TVP Historia Sobota, 06.03.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1869 - Mendelejew przedstawił okresowy układ pierwiastków; 1968 - rektor UW otrzymał list wybitnych pisarzy w obronie Michnika i Szlajfera; 1969 - Prokuratura Generalna podsumowała Marzec 68; 1995 - zmarła Barbara Kwiatkowska; 07:05 BIBLIA - GENEZIS - OD STWORZENIA DO POTOPU CZ. 1 (THE BIBLE - GENESIS - THE CREATION AND THE FLOOD PART 1) Serial biblijny, 48 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1994 Scenariusz i reżyseria: Ermanno Olmi Aktorzy: Omero Antonutti, Annabi Abdelilil, Paul Scofield, Sabir Aziz, B. Haddan Mohammed Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych, takich jak Abraham, Mojżesz, Salomon, Samson i Dalila, Józef, Jezus. Pierwsza część "Genezis" to opowieść o historii świata zawartej w Księdze Rodzaju. Seria zaczyna się od stworzenia świat, które widz ogląda oczami dziecka. Natura budzi się do życia wraz z nadejściem świtu. Potem pojawia się Adam, do którego wkrótce dołącza Ewa. Prawdziwy raj mógłby należeć do nich na wieki. Poznają jednak, co to ból, cierpienie i śmierć. Po opuszczeniu raju zostają obdarzeni potomstwem. Przychodzą na świat dwaj synowie Adama i Ewy - Kain i Abel. Aby ocalić przed potopem siebie, swoją rodzinę i przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt Noe buduje arkę. 08:00 Z ANDRUSEM PO GALICJI - KROSNO Magazyn, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz W tym odcinku galicyjskiej serii jej gospodarz Artur Andrus trafił do Krosna, gdzie m.in. w kościelnej krypcie, nad trumnami nieszczęśliwych kochanków, wysłuchał historii ich miłości, w hucie uczył się dmuchać szkło, a w ruinach średniowiecznego zamku spotkał bohaterów z kart Fredrowskiej "Zemsty". 08:35 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 3/9 - POŻOGA Serial kosiumowy, przygodowy, 58 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak, Jerzy Diatłowicki Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Wykonawcy: Krzysztof Kolberger Aktorzy: Ewa Biała, Bożena Krzyżanowska, Władysław Komar, Henryk Machalica, Piotr Garlicki, Roch Siemianowski, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Jerzy Trela, Iwona Bielska, Bruno O'Ya, Jerzy Z. Nowak, Andrzej Precigs Oberżysta Marcin pomaga Czarnemu dostać się na służbę do kupca Petera Vogelwedera, który kieruje siecią szpiegów krzyżackich w Krakowie. Na służbę zostaje też przyjęty Dzieweczka. Pod nieobecność Benka oddział rycerza Sonnenberga napada na Rubież. Żonę Benka, a siostrę Czarnego, Zytę, zabiera ze sobą jako zdobycz wojenną. Po powrocie zrozpaczony Benko próbuje popełnić samobójstwo. W ostatniej chwili ratuje go tajemniczy brat Erazm, wysłannik księdza Andrzeja. Brat Erazm obiecuje Benkowi, że pomoże mu odnaleźć Zytę i poleca udać się na Litwę, do klasztoru w Trokach - tam dowie się, co ma robić dalej. Czarny usiłuje zbliżyć się do Vogelwedera i jego pięknej siostry Weroniki... 09:45 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - FASOLE ZAMIAST ZIEMNIAKA Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa(Prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o roślinach strączkowych. Do czasu upowszechnienia się ziemniaka, na stołach naszych przodków królowały kasze i właśnie strączkowe, takie jak groch, bób czy soczewica. Mięso, wbrew legendom, pojawiało się dużo rzadziej. Po pierwsze było drogie i trudno dostępne, a po drugie nawet zamożni mięso jadali nieczęsto w wyniku rygorystycznego przestrzegania licznych postów. A dni postnych było ponad sto pięćdziesiąt w roku. Potem przyszła era ziemniaka, głównego składnika dzisiejszej polskiej kuchni regionalnej. Ale współczesna dietetyka wysoko ceni rośliny strączkowe. Zawierają one duże ilości białka, witamin i składników mineralnych. Warto po nie sięgać. Dlatego Karol pokaże, jak przygotować potrawy, które zazwyczaj kojarzą nam się z ziemniakami, właśnie ze strączkowych, a konkretnie z różnych gatunków fasoli. Będą smażone pyzy z fasolowego ciasta, potem gulasz cielęcy z fasolą białą i czarną, a także fasolowa sałatka wzorowana na powszechnie znanej sałatce ziemniaczanej. 10:25 HISTORIA NA SPRZEDAŻ - 1/6 (TRADING HISTORY) Film dokumentalny, 48 min, USA, 2016 Reżyseria: Nick Deninng Skarby, wyjątkowo cenne i pożądane przedmioty, mają swoje niezwykłe historie, ale i miejsce w dziejach świata. Są one reliktami przeszłości, które można dotknąć, ale można też kupić. Seria "Historia na sprzedaż" pokazuje to z perspektywy tych cennych przedmiotów, trafiających do domów aukcyjnych i badających je naukowców. To oni potwierdzają autentyczność skarbów, przybliżają biografie ich znalazców, właścicieli i twórców. W każdej opowieści prezentowane są ciekawe materiały archiwalne, interesujące wątki i często zadziwiające fakty. Dzięki pomocy domów aukcyjnych, te niezwykłe przedmioty mogą nawet po dziesiątkach lat ponownie ujrzeć światło dzienne i przybliżyć znane postaci historyczne, np. Abrahama Lincolna, Winstona Churchilla, Adolfa Hitlera, księżną Dianę czy Królową Wiktorię. W wielu przypadkach to ostatnia szansa, żeby zobaczyć te niezwykłe skarby, zanim zostaną zamknięte w prywatnych kolekcjach. 12:30 PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI - WYBRZEŻA PACYFIKU (PERU: EXTREME PLANET. 3. THE PACIFIC COAST) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Jean - Thomas Renaud Miniseria dokumentalna o przyrodzie Peru. Dzieło jednego z najlepszych fotografów przyrody na świecie, Cyrila Ruoso. To pełna przygód podróż przez trzy najbardziej ekstremalne ekosystemy na naszej planecie: nieprzenikniony las deszczowy Amazonki, górskie drapacze chmur w Andach i pustynne równiny wybrzeża Pacyfiku w Peru. Ekipa filmowa podąża ze wschodu na zachód, co daje wyjątkową okazję do odkrywania wspaniałych krajobrazów i bogatych różnorodnością życia zwierząt i roślin, które zdołały dostosować się do warunków ekstremalnego klimatu upału, wilgotności, wysokości, zimna lub suszy. Podczas poszukiwania rzadkich gatunków spotykają się z naukowcami i będą odkrywać co łączy te trzy ekosystemy ze sobą. W tym odcinku: Wybrzeże Pacyfiku. 13:35 U PANA BOGA ZA PIECEM Komedia obyczajowa, 95 min, Polska 1998 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Zofia Miller Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Ira Łaczina, Jan Wieczorkowski, Krzysztof Dzierma, Andrzej Zaborski, Ania Janowska, Artur Krajewski, Alicja Bach, Iwona Szczęsna, Eliza Krasicka, Małgorzata Płońska, Mieczysław Fiodorow, Ewa Sierzputowska, Babiker Artoli, Władimir Abramuszkin, Alicja Butkiewicz "Czytając pamiętniki Marii Dąbrowskiej, natknąłem się na refleksję, dotyczącą jakiejś wizyty w małym miasteczku, jakiejś kolacji w towarzystwie lekarza, proboszcza i aptekarza:"Jakaż ta prowincja duchowo samowystarczalna, jak właściwie ona nas do niczego nie potrzebuje... "Pomyślałem sobie, że jeśli mamy gdzieś szukać jakichś wartości, o których w mieście dawno zapomnieliśmy, to właśnie w prowincjonalnym miasteczku na Białostocczyźnie, cokolwiek by to znaczyło" - mówił w jednym z wywiadów Jacek Bromski. Przyczyną powstania "U Pana Boga za piecem" nie było jednak reżyserskie pragnienie apoteozy tradycyjnego polskiego etosu. To pojawiło się nieco później. Najpierw Studio Filmowe "OKO" zaproponowało Bromskiemu scenariusz, którego akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Potem reżyser przypomniał sobie o Białostockim Teatrze Lalek, który niegdyś zrobił na nim wielkie wrażenie. W efekcie większość ról w "U Pana Boga za piecem" zagrali aktorzy tej sceny, a miasteczko ze scenariusza zostało umieszczone przy wschodniej granicy i nazwane Królowym Mostem. Skoro mieszkańcy Białostocczyzny wcielili się w filmowe postacie z macierzystego regionu, to główną rolę Rosjanki mogła zagrać tylko Rosjanka. Na próbne zdjęcia w Moskwie stawiło się około pięćdziesięciu kandydatek. Rywalizację wygrała aktorka sławnego Teatru na Tagance Ira Łaczina, która, mimo młodego wieku, miała już na koncie występy po francusku i angielsku. Krytyka przyjęła komedię Bromskiego życzliwie. "W końcu na ekranach pojawiły się filmy, świadczące, że twórcy przestali się wstydzić polskiej, niekiedy żenującej, niekiedy magicznej swojskości" - donosiła prasa. Potwierdzeniem tych opinii były liczne wyróżnienia, w tym nagrody publiczności na festiwalach w Słupcy k. Konina (1999) i w Chicago (1998), Brązowe Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1998), Brązowy Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (1999) oraz grad laurów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni ("Złoty Klakier" oraz za dźwięk, drugoplanową rolę męską, scenariusz, reżyserię i inne). Wschodnią granicę Polski przekracza autobus pełen drobnych handlarzy zza Buga, udających się na przygraniczny bazar. W lesie autobus zostaje napadnięty przez bandę "reketierów", dowodzonych przez pewnego Ukraińca, kamuflującego się pod pseudonimem "Gruzin". Przestępcy zmuszają handlarzy do złożenia haraczu. Wśród pokrzywdzonych jest młoda dziewczyna Marusia. Choć w porównaniu z innymi traci stosunkowo niewiele, to jako jedyna decyduje się zawiadomić policję. Najbliżej ma do komisariatu w Królowym Moście. Jest głównym świadkiem napadu, miejscowy komisarz postanawia więc na pewien czas zatrzymać ją w miasteczku. Proboszcz, faktycznie osoba numer jeden w okolicy, umieszcza Marusię w domu młodego organisty Witka, ćwiczącego właśnie "Ave Maria" na ślub córki burmistrza. Urocza przybyszka od razu wpada chłopakowi w oko, lecz nieśmiałość uniemożliwia mu rozpoczęcie otwartych zalotów. Kiedy proboszcz odkrywa, że dziewczyna ma piękny głos, postanawia za wszelką cenę zatrzymać ją do dnia ślubu. Nie będzie to jednak łatwe, gdyż Marusia myśli przede wszystkim o odzyskaniu utraconej gotówki. Choć z drugiej strony zarówno miasteczko, jak i Witek coraz bardziej się jej podobają. 15:20 KAPITULNA, RÓG MIODOWEJ Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński Scenariusz: Tomasz Kamiński Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski Wykonawcy: Marlena Maria Jonasz Reportaż opowiada o akcji wykonania wyroku śmierci, na konfidencie gestapo, przez piątkę kobiet z Podziemia. 15 marca 1944 roku, w Warszawie, na rogu Kapitulnej i Miodowej, oddział kobiecy, dowodzony przez Irenę Bredel, zastrzelił Mieczysława Darmaszka, Polaka, winnego śmierci ich koleżanki, zaangażowanej w działalność podziemną. Był to jedyny wyrok śmierci, wykonany wyłącznie przez kobiety, w czasie II wojny światowej w Polsce. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - WRACAMY NAD ODĘ I NYSĘ Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Wskutek decyzji, podjętych przez Stalina, Churchilla i Roosvelta, Polska straciła na wschodzie niemal połowę terytorium. Rekompensatę miała otrzymać z ziem należących do Niemiec. Polacy wyrzuceni z rodzinnych domów na Wschodzie mieli zająć miejsce Niemców, którzy mieli być przesiedleni w głąb Niemiec. Zmniejszony o połowę i zniszczony wojną kraj miał zagospodarować i zintegrować Dolny Śląsk, Pomorze, Warmię i Mazury z resztą kraju. Jak przebiegał ten proces? Czy historia Ziem Odzyskanych to mit, czy prawdziwe osiągnięcie? Sukces komunistycznej propagandy, czy sukces polskiej racji stanu? 18:10 CHŁOPI - ODC. 7/13 - BÓR Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Stanisław Milski, Franciszek Pieczka, Tadeusz Janczar, Jadwiga Chojnacka, Aleksander Fogiel, Mieczysław Czechowicz, August Kowalczyk, Bogusław Sochnacki, Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka Antkowi nie układa się romans z Jagną, młody Boryna pije na umór. Hanka udaje się do jego ojca po pomoc. Antek urządza jej za to potworną awanturę, żona grozi mu siekierą. Zaczyna się wyrąb lasu. Wójt proponuje wniesienie skargi na dziedzica. Roch tłumaczy chłopom, że serwituty z lasu należą się także najbiedniejszym. Chłopi boją się jednak, że zanim legalnie dojdą sprawiedliwości, lasu już nie będzie. Cała wieś z Maciejem Boryną na czele rusza przeciw drwalom. Wywiązuje się walka, drwalom pomaga służba dworska. Zaczajony za drzewami Antek chce zastrzelić ojca, ale zmienia zamiar. Kiedy Maciej osuwa się na ziemię ugodzony przez borowego, Antek dopada napastnika i zabija. 20:00 SZLAK NADZIEI - /10/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Mikołaj Wit, Dariusz Goczał Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki Uczestnicy programu, będąc w izraelskim kibucu Netiw ha - Lamed - He, pieką chleb i poznają warunki, w jakich żyli Polacy pochodzenia żydowskiego, którzy postanowili zostać w Palestynie. Następnie pomagają w miejscowym browarze i docierają do jaskiń Beit Guvrin, gdzie odnajdują znaki pozostawione przed laty przez polskich żołnierzy. Noc zastaje ich na przedmieściach Jerozolimy. 21:00 MEDYCEUSZE: WŁADCY FLORENCJI S.I - ODC. 2 DOM BOŻY I RODZINNY (MEDICI: MASTERS OF FLORENCE) Serial historyczny, 56 min, Francja, 2016 Reżyseria: Sergio Mimica - Gezzan Scenariusz: Nicholas Meyer Wykonawcy: Marek Ciunel Aktorzy: Dustin Hoffman, Richard Madden Wojna wywołuje we Florencji chaos. Piero, jedyny syn Cosimo, chce dołączyć do walki, ale jego żona Lucrezia próbuje go powstrzymać. Marco Bello kontynuuje śledztwo w sprawie zabójstwa Giovanniego i spotyka farmaceutę, który może coś wiedzieć. Niestety, aptekarz zostaje zamordowany, zanim zdążył wyjawić, co wie. Cosimo zatrudnia artystę Brunelleschiego, aby spróbował sfinalizować plany kopuły dla katedry Santa Maria del Fiore. Tylko Contessina, żona Cosimo, w pełni rozumie wartość gestu męża i mocno go wspiera. Cosimo udaje się potajemnie kupić wycofanie wojsk mediolańskich i ocalić Florencję. Do miasta powraca czarna śmierć, dżuma. 22:10 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - DANTON. BRACIA DO BRONI! (DANTON) Film dokumentalny, 107 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel To filmowa opowieść o jednym z najważniejszych przywódców Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Georges Danton wielki patriota, kierujący się zarówno ideałami demokratycznymi, jak i osobistymi ambicjami i własnym interesem - był postacią kontrowersyjną. Ten dynamiczny przywódca, obdarzony niezwykłym darem wymowy, umiejący pociągnąć za sobą tłumy, był jednocześnie wielkim sybarytą - miłośnikiem kobiet i przyjemności, uwikłanym w korupcję. Jego konflikt z przywódcą jakobinów - Maksymilianem Robespierre ' em, kosztował go utratę głowy. Program prezentuje Dantona poprzez pryzmat kluczowych momentów rewolucji Francuskiej: wynalezienie gilotyny, króla Ludwika XVI w więzieniu świątynnym, masakrę więźniów klasztoru karmelitów, powstanie Trybunału Rewolucyjnego i zwycięską bitwę pod Valmy. "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: Secrets d'Histoire), to program francuskiej telewizji France 3, prezentowany przez znanego dziennikarza Stphane ' a Berna. Każdy z odcinków przedstawia losy wybranej wielkiej postaci historycznej. 00:10 O JEDEN MOST ZA DALEKO (A BRIDGE TOO FAR) Film wojenny, 168 min, USA, 1977 Reżyseria: Richard Attenborough Scenariusz: William Goldman Zdjęcia: Geoffrey Unsworth Muzyka: John Addison Aktorzy: Sean Connery, Gene Hackman, Robert Redford, Anthony Hopkins Film przedstawia przygotowania, przebieg i zakończenie operacji wojsk amerykańskich, brytyjskich i polskich pod kryptonimem Market Garden. Tytuł pochodzi od słów generała Browninga: "Myślę, że może planujemy o jeden most za daleko". Konsultantami wojskowymi przy produkcji filmu byli najważniejsi uczestnicy wydarzeń: generałowie Horrocks, Urquhart, Gavin i Frost oraz brygadier Vandeleur. 03:15 NIE TYLKO ENIGMA. OPOWIEŚĆ O SŁUŻBACH WYWIADOWCZYCH POLSKIEGO PODZIEMIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Scenariusz: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kolodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk Muzyka: Rafał Rozmus Wywiad Armii Krajowej podczas II wojny światowej oceniany był przez sojuszników jako najsprawniej funkcjonujący na świecie. Ocenia się, że gdyby nie jego działalność, wojna potrwałaby o kilka lat dłużej i nie wiadomo, z jakim skutkiem by się zakończyła. Pod koniec 1944 roku Niemcy mieli już rozwiniętą produkcję samolotów odrzutowych, którym w walce nie mogły dorównać alianckie myśliwce. Rozwijała się produkcja pocisków dalekosiężnych V2, a także trwały zaawansowane prace nad produkcją broni jądrowej. Dzięki działaniom wywiadowczym prowadzonym przez agentów Armii Krajowej udało się pokrzyżować plany produkcji tej broni. Przez cały okres trwania II wojny światowej wywiad AK dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25 tysięcy raportów. Film ma na celu przypomnienie zasług tej struktury Armii Krajowej w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej. Oprócz przybliżenia struktury wywiadu w Polsce w okresie II wojny, przypomnimy najważniejsze akcje wywiadowcze, przybliżymy ich znaczenie oraz wpływ na teatr działań wojennych w Europie. Zasadnicza opowieść przedstawiona zostanie za pomocą tekstu lektorskiego oraz wypowiedzi fachowców. Tłem dla opowieści narratora będą symboliczne ilustracje fabularne, które płynnie przechodzić będą w animowane rysunki ilustrujące najciekawsze fragmenty opowiadanych historii. Dopełnieniem będzie skomponowana na potrzeby filmu muzyka.