TVP Kultura Środa, 24.03.2021 Zmiany z dnia 25.03.2021 w stosunku do raportu z dnia 17.03.2021 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:30 PALI SIĘ, MOJA PANNO (HORI, MA PANENKO) Komedia satyryczna, 70 min, Czechosłowacja 1967 Reżyseria: Milos Forman Scenariusz: Milos Forman, Jaroslav Papousek, Ivan Passer Muzyka: Karel Mares Występują: Jan Vostrcil, Josef Kolb, Frantisek Debelka, Josef Sebanek, Vaclav Novotny, Josef Valnoha, Jan Stoeckl, Milada Jezkova i inni Trzeci - po "Czarnym Piotrusiu" i "Miłości blondynki" - film Milosa Formana był zarazem jego ostatnim dziełem, jakie zrealizował w kraju, zanim zdecydował się na emigrację. Nakręcił go już zresztą w koprodukcji z włoskim producentem Carlo Pontim, który - niezadowolony z ostatecznego kształtu dzieła - domagał się zwrotu zainwestowanych pieniędzy. Na szczęście, Franois Truffaut i Claude Berri wykazali znacznie więcej artystycznej przenikliwości i, odkupując prawa do "Pali się, moja panno", uchronili ten znakomity film (nominowany w 1969 r. do Oscara) oraz jego utalentowanego twórcę przed znacznymi kłopotami. Kręcąc "Pali się...", Forman zachował tę samą metodę realizacyjną, styl i pole obserwacji, co w dwóch poprzednich obrazach, ale dość zasadniczo zmienił ton: łagodną ironię, pobłażliwość i wyrozumiały dystans królujący w tamtych komediach zastąpiło spojrzenie ostre i bezkompromisowe, "gogolowska", okrutna drwina z ludzkiej małości, głupoty, grubiaństwa i nieudolności. "Dlaczego ludzie, skądinąd mili, nawet bez złych intencji wyrządzają sobie tyle zła, dlaczego człowiek tak łatwo poniża bliźniego?" - pyta Forman. Jego film nie jest tylko rekonstrukcją rzeczywistości, ma wymiar metaforyczny. Zdjęcia powstawały w małym miasteczku Vrchlabi w Karkonoszach, a do głównych ról reżyser zaangażował aktorów niezawodowych, z którymi zetknął się już przy poprzednich realizacjach. Członkowie małomiasteczkowej straży pożarnej urządzają bal karnawałowy. Chcą na nim uczcić swego 86 - letniego byłego naczelnika, Alojza Vranę, o którym dowiedzieli się, że choruje na raka. Staruszek ma dostać w prezencie ozdobny toporek. Tradycyjnie bal obejmuje loterię fantową oraz - zgodnie z zachodnią modą - wybory królowej piękności.Niestety, od początku wszystko źle się układa. Już podczas przygotowań ginie pierwszy fant loteryjny - tort, a w sali balowej dochodzi do małego pożaru. Chociaż odpowiedzialny za loterię strażak Josef zasadza do pilnowania fantów swoją żonę, ze stołu systematycznie giną co cenniejsze nagrody. Nie mniej kłopotów sprawia wybór kandydatek do konkursu piękności. Dziewczęta na ogół wstydzą się wystąpić, choć niektóre z nich są usilnie lansowane przez rodziców, inne zaś - siłą przez rodziców usuwane z szeregu pretendentek. Na estradę wstępuje ostatecznie tylko jedna, ale i ona ucieka zaraz, w ślad za koleżankami, do damskiej toalety. Szturmowanie drzwi toalety przez strażaków przerywa dźwięk syreny strażackiej: we wsi wybuchł pożar. Pali się chałupa starego pana Havelki. Niestety, za późno, by ją ratować, choć strażacy przystępują do dzieła. Balowi goście przyglądają się natomiast pożarowi jak ciekawemu widowisku, popijając piwo doniesione im przez zapobiegliwego kelnera. Po akcji gaśniczej komitet organizacyjny balu postanawia przeznaczyć dla pogorzelca losy loterii fantowej, lecz nieszczęsny Havelka nie może ich wymienić na nagrody, bo wszystko rozkradziono. Propozycja, by po zgaszeniu świateł oddać, co zginęło ze stołu, przynosi tylko fatalną kompromitację gospodarzy. Po tym wydarzeniu wszyscy wynoszą się do domów, korzystając z zamieszania i ogólnej konsternacji. Na sali pozostaje tylko staruszek Alojz, cierpliwie czekający na uhonorowanie swojej służby. Ale i tu dojdzie do kolejnej wpadki. (dodano pozycję programową) 17:35 CO DALEJ? - POLSKA W OCZACH PRZYJACIÓŁ I WROGÓW Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2021 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Piotr Gursztyn (prowadzący) 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Przy tej okazji chcielibyśmy porozmawiać o obrazie Polaków w oczach naszych przyjaciół i wrogów. Naszymi gośćmi są dzisiaj: Michał Matlak, dr nauk politycznych, pracujący w Parlamencie Europejskim oraz prof. Bogdan Musiał, historyk, na stałe mieszkający w Niemczech. Przypomnijmy, że 24 marca 1944 roku, a więc 77 lat temu, za pomoc udzieloną Polakom pochodzenia żydowskiego, niemieccy żandarmi rozstrzelali rodzinę Ulmów, ciężarną Wiktorię i Józefa oraz ich 6 dzieci. Wraz z nimi zginęło 8 ukrywanych przez nich Żydów. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:05 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - W CIENIU DRZEWA (UNDIR TRENU (UNDER THE TREE)) Komediodramat, 84 min, Islandia/Dania/Polska 2017 Reżyseria: Hafsteinn Gunnar Sigurosson Aktorzy: Selma Bjornsdottir, Steinór Hróar Steinórsson, Edda Björgvinsdóttir, Sigurur Sigurjónsson Film opowiada o zwyczajnej prozie życia, choć pokazanej w dość osobliwy sposób. Główny wątek koncentruje się na sytuacji rodzinnej głównego bohatera, Atliego, uzależnionego od filmów pornograficznych, którego żona przyłapuje na gorącym uczynku i z tego powodu wyrzuca z domu. Ważną rolę w tej historii pełnią też rodzice owego nieszczęśnika, mocno skonfliktowani ze swoimi sąsiadami. Spór nasila się, a przyczyną jest rozłożyste drzewo przed domem rodziny Atliego, rzucające cień na posesję sąsiadów, przez co w ogóle nie mają słońca u siebie. W międzysąsiedzkie potyczki zostanie uwikłany także wyrzucony ze swego domu Atli, który wprowadza się do rodziców. Na domiar złego rozpoczyna się kolejna wojna z żoną, tym razem o prawo do widywania ich córki. Waśnie z sąsiadami nie cichną, a wręcz przeciwnie, jeszcze się potęgują. Nakręca się spirala złości i nienawiści, co nieuchronnie prowadzi do tragedii. Niepohamowane emocje biorą górę nad zdrowym rozsądkiem. Dom zostaje zrujnowany, ucierpią też zwierzęta. A po zainstalowaniu kamer monitoringu, wybucha plotka, że sąsiada widziano z piłą łańcuchową. (dodano pozycję programową) 02:00 CO DALEJ? - POLSKA W OCZACH PRZYJACIÓŁ I WROGÓW Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2021 Scenariusz: Paweł Krzemiński Wykonawcy: Piotr Gursztyn (prowadzący) 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Przy tej okazji chcielibyśmy porozmawiać o obrazie Polaków w oczach naszych przyjaciół i wrogów. Naszymi gośćmi są dzisiaj: Michał Matlak, dr nauk politycznych, pracujący w Parlamencie Europejskim oraz prof. Bogdan Musiał, historyk, na stałe mieszkający w Niemczech. Przypomnijmy, że 24 marca 1944 roku, a więc 77 lat temu, za pomoc udzieloną Polakom pochodzenia żydowskiego, niemieccy żandarmi rozstrzelali rodzinę Ulmów, ciężarną Wiktorię i Józefa oraz ich 6 dzieci. Wraz z nimi zginęło 8 ukrywanych przez nich Żydów.