TVP Kultura Środa, 24.03.2021 08:30 NIEDZIELA Z... MARIUSZEM WILCZYŃSKIM Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Bohaterem kolejnego odcinka programu jest Mariusz "Wilk" Wilczyński, twórca filmów animowanych, performer, reżyser teledysków i krótkich form telewizyjnych. Projektuje także scenografię do filmów, sporadycznie pojawiając się w nich jako aktor. Na 45. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni został nagrodzony statuetką Złotych Lwów za film animowany"Zabij to i wyjedź z tego miasta", nad którym pracował czternaście lat. 09:30 PALI SIĘ, MOJA PANNO (HORI, MA PANENKO) Komedia satyryczna, 70 min, Włochy/Czechosłowacja 1967 Reżyseria: Milos Forman Scenariusz: Milos Forman, Jaroslav Papousek, Ivan Passer Występują: Jan Vostrcil, Josef Kolb, Frantisek Debelka, Josef Sebanek, Vaclav Novotny, Josef Valnoha, Jan Stoeckl, Milada Jezkova i inni Trzeci - po "Czarnym Piotrusiu" i "Miłości blondynki" - film Milosa Formana był zarazem jego ostatnim dziełem, jakie zrealizował w kraju, zanim zdecydował się na emigrację. Nakręcił go już zresztą w koprodukcji z włoskim producentem Carlo Pontim, który - niezadowolony z ostatecznego kształtu dzieła - domagał się zwrotu zainwestowanych pieniędzy. Na szczęście, Franois Truffaut i Claude Berri wykazali znacznie więcej artystycznej przenikliwości i, odkupując prawa do "Pali się, moja panno", uchronili ten znakomity film (nominowany w 1969 r. do Oscara) oraz jego utalentowanego twórcę przed znacznymi kłopotami. Kręcąc "Pali się...", Forman zachował tę samą metodę realizacyjną, styl i pole obserwacji, co w dwóch poprzednich obrazach, ale dość zasadniczo zmienił ton: łagodną ironię, pobłażliwość i wyrozumiały dystans królujący w tamtych komediach zastąpiło spojrzenie ostre i bezkompromisowe, "gogolowska", okrutna drwina z ludzkiej małości, głupoty, grubiaństwa i nieudolności. "Dlaczego ludzie, skądinąd mili, nawet bez złych intencji wyrządzają sobie tyle zła, dlaczego człowiek tak łatwo poniża bliźniego?" - pyta Forman. Jego film nie jest tylko rekonstrukcją rzeczywistości, ma wymiar metaforyczny. Zdjęcia powstawały w małym miasteczku Vrchlabi w Karkonoszach, a do głównych ról reżyser zaangażował aktorów niezawodowych, z którymi zetknął się już przy poprzednich realizacjach. Członkowie małomiasteczkowej straży pożarnej urządzają bal karnawałowy. Chcą na nim uczcić swego 86 - letniego byłego naczelnika, Alojza Vranę, o którym dowiedzieli się, że choruje na raka. Staruszek ma dostać w prezencie ozdobny toporek. Tradycyjnie bal obejmuje loterię fantową oraz - zgodnie z zachodnią modą - wybory królowej piękności. Niestety, od początku wszystko źle się układa. Już podczas przygotowań ginie pierwszy fant loteryjny - tort, a w sali balowej dochodzi do małego pożaru. Chociaż odpowiedzialny za loterię strażak Josef zasadza do pilnowania fantów swoją żonę, ze stołu systematycznie giną co cenniejsze nagrody. Nie mniej kłopotów sprawia wybór kandydatek do konkursu piękności. Dziewczęta na ogół wstydzą się wystąpić, choć niektóre z nich są usilnie lansowane przez rodziców, inne zaś - siłą przez rodziców usuwane z szeregu pretendentek. Na estradę wstępuje ostatecznie tylko jedna, ale i ona ucieka zaraz, w ślad za koleżankami, do damskiej toalety. Szturmowanie drzwi toalety przez strażaków przerywa dźwięk syreny strażackiej: we wsi wybuchł pożar. Pali się chałupa starego pana Havelki. Niestety, za późno, by ją ratować, choć strażacy przystępują do dzieła. Balowi goście przyglądają się natomiast pożarowi jak ciekawemu widowisku, popijając piwo doniesione im przez zapobiegliwego kelnera. Po akcji gaśniczej komitet organizacyjny balu postanawia przeznaczyć dla pogorzelca losy loterii fantowej, lecz nieszczęsny Havelka nie może ich wymienić na nagrody, bo wszystko rozkradziono. Propozycja, by po zgaszeniu świateł oddać, co zginęło ze stołu, przynosi tylko fatalną kompromitację gospodarzy. Po tym wydarzeniu wszyscy wynoszą się do domów, korzystając z zamieszania i ogólnej konsternacji. Na sali pozostaje tylko staruszek Alojz, cierpliwie czekający na uhonorowanie swojej służby. Ale i tu dojdzie do kolejnej wpadki. 11:00 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 4/7 NARZECZENI Serial obyczajowy, 79 min, Polska 1978 Scenariusz: Andrzej Mularczyk, Bożena Hlebowicz Reżyseria: Jan Rybkowski Występują: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel, Andrzej Precigs i inni Maszko zostaje lekko ranny w pojedynku, co nie przeszkadza mu oświadczyć się pannie Teresie Krasławskiej. Adwokat myśli głównie o posagu przyszłej małżonki, a i panna wraz ze swą matką wiążą nadzieje z materialną pozycją przyszłego oblubieńca. Połaniecki wreszcie prosi o rękę Maryni i zostaje szczęśliwym narzeczonym. Dla obojga zakochanych nastaje radosny okres karnawału, kuligów i podmiejskich spacerów. 12:30 W DOMU Film telewizyjny, 40 min, Polska 1975 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Tomasz Tarasin Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Hanna Bedryńska, Zygmunt Zintel, Gilbert Nsangata, Alicja Sobieraj, Ewa Zdzieszyńska, Stefan Paska, Kazimierz Wichniarz, Wanda Ostrowska Skłaniająca do refleksji opowieść osadzona w realiach Polski za czasów głębokiej komuny. Film pokazuje szare, prowincjonalne miasteczko, gdzie wieje nudą i beznadziejnością. Senna, spokojna miejscowość ożywa na moment, gdy na rynku pojawia się rozklekotany pekaes, przywożący podróżnych z wielkiego miasta. Jeszcze jednym widomym łącznikiem prowincji ze światem jest listonosz roznoszący długo wyczekiwane listy. W miasteczku wszyscy się znają, wiedzą o swoich rodzinnych problemach, zazdroszczą cudzego szczęścia. Stosunki międzysąsiedzkie najłatwiej podtrzymuje się, wystając godzinami w oknie mieszkania. Przechodzący ulicą zawsze zagadnie, przekaże nowinę czy ważną wiadomość. Z ożywionych kontaktów okienno - ulicznych można się dowiedzieć, kto się ożenił i, że na weselu nie było kompletnie nic do jedzenia - tylko wódka - a także kto właśnie bije świniaka i z pewnością dostanie się swojską kiełbasę, albo gdzie można kupić dolary czy choćby bony na dżinsy w Peweksie. Twórca filmu Andrzej Barański (rocznik 1941) urodził się w niewielkim miasteczku, w Pińczowie. Zaczynał wyższą edukację od Politechniki Śląskiej w Gliwicach, potem studiował reżyserię w łódzkiej filmówce. Zanim zaistniał na ekranie, pisał sztuki dla teatru studenckiego. Zdobył przede wszystkim uznanie jako reżyser filmowy i scenarzysta, tworząc filmy ciepłe, liryczne, przedstawiające swojskie obrazy z życia polskiej prowincji. Taka właśnie jest, wyciszona i nostalgiczna, telewizyjna produkcja "W domu", zawierająca wątki autobiograficzne. Film zdobył kilka nagród: za debiut reżyserski w kategorii filmu telewizyjnego na festiwalu gdyńskim, Złoty Koziołek w Lublinie dla najlepszego filmu telewizyjnego oraz Złoty Ekran (przyznawany przez pismo "Ekran") za scenariusz i reżyserię. Bohaterowie tej opowieści to starsze małżeństwo, które reżyser przedstawia w sposób wyrozumiały i ciepły. Nie szydzi z nich, raczej odnosi się z szacunkiem do rodziców, którzy poświęcają się bezgranicznie jedynakowi. On pracuje w biurze, ona zajmuje się domem. Ich skromne, monotonne życie sprowadza się do pracy, regularnego słuchania audycji radiowej "Wędrówki muzyczne po kraju" i niekończących się starań o zabezpieczenie bytu syna. Rodzice żyją tylko problemami studiującego w Łodzi Rysia. Piszą do niego listy, wysyłają paczki z domowymi ciasteczkami i smalcem, przekazują okazją choćby kilogram cukru, pastę do zębów i mydełko toaletowe, bo przecież jemu wszystko się przyda. Do tego dochodzi, oczywiście, regularna wysyłka ze skromnej pensji przekazów pieniężnych, zwłaszcza że jedzenie w studenckiej stołówce ostatnio się popsuło. W rodziców wstępują nowe siły, gdy otrzymują list z wiadomością, że Rysio przyjeżdża do domu. Zaczynają się gorączkowe przygotowania do przyjęcia tak ważnego gościa. 13:25 RZECZ POLSKA S.I - SKUTER OSA Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W tym odcinku skuter osa. Pierwszy model powstał w 1959 roku w "odwilżowej" Polsce i był częścią rodzącej się kultury młodzieżowej. Był też odpowiedzią na dostępne na zachodzie jednoślady (włoskie słowo vespa znaczy osa). Choć w Polsce był towarem ekskluzywnym i deficytowym, jego produkcja na wielką skalę odbywała się w Indiach, gdzie sprzedano na niego licencję. 13:45 WILLMANN. OPUS MINOR Reportaż, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Wystawa prac Michaela Leopolda Willmanna pt. "Willmann. Opus minor", jest nawiązaniem do wrocławskiej wystawy "Willmann. Opus magnum (2019 - 2020)". Warszawski "Opus minor" to prezentacja dzieł o mniejszych rozmiarach, ale nie mniejszej wartości. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej zaprezentuje 30 obrazów olejnych oraz rysunki autorstwa Michaela Willmanna, a także grafiki inspirowane jego twórczością. Łącznie na wystawie zostanie pokazanych 53 prac ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Biblioteki Narodowej w Warszawie oraz Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Większość z prezentowych w MAW prac to dzieła o tematyce religijnej (m.in. Pocałunek Józefa, Ucieczka do Egiptu, Rodzina Chrystusa, Miłosierny Samarytanin, Ostatnia Wieczerza), ponadto będzie można zobaczyć portrety, pejzaże i prace o tematyce mitologicznej. Będzie to zatem wystawa różnorodna pod względem treści, jak i technik artystycznych. źródło: maw.art.pl 14:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MACIEJ WOJTYSZKO Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Joanna Makowska, Marta Perchuć - Burzyńska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem bohaterem programu jest Maciej Wojtyszko - reżyser, scenarzysta, autor komiksów i filmów animowanych, w tym cyklu dla dzieci "Bromba i inni". 15:40 JESIENNA OPOWIEŚĆ (CONTE D'AUTOMNE) Film obyczajowy, 106 min, Francja 1998 Scenariusz i reżyseria: Eric Rohmer Aktorzy: Marie Riviere, Beatrice Romand, Alain Libolt, Didier Sandre, Alexia Portal, Stephane Darmon, Aurelia Alcais, Mathieu Davette i inni "Jesienna opowieść" kończy cykl "Opowieści czterech pór roku", który Eric Rohmer zapoczątkował w 1989 r. Reżyser uznawany jest za jedynego kontynuatora francuskiej Nowej Fali. Podstawą jego filmów jest głęboko przemyślany wybór scenerii i precyzyjny scenariusz. Ostatnia z "sezonowych" opowieści jest spokojna, nieśpieszna, pełna nieco literackich, nieco teatralnych dialogów, ale jednocześnie wciągająca w głąb intrygi jak dobra literatura. Całość skąpana jest w łagodnym, jesiennym słońcu południowej Francji, urzeka malarskością pejzaży i melancholijnym nastrojem. Bohaterkami swojego filmu reżyser uczynił kobiety dojrzałe, powierzając główne role: Marie Riviere (ekranowej Isabelle) oraz Beatrice Romand (Magali). Dolina Rodanu, okolice miasteczka Montelimar. Czterdziestoparoletnia Magali, właścicielka winnicy, po śmierci męża i odejściu dorosłych już dzieci z domu, czuje się bardzo samotna. Bez reszty oddana swej pracy, mocno związana z naturą, tęskni jednak za towarzystwem ludzi, a zwłaszcza bliskiego mężczyzny. Jej przyjaciółka, Isabelle, wzorowa żona i matka, właścicielka księgarni w mieście, chce jej pomóc w znalezieniu kandydata na męża i w tajemnicy przed Magali zamieszcza ogłoszenie matrymonialne w lokalnej gazecie. Na anons odpowiada Gerald, przystojny mężczyzna w średnim wieku, z którym Isabelle zaczyna się spotykać, żeby sprawdzić, czy będzie on właściwym partnerem dla jej przyjaciółki. Przy tej okazji uświadamia sobie, że sama nie byłaby daleka od zdrady. O wyswataniu Magali myśli także Rosine, sympatia syna Magali i jego koleżanka ze studiów. Dziewczyna sugeruje, że jej były kochanek, Etienne, wykładowca uniwersytecki, chętnie poznałby Magali. Ślub córki Isabelle jest okazją, żeby przedstawić Magali obu panów. Ale, jak zwykle w takich sytuacjach, dochodzi do rozmaitych qui pro quo. 17:55 URODZENI ARTYŚCI - MARTA FIEDLER I PAWEŁ KONCEWOJ Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Marta Fiedler i Paweł Koncewoj są małżeństwem artystów baletu Teatru Wielkiego i Opery Narodowej. Marta zajęła się także projektowaniem odzieży gimnastycznej. 21:05 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - W CIENIU DRZEWA (UNDIR TRENU/UNDER THE TREE) Komediodramat, 84 min, Islandia/Dania/Polska 2017 Reżyseria: Hafsteinn Gunnar Sigurosson Aktorzy: Selma Bjornsdottir, Steinór Hróar Steinórsson, Edda Björgvinsdóttir, Sigurur Sigurjónsson Film opowiada o zwyczajnej prozie życia, choć pokazanej w dość osobliwy sposób. Główny wątek koncentruje się na sytuacji rodzinnej głównego bohatera, Atliego, uzależnionego od filmów pornograficznych, którego żona przyłapuje na gorącym uczynku i z tego powodu wyrzuca z domu. Ważną rolę w tej historii pełnią też rodzice owego nieszczęśnika, mocno skonfliktowani ze swoimi sąsiadami. Spór nasila się coraz bardziej, a przyczyną jest rozłożyste drzewo przed domem rodziny Atliego, rzucające cień na posesję sąsiadów, przez co w ogóle nie mają słońca u siebie. W międzysąsiedzkie potyczki zostanie uwikłany także wyrzucony ze swego domu Atli, który wprowadza się do rodziców. Na domiar złego rozpoczyna się kolejna wojna z żoną, tym razem o prawo do widywania ich córki. Waśnie z sąsiadami nie cichną, a wręcz przeciwnie, jeszcze bardziej się potęgują. Nakręca się spirala złości i nienawiści, co nieuchronnie prowadzi do tragedii. Niepohamowane emocje biorą górę nad zdrowym rozsądkiem. Dom zostaje zrujnowany, ucierpią też zwierzęta. A po zainstalowaniu kamer monitoringu, wybucha plotka, że sąsiada widziano z piłą łańcuchową. 00:20 JAZZ JUNIORS 2020 - PREMIERY / DZIEŃ IMPROWIZACJI II Koncert, 92 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Kamila Drabek, Katarzyna Pietrzko, Marek Napiórkowski, Jakub Mizeracki, Joaquin Sosa, Mateusz Smoczyński, Kacper Smoliński, Max Olszewski, Bartek Prucnal Ostatni koncert podczas festiwalu Jazz Juniors 2020. Odbył się 4 października i był kontynuacją eksperymentu z dnia poprzedniego. Na scenie spotkała się grupa muzyków, którzy musieli znaleźć wspólny język i razem stworzyć coś nowego. Byli to: Kamila Drabek, Kasia Pietrzko, Marek Napiórkowski, Jakub Mizeracki, Joaquin Sosa, Mateusz Smoczyński, Kacper Smoliński, Max Olszewski oraz Bartek Prucnal. 02:50 LEKKIE OBYCZAJE - MALI MĘŻCZYŹNI (LITTLE MEN) Film fabularny kinowy, 81 min, Grecja/USA, 2016 Reżyseria: Ira Sachs Scenariusz: Ira Sachs, Mauricio Zacharias Zdjęcia: Óscar Durn Aktorzy: Greg Kinnear, Jennifer Ehle, Paulina Garca Jake i Tony mają po 13 lat. Poznają się, gdy rodzina Jake'a przenosi się do domu zmarłego niedawno dziadka, w którym matka Tony'ego od lat prowadzi swój sklep. Chłopcy szybko zaprzyjaźniają się ze sobą, ale ich znajomość staje pod znakiem zapytania, gdy pomiędzy ich rodzinami zachodzi poważny konflikt, którego podłożem są finanse.