sile działania żywiołów, jakimi są ogień i przeciwstawna mu woda. 15:35 PANNA NIKT Dramat, 98 min, Polska/Niemcy 1996 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Radosław Piwowarski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Andrzej Korzyński Występują: Anna Wielgucka, Anna Powierza, Anna Mucha, Stanisława Celińska, Jan Janga Tomaszewski, Małgorzata Potocka, Leszek Teleszyński, Małgorzata Pieczyńska, Anna Romantowska, Adam Siemion i inni Adaptacja głośnej powieści Tomka Tryzny, uznanej przez polską krytykę literacką za jeden z najważniejszych debiutów lat dziewięćdziesiątych. Historia piętnastoletniej Marysi, która pod wpływem dwu koleżanek wyrzeka się swego kodeksu moralnego i ukształtowanych przez tradycję poglądów na życie, daje się rozmaicie interpretować. Można ją odczytywać zgodnie z wymową podtytułu ("tajemnicza podróż o dojrzewaniu") jako opowieść o bolesnej inicjacji w dorosłość lub potraktować w kategoriach filozoficznej powiastki o rozpadzie świata. Równie uprawione są interpretacje, których myślowym tworzywem będzie kontrast między naturą i kulturą, cywilizacją wiejską i miejską. Oniryczno - erotyczna warstwa "Panny Nikt" z pewnością zainspiruje freudystów, zaś wielowarstwowa narracja - zwolenników postmodernizmu. Andrzej Wajda poszedł jeszcze innym tropem. Jego adaptacja powieści Tryzny to przede wszystkim współczesny moralitet. W dziejach wchodzącej w dorosłość Marysi reżyser dostrzegł metaforę sytuacji duchowej współczesnego Polaka, który zafascynowany mirażami dobrobytu i obyczajowo - politycznej swobody zbyt pochopnie i niejako "hurtowo" rezygnuje z dotychczas pielęgnowanych wartości. Tymczasem Wajdowska "Panna Nikt" zdaje się przywoływać znane jeszcze w XIX wieku powiedzenie o zdejmowaniu kajdan razem z butami. Reżyser zdaje się za romantycznym poetą ostrzegać, że z "pawia narodów" łatwo stać się "papugą". Udziałem tej ostatniej jest śmieszność i wewnętrzna pustka, o czym tak boleśnie przekonała się Marysia. Film Wajdy to nie tylko kryptocharakterystyka dzisiejszego stanu "duszy polskiej". To także świetnie zagrana i nowocześnie zrealizowana (krótsze ujęcia, oryginalne zdjęcia) opowieść o pokusach młodości. To wreszcie pierwsza od wielu lat próba nawiązania przez reżysera autentycznego kontaktu z nastoletnim widzem. Wszak "każdy był kiedyś małą dziewczynką", jak mówił w wywiadzie twórca "Korczaka". Problem tylko w tym, czy uda się odkryć ją w sobie na nowo. Piętnastoletnia Marysia mieszka w starej wiejskiej chałupie wspólnie z ojcem, matką i licznym rodzeństwem. Kiedy jej rodzice dostają mieszkanie w bloku, dziewczynka przenosi się do miasta. Musi też zmienić szkołę. W nowej nie czuje się jednak dobrze. Jej widoczny na każdym kroku prowincjonalizm wywołuje nieustanne drwiny i szyderstwa kolegów. Uwagę Marysi szybko zwracają dwie dziewczynki. Pierwsza, Kasia Bogdańska, ma duszę artystki. Ponadprzeciętna inteligencja łączy się u niej z talentem kompozytorskim oraz cygańskim, buntowniczym stylem życia. Druga zaś, Ewa Bogdaj, imponuje nieśmiałej i zahukanej prowincjuszce niezwykłą urodą i modnymi, kosztownymi ubraniami. Przypadek sprawia, że Marysia zaprzyjaźnia się po kolei z obiema, co radykalnie zmienia jej życie i spojrzenie na świat. 17:30 MAŁA MOSKWA - ODC. 3/4 Miniserial obyczajowy, 47 min, Polska 2008 Scenariusz i reżyseria: Waldemar Krzystek Zdjęcia: Tomasz Dobrowolski Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Svetlana Khodchenkova, Dmitrij Uljanov, Elena Leszczyńska, Lesław Żurek, Artem Tkachenko, Jurij Itskov, Aleksiej Gorbunov, Andrzej Grabowski, Erwin Petrykat, Teresa Sawicka, Krzysztof Dracz, Przemysław Bluszcz Próby muzyczne Wiery zostają niespodziewanie przerwane przez radzieckiego politruka z powodu jej zagrożonej ciąży. Wiera musi zostać w szpitalu. Dodatkowo oficer oświadcza Michałowi, że sprawa ciąży jest dosyć dziwna. Jura, kiedyś kandydat na kosmonautę i przyjaciel Gagarina, został zdyskwalifikowany, bo okazał się niepłodny. W ten sposób Michał dowiaduje się, że będzie ojcem. Zamknięta w szpitalu na terenie koszar Wiera nie wierzy własnym oczom, gdy wieczorem staje przed nią Michał w mundurze radzieckiego oficera i wręcza jej pierścionek zaręczynowy. Kochankowie planują wspólne życie, gdy tylko urodzi się ich dziecko. Zajęci sobą, nie zauważają, że świadkiem ich spotkania w szpitalu jest Jura, który już wie, że żona go zdradza. Romans Wiery i Michała zostaje wykryty przez radzieckie władze wojskowe wskutek zdrady zastraszonych ormiańskich sąsiadów. Tajemnica wychodzi na jaw po ogłoszeniu alarmu bojowego w radzieckich jednostkach wojskowych, przygotowujących się wraz z sojusznikami do napaści na Czechosłowację. Żołnierzy i ich rodziny obowiązują wojenne prawa wojskowe. Tymczasem Michał w mundurze sowieckiego oficera zostaje przyłapany przez radzieckich żołnierzy w zakazanej strefie. We współczesnej Polsce dorosła już córka Wiery i Michała postanawia zobaczyć swojego biologicznego ojca. Widzi go z daleka, idącego ulicą. Przez chwilę śledzi go, ale ostatecznie, nie mając dość odwagi na taką konfrontację, ucieka. Tymczasem Jura przekonuje ją, że Michał zginął w tym samym okresie co Wiera, w wypadku samochodu wojskowego za czechosłowacką granicą. 19:15 KATARZYNA PRZEZWAŃSKA - PORTRET Reportaż, 18 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Katarzyna Przezwańska ukończyła studia na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP. Przezwańska zainteresowana jest modernizmem i odwołuje się do modernistycznych utopii i awangardowych ruchów początku XX wieku. Istotną kwestią w jej twórczości jest kolor i jego percepcja w odniesieniu do właściwości przestrzennych architektury. Projekty Przezwańskiej przybierają formę abstrakcyjnych trójwymiarowych obrazów, w których posługuje się cytatami kolorystycznymi czerpanymi z najbliższego miejskiego otoczenia. (źródło: artmuseum.pl) 19:35 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - SAVERY Magazyn, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Magda Seweryn, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Aleksandra Janiszewska Roelandt Savery - siedemnastowieczny niderlandzki malarz i rysownik pochodzenia flamandzkiego. Przez kilka lat pracował na dworze cesarza Rudolfa II w Pradze, którego pasją było kolekcjonowanie wszystkiego co egzotyczne i niezwykłe. To właśnie w dworskiej menażerii, która była pierwowzorem dzisiejszego zoo, Savery miał możliwość dokładnego oglądania, a później szkicowania z natury egzotycznych okazów. Ich wizerunki wykorzystywał później w swoich kompozycjach. Jedną z nich jest "Arka Noego" znajdująca się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Obraz, na którym artysta z niezwykłym realizmem i wyrafinowaniem utrwalił ponad trzydzieści gatunków zwierząt. Opowie o nim Aleksandra Janiszewska. 19:40 RZECZ POLSKA - ŻELAZKO TURYSTYCZNE Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Żelazko turystyczne projektu Andrzeja Jana Wróblewskiego i Andrzeja Latosa, choć nigdy nie weszło do produkcji, jest jednym z ciekawszych pomysłów w polskim AGD lat 70. To niepozorne urządzenie było odpowiedzią na prężnie rozwijającą się turystykę - rodzinne wyjazdy na wakacje, czyli jeden z symboli czasów Gierka. Zaprojektowane w 1975 roku żelazko, po złożeniu mieściło się w każdej walizce, a jego wielofunkcyjna grzałka mogła zostać użyta do zaparzenia herbaty. Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. 21:25 KINO MISTRZÓW - JULIETA (JULIETA) Dramat, 94 min, Hiszpania 2016 Scenariusz i reżyseria: Pedro Almodovar Zdjęcia: Jean - Claude Larrieu Muzyka: Alberto Iglesias Aktorzy: Emma Suarez, Adriana Ugarte, Daniel Grao, Inma Cuesta, Dario Grandinetti, Michelle Jenner, Pilar Casto Znakomity film hiszpańskiego reżysera Pedro Almodovara, który w swojej twórczości nigdy nie unika trudnych życiowych tematów, a jego bohaterkami są niemal zawsze kobiety: piękne, silne i zarazem bardzo wrażliwe. Nie inaczej jest w dramacie "Julieta", opowieści o burzliwym życiu tytułowej bohaterki, która wielokrotnie zmieniała adres zamieszkania, a każde z tych miejsc jest związane z pewnymi wydarzeniami, które mocno zaważyły na dalszym jej życiu. Widz poznaje Julietę, gdy mieszka w swoim drugim domu w Madrycie, jest już w wieku średnim, ma za sobą spory bagaż przeżyć i doświadczeń. Właśnie pakuje swoje książki, zamierzając na dobre wynieść się z Hiszpanii i wraz z partnerem Lorenzo wyjechać do Portugalii. Wydaje się, że jest bardzo szczęśliwa, nareszcie zaznała spokoju i ukojenia. Kiedy jednak przed podróżą idzie na zakupy, natyka się przypadkowo na Beę, najlepszą przyjaciółkę swojej zaginionej córki. Antia przepadła w tajemniczych okolicznościach przed 12 laty i ślad po niej zaginął. Bea wyjawia matce, że jej córka mieszka w Szwajcarii, wyszła za mąż i ma troje dzieci. Na tę wieść Julieta natychmiast odwołuje wyjazd do Portugalii i postanawia zamieszkać w swym poprzednim domu w Madrycie, mając nadzieję, że pewnego dnia Antia spróbuje nawiązać z nią kontakt i wyśle do niej list pod ten adres. W starym domu Julieta rozpamiętuje dawne dzieje i zabiera się do spisywania wspomnień. Zaczyna od czasu, gdy była bardzo młoda i poznała Xoana, w którym się zakochała bez pamięci. Przeżyła z nim wiele szczęśliwych dni, owocem ich miłości była właśnie Antia. Dzieliła swój czas między pracę, rodzinę i wychowanie córki. Potem zdarzył się tragiczny wypadek, który wywrócił ich życie do góry nogami. Załamaną, pogrążoną w depresji Julietę wspierały wtedy Antia i jej przyjaciółka Bea. Ale pewnego dnia, tuż po wakacjach, przedpadła bez śladu Antia. Do tej pory Julieta nie ma z nią żadnego kontaktu, nie wie, co się z nią dzieje. Teraz wierzy jednak głęboko, że w końcu odzyska córkę. 23:30 SCENA MUZYCZNA - PIN PARK Koncert, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Pin Park, Marek Horodniczy (prowadzący) Pin Park to projekt tworzony przez Macieja Polaka, znawcę i kolekcjonera syntezatorów, oraz Macieja Bączyka, który kojarzony jest z działalności w takich projektach, jak Kristen, Małe Instrumenty, czy Robotobibok. Pierwsze wydawnictwo duetu, bazowało na dwóch fundamentach: inspiracji krautrockiem oraz fascynacji syntezatorami, a dokładnie instrumentami angielskiej firmy EMS, czyli Electronic Music Studios, na których grają obaj muzycy. Pod tym względem nowy album "Doppelganger" jawi się jako kontynuacja obranej przez artystów ścieżki, ale tylko pozornie - podczas gdy debiutowi bliżej było do improwizacji, jego następca proponuje zaplanowane, skrupulatnie budowane kompozycje. "Doppelganger" to przede wszystkim ukłon w stronę muzyki elektronicznej lat 70. i analogowych klasyków, ale duet nie odrzuca też nowoczesnych rozwiązań, sięgając po urządzenia cyfrowe. Dzięki temu wydawnictwo może być odbierane jako znaleziony na zakurzonym strychu nieznany album sprzed kilku dekad, choć jednocześnie świetnie odnajduje się w obecnych realiach. 03:05 KINO NOCNE - POD MOCNYM ANIOŁEM Dramat, 105 min, Polska 2014 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Smarzowski Zdjęcia: Tomasz Madejski Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Robert Więckiewicz, Julia Kijowska, Kinga Preis, Andrzej Grabowski, Izabela Kuna, Jacek Braciak, Marian Dziędziel, Arkadiusz Jakubik, Lech Dyblik, Adam Woronowicz, Marcin Dorociński Dramat zrealizowany na podstawie powieści Jerzego Pilcha pod tym samym tytułem. Zdjęcia do filmu kręcono w Krakowie, Brzesku i Nowym Sączu. Studium stopniowego upadku człowieka, pogrążonego w alkoholowym nałogu. Bohater filmu, Jerzy, jest pisarzem, ale także alkoholikiem, który na próżno próbuje się wyrwać ze szponów zgubnego nałogu. Akurat jest na etapie leczenia i ma doskonały powód ku temu, by uwierzyć, że tym razem mu się uda. Bo Jerzy zakochuje się w pięknej i młodej dziewczynie i nareszcie ma dla kogo żyć i trzeźwieć. Stan błogiego spokoju nie trwa jednak długo. Większą pokusą okazuje się bar "Pod Mocnym Aniołem", gdzie bohater zagląda na kielicha i już nie może przestać pić. Potem kupuje jeszcze alkohol w nocnym sklepie i wraca do swego mieszkania, gdzie dalej oddaje się alkoholowemu szaleństwu. Przepity Jerzy trafia na oddział intensywnej terapii i po raz kolejny zostaje skierowany na kilkudniowy odwyk. Wśród delikwentów podejmujących dramatyczną walkę z nałogiem są: reżyser, kierowca TIR - a, inżynier, farmaceutka, robotnik, fryzjerka i cała galeria innych barwnych postaci. Ważną rolę odgrywają tu doktor Granada i cały personel. Jerzy, podobnie jak reszta nieszczęśników ogarniętych nałogiem, przeżywa wzloty i upadki, chwile wielkiej nadziei i zwątpienia. Dla niego światełkiem w tunelu może okazać się odwzajemniona miłość, dodająca sił i determinacji do dalszej walki. Film obsypany nagrodami: 2013 Września Nagroda Jańcio Wodnik za najlepszą role męską dla Roberta Więckiewicza; 2014 - Gdynia Srebrne Lwy; Nagrody za muzykę, montaż; Tokio nagroda dla Roberta Więckiewicza; 2015 Orzeł - nagroda dla Kingi Preis w kategorii najlepsza drugoplanowa rola kobieca.