TVP Historia Środa, 10.03.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1876 - pierwsza wiadomość przekazana po drucie (telefon Alexandra Grahama Bella); 1940 - zmarł pisarz Michaił Bułhakow; 1945 - koniec przyjmowania deklaracji od Polaków w Wilnie na wyjazd "do Polski"; 1973 - z "Dzienników" Stefana Kisielewskiego o wpływie telewizji na codzienność; 07:20 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 3 - OPERACJA KLOSZ Serial wojenny, historyczny, wojenny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dz, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Edyta Olszówka, Patryk Szwichtenberg, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Maja Rybnicka, Aleksandra Justa, Marek Kossakowski, Stefan Weinert, Wiktoria Wolańska, Krzysztof Szekalski, Maciej Rad ODC. 3 Częste likwidacje lokali konspiracyjnych wskazują, że grypsy z Pawiaka są przechwytywane przez Niemców. Władze podziemne odkrywają, że na Pawiaku, od jakiegoś czasu, działa nieznany im kanał dostarczania grypsów. Narażając swoje życie, Dager dostaje się na Pawiak i skutecznie identyfikuje skład nowej komórki, przekazującej grypsy. Sąsiad Jadwigi pisze donos, w którym ujawnia, że rodzina Komanów ukrywa Żydówkę. Na szczęście donos nie dociera na Szucha - wpada wcześniej w ręce braci Korzeniewskich. 08:10 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW. NOWA JEROZOLIMA. Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku programu poznamy przepis na cebularz lubelski oraz bajgle. 08:45 HISTORIA POLSKI - TAŚMY MARCA Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Sawicki Scenariusz: Jerzy Eisler Film zrealizowany na podstawie materiałów archiwalnych odnalezionych w Instytucie Pamięci Narodowej. Jest on próbą rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń, jakie się wówczas rozegrały i zostały utrwalone kamerą, relacją z miejsc, które były areną tych najbardziej znaczących zdarzeń. Na ten przekaz o marcu 1968 r. składają się zdjęcia wykonane z ukrycia przez operatorów Służby Bezpieczeństwa, ale również materiały zlecone czy też zarekwirowane innym ekipom filmowym. Miały one posłużyć do wskazania sprawców, niewątpliwie także do realizacji filmu propagandowego, z czego ostatecznie ówczesne władze zrezygnowały. 09:20 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - DULLES Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Allen Dulles przyjechał do Berna w listopadzie 1942 roku. Działał głównie we Włoszech, a jego celem było nakłonienie Włoch, a być może i Niemiec do zawarcia pokoju na Zachodzie. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - CYCERO Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W październiku 1943 roku Niemcy zapłacili 20 tys. funtów za rolkę filmu, na której były tajne dokumenty z ambasady brytyjskiej w Ankarze. 10:20 AGNIESZKA Film dokumentalny, 62 min, Polska, 1989 Scenariusz: Grażyna Pieczuro Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Wykonawcy: Maryla Rodowicz, Seweryn Krajewski, Elżbieta Czyżewska Sylwetka twórcza Agnieszki Osieckiej, autorki tekstów popularnych piosenek. Krótka biografia, wspomnienia rodzinne, próba określenia własnej osobowości. Wypowiedzi znanych osobistości ze świata artystycznego na temat postaw i zachowań Agnieszki Osieckiej w różnych sytuacjach życiowych (sprawa wydalenia jej z ZMP, kontakty z otaczającymi ją ludźmi, przyjaźń z mężem, praca w STS-ie). 11:25 TAJEMNICE ARCHIWUM - ODC. 1 Reportaż, 15 min, Polska, 2021 Scenariusz: Piotr Mielech Wykonawcy: Dariusz Wrzosek Większość osób kojarzy archiwum z miejscem, gdzie niewiele się dzieje, gdzie przetrzymuje się tony nikomu niepotrzebnych dokumentów. Tymczasem prawda jest inna! To właśnie w archiwalnych pomieszczeniach można znaleźć najciekawsze i jeszcze przez nikogo nieodkryte sensacyjne historie z najważniejszymi postaciami historycznymi w rolach głównych. Archiwalne pomieszczenia kryją niesamowite historie, które mogą zainteresować najmłodsze pokolenie oraz zmienić sposób, w jaki postrzegamy najważniejsze postaci w naszych dziejach. Celem naszego programu jest odkrywanie właśnie takich historii! 11:40 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 2 WSPÓŁODPOWIEDZIALNOŚĆ Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokażemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Wawel jako symbol niepodległości i trwania polskości mimo naszej trudnej historii. Rozmowy z zaproszonymi gośćmi w komnatach zamkowych, opracowanie graficzne poszczególnych odcinków cyklu, ikonografia i współgrająca obecność zespołu Cracovia Danza w kostiumach z epok. Wszyscy znamy historię o smoku wawelskim, opowiadaną w różnych wersjach, najczęściej z udziałem dzielnego szewczyka Skuby. O owczych skórach wypełnionych siarką, które potwór miał pożreć, o tym, jak wypijał wodę z Wisły i w końcu pękł. Co taka barwna fabuła może nam jednak powiedzieć o nas samych? Czy legenda pełna fantastycznych opisów może tłumaczyć zasady tworzące państwo u jego zarania? W kolejnym odcinku cyklu "Tu wszystko jest Polską" prowadzący program Piotr Legutko próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie: Jakie ważne nauki o państwie przekazują nam kronikarze wraz z tą legendą? 12:15 CZAS HONORU - ODC. 48 "NIEMIECKIE PORACHUNKI" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda i Władek budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Ruda oznajmia Władkowi, że nie mogą być razem. Lekarz ponownie odwiedza Wandę, która odzyskuje siły. Kugel chwali się, że jego starszy syn przyjeżdża z frontu. Dostał przepustkę w nagrodę za zniszczenie sowieckiego czołgu. Krawiec informuje oddział o planach nowej akcji wysadzenia dworca w Berlinie. Prosi chłopaków, by namówili Lenę do wzięcia udziału w akcji. Ona wie bowiem najlepiej, jak poruszać się na terenie Rzeszy. Krawiec zdradza Michałowi i Władkowi, że dowództwo chce wykorzystać obecność Marii w domu gubernatora do zdobycia informacji. Michał mówi przyjaciołom o swoich zaręczynach. Zaprasza ich na przyjęcie. Brehm oświadcza Rainerowi, że po ich wizycie w magazynie złoto zniknęło, a Stock złożył kolejną wizytę Fischerowi. Ze zdobytych informacji wynika, że Stock był przełożonym Holtza, który okradał Żydów. Lena zgadza się wziąć udział w akcji na dworcu w Berlinie. Bronek mówi jej o planach wywiezienia Wandy z Czerniejewa w drodze powrotnej. Do Kuglów przyjeżdża z wizytą syn Dieter. Od razu zwraca uwagę na życzliwą mu Zośkę. Aniela drwi, że Kugel prędzej przepędzi Zośkę batem, niż pozwoli jej zbliżyć się do syna. Zośka nie przejmuje się komentarzami Anieli ani ostrzeżeniami Wandy, że Kuglowie to źli ludzie. Kokietuje Dietera podczas obiadu. Chce uwieść mężczyznę, by pomógł jej w ucieczce. Wanda i Aniela odkrywają, że Zośka nie wróciła na noc. Z przerażeniem obserwują na podjeździe karetkę i urzędnika wypisującego akt zgonu Zośki. Kugel podaje, że przyczyną śmierci pracownicy był nieszczęśliwy wypadek. Oficjalnie Zośka została kopnięta przez konia, ale obrażenia wskazują na bardziej brutalną śmierć. Wanda jest przerażona, widząc na sobie spojrzenie Kugla. Rainer organizuje pokazowe aresztowanie, żeby przekonać towarzyszy Janka o jego zdradzie. Pod nieobecność Fischera, Maria wchodzi do jego gabinetu. Znajduje skrzynie ze złotem. 13:15 UTRACONY ŚWIAT ALEKSANDRA WIELKIEGO - ODC. 2/6 (ALEXANDER'S LOST WORLD) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2012 Fotoreporter i reżyser David Adams wyrusza w epicką podróż do jednego z najniebezpieczniejszych miejsc na ziemi, aby odkryć najdalsze zakątki Imperium Aleksandra Wielkiego. Dotychczas niedostępne, spustoszone wojną miejsca nie były odwiedzane przez filmowców aż do tej poty. Usiana małymi górskimi miasteczkami i starożytnymi ruinami wiosek Afganistanu kraina potężnej rzeki Amu - daria (kiedyś Oxus), była granicą ogromnego Imperium Aleksandra. Autorzy programu, przy użyciu grafiki 3D, po raz pierwszy odtwarzają te starożytne zabudowania zniszczone tysiące lat temu. Przywracają do życia dawno zapomniane miasta i twierdze. 15:15 GIGANCI HISTORII - ODC. 22. REWOLUCJA KULTURALNA, OBYCZAJOWA I SPOŁECZNO - POLITYCZNA KOŃCA LAT 60 - TYCH Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Szalone lata 60. XX wieku. Czas gigantycznego przełomu, po którym nic już nie było takie samo jak wcześniej. Wielki bunt pokoleniowy był aktem niezgody pierwszej powojennej generacji na rzeczywistość ukształtowaną przez ich rodziców z zimną wojną, atomowym wyścigiem zbrojeń, rywalizacją w gospodarce i kosmosie, konserwatywną obyczajowością. Rewolucja, którą zapoczątkowali młodzi ludzie pod hasłem make love not war, rozlała się na cały świat i objęła wszystkie aspekty życia kulturalnego, politycznego i społecznego. Zmieniła się muzyka za sprawą The Beatles, Rolling Stones, Joplin, Hendrixa, Dylana, w modzie pojawiły się minispódniczki, szerokie spodnie, frędzle i zwiewne sukienki. Szalone lata 60. to nie tylko zmiany obyczajow, lecz także polityczne: Paryski Maj, Praska Wiosna, Polski Marzec. O przemiany społeczne, obyczajowe i polityczne końca lat 60. zapytamy w tym odcinku Gigantów historii. 16:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BESKID KONFEDERACKI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Beskid konfederacki. Oczywiście takiej nazwy jak Beskid konfederacki nie ma w żadnym atlasie. To Beskid Niski, ale dla nas miłośników historii skojarzenie tych gór i dolin z wielkim antyrosyjskim zrywem ostatnich lat Rzeczpospolitej szlacheckiej jest pierwsze i najmocniejsze. I zaskakujące jak po latach zapomnienia rośnie zainteresowanie konfederatami. Trzeba na pewno mieć silne motywacje wewnętrzne, by w tak nieprzyjazny czas ruszać w góry, szukając odpowiedzi na pytania badawcze. Pasjonaci poszukują tu najbardziej oczywistych śladów po konfederatach barskich czyli szańców. I rok po roku z któregoś końca Bieszczad ktoś krzyczy mamy nową konfederacką fortecę, kolejny szaniec, kolejne umocnienie. Badania nad Konfederacją Barska w Beskidzie Niskim przyniosły już trwałe i piękne owoce. Poznaliśmy tajemnice fortyfikacji w Wysowej i obozu pod Grabiem. Wiemy coraz więcej o głównych animatorach tutejszych wydarzeń - księciu Marcinie Lubomirskim, Józefie Miączyńskim i działalności na tych terenach Kazimierza Pułaskiego. W tym kierunku wyzwolona została wielka społeczna energia. Miejmy nadzieję, że nie zabraknie tu spajającego wszystko w całość projektu naukowego. 16:40 POLSKIE 100 LAT - MARZEC 1968 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Bunt studentów i zorganizowany przez nich 8 marca 1968 roku wiec na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego, brutalnie stłumiony przez władze komunistyczne zapoczątkowały wydarzenia marcowe w Polsce. Studenci protestowali przeciwko zdjęciu spektaklu "Dziadów" oraz relegowaniu z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. W ciągu następnych trzech tygodni przetaczała się fala protestów solidarnościowych warszawskich studentów i wystąpień w szkołach wyższych w całej Polsce. Starcia uliczne miały miejsce w Gliwicach, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie i Wrocławiu. Dla władzy komunistycznej wiec stał się pretekstem do rozpętania antysemickiej nagonki, czego skutkiem była pacyfikacja polskiego życia intelektualnego i wymuszona emigracja trzynastu tysięcy polskich Żydów. Marzec 1968 roku był jednym z najgłębszych kryzysów społeczno - politycznych w całej historii PRL. 17:25 HISTORIA POLSKI - WIN WOLNOŚĆ I NIEZAWISŁOŚĆ. OSTATNIA NADZIEJA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2015 Reżyseria: Sławomir Górski Scenariusz: Sławomir Górski Zdjęcia: Tomasz Lewandowski, Bogusław Szetela, Piotr Niemcewicz, Krzysztof Modrak, Grzegorz Auguścik, Sylwester Stępień, Marek Dakowski Muzyka: Konstancja Kochaniec W październiku 1944 roku wkracza do Polski 2, 5 mln czerwonoarmistów, 10 tys. NKWD - zistów. Towarzyszy im ponad 160 tys. funkcjonariuszy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego formacji Ludowego Wojska Polskiego. W listopadzie 1945 roku w 131 więzieniach osadzono 62 tys. Polaków. Wojskowe Sądy Rejonowe komunistycznej Polski wydają ponad 80 tys. wyroków, skazują na śmierć od 30 do 60 tys. patriotów, których grzebią w bezimiennych grobach i masowych mogiłach. Zachód odwraca oczy od tragedii Polski. Garstka byłych dowódców Armii Krajowej tworzy organizację Wolność i Niezawisłość, m.in. po to, by ratować dziesiątki tysięcy pozostających w lasach żołnierzy. Rozpoczyna się walka z czasem i z bezwzględnym wrogiem. Ponad 100 więzień zostaje rozbitych, agenci WiN - u przenikają struktury UB i NKWD, przekazują do ONZ raport o sytuacji w Polsce. Jednak pętla się zaciska. Czy nadejdzie pomoc z Zachodu? Do walki brakuje sprzętu, ludzi, pieniędzy, wszystkiego. Pozostaje już tylko nadzieja. 18:20 SPÓR O HISTORIĘ - WYSPA WĘŻY Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Niemal natychmiast po objęciu funkcji premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Naczelnego Wodza Wojska Polskiego generał Władysław Sikorski przystąpił do rozprawy z przeciwnikami politycznymi. Już 10 października 1939 roku powstała komisja, która miała wskazać winnych klęski wrześniowej. Izolowanych miało być około 1500 - 1700 osób. Sikorskiemu udało się osadzić około 300 Polaków w obozie w Cerizay, koło Angers. Po nieudolnej ewakuacji naszych żołnierzy z Francji do Wielkiej Brytanii, generał Sikorski na nowy obóz dla swoich przeciwników wybrał szkocką wyspę Bute, zwaną Wyspą Węży. Kto stał za tą inicjatywą? Kto i gdzie przesłuchiwał polskich oficerów i dygnitarzy państwowych? Czy generał Władysław Sikorski de facto okazał się być człowiekiem mszczącym się za swoją nieobecność w polskiej armii? ["Teraz my..."] Kogo gen. Sikorski uważał za swojego największego wroga? Czy Francuzi pozwalali mu na rewanż na swoich osobistych przeciwnikach? Nieudolna ewakuacja z Francji - odpowiada za to gen. Sikorski; ale pilnuje, żeby "nie zgubili" się oficerowie osadzeni w obozie pod Angers. Jaki był stosunek Anglików do osobistej wojny gen. Sikorskiego? Stworzenie obozu na Wyspie Węży: kiedy powstał? Jakie warunki tam panowały? Kto wydał pozwolenie? Kto trafił w to miejsce? Co mieszkańcy wyspy wiedzieli o osadzonych tu Polakach? Ilu więźniów zginęło? Co stało się z ich grobami? Goście: prof. Marek Kornat, Instytut Historii PAN, prof. Tadeusz Panecki, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, prof. Wiesław Jan Wysocki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 19:00 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 4 - KUZYN DIABŁA Serial wojenny, historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Kamil Studnicki, Mirosław Haniszewski, Patryk Szwichtenberg, Marianna Zydek, Julian Świeżewski, Jakub Kamieński, Filip Gurłacz, Aleksandra Justa, Marek Kossakowski, Stefan Weineret, Jędrzej Hycnar, Krzysztof Szekalski, Karol Szekalski Józef, Onyks i Dager informują Kurkę i Waleta, że konsekwencją ich zdrady jest śmierć. Oni upierają się jednak, że nigdy nie zdradziliby Polski. Okazuje się, że Kuzyn - pułkownik, któremu przysięgali, pracuje dla Niemców. W wyniku strzelaniny w restauracji Akwarium, w którą zamieszany jest Dager, ginie współpracownik Kuzyna - Biały. Generał Grot, nakazuje wstrzymać się z wykonaniem wyroku na Kuzynie, dopóki nie dostanie informacji z Londynu. Gdy Londyn potwierdza, że rząd na uchodźstwie nie ma nic wspólnego z operacją Klosz, generał Grot podpisuje wyrok na Kuzyna. 20:05 STALIN I TROCKI - WALKA NA ŚMIERĆ I ŻYCIE (STALIN - TROTSKY, A BATTLE TO DEATH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Marie - Laurence Rincé Meksyk. 20 sierpnia 1940 roku. Trocki zostaje uderzony czekanem w głowę i umiera. Wraz z jego śmiercią kończy się 20 - letni pojedynek w ścisłym gronie najwyższych przywódców ruchu komunistycznego. Stalin w końcu eliminuje swojego wieloletniego rywala. Obie główne postacie rewolucji, Stalin i Trocki, nie cofnęły się przed niczym, aby zdobyć władzę absolutną. Ich pojedynek był starciem dwóch skrajnie różnych osobowości. Pierwszy to syn gruzińskiego szewca, drugi żydowski intelektualista. Pierwszy metodyczny, przewidujący człowiek; drugi, rzutki i entuzjastyczny umysł. Pierwszy cyniczny intrygant; drugi idealista. Był to ideologiczny pojedynek dwóch wizji komunizmu; pojedynek polityczny, pojedynek o władzę, a przede wszystkim pojedynek na śmierć i życie. Eliminując Trockiego, Stalin ostatecznie osiągnął najwyższy urząd i ugruntował swoje miejsce w historii. 21:10 TAJEMNICE III RZESZY - ODC. 3/6 KOBIETY HITLERA (LAST SECRETS OF THE THIRD REICH. HITLER’S WOMEN) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2011 Reżyseria: Steffi Schoebel, Anja Greulich Prywatne życie Hitlera było wśród Trzeciej Rzeszy najlepiej strzeżoną tajemnicą. Eva Braun nie była jedyną kobietą w jego życiu. Wcześniej miał inne kochanki. Były też wpływowe wielbicielki, i oczywiście bliskie krewne, jak jego siostra i jej córka. Maria Reiter miała 16 lat. Jej szwagier zdołał zapobiec jej samobójstwu, gdy Hitler ją odtrącił. Geli Raubal była siostrzenicą Hitlera. Miała zaledwie 23 lata, gdy zabiła się w jego mieszkaniu. Unity Mitford, angielska arystokratka zafascynowana Hitlerem, strzeliła sobie w głowę w wieku 25 lat. Hitler miał władzę nad każdą z tych kobiet. Twierdził, że nie ma nic lepszego niż wychować sobie młode dziewczę i lepić je jak wosk. Fascynacji Hitlerem ulegały także kobiety dojrzałe z wyższych sfer. Winifred Wagner, synowa kompozytora Richarda Wagnera, była urzeczona jego urokiem i polityczną potęgą. Gdy owdowiała, Hitler podobno proponował jej małżeństwo. Było to wykalkulowane posunięcie, które zapewniłoby mu prestiż, a może zaspokoiło osobiste pasje. Między rokiem 1930 a 1933 dwukrotnie pytał ją, czy wyjdzie za niego za mąż. Odpowiadała, że mogłaby to zrobić, gdyby objął oficjalne stanowisko. Ale gdy już został kanclerzem, nie musiał żenić się dla prestiżu. W jedynym wywiadzie przed kamerą w 1975 roku Winifred Wagner opisywała urok Hitlera. "Od razu wywarł na mnie wielkie i głębokie wrażenie, zwłaszcza jego oczy były niezmiernie pociągające. Niebieskie, duże, wyraziste oczy". Pod wrażeniem Hitlera była również Magda Goebbels, rozwiedziona z bogatym przemysłowcem. Poźniej już jako żona ministra propagandy awansowała do roli pierwszej damy w nazistowskiej Rzeszy. Magda Goebbels była typem kobiety, jaki Hitler uwielbiał, kimś w rodzaju aryjskiej supermatki. Miała sześcioro dzieci, była bogata, urocza. Uważała siebie za ikonę narodowego socjalizmu. Kiedy Hitler bywał w Berlinie, wydawała dla niego przyjęcia. Na zdjęciach widać kobiety omdlewające z namiętności do niego, oczywiście po części był to efekt propagandowej machiny Goebbelsa, ale z pamiętników i listów wynika, że wiele kobiet było w Hitlerze zakochanych. Co motywowało je do ślepego uwielbienia Hitlera, czasem nawet do naśladowania go? Wszystkie te kobiety przenosiły na niego swoje fantazje, co nie byłoby oczywiste, gdyby miał narzeczoną, kochankę czy żonę i rodzinę. To, że Hitler żyje w celibacie, było bardzo ważne dla goebbelsowskiej propagandy. Stworzono wykalkulowany wizerunek wodza, którego sercem i duszą zawładnęła Germania i nic nie powinno go rozpraszać. W oczach opinii publicznej Ewa Braun nie istniała. Dopiero po ślubie i wspólnym samobójstwie w berlińskim bunkrze stała się znana. Kobiety, które uwielbiały Hitlera, pozwalały się zwodzić lub przez niego umierały. Ich miłość była skazana na klęskę, tak jak Wielka Rzesza Niemiecka. 22:10 CIEMNONIEBIESKI ŚWIAT (TMAVOMODRY SVET) Dramat wojenno-obyczajowy, 108 min, Czechy/Wielka Brytania/Niemcy/ Dania/Włochy 2001 Reżyseria: Jan Sverak Scenariusz : Zdenek Sverak Występują: Ondrej Vetchy, Krystof Hadek, Tara Fitzgerald, Oldrich Kaiser, Hans-Jorg Assmann, Charles Dance, David Novotny, Linda Rybova, Jaromir Dulava i inni "Ciemnoniebieski świat" to jedna z najdroższych produkcji czeskiej kinematografii. Jego twórca Jan Sverak (rocznik 1965) to dziś w tym kraju ścisła reżyserska czołówka. Zdobywca Oscara za film "Kola" jest znany polskim widzom także jako autor filmów: "Szkoła podstawowa" czy "Jazda". Scenariusz napisał jego ojciec, znany czeski aktor i scenarzysta Zdenek Sverak, z którym Jan współpracował przy niemal wszystkich swoich dziełach. Akcja filmu rozpoczyna się w 1950 r., w okresie największego nasilenia zimnej wojny. W obozie pracy Mirov na terenie Czechosłowacji przebywa czterdziestoparoletni Franta Slama osadzony tam jako rzekomy "wróg ludu". Komunistyczne władze kraju uznały, że Franta, który w czasie wojny służył jako pilot w jednostce RAF-u w Wielkiej Brytanii i przesiąkł tam niebezpiecznymi ideami wolności i demokracji, stanowi teraz zagrożenie dla porządku państwa. Gdy Franta zapada na zapalenie płuc, trafia do więziennego szpitala, gdzie zaprzyjaźnia się z innym pacjentem, Houfem. Razem obmyślają plan ucieczki z obozu. Snując refleksje nad swoim dotychczasowym życiem, Franta cofa się pamięcią do roku 1938. Czechosłowacja zostaje wówczas włączona do III Rzeszy. Kontrolę nad czeską armią przejmują Niemcy. Część niepogodzonych z losem żołnierzy ucieka do Anglii, by tam prowadzić dalej walkę z okupantem. Wśród uciekinierów są dwaj przyjaciele, wytrawni piloci: młodziutki Karel Vojtisek i właśnie Franta, który zostawił w kraju swoją ukochaną Hanickę. Obaj wstępują na służbę do angielskich sił powietrznych i przechodzą intensywne trzymiesięczne szkolenie bojowe i językowe. W końcu stają się pełnoprawnymi żołnierzami. W czasie jednego z pierwszych lotów samolot Karela zostaje poważnie uszkodzony. Pilot ląduje przymusowo i szuka schronienia na nieodległej farmie należącej do młodej, ładnej Susan Whitmore. Kobieta, początkowo wystraszona i nieufna, pozwala mu wreszcie zostać pod swoim dachem. Wyjaśnia też, że jej mąż, który służył w marynarce, zaginął podczas działań wojennych. Karel i Susan spędzają razem miłosną noc. Chłopak zakochuje się w Angielce, którą postanawia przedstawić swemu przyjacielowi i mentorowi. Niestety, Susan wybiera starszego Frantę. Nawiązuje z nim potajemny romans, który Karel niebawem odkrywa. Zdesperowany, po pijanemu atakuje przyjaciela. W czasie następnej powietrznej misji obaj piloci przeżywają dramatyczne chwile: w ogniu walki Franta omyłkowo stwierdza, że Karel ostrzelał jego samolot. Dopiero później odkrywa, że w rzeczywistości chłopak uratował mu życie. Ale urażony pilot nie chce jego przeprosin i zrywa wszelkie kontakty. Trzy miesiące później dochodzi do tragedii. 00:10 PROKURATOR Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Zdjęcia: Jeremi Grzywa Film przedstawia z dzisiejszej perspektywy jedną z najgłośniejszych spraw w najnowszej historii Polski, brutalne uprowadzenie i mord polityczny, którego ofiarą stał się ksiądz Jerzy Popiełuszko. Toczącym się procesem żyła wówczas cała Polska. Kanwę filmu stanowi wywiad z prokuratorem Andrzejem Witkowskim, który w latach 90. prowadził pierwsze śledztwo w tej sprawie. Został odsunięty od prowadzenia tego postępowania, kiedy zamierzał aresztować generałów Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka. Rozmowa z prokuratorem Witkowskim ujawnia wiele nieścisłości w prowadzonym przed laty śledztwie i procesie, rozwiązuje pewne wątpliwości, a także stawia nowe pytania, na które być może nigdy nie otrzymamy odpowiedzi. Ksiądz Jerzy Popiełuszko urodził się w 1947 roku. Porwano go i zamordowano, gdy wracał do domu. Przywołujemy atmosferę tych kilkudziesięciu dni z przełomu 1984 i 1985 roku. Dni, kiedy Polska mogła spłynąć krwią; kiedy oskarżano i osądzano sprawców tej zbrodni. Kiedy wydawano prawomocny wyrok. Narracja filmu prowadzona jest z dzisiejszej perspektywy. Osią opowieści jest odnaleziona wizja lokalna z 1991 roku, z udziałem jednego ze skazanych w procesie toruńskim funkcjonariuszy MSW. W filmie powracamy do śledztwa i procesu toruńskiego. Śledztwa, trwającego 51 dni nie powstydziłaby się najlepsza policja świata. Za proces, który zakończył się w pierwszej instancji po 22 dniach, chwalono by dziś sprawny skład sędziowski. Niestety, okazuje się, że zarówno śledztwo jak i proces były przeprowadzone zbyt pospiesznie. Pominięto w nich wiele wątków, które mogłyby sprawę prowadzić w głąb. Zrezygnowano z konfrontacji przed sądem świadków, którzy składali sprzeczne ze sobą zeznania. Więcej: pogwałcono procesowe prawa oskarżonych. Dlatego też nasz film jest stenogramem z dokonanej zbrodni. Zapisem losu morderców i ich ofiary. Rekonstrukcją cynicznej gry ciałem męczennika. Opowieścią o samotności tego, który umierał. Bohaterem filmu będzie prokurator Andrzej Witkowski, który w latach 90. ubiegłego wieku prowadził pierwsze śledztwo w tej sprawie. Kiedy zamierzał aresztować generałów: Jaruzelskiego i Kiszczaka, odebrano mu śledztwo, a sprawa utknęła na wiele lat w sądach i w archiwach prokuratury. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BESKID KONFEDERACKI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Beskid konfederacki. Oczywiście takiej nazwy jak Beskid konfederacki nie ma w żadnym atlasie. To Beskid Niski, ale dla nas miłośników historii skojarzenie tych gór i dolin z wielkim antyrosyjskim zrywem ostatnich lat Rzeczpospolitej szlacheckiej jest pierwsze i najmocniejsze. I zaskakujące jak po latach zapomnienia rośnie zainteresowanie konfederatami. Trzeba na pewno mieć silne motywacje wewnętrzne, by w tak nieprzyjazny czas ruszać w góry, szukając odpowiedzi na pytania badawcze. Pasjonaci poszukują tu najbardziej oczywistych śladów po konfederatach barskich czyli szańców. I rok po roku z któregoś końca Bieszczad ktoś krzyczy mamy nową konfederacką fortecę, kolejny szaniec, kolejne umocnienie. Badania nad Konfederacją Barska w Beskidzie Niskim przyniosły już trwałe i piękne owoce. Poznaliśmy tajemnice fortyfikacji w Wysowej i obozu pod Grabiem. Wiemy coraz więcej o głównych animatorach tutejszych wydarzeń - księciu Marcinie Lubomirskim, Józefie Miączyńskim i działalności na tych terenach Kazimierza Pułaskiego. W tym kierunku wyzwolona została wielka społeczna energia. Miejmy nadzieję, że nie zabraknie tu spajającego wszystko w całość projektu naukowego. 01:50 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - DULLES Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Allen Dulles przyjechał do Berna w listopadzie 1942 roku. Działał głównie we Włoszech, a jego celem było nakłonienie Włoch, a być może i Niemiec do zawarcia pokoju na Zachodzie. 02:20 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - CYCERO Kameralne i studyjne (widowisko), 20 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W październiku 1943 roku Niemcy zapłacili 20 tys. funtów za rolkę filmu, na której były tajne dokumenty z ambasady brytyjskiej w Ankarze. 02:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 1 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczny program Bogusława Wołoszańskiego, popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. W tym wydaniu autor omawia: - dzieje konwojów wiozących sprzęt wojenny dla Związku Radzieckiego, - sytuację na frontach europejskich, - zajęcie Norwegii przez Niemców, - pomoc Anglii w transporcie broni dla Związku Radzieckiego, - szlaki morskie z portów amerykańskich i kanadyjskich do Murmańska, - rolę Norwegii w planach wojennych Adolfa Hitlera, - znaczenie strategiczne portu w Murmańsku, - atak wojsk niemieckich na Murmańsk. 03:25 POLSKIE 100 LAT - MARZEC 1968 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Bunt studentów i zorganizowany przez nich 8 marca 1968 roku wiec na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego, brutalnie stłumiony przez władze komunistyczne zapoczątkowały wydarzenia marcowe w Polsce. Studenci protestowali przeciwko zdjęciu spektaklu "Dziadów" oraz relegowaniu z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera. W ciągu następnych trzech tygodni przetaczała się fala protestów solidarnościowych warszawskich studentów i wystąpień w szkołach wyższych w całej Polsce. Starcia uliczne miały miejsce w Gliwicach, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie i Wrocławiu. Dla władzy komunistycznej wiec stał się pretekstem do rozpętania antysemickiej nagonki, czego skutkiem była pacyfikacja polskiego życia intelektualnego i wymuszona emigracja trzynastu tysięcy polskich Żydów. Marzec 1968 roku był jednym z najgłębszych kryzysów społeczno - politycznych w całej historii PRL.