TVP Kultura Piątek, 19.03.2021 08:30 KRONOS - SUMIENIE Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak(Prowadzący) W kolejnym odcinku profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie sumienia. Powszechnie uważa się Sokratesa nie tylko za twórcę filozofii, ale także za wynalazcę sumienia. Miałoby ono być arbitrem, którego wszędzie ze sobą zabieramy - do sypialni, na napad czy na najbardziej beztroskie wakacje. Czym jest sokratejski daimonion i czy może uchodzić za archetyp dzisiejszego sumienia? Dlaczego zamiast mówić nam o tym, co czynić przystoi, sokratejski dajmonion przestrzega nas przed tym jedynie, czego czynić nie wolno? 11:00 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 1/7 PANNA MARYNIA Serial obyczajowy, 77 min, Polska 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza: Andrzej Mularczyk, Bożena Hlebowicz Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel, Andrzej Precigs i inni Historia miłości Stanisława Połanieckiego i pięknej Maryni Pławickiej, osadzona w scenerii ziemiańskich dworków i Warszawy z końca XIX wieku. Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza, cieszącej się swego czasu popularnością wśród czytelników i chłodno przyjętej przez ówczesną krytykę literacką ("Rodzinę Połanieckich" odczytano nawet jako świadectwo kiepskiego stanu ducha po skandalu związanym z jego nieudanym małżeństwem). Historia powtórzyła się niespełna sto lat później - recenzenci krytykowali twórców serialu za dłużyzny, błędy kompozycji i powierzchowność całej opowieści, ale obejrzało go ponad 70 procent dorosłych widzów. "Starałem się stworzyć epicki obraz czasów minionych, bez dopowiedzeń sensów, których u Sienkiewicza nie ma - odpierał zarzuty reżyser. - Nie ukrywajmy, Balzakiem umiłowany przez was Sienkiewicz nie był i obce mu były problemy społeczne, rozważania nad sensem historycznych przemian."Rodzina Połanieckich" to powieść pisana z potrzeby serca, w której mówi się o honorze, godności, o wielkiej trudniej miłości - tak jak je pojmowali ówcześni ludzie". Jest wiosna 1893 roku. Trzydziestoparoletni Stanisław Połaniecki, potomek zamożnej rodziny ziemiańskiej, po studiach za granicą powraca do kraju. Zamierza zająć się kupiectwem jako współwłaściciel Domu Bankowo - Handlowego pragnie rozszerzyć jego działalność. Gromadząc niezbędny kapitał, postanawia odebrać kilkadziesiąt tysięcy rubli pożyczonych przed laty dalekiemu krewnemu, panu Pławickiemu. Przybywa do Krzemienia, majątku rodowego Pławickich, poznaje córkę gospodarza, uroczą pannę Marynię. Między młodymi nawiązuje się nić sympatii. Pławicki nie jest w stanie zwrócić pożyczki, więc Stach opuszcza Krzemień z zamiarem sprzedania długu ciążącego na hipotece majątku. 13:30 SCENA TANECZNA - TRADYCYJNE TAŃCE POLSKIE Artystyczne/estradowe (widowisko), 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Aleksandra Dziurosz (prowadząca), Klaudia Carlos (prowadząca), Akademia Tańca Tradycyjnego, Zespół Zawierucha, Bogumiła Zgorzelska, Piotr Zgorzelski, Ludwika Zgorzelska, Fryderyka Zgorzelska, Katarzyna Nowak, Dariusz Kryszpiniuk, Tomasz Łazewski, Karolina Szymczak, Bartłomiej Miszczak, Magdalena Kulanek, Robert Pióro W kolejnym odcinku "Sceny tanecznej" przyjrzymy się polskim tańcom tradycyjnym. Spróbujemy odkryć ich emocjonalność i temperament. Zobaczymy Tancerzy Akademii Tańca Tradycyjnego w tańcach: mazurek freestyle, obyrtany pieniński, wiwat biskupiański, kosa, kozak w trójkach, a także wiązankę oberków. 15:05 DUCH BAUHAUSU (BAUHAUS SPIRIT / VOM BAUEN DER ZUKUNFT - 100 JAHRE BAUHAUS) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Niels Bolbrinker, Thomas Tielsch 100 lat temu w małym niemieckim miasteczku narodziła się radykalna utopia artystyczna, której zasady mają do dziś wpływ na nasz świat. Synteza wolnej wyobraźni i ścisłej struktury, wzbogacenia i uproszczenia, światła i przejrzystości. Bauhaus był jednym z najważniejszych wkładów w kulturę i życie codzienne XX wieku. Wielu wciąż czerpie z niego inspirację od projektantów Apple po awangardę architektury. Dokument przybliża historię Bauhausu, zadając jednocześnie pytanie: jak chcemy żyć, gdzie chcemy iść? 16:10 ZŁOTE RUNO Komedia, 81 min, Polska 1996 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Tomasz Michałowski Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Zbigniew Buczkowski, Zbigniew Mazurek, Stanisław Banaś, Monika Bolly, Stanisława Celińska, Piotr Dejmek, Elżbieta Dębska, Jerzy Gaweł, Maciej Karpiński, Eugeniusz Priwiezencew i inni Wyprawa po złote runo w tej filmowej wersji różni się mocno od znanej z mitologii. W prześmiewczej interpretacji reżysera Argonauci zostali odheroizowani i sprowadzeni do roli cwaniaków, którym przemyt ma otworzyć bramy finansowego raju na ziemi. Perypetie "biznesmena" Stefana i pijaczka Rysia to ironicznykomentarz reżysera do polskiej współczesności i tworzonych przez nią nowoczesnych mitów. "Złote runo" przypomina nieco wcześniejszy znakomity film Janusza Kondratiuka "Dziewczyny do wzięcia". Niektórzy porównywali go też do "Wniebowziętych" Andrzeja Kondratiuka i "Rejsu" Marka Piwowskiego. Wszystkie te utwory powstały z udziałem licznych naturszczyków, co przydało im realizmu i autentycznego, nie "papierowego", humoru. Aktorskim odkryciem w "Złotym runie" jest grający Stefana Zbigniew Mazurek, prawdziwy biznesmen, dla którego był to pierwszy kontakt z kamerą. Jego duetu ze Zbigniewem Buczkowskim część krytyki nie wahała się porównać do słynnej pary Himilsbach - Maklakiewicz. Pan Stefan, biznesmen w średnim wieku, szuka wspólnika do nie całkiem legalnego, lecz bardzo dochodowego interesu. W tym celu znajduje niejakiego Rysia, bezrobotnego, który większość dnia spędza pod budką z piwem, co pewien czas zarabiając parę groszy "na czarno". O Rysiu krąży fama, że ma "żołądek z żelaza". Pan Stefan poddaje kandydata na wspólnika ciężkim i bezlitosnym testom. Dowodzą one niezbicie, że Rysio w pełni zasługuje na swą "sławę". Kolejnym zadaniem Rysia ma być zdobycie... nocnika. Nie zwykłego wszakże, lecz koniecznie metalowego. Znalezienie go okazuje się dość trudne, lecz Rysio i z tej próby wychodzi zwycięsko. Zadowolony pan Stefan może mu już teraz zdradzić szczegóły swego życiowego interesu. Jest nim przeszmuglowanie diamentów do Berlina w brzuchu Rysia. Nagroda "Video Studio Gdańsk" dla Janusza Kondratiuka na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1997). Nominacje do Polskich Nagród Filmowych za rok 1998 dla Andrzeja Kondratiuka (scenariusz), Zbigniewa Buczkowskiego (najlepsza rola męska), Stanisławy Celińskiej (najlepsza rola kobieca) i Igi Cembrzyńskiej (najlepszy producent). 19:00 REŻYSERZY S.II - MICHAEL CURTIZ 9/10 SEZON 2 (THE DIRECTORS - MICHAEL CURTIZ) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Michaela Curtiza, twórcy m.in. "Casablanki" czy "Aniołowie o brudnych twarzach". 20:05 WIECZÓR KINOMANA - SQUARE, THE (SQUARE. THE) Film komediowy, 145 min, Dania/Francja/Niemcy/Szwecja 2017 Scenariusz i reżyseria: Ruben Ostlund Zdjęcia: Fredrik Wenzel Aktorzy: Claes Bang, Elisabeth Moss, Dominic West, Terry Notary, Lise Stephenson Engstrom, Christopher Laesso Film Rubena Ostlunda "The Square" został nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. Christian (Claes Bang) ma wszystko pod kontrolą. Jest atrakcyjnym mężczyzną o wielkim uroku osobistym. Niedawno się rozwiódł i lubi wdawać się w niezobowiązujące romanse, a młoda amerykańska dziennikarka (Elisabeth Moss) może okazać się jego nowym trofeum. Na co dzień Christian jest dyrektorem prestiżowego muzeum sztuki nowoczesnej, co daje mu władzę i idealną pozycję społeczną. Jest przykładnym ojcem, ma klasę i chętnie wspomaga potrzebujących - pod warunkiem, że nie wymaga to od niego wysiłku. Choć z pozoru Christian ma wszystko pod kontrolą, przygotowanie premiery instalacji "The Square" okazuje się nie lada wyzwaniem i zmusza go do konfrontacji swojego wizerunku z rzeczywistością. (opis dystr.) 01:35 TERAZ ANIMACJE! - JACKIE (JACKIE) Film animowany, 3 min, Francja, 2018 Reżyseria: Coralie Bruschi Scenariusz: Coralie Bruschi Wykonawcy: Lee Delong, Isabela Littger Krótki film animowany. Ciepła historia osiemdziesięcioletniej Jackie, która opowiada o swoim typowym dniu i samotności towarzyszącej jej od śmierci męża. 01:40 SŁODKA IRMA (IRMA LA DOUCE) Film komediowy, 137 min, USA 1963 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz na podstawie musicalu Alexandre'a Brefforta: Billy Wilder, I.A.L. Diamond Zdjęcia: Joseph La Shelle Muzyka: Andre Previn Występują: Jack Lemmon, Shirley MacLaine, Lou Jacobi, Bruce Yarnell, Herschel Bernardi, Hope Holiday, Joan Shawlee, Grace Lee Whitney, Paul Dubov, Cliff Osmond i inni Pełna wdzięku filmowa adaptacja sztuki scenicznej, której akcja rozgrywa się na tyłach tętniących życiem hal targowych Paryża. W zacisznym hoteliku Casanova, położonym przy uliczce o tej samej nazwie, świadczą swe usługi panienki do towarzystwa. Wśród nich prym wiedzie Słodka Irma (Shirley MacLaine), która wyciąga od klientów sowite zapłaty, poruszając ich serca zmyślonymi historyjkami o przekreślonej kontuzją dłoni karierze pianistki, sierocie pozostawionej bez środków do życia czy nieuleczalnie chorej siostrze. Zarobione pieniądze Irma oddaje co do grosza brutalnemu Hippolyte'owi (Bruce Yarnell). Nielegalny proceder kwitnie w okolicy za przyzwoleniem skorumpowanej policji, która za łapówki na wszystko przymyka oko. Swój pierwszy dzień służby naiwny i uczciwy Nestor Patou (Jack Lemmon) z paryskiej żandarmerii rozpoczyna właśnie od patrolowania ulicy Casanovy. Zorientowawszy się w sytuacji, aresztuje trudniące się nierządem panienki, licząc na pochwałę przełożonych. Tymczasem okazuje się, że wśród bywalców hotelu jest sam inspektor Lefevre (Herschel Bernardi), który odbiera nadgorliwcowi policyjną odznakę. Straciwszy posadę, zrezygnowany Nestor włóczy się po mieście. Trafia do bistro naprzeciwko hotelu Casanova, gdzie przesiadują sutenerzy i wpadają panienki, aby pokrzepić się filiżanką kawy. Spotkanie z Irmą, na którą już wcześniej zwrócił uwagę, nieco poprawia jego podły nastrój. W bójce z Hippolytem Nestor niespodziewanie pokonuje bezwzględnego przeciwnika i zostaje nowym opiekunem dziewczyny. Nie mając lokum do spania, chętnie przyjmuje jej zaproszenie do domu. Fascynacja uroczą Irmą przeradza się w żarliwe uczucie. Jej "randki" z innymi mężczyznami coraz bardziej ranią serce zadurzonego po uszy Nestora. Aby mieć ukochaną tylko dla siebie, ucieka się do sprytnego fortelu z pomocą przyjaznego mu właściciela bistro (Lou Jacobi). Podając sią za bogatego angielskiego lorda i nie szczędząc grosza, Nestor zostaje jedynym klientem Irmy. Nocami wymyka się z domu, imając się rozmaitych, ciężkich robót fizycznych, by zdobyć pieniądze. Kiedy Irma odkrywa jego tajemnicze zniknięcia, zaczyna podejrzewać go o zdradę. Po ostrej sprzeczce postanawia porzucić wiarołomnego kochanka dla lorda. Nie mając innego wyjścia Nestor "zabija" rywala. Splot wydarzeń sprawia jednak, iż pod zarzutem morderstwa niewinnie trafia za kratki. Krytycy wiele miejsca poświęcili romantycznej komedii mistrza gatunku, Billy Wildera, choć niektórzy jednocześnie przyznali, że twórca nieśmiertelnego "Pół żartem pół serio", nie był tu w najlepszej formie. Same superlatywy skierowano z kolei pod adresem odtwórców pierwszoplanowych ról, doborowego duetu Jack Lemmon - Shirley MacLaine. Kreację aktorki Akademia Filmowa nominowała nawet do Oscara. Tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowano także autora zdjęć, Josepha La Shelle, ale ostatecznie jedyną statuetkę zdobył Andre Previn za adaptację muzyczną. 04:10 DAVID BOWIE. PIĘĆ OSTATNICH LAT (DAVID BOWIE: THE LAST FIVE YEARS) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Francis Whately "David Bowie. Pięć ostatnich lat" (David Bowie: The Last Five Years) to film dokumentalny prezentujący twórczość Davida Bowiego ze szczególnym uwzględnieniem jego ostatnich prac: płyt "Blackstar" i "The Next Day" oraz musicalu "Lazarus". Artystyczna działalność Bowiego zawsze była wyjątkowa, ale to ostatnie lata jego życia wydają się najbardziej fascynujące. Dokument zawiera archiwalne nagrania i wypowiedzi bohatera, spośród których wiele nie ujrzało wcześniej światła dziennego. Głos zabierają także muzycy, designerzy i reżyserowie, którzy z nim współpracowali.