TVP Historia Czwartek, 04.03.2021 Zmiany z dnia 24.02.2021 w stosunku do raportu z dnia 17.02.2021 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 17:10 HISTORIA POLSKI - WILEŃSKI WYBAWICIEL Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bogusława Stanowska - Cichoń Scenariusz: Bogusława Stanowska - Cichoń Zdjęcia: Maciej Mroziewski Wykonawcy: Krzysztof Gadacz, Jacek Romanowski Filmu o nieznanym bohaterze Polski Podziemnej, słynnym fałszerzu dokumentów - Romualdzie Warakomskim. Wraz ze swoim bratem, Michałem, i profesorem Jerzym Hoppenem, przy współpracy całej Komórki Legalizacji Wileńskiej AK, przygotował ponad 85 tys. dokumentów tożsamości, ratujących życie ludności cywilnej, Polakom i Żydom (fałszywe metryki urodzenia), oddziałom partyzanckim, dowódcom i duchowieństwu. Dzięki Kuźni, bo tak nazywała się grupa tych niezwykle skutecznych partyzantów bez karabinów, uzyskał fałszywe dokumenty ks. Sopoćko, a także gen. Krzyżanowski Wilk. Romuald Warakomski - Hilary, był ostatnim szefem Komórki Legalizacyjnej AK, działał od początku jej powstania, od 1939 roku. Uratował wraz ze swoimi kolegami tysiące ludzi przed śmiercią, zsyłką na Sybir. To dzięki jego fałszywym dokumentom mógł przemieszczać się ze swoim wojskiem major Zygmunt Szendzielarz - Łupaszka. Po II wojnie światowej, kiedy znalazł się w Warszawie, jeszcze do 1947 roku pracował dla Podziemia, a w czerwcu tegoż roku otrzymał habit zakonny, chroniąc się w ten sposób przed UB. W 1953 roku przyjął święcenia kapłańskie. Gdy w 1957 roku został przeorem klasztoru w Krakowie, rozpoczęła się inwigilacja UB przeciwko Warakomskiemu vel Wojniczowi, ponieważ pod takim nazwiskiem wstąpił do zakonu. W jej wyniku Ojciec Romuald sam poprosił o degradację z funkcji Ojca i zmianę jego statusu w zakonie na brata zakonnego. Romuald Warakomski zapisał się na kartach historii jako legendarna postać Polskiego Państwa Podziemnego. (dodano pozycję programową) 21:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 21. BOHATEROWIE POLSKIEGO PODZIEMIA OKRESU II WOJNY ŚWIATOWEJ I PIERWSZYCH LAT PO JEJ ZAKOŃCZENIU Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Żołnierze niezłomni. Ikony patriotyzmu i bohaterstwa. Charyzmatyczni dowódcy o niezwykłym zmyśle politycznym. Gotowi oddać życie za ojczyznę. Po wojnie uznani za wrogów Polski Ludowej. Prześladowani. Represjonowani. Wyklęci. Rotmistrz Witold Pilecki. Ochotnik do Auschwitz. Autor pierwszych raportów z piekła obozu koncentracyjnego. Generał Staefan Rowecki Grot. Legendarny dowódca Armii Krajowej. Współtwórca struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Generał August Emil Fieldorf Nil. Dowódca i organizator Kedywu. Odpowiedzialny między innymi za rozkaz likwidacji generała SS Franza Kutchery. Porucznik Jan Rodowicz Anoda. Żołnierz szarych szeregów i Armii Krajowej. Uczestnik słynnej Akcji pod Arsenałem. Powstaniec warszawski z batalionu Zośka. I wielu, wielu innych. Bohaterowie polskiego podziemia okresu II wojny światowej i pierwszych lat po jej zakończeniu. To im dedykowany jest ten odcinek Gigantów Historii (dodano pozycję programową) 23:30 ERRATA DO BIOGRAFII - JERZY KRZYSZTOŃ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2010 Reżyseria: Andrzej Gajewski Scenariusz: Andrzej Gajewski Jerzy Krzysztoń (1931 - 1982), powieściopisarz, dramatopisarz, tłumacz. Po wybuchu II wojny został, wraz z matką i bratem, wywieziony do Kazachstanu. W 1942 r. udało mu się dotrzeć wraz z rodziną do polskiego wojska, z którym został ewakuowany do Persji, a potem do Indii i Ugandy. W lipcu 1948 r. wrócił do kraju i zamieszkał w Lublinie. Debiutował w 1949 r. w Tygodniku Powszechnym. Od 1952 r. mieszkał w Warszawie, pracował w Intytucie Wydawniczym PAX, publikował w paksowskich "Dziś i Jutro" i w "Kierunkach". W 1953 r. wydał zbiór "Opowiadania indyjskie". W 1956 r. wystąpił z PAX - u. Od 1958 r. był redaktorem "Więzi". W latach 60. i 70. wiele publikował, był często nagradzany. W swoich najwybitniejszych dziełach pisarz nawiązywał do swojej biografii, zwłaszcza w powieściach "Kamienne niebo", "Wielbłąd na stepie" i "Krzyż Południa". W ostatnich latach życia leczył się w szpitalach psychiatrycznych, czego pośrednim efektem była wstrząsająca powieść "Obłęd", wydana w wersji ocenzurowanej w 1980 r. Jest to studium szaleństwa i alegoria PRL - u. Krzysztoń zmarł śmiercią samobójczą 16 maja 1982 r. w Warszawie. Film przypomina twórczość i życie pisarza, w tym okoliczności jego śmierci, a także kłopoty, jakie miał Krzysztoń z cenzurą.