TVP Kultura Środa, 17.03.2021 08:35 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ ANNY JANTAR Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Kolejny odcinek cyklicznego programu "Niedziela z..." poświęcony jest Annie Jantar - gwieździe polskiej estrady, jednej z najlepszych i najpopularniejszych piosenkarek lat siedemdziesiątych. Jej błyskotliwą karierę przerwał tragiczny wypadek; 14 marca 1980 roku piosenkarka zginęła w katastrofie lotniczej na Okęciu, wracając z trasy koncertowej w Stanach Zjednoczonych. Anna Jantar to fenomen sceny muzycznej; mimo upływu lat rzesza wielbicieli jej talentu wciąż rośnie. Z gośćmi programu rozmawiać będziemy m.in. o fenomenie jej talentu. Przypomnimy jej najważniejsze przeboje, nagrody i festiwale. Powiemy o tym, jaką była matką, przyjaciółką i współpracownicą. 09:30 FATIMA (FATIMA) Dramat, 75 min, Francja, 2015 Reżyseria: Philippe Faucon Scenariusz: Philippe Faucon Zdjęcia: Laurent Fenart Aktorzy: Soria Zeroual, Zita Hanrot, Kenza Noah Ache, Dalila Bencherif, Chawki Amari, Franck Andrieux, Yolanda Mpele, Mehdi Senoussi Fatima pochodzi z Afryki, ale mieszka z córkami w Lyonie. Jej osiemnastoletnia córka Nesrine rozpoczyna studia medyczne. Relacja z młodszą, zbuntowaną piętnastolatką nie jest łatwa. Souad wstydzi się, że matka jest niewykształcona i wytyka jej nieporadny francuski. Fatima kocha obie tak samo, są dla niej źródłem dumy, ale i frustracji. Codziennie stawia na szali własną godność, pracuje ponad siły, by zapewnić im lepszą przyszłość. Wierzy, że inny kolor skóry nie odbiera szansy na dobre życie we Francji. Kiedy pewnego dnia ulegnie wypadkowi i zostanie w domu, zacznie pisać dziennik oraz wiersze po arabsku, opowiadając o wszystkim, czego nie może wyrazić po francusku. Scenariusz powstał na podstawie wspomnień Fatimy Elayoubi, która ponad 20 lat temu opuściła Maroko i zamieszkała pod Paryżem. [opis festiwalowy] 11:00 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1907 Serial historyczno-obyczajowy, 91 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Wykonawcy: Józef Radwan, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach Aktorzy: Monika Niemczyk, Jerzy Trela, Anna Polony, Izabella Olszewska, Jerzy Bińczycki, Leszek Piskorz, Renata Kretówna, Ewa Ciepiela, Magdalena Jarosz, Grażyna Laszczyk, Halina Wojtacha, Elżbieta Karkoszka Pani Aniela Dulska, pomna swoich doświadczeń, postanowiła za wszelką cenę zapewnić swoim dzieciom niezależność, której sama była pozbawiona. W dążeniu do tego celu jest bezwzględna, chciwa i wręcz chorobliwie skąpa. Ciuła grosz do grosza, by do połowy otrzymanej w spadku kamienicy dokupić drugą połowę od swej mniej zaradnej siostry. Wreszcie wprowadza się do luksusowych salonów. Zdaje sobie sprawę, że Zbyszek romansuje ze służącą Hanką, ale nie protestuje przeciw temu. Jest nawet zadowolona, że syn nie traci zdrowia i pieniędzy po knajpach. Gdy jednak dowiaduje się, że Hanka spodziewa się dziecka, bez skrupułów wyrzuca ją na bruk. Zbyszko milczy. Ale kiedy wychodzi na jaw, że matka po cichu aprobowała jego romans, nawet on ma dość tej hipokryzji. Oznajmia, że ożeni się teraz z Hanką. Tego pani Dulska nie może ścierpieć, podejmuje energiczne działania. Zbyszko daje się łatwo przekonać o absurdalności swego zamiaru, Hanka godzi się odejść, sowicie opłacona przez panią domu. "Wreszcie będzie można znowu żyć po bożemu" - oświadcza pani Dulska. 12:40 GDZIE JEST DZIADEK? Etiuda filmowa, 15 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Uryniak Scenariusz: Rafał Sakowski Zdjęcia: Dagmara Kunecka Muzyka: Maria Janicka Aktorzy: Katarzyna Gajowniczek, Sebastian Gołda, Marek Dmoch Paweł wraz ze swoją dziewczyną przyjeżdża w odwiedziny do dziadka, który od lat mieszka w małej chatce stojącej w sercu starego lasu. Gdy bohaterowie docierają na miejsce, okazuje się, że staruszek zniknął. Młodzi ludzie postanawiają rozejrzeć się po okolicy. Poszukiwania nie dają rezultatu. Zniechęceni bohaterowie wracają do chatki. Wraz z zapadnięciem zmroku las trafia we władanie uśpionych za dnia sił. Paweł i Karolina dostają się pod ich urok i poddają prawom nocnego świata. Gdy wreszcie pojawia się zaginiony dziadek, okazuje się, że nie jest tym, za kogo wszyscy go uważali. (źródło: filmpolski.pl) 13:05 RZECZ POLSKA S.I - FOTEL 366 JÓZEFA CHIEROWSKIEGO Film dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Jest to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program opowiada o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach jest również opowieścią o najnowszej historii Polski. W tym odcinku fotel 366 zaprojektowany przez Józefa Mariana Chierowskiego. Fotel określany jest ikoną designu PRL - owskiego. 13:20 KOMPONOWANIE PRZESTRZENI. RZEŹBY AWANGARDY Reportaż, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Marcin Lesisz Wystawa "Komponowanie przestrzeni" jest próbą pokazania szerszej publiczności, dlaczego Katarzyna Kobro była wybitną artystką, a jej koncepcje były naprawdę wyjątkowe. Autorki zestawiają jej rzeźby z innymi uznanymi na świecie artystami. Ukazują twórczość Kobro w szerszym kontekście rozwoju rzeźby. Muzeum Sztuki w Łodzi wypożyczyło m.in. kubistyczną rzeźbę Alberto Giacomettiego i pracę Georgesa Vantongerloo, zainspirowaną ułożeniem ciała ludzkiego. Eksponaty pochodzą m.in. z Berlina, Sztokholmu, Londynu i Wiesbaden. Po wystawie oprowadzą nas kuratorki: Katarzyna Słoboda, Małgorzata Jędrzejczyk oraz dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi - Jarosław Suchan. Opowiedzą, na czym polegała, skąd się wzięła i jakie miała konsekwencje dla widza rewolucyjna koncepcja rzeźby autorstwa Katarzyny Kobro. W jaki sposób artystka chciała przenieść swoje koncepcje poza mury galerii, włączyć je w myślenie o projektowaniu codziennego otoczenia. Czy i w jakim stopniu się jej to udało... Związana z Łodzią artystka liczyła na to, że dzięki bardzo szczegółowym wyliczeniom uda się obliczyć takie formy, które będą pozytywnie wpływały na nastroje i harmonizowały relacje społeczne. "Jej rzeźby są wizualizacjami tej koncepcji, ale idea była szersza." - mówią kuratorki wystawy. 13:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ TITKOW Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Bohaterem odcinka jest twórca filmów dokumentalnych, scenarzysta i poeta Andrzej Titkow. W programie, oprócz dzieciństwa wspomina także lata studiów w szkole filmowej w Łodzi, przyjaźń z Krzysztofem Kieślowskim i początki pracy w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. 15:30 PORTRET RODZINNY WE WNĘTRZU (GRUPPO DI FAMIGLIA IN UN INTERNO / CONVERSATION PIECE) Dramat obyczajowy, 116 min, Włochy/Francja 1974 Reżyseria: Luchino Visconti Scenariusz na podstawie noweli Enrica Mendoliego: Luchino Visconti, Suso Cecchi d'Amico i Enrico Mendoli Zdjęcia: Pasqualino de Santis Muzyka: Franco Mannino i Wolfgang Amadeusz Mozart Występują: Burt Lancaster, Helmut Berger, Silvana Mangano, Claudia Marsani, Stefano Patrizi, Elvira Cortese, Romolo Valli, Claudia Cardinale, Dominique Sanda i inni Kończąc latem 1972 r. prace nad dramatem kostiumowym "Ludwig", 66 - letni Luchino Visconti ciężko zachorował. Kilka miesięcy spędził w szpitalu, skąd wyszedł na pół sparaliżowany. Jego stali współpracownicy ze scenarzystą Suso Cecchi d'Amico na czele, uznali, że najlepszą terapią dla mistrza będzie praca i przedstawili mu projekt filmu możliwego do zrealizowania w jednym atelier. W "Portrecie rodzinnym", nagrodzonym Grand Prix na festiwalu w Valladolid w 1975 r. , pojawiają się wątki przewijające się przez całą twórczość Viscontiego. Nostalgia za przemijającym światem wyrafinowanej kultury ustępującej miejsca dynamicznej, brutalnej nowoczesności to jakby echo "Lamparta". Namiętności rozdzierające rodzinę należącą do społecznej elity, stopniowe demaskowanie prymitywnych żądz, amoralności i egoizmu tych ludzi przywodzi na myśl "Zmierzch bogów". Tęsknota starca za pięknem bezpowrotnie minionej młodości odwołuje się do "Śmierci w Wenecji". W filmie występuje właściwie tylko pięciu znakomitych aktorów: Burt Lancaster ("Zabójcy", "Vera Cruz", "Stąd do wieczności", "Zaklinacz deszczu", "Wyrok w Norymberdze", "Lampart", "Zawodowcy", "Cyrk straceńców", "Łowcy skalpów") jest wzruszający i pełen godności jako odcinający się od ludzi i świata Profesor, milczący, trochę maniakalny kolekcjoner. Silvana Mangano ("Gorzki ryż", "Złoto Neapolu", "Ludzie i wilki", "Śmierć w Wenecji", "Ludwig", "Gra złudzeń") gra piękną, lecz wulgarną markizę Biankę Brumonti. Helmut Berger - aktor - maskotka Viscontiego, znany już z jego "Zmierzchu bogów" i "Ludwiga", tutaj jest perwersyjny i zepsuty, a jednocześnie subtelny i wyrafinowany jako Konrad. Tej doborowej trójce towarzyszy dwoje młodych, odkrytych przez Viscontiego włoskich aktorów: Claudia Marsani - Lietta i Stefano Patrizi - Stefano. W ogromnym apartamencie barokowego pałacu rzymskiego mieszka samotnie stary Profesor, bogaty odludek, kolekcjoner cennych obrazów. Należący do niego identyczny apartament piętro wyżej usiłuje od niego wynająć markiza Bianca Brumonti dla swego kochanka, młodego Niemca Konrada Hübela oraz dla córki Lietty i jej narzeczonego Stefano. Profesor broni się przed intruzami, jednak natarczywość markizy zwycięża. W wynajętym na rok apartamencie Brumonti zaczynają przeprowadzać ogromny remont, powodując przy okazji poważne szkody w mieszkaniu Profesora. Zawodzą wszystkie próby pozbycia się uciążliwych lokatorów, Profesor jest bezradny wobec brutalnego, dynamicznego egoizmu ludzi nie rozumiejących, że ktokolwiek na świecie mógłby mieć inne niż oni zdanie, potrzeby i upodobania. Po pewnym czasie Profesor nawiązuje jednak bliższy kontakt z Konradem, młodzieńcem o nader dwuznacznej przeszłości. Pod maską cynicznego playboya odkrywa w nim wrażliwość, wiedzę i poczucie piękna, różniące niesłychanie Konrada od aroganckich Brumontich. Zaczyna odczuwać do niego coś w rodzaju ojcowskiego uczucia. Odżywają niespełnione marzenia o synu - spadkobiercy wiedzy i idei, które wraz z Profesorem odchodzą bezpowrotnie w przeszłość. Życie samotnego intelektualisty i Brumontich coraz bardziej się zazębia. Profesor jest świadkiem histerycznych ataków starzejącej się markizy, widzi całkowitą amoralność młodych, odkrywa niezrozumiałe dla niego wydarzenia polityczne. Coraz bardziej przywiązany do swych lokatorów Profesor zaczyna ich traktować jak rodzinę. Ale gdy wydaje mu się, że zaprzyjaźnił się z nimi na dobre i zaprasza ich do siebie na obiad, między uczestnikami spotkania dochodzi do gwałtownego konfliktu. Krytycy dopatrywali się w postaci Profesora rysów samego Viscontiego, wszechstronnie wykształconego potomka starego rodu książęcego, choć sam reżyser podkreślał w wypowiedziach, że nie jest ani takim egoistą, ani odludkiem, jak jego bohater. Z całą pewnością jednak, co sam przyznawał, obaj reprezentowali odchodzące pokolenie intelektualistów, którzy nie potrafiąc żyć w zgodzie ze swym czasem, zmagają się boleśnie z dzisiejszą generacją, wychodząc z tej próby okaleczeni na resztę życia. "Usiłowałem wyrazić prawdę, że kiedy człowiek dojrzały próbuje zbliżyć się do młodych, jak do własnych dzieci, nie uda mu się to nigdy, bo nigdy ich nie zrozumie powiedział w jednym z wywiadów. - Otwiera oczy ze zdumienia, bo odnajduje się w świecie spraw i rzeczy, których nie pojmuje. Zamyka się w sobie ze strachu, by problemy innych nie stały się jego własnymi i nie zatopiły go. Skupia uwagę na przeszłości, na dziełach ludzkiej myśli, a nie na ludziach". 17:55 URODZENI ARTYŚCI - RODZINA WENDTÓW Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Wykonawcy: Emilia Komarnicka - Klynstra (prowadząca), Redbad Klynstra - Komarnicki (prowadzący) Bohaterowie tego odcinka - Monika, Adam, Tomasz i Ignacy Wendt to rodzina muzyków jazzowych. Adam Wendt, wybitny saksofonista, kompozytor i aranżer, od 35 lat jest członkiem słynnego zespołu Walk Away, z którym koncertował na całym świecie. Adam jest ojcem Moniki, Tomka i Ignacego. Monika jako 6 - latka zaczęła grać na skrzypcach, Akademię Muzyczną w Gdańsku ukończyła jako dyplomowana wokalistka jazzowa. Mieszka i pracuje w Norwegii. Tomek, podobnie jak ojciec, jest saksofonistą jazzowym i kompozytorem. W 2017 roku zdobył nagrodę Fryderyka w kategorii Jazzowy Fonograficzny Debiut Roku. Na koncie ma dwie, świetnie przyjęte autorskie płyty: "Behind the Strings" oraz "Chapter B". Ignacy Wendt, najmłodszy z całej trójki, gra, odkąd skończył 6 lat - najpierw na fortepianie, potem na trąbce. W tym roku dostał się na Akademię Muzyczną w Warszawie. 21:10 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - OSTATNI CESARZ (THE LAST EMPEROR / L'ULTIMO IMPERATORE) Film biograficzny, 155 min, Wielka Brytania/Chiny/Włochy 1987 Reżyseria: Bernardo Bertolucci Scenariusz: Mark Peploe, Bernardo Bertolucci, Enzo Ungari Zdjęcia: Vittorio Storaro Muzyka: Ryuichi Sakamoto, David Byrne, Cong Su Aktorzy: John Lone, Joan Chen, Peter O'Toole, Ying Ruocheng, Victor Wong, Dennis Dun, Ryuichi Sakamoto i inni Inspiracją scenariusza tego niezwykłego filmu stały się dwie książki: pamiętnik Aisin - Gioro Pu Yi "Byłem ostatnim cesarzem Chin" oraz jego nauczycieka Reginalda Johnstona "Twilight in the Forbidden City". Na ich podstawie Bertolucci z niebywałym rozmachem zbudował epicką opowieść o dramatycznym życiu Pu Yi, ostatniego cesarza Państwa Środka, który z obiektu kultu milionów ludzi zmienia się w więźnia poddanego resocjalizacji. Pu Yi urodził się w 1906 roku. Z woli Cesarzowej w wieku 3 lat został zabrany matce i osadzony na tronie jako dziesiąty władca mandżurskiej dynastii Ching. Gdy miał 6 lat, dynastia abdykowała na rzecz republiki, ale chłopiec aż do pełnoletności pozostał w Zakazanym Mieście jako jego władca. To swego rodzaju więzienie opuścił w 1924 roku, wyrzucony z niego wraz z resztką dworu przez żołnierzy generała Fen Yuhsinga. Przez jakiś czas występował w roli zachodniego playboya, do której to roli w dużym stopniu przygotował go bezwiednie Szkot Reginald Johnston. Potem Pu Yi był marionetkowym cesarzem Mandżuko. W 1945 roku dostał się do niewoli radzieckiej. Po kilku latach wrócił do Chin, gdzie został poddany reedukacji i do końca życia pracował jako ogrodnik. Bertolucci opowieść zaczyna w 1950 roku na granicy radziecko - chińskiej, od przekazania Chińczykom przez władze radzieckie jeńców wojennych. Jest wśród nich Pu Yi, któremu niektórzy jeńcy oddają cześć. Były cesarz zamyka się w dworcowej kancelarii i próbuje popełnić samobójstwo podcinając sobie żyły. Dalej reżyser prowadzi akcję dwutorowo, cofa się w czasie, by w dzieje postępującej reedukacji bohatera wpleść opowieść o jego smutnym dzieciństwie przeżywanym samotnie i bez miłości, wychowywaniu chłopca na boga, jego dorastaniu, dramatycznej konfrontacji z rzeczywistością, nieudanych małżeństwach, niemożności sprostania roli, jaką mu wyznaczyła historia. Ten film już zanim powstał, stał się sensacją, bo po dwóch latach pertraktacji, w 1984 roku Bernardo Bertolucci jednak otrzymał zgodę na jego realizację w Chinach wcześniej zupełnie niedostępnych dla zachodnich filmowców. Po raz drugi "Ostatni cesarz" stał się sensacją, gdy w 1988 roku Amerykańska Akademia Filmowa przyznała mu aż 9 Oscarów: dla najlepszego filmu, reżysera, za najlepsze zdjęcia, scenariusz adaptowany, muzykę, scenografię, dźwięk, kostiumy i montaż. Bertolucci po mistrzowsku zapanował nad niebywałą machiną produkcyjną: 60 aktorów - w tym czterech odtwórców roli tytułowego bohatera - 19 tys. statystów, blisko 300 techników, sztab charakteryzatorów, tysiące kostiumów i rekwizytów. Efekt zachwyca przepychem i dopracowaniem najdrobniejszych szczegółów. Znakomicie skonstruowany scenariusz dopełniają świetnie z nim współgrające mistrzowskie zdjęcia i doskonała muzyka. 24:00 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - DLACZEGO JESTEŚMY KREATYWNI? (WHY ARE WE CREATIVE: THE CENTIPEDE'S DILEMMA) Film dokumentalny, 84 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Vaske 30 lat. 50 rozmów. Jedno pytanie. Podczas tej niezwykłej filmowej podróży spotkamy się z największymi postaciami współczesnej kultury i popkultury. To oni mają dziś największy wpływ na to, co oglądamy, czego słuchamy, w co się ubieramy i jak myślimy. Wszyscy odpowiedzą na jedno przewrotne i intrygujące pytanie: dlaczego jesteście kreatywni? Poznamy odpowiedzi inspirujące, niektóre być może szokujące, ale też takie, które potrafią odmienić życie. Połączone stworzą fascynujący portret kilku pokoleń najbardziej wpływowych ludzi świata, zawarty w jednym z najbardziej oryginalnych filmów ostatnich lat. Na ekranie zobaczymy m. in. Davida Bowie, Björk, Wima Wendersa, Yoko Ono, Angelinę Jolie, Davida Lyncha, Quentina Tarantino, Bono, Nicka Cave’a, Stephena Hawkinga, Dalajlamę, Johna Cleese’a, Jimmy’ego Page’a, Vivienne Westwood czy Umberto Eco. 01:40 JAZZ JUNIORS 2020 - PREMIERY / DZIEŃ IMPROWIZACJI I Koncert, 83 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Natalia Kordiak, Marta Wajdzik, Andrzej Święs, Jakub Paulski, Rafał Sarnecki, Alan Wykpisz, Grzegorz Pałka, Mateusz Kołakowski, Grzegorz Nagórski Festiwal Jazz Juniors 2020. Koncert "Premiery / dzień improwizacji I" odbył się 3 października 2020. Ten festiwalowy koncert należał przede wszystkim do młodych, którym towarzyszyło kilku doświadczonych kolegów. Na scenie Cricoteki zaprezentowało się dziewięciu artystów: Natalia Kordiak, Marta Wajdzik, Andrzej Święs, Jakub Paulski, Rafał Sarnecki, Alan Wykpisz, Grzegorz Pałka, Mateusz Kołakowski i Grzegorz Nagórski. 03:55 LEKKIE OBYCZAJE - CO PRZYNOSI PRZYSZŁOŚĆ (AVENIR, L' (L'AVENIR)) Dramat, 97 min, Francja, 2016 Reżyseria: Mia Hansen - Love Zdjęcia: Denis Lenoir Aktorzy: Isabelle Huppert, Andre Marcon, Roman Kolinka, Edith Scob Nathalie uczy filozofii w szkole średniej w Paryżu. Z pasją wykonuje swoją pracę, a szczególną przyjemność sprawia jej przekazywanie uczniom zamiłowania do myślenia. Jako zamężna kobieta z dwójką dzieci dzieli swój czas między rodzinę, byłych uczniów i zaborczą matkę. Pewnego dnia mąż oświadcza, że zostawia ją dla innej kobiety. Mierząc się z tą narzuconą jej wolnością, Nathalie musi na nowo ułożyć swoje życie. [opis dystrybutora kino]