TVP Historia Czwartek, 18.03.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1858 - urodził się Rudolf Diesel; 1921 - podpisano traktat ryski; 1931 - opatentowano w USA maszynkę elektryczną do golenia; 1942 - gen. Władysław Anders interweniował u Stalina w związku z drastycznym zmniejszeniem racji żywnościowych dla Wojska Polskiego; 07:20 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 9 - DOPAŚĆ GENERAŁA Serial wojenny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Julian Świeżewski, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Dorota Landowska, Jakub Kamiński, Anna Karczmarczyk, Maciej Maciejewski, Maciej Kosmala, Piotr Bondyra, Maja Rybicka, Edyta Olszówka, Aleksandra Justa Odc. 9 DOPAŚĆ GENERAŁA Ciąg dalszy operacji Klosz. Kuzyna zastępuje Puma, jego zastępcą jest Wejner. Rymkiewicz działa w grupie, ale współpracuje z polskim podziemiem. Kurka wciąż jest przekonana, że Klosz działa bezpośrednio na rozkaz Londynu. Dzięki pomocy Rymkiewicza oddział Pazur likwiduje Czarnego. Działania Kurki kosztują podziemie zbyt dużo. Zimny dochodzi do siebie w mieszkaniu Kazimierza, gdzie mieszka również Róża. Jadwiga dowiaduje się od Dagera, że Marczewski żyje i przychodzi z wizytą. Dziewczyna podejrzewa, że jest w ciąży. Wejner chce uciekać z miasta, ale wcześniej musi dostarczyć Pumie pieniądze i materiały - chce w tym celu posłużyć się Rymkiewiczem. Mężczyźni spotykają się w mieszkaniu Bykowskiego. Na miejscu pojawiają się też Onyks i Dager. Na spotkaniu z Józefem, Puma przyznaje, że zgodził się na współpracę z Niemcami. Chce się zrehabilitować i jako dowód dobrej woli przekazuje Józefowi mikrofilm. Onyks i Bronka odbierają Józia ze szpitala - planują zabrać go do Otwocka. Przed wyjazdem Onyks chce im przedstawić swoją mamę i siostrę. Do mieszkania Marii Zaręby przychodzi Zosia, dawna narzeczona Onyksa. 08:50 HISTORIA POLSKI - AMERYKANIN Z TORUNIA Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marcin Tomaszewski Scenariusz: Marcin Tomaszewski Historia bohatera czasów II wojny światowej. Urodzony w Chicago, podporucznik Waldemar Szwiec, pseudonim Robot, należy do grona Polaków, wychowanych już w niepodległej Polsce. W jego życiu i postawie skupiają się wszystkie wartości, jakie stały się udziałem pokolenia, które marzyło o wolnej i niepodległej Rzeczpospolitej. Jego historia łączy 100 - lecie odzyskania niepodległości przez Polskę oraz 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Magister prawa, wszechstronny sportowiec, żołnierz Września, żołnierz generała Maczka, cichociemny. Niewielu miało tyle odwagi co on. W czwartą rocznicę napaści Niemiec na Polskę, na czele skromnego oddziału, odbił miasteczko Końskie, gdzie stacjonował silny garnizon niemiecki. W tej bitwie na jednego Polaka przypadało aż 30 Niemców. Mimo to Polacy wyszli zwycięsko z tego starcia. Podporucznik Waldemar Szwiec był postrachem żołnierzy niemieckich w Górach Świętokrzyskich. 09:30 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Pierwsza część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 roko. Przebieg zamachu na prezydenta Afganistanu, okoliczności podjęcia decyzji o interwencji wojsk radzieckich i ataku jednostek KGB na pałac prezydencki w Kabulu, przebieg wojny i wykorzystanie śmigłowców Mi - 24, które stały się symbolem radzieckiej przewagi militarnej, oraz rakiet Stinger, które tę przewagę zneutralizowały. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 rok. Przedstawiono międzynarodowe reperkusje, działania podjęte przez administrację prezydenta Cartera oraz przebieg okrutnej wojny. W programie wykorzystano zdjęcia przedstawiające radzieckie latające czołgi - śmigłowce Mi - 24, które stały się symbolem zniszczenia, oraz unikatowe fragmenty kronik. 10:45 GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Reżyseria: Zbigniew Wawer Scenariusz: Zbigniew Wawer Biografia gen. Władysława Andersa. Opis kariery wojskowej ze szczególnym uwypukleniem okresu II wojny światowej. Podkreślenie roli politycznej generała w okresie powojennym. 12:10 CZAS HONORU - ODC. 54 "ZAWISZA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Zgodnie z planem Władka, Michał dyskretnie obserwuje posterunek milicji w Żarnowcu. Okazuje się, że prowokacja zadziałała. Posterunek został wzmocniony siłami KBW, co oznacza, że zdrajca z oddziału partyzantów przekazał informację o planowanym napadzie. W momencie przekazywania Bronkowi rozkazu Delegata Sił Zbrojnych na Kraj o złożeniu broni, do lokalu wpadają funkcjonariusze UB, aresztują Bronka oraz łącznika. Przed lokalem na więźniów czeka kapitan Ryszkowski. Na widok Bronka zaskoczony nie wie, jak się zachować. Zeznania Bronka mogą okazać się dla niego śmiertelnie niebezpieczne. 15:15 FIDEL CASTRO: NIEZNANE TAŚMY (THE FIDEL CASTRO TAPES) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Tom Jennings Muzyka: Mac Squier W 1959 roku Fidel Castro doszedł do władzy na Kubie. Był jednym z najbardziej kontrowersyjnych polityków na świecie. Film dokumentalny przestawia historię kariery kubańskiego dyktatora na podstawie nieautoryzowanych doniesień medialnych, zdjęć i nagrań, odsłaniając kulisy niemal półwiecznego trwania przy władzy Fidela Castro. 16:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NIE MAMY ZAMIARU SKŁADAĆ BRONI. Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie mamy zamiaru składać broni" To jedno z trudniejszych wyzwań, z jakimi ostatnio przyszło nam się mierzyć. 3 sierpnia 1920 r. poległ por. Wincenty Wolski, zaledwie przez kilka godzin dowodzący 34. Pułkiem Piechoty cofającym się ku Warszawie. Pochowali go w miejscu śmierci mieszkańcy wioski Sanie - Dąb, ale krzyż przez lata spróchniał i runął, a po mogile nie ma nawet śladu. Dziś nasze trzecie podejście do jej poszukiwań. "Żołnierska towarzyszka" Pokazywaliśmy już ciągnik artyleryjski PZInż zbudowany przez kolegów ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej. Dziś obejrzymy wspólnie również ich dzieło, znacznie prostsze, ale sercu żołnierskiemu bliższe. To łącznościowa taczanka N2T wzór 138. 16:50 TAŚMY BEZPIEKI - POWOŁANIE DO WOJSKA JAKO FORMA REPRESJI W OKRESIE PRL Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Cezary Gmyz Scenariusz: Grzegorz Majchrzak, Cezary Gmyz, Grzegorz Majchrzak Zdjęcia: Maciej Figurski, Michał Gmyz, Rajmund Nafalski Muzyka: Michal Rawicz Cezary Gmyz rozmawia z Radosławem Petermanem o represjach w okresie PRL. 17:25 HISTORIA POLSKI - OTO CZŁOWIEK - RZECZ O HENRYKU SŁAWIKU I JOZSEFIE ANTALLU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Kraśnicki Scenariusz: Adam Kraśnicki Film dokumentalny o losach Henryka Sławika, ale też i Jozefa Antalla (seniora) będący opowieścią o biografii jednego z wielu Polaków i Węgrów, którzy w okresie minionej wojny dali prawdziwe świadectwo cnót obywatelskich, narodowych i ogólnoludzkich. Główny bohater filmu - rodowity Ślązak, pochodzący z Szerokiej, obecnej dzielnicy Jastrzębia Zdroju, wychowany i ukształtowany w tyglu wielokulturowości śląskiej, należy do tych postaci, które w konkretny i praktyczny sposób tworzyli najlepszą część historii narodu polskiego i węgierskiego. 18:25 MARZYCIELE - SEN O POLSKIM MORZU Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Sen o polskim morzu. Polska nigdy nie była morską potęgą, ale marzenie o dostępie do morza i jego wykorzystaniu tliło się nawet w czasach zaborów. W chwili odzyskania niepodległości, nim jeszcze udało się uzyskać dostęp do Bałtyku, utworzono Szkołę Morską w Tczewie, by kształcić pływające kadry. Od podstaw zbudowano flotę wojenną, którą zasilali Polacy służący wcześniej w marynarkach trzech zaborców, a także marynarkę handlową i pasażerską. Na oceany wypłynęły polskie transatlantyki, takie jak Piłsudski i Batory. 18:55 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 10 - FATUM Serial wojenny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Julian Świeżewski, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Anna Kraczmarczyk, Maciej Maciejewski, Maciej Kosmala, Piotr Bondyra, Maja Rybicka, Edyta Olszówka ODCINEK 10 FATUM Onyks z Bronką zamierzają udać się na dwutygodniowy urlop do Otwocka. Na ten czas dowództwo nad oddziałem Pazur przejmuje Dager. Para wyznaje sobie miłość. Dzwoni mama Onyksa i prosi, żeby pojawił się w domu - ma coś dla niego. Jadwiga wybiera się do ginekologa, który potwierdza jej obawy. Dager dowiaduje się od Wagi, że Jadwiga jest z nim w ciąży i zdecydowała się na aborcję. Dager jedzie do gabinetu i w ostatniej chwili powstrzymuje lekarza przed zabiegiem. Podejmują z Jadwigą decyzję o szybkim ślubie. W mieszkaniu matki Onyksa, na dawno niewidzianego narzeczonego, czeka Zosia. Nieświadomy niczego, szczęśliwy Onyks przedstawia matce swoją nową narzeczoną Bronkę i jej synka Józia. Maria jest zszokowana, ale Zosia rozumie sytuację, w której wszyscy się znaleźli. Przed wyjazdem do Otwocka Onyks wymyka się na ostatnią akcję. Grupa ma za zadanie odnaleźć broń zakopaną przez Gozdawę w 1939 roku. Akcja kończy się niepowodzeniem. Onyks zostaje zabrany na posterunek. 20:00 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 21:05 GIGANCI HISTORII - ODC. 23. NAPOLEON BONAPARTE. ŻYCIE I WOJNY Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Jak to się stało, że syn ubogiego adwokata z Korsyki, został cesarzem Francji, najpotężniejszym władcą Europy i ikoną historii? Mały Wielki Człowiek. Napoleon Bonaparte. Pod jego rządami Francja stała się prawdziwą potęgą. Doskonały dowódca, strateg, innowator sztuki wojennej. Potrafił tak pobudzić entuzjazm żołnierzy, by z powodzeniem ruszali nawet na przeważające siły wroga. Toczył wojny z Anglią, Austrią, Prusami i Rosją. Ze swoją armią stanął u stóp egipskich piramid i na egzotycznych, karaibskich wyspach. Reformował francuskie społeczeństwo, wprowadzając kodeks praw, oczywiście swego imienia. Wiedzcie, że wszystkie ludzkie wysiłki skierowane przeciwko mnie są daremne, bo wszystkim moim przedsięwzięciom pisany jest sukces, twierdził nieskromnie. Dla jednych był militarnym i politycznym geniuszem. Inni nazywali go despotą. Dla Polaków, był nadzieją na niepodległość. W hymnie narodowym znalazły się słowa: Dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy. Napoleon Bonaparte. Życie i wojny to temat tego odcinka Gigantów Historii. 22:00 MIASTO GNIEWU S.I - /11/ Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 11. Powstanie Centralnego Biura Śledczego. Zabójstwo: Zabójstwo pięciu gangsterów w restauracji Gama na warszawskiej Woli. 31 marca 1999 rok. Historia: Początek końca wielkich gangów. Tak spektakularna egzekucja zmusiła władze państwowe do podjęcia zdecydowanych i konkretnych kroków zmierzających do likwidacji polskich gangów. W niespełna rok rozpoczęła działalność specjalna jednostka policji CBŚ, określana mianem polskiego FBI. Pierwszym poważnym ruchem CBŚ było rozpoczęcie akcji pod kryptonimem Enigma, zmierzającej do zatrzymania wszystkich gangsterów z Grupy Pruszkowskiej i rozbicie gangu. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NIE MAMY ZAMIARU SKŁADAĆ BRONI. Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie mamy zamiaru składać broni" To jedno z trudniejszych wyzwań, z jakimi ostatnio przyszło nam się mierzyć. 3 sierpnia 1920 r. poległ por. Wincenty Wolski, zaledwie przez kilka godzin dowodzący 34. Pułkiem Piechoty cofającym się ku Warszawie. Pochowali go w miejscu śmierci mieszkańcy wioski Sanie - Dąb, ale krzyż przez lata spróchniał i runął, a po mogile nie ma nawet śladu. Dziś nasze trzecie podejście do jej poszukiwań. "Żołnierska towarzyszka" Pokazywaliśmy już ciągnik artyleryjski PZInż zbudowany przez kolegów ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej. Dziś obejrzymy wspólnie również ich dzieło, znacznie prostsze, ale sercu żołnierskiemu bliższe. To łącznościowa taczanka N2T wzór 138. 01:45 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Pierwsza część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 roko. Przebieg zamachu na prezydenta Afganistanu, okoliczności podjęcia decyzji o interwencji wojsk radzieckich i ataku jednostek KGB na pałac prezydencki w Kabulu, przebieg wojny i wykorzystanie śmigłowców Mi - 24, które stały się symbolem radzieckiej przewagi militarnej, oraz rakiet Stinger, które tę przewagę zneutralizowały. 02:15 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 rok. Przedstawiono międzynarodowe reperkusje, działania podjęte przez administrację prezydenta Cartera oraz przebieg okrutnej wojny. W programie wykorzystano zdjęcia przedstawiające radzieckie latające czołgi - śmigłowce Mi - 24, które stały się symbolem zniszczenia, oraz unikatowe fragmenty kronik.