TVP Historia Piątek, 02.04.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1791 - kościół św. Genowefy zamieniony na Panteon; 1800 - prawykonanie I Symfonii Ludwiga van Beethovena; 2005 - zmarł Jan Paweł II; 07:20 TAJEMNICE GROBU BOŻEGO Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2010 Reżyseria: Józef Brzostowski Wykonawcy: Przemysław Tejkowski, Konrad Dudek Historia Bazyliki Grobu Bożego w Jerozolimie. Dokument został zrealizowany podczas świąt wielkanocnych w 2010 roku, kiedy we wszystkich obrządkach obchodzono Wielkanoc w tym samym czasie. 08:40 HISTORIA POLSKI - ARAM Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski, Krzysztof Talczewski Muzyka: Andzrej Milanowski Wykonawcy: Andrzej Chyra Aram to pseudonim Arkadiusza Rybickiego, polityka, działacza społecznego, posła. 10 kwietnia 2010 roku zginął w Smoleńsku, w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Miał wówczas 57 lat. 40 lat wcześniej w Stoczni Gdańskiej wykonał napis "Nie zapomnimy Katynia". Już jako siedemnastolatek rozpoczął działalność opozycyjną. Od 1979 roku był związany z Ruchem Młodej Polski, redagował czasopismo "Bratniak". W sierpniu 1980 roku współpracował ze strajkującymi robotnikami Wybrzeża, spisał 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Po pamiętnym sierpniu zaangażował się w działalność NSZZ "Solidarność". Był internowany w stanie wojennym. W drugiej połowie lat 80. podjął pracę w sekretariacie Lecha Wałęsy, w końcu lat 90. został wiceministrem kultury, a potem posłem do Sejmu z ramienia PO. Razem z żoną kierował fundacją opiekującą się dziećmi autystycznymi. Mimo swoich często konserwatywnych poglądów był niezmiernie otwarty na otaczający go świat. Maniery dżentelmena potrafił łączyć z poczuciem abstrakcyjnego humoru i dystansu do pełnionych przez siebie funkcji. Zawsze kierował się zasadami, w które szczerze wierzył i wzbudzał szacunek także u osób, które niekoniecznie podzielały jego poglądy. Historia życia Arama została opowiedziana w pierwszej osobie. Wpisuje się w wydarzenia polityczne, społeczne i kulturowe, które z całą pewnością nie były mu obojętne i zostawiły ślad w jego percepcji świata. Film jest barwny i różnorodny, bo życie Arama było barwne i różnorodne. Licealista wzywający w grudniu 1980 robotników do walki o niepodległość, hipis sprzyjający obecności amerykańskiej w Wietnamie, konserwatysta uwielbiający Doorsów i Jimiego Hendrixa, prawicowiec szyjący dżinsy i chodzący w lenonówkach, opozycjonista mający tysiące pomysłów i niezmiernie aktywny w ich realizacji, delikatny i wrażliwy w relacjach międzyludzkich, twardy i bezkompromisowy w stosunku do władzy komunistycznej. Wysoki urzędnik państwowy w niepodległej Polsce, zaangażowany w powstanie ważnych projektów społeczno - politycznych potrafi stać się producentem anarchizującej emisji telewizyjnej. Aram uwielbiał opowiadać anegdoty i vice versa, jego bliscy chętnie żartowali o nim samym. Film jest rodzajem kolażu ułożonego przez rodzinę i przyjaciół. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - RAJD NA ST. NAZAIRE CZ 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1994 Reżyseria: Arek Bieńkowski Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony brytyjskiemu atakowi na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint - Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - RAJD NA ST. NAZAIRE CZ 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1994 Reżyseria: Arek Bieńkowski Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony brytyjskiemu atakowi na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint - Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. 11:45 WOJOWNICY CZASU - PRZEDMURZE EUROPY, CZYLI BITWA WARSZAWSKA 1920 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Odzyskana przez Polaków w 1918 roku Niepodległość nie została nam dana na zawsze. Już niebawem, świeżo wytyczone granice Polski zaczęły płonąć. A niebezpieczeństwo nadchodziło od wschodu. Pod koniec 1917 roku po zwycięstwie tzw. rewolucji październikowej, bolszewicka już Rosja wycofała się z udziału w wielkiej wojnie. A po jej zakończeniui po stłamszeniu wojny domowej u siebie, zaczęła przejmować ziemie okupowane dotąd, a teraz opuszczane przez pokonanych Niemców. W ten sposób Armia Czerwona wkroczyła do Europy. Polska była pierwszym celem na drodze pochodu światowej rewolucji. 12:30 CZAS HONORU - ODC. 65 "DWA DNI WOLNOŚCI" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki odc. 65 "Dwa dni do wolności" Bronek, Michał i Władek obserwują miejsce, w którym jest przetrzymywana Ruda. Planują akcję odbicia. Major Zwonariew żąda od Lewińskiej zwolnienia płk Wasilewskiego z pełnionych obowiązków. Ada odmawia. Władek dostaje rozkaz jak najszybszego wywiezienia z kraju archiwum AK. Zdaje sobie sprawę, że dla wszystkich ten wyjazd może okazać się ostatecznym pożegnaniem z Ojczyzną. Otto Kirchner dostaje od dyrekcji szpitala pismo z żądaniem, aby w ciągu 24 godzin opuścił Polskę.. Kazimierz jest zdecydowany wyjechać z Warszawy. Daje Helenie zaproszenie na premierę "Ślubów panieńskich". Bronek terroryzuje kierowcę Wasilewskiego i sam zajmuje jego miejsce. Razem z Jankiem udają się do sierocińca, gdzie, według słów kierowcy, ma znajdować się Jasio. Bronek, Władek i Michał przygotowują się do akcji w teatrze. Na premierze, w trakcie uroczystego przemówienia dyrektora teatru, konspiratorzy wchodzą na scenę. 14:25 BRAZYLIA. HISTORIA NATURALNA. ZATOPIONY LAS (WILD BRAZIL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2014 Reżyseria: Christian Baumeister, Paul Reddish Amazonia to największy las deszczowy na naszej planecie. Dom 10% wszystkich gatunków fauny na świecie. Wygląda jak olbrzymi, tropikalny raj, ale czy na pewno tak jest? To krajobraz, w którym jest tyle samo wody, co drzew. Każdego roku, gdy las wypełnia się wodą, dochodzi do kolizji tych dwóch światów. Zieleń Amazonii kryje ogromną rozmaitość. Są lasy typu Terra Firme na wyżynach oraz zalewane lasy wzdłuż tysięcy rzek i jezior na nizinach. Drzewa oferują jadalne owoce w nagrodę za rozsiewanie ich nasion. Z drugiej jednak strony wiele z nich stosuje chemiczne środki, by chronić liście przed zjedzeniem. Toczy się niewidzialna wojna między drzewami i zjadaczami liści. Największym ścinaczem liści w Amazonii jest mała mrówka. Gdy odcina liście, jej szczęka wibruje z prędkością tysiąca razy na sekundę. Ścięte liście nie są zjadane przez robotnice, bo mogą być toksyczne, tylko zanoszone do mrowiska. Amazonia jest niewyobrażalnie rozległa. Obejmuje obszar blisko trzech i pół miliona kilometrów kwadratowych. Jest to krajobraz bardzo niejednolity: od stale zalewanego, po suchy las na wyżynach. W zielonej przestrzeni ogromna liczba zwierząt walczy o przetrwanie. Żyją tu małpy wełniaki oraz wyjące małpy, czyli wyjce, a także harpia wielka, najsilniejszy ptak drapieżny na świecie, zdolny unieść nawet wyjca. Skrzydła harpii są szerokie i zaokrąglone, co pozwala jej manewrować w koronach drzew z ogromną precyzją. Łapy harpii są grubości ręki ludzkiej, w dodatku ma największe szpony wśród drapieżnych ptaków. Może nieść w nich ofiarę o tej samej wadze, co ona sama. Amazonia jest światem pełnym tajemnic. Tu drzewa oferują owoce jednocześnie bronią liści. To świat trucizn, w którym rośliny i zwierzęta toczą niewidzialną wojnę. Rośliny i zwierzęta wspólnie zmagają się ze zmienną pogodą. Amazoński las deszczowy to dwa i pół metra opadów rocznie, a większość oczywiście przypada w porze deszczowej. Drzewa i ich liście odgrywają w tym kluczową rolę, ponieważ połowa deszczu, który spada, pochodzi właśnie z lasu. Liście wyparowują wodę, która następnie tworzy chmury i wraca w postaci deszczu. Ulewy stanowią zagrożenie dla zwierząt, np młodych harpii. Jeśli pisklę przemoknie, wychładza się i ginie. To wyjątkowo groźny czas dla jednego z najsilniejszych ptaków na naszej planecie. Deszcz przeobraża las amazoński. Woda wylewa się z koryt licznych rzek i wpływa do lasu. Ulewy są tak intensywne, że las staje się światem wodnym. Pod wodą znajduje się 250 tysięcy km kwadratowych. To obszar trzy razy większy od Austrii.Transformacja jest zupełna. Tam gdzie kiedyś przysiadały ptaki, powstają warunki sprzyjające dla całkowicie innych stworzeń. W szczycie woda sięga ponad 20 km w głąb lasu. Jest zielona od mikroskopijnego planktonu, którym żywią się wpływające tu ławice małych rybek. Im woda dalej wpływa w las, tym liczniej pojawiają się więksi drapieżcy, jak matamata. To żółw z rodziny wężoszyjnych, żyje na linii frontu w głębi lasu i ma własne metody łapania ryb. Wtapia się w tło, wyglądając jak stary pień, pokryty wodorostami. Gdy woda coraz wyżej zalewa gałęzie drzew, sprowadza się tu smukleń pryskacz i ustala swoje terytorium. Następnie zwabia samiczkę. Smuklenie są wśród ryb wyjątkowym gatunkiem, ponieważ składają jaja na liściach - nad wodą. W Amazonii pada przez 200 dni w roku. Wszystkie zwierzęta lasu muszą znosić tę wilgoć. W końcu jednak nadchodzi czas, gdy wody zaczynają się cofać. To z kolei niebezpieczny czas dla ryb. Łatwo mogą zostać uwięzione w kałużach i jeziorkach. Dzień po dniu, noc po nocy las wysycha. Wiele ryb spotyka marny los, ale nieszczęście jednego stworzenia Amazonii jest okazją dla drugiego. Np. opos wykorzystuje ten okres do poszerzenia swojego jadłospisu. Tak więc ustępowanie i zalewanie wód jednym przynosi obfitość pokarmu, a innym - głód. Deszczowe i suche pory mają wpływ na życie wszystkich stworzeń Amazonii. 15:30 WOJNA NA PUSTYNI - TOBRUK ODC. 1/2 (ODC. 1/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Robin Barnwell Scenariusz: Jonathan Dimbleby Podczas długiej walki z Afrika Corps Erwina Rommla wojska brytyjskie i australijskie przeżywały kryzys - naziści byli górą, a wynik II wojny światowej był wielką niewiadomą. Film opowiada o jednej z największych legend wojskowych w historii Wielkiej Brytanii i Australii. Zaprezentowany w 70. rocznicę bitwy pod El Alamein, w listopadzie 2012 roku, przedstawia nieznane szczegóły tej największej alianckiej pomyłki wojennej. 17:20 HISTORIA POLSKI - DIALOG - ŻYCIE ZAPISANE W LISTACH Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Justyna Syrek, Wojciech Kursa Scenariusz: Justyna Syrek Zdjęcia: Wojciech Kursa Filmowa opowieść o wyjątkowych, poruszających listach, które św. Jan Paweł II pisał do benedyktyńskiego mnicha, o. Leona Knabita. Ich korespondencja odbywała się regularnie od 28 października 1978 roku, czyli od pierwszego miesiąca pontyfikatu do 17 lutego 2005 roku. Pisali do siebie o sytuacji w Polsce, w polskim Kościele, na świecie, a także o zwykłych, prostych, codziennych sprawach. Listy odkrywają mistyczny świat, w którym autorzy nie odrywają się od spraw ziemskich, a w codziennej walce wspierają siebie słowem i modlitwą. Każdy list zawierał myśl, która nie traci nawet dzisiaj na aktualności i świadczy o prorockim myśleniu św. Jana Pawła II. Telewizja Polska jako pierwsza upublicznia treść tej niezwykłej korespondencji. 18:15 16 MM HISTORII - ODYSEJA 2021 Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Wykonawcy: Jacek Tokarczyk (prowadzący) Kolejny odcinek programu "16 mm historii" zrealizowany został w oparciu o film "W drodze na księżyc" z 1962 roku, w reżyserii Janusza Stara. Film, nakręcony jeszcze przed lądowaniem Neila Amstronga na Księżycu, przybliża wyobrażenia lądowania człowieka na powierzchni srebrnego globu. Temat nawiązujące do setnej rocznicy urodzin Stanisława Lema. 18:50 POLSKA JEROZOLIMA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Zając, Mirosław Krzyszkowski Scenariusz: Joanna Zając, Mirosław Krzyszkowski Wykonawcy: Marek Zając Film powstawał w latach 2019 - 2020, a jego twórcy starali się towarzyszyć najważniejszym wydarzeniom i sytuacjom, jakie mają miejsce w Polskiej Jerozolimie, czyli Kalwarii Zebrzydowskiej, takim jak Wielkanocne Misteria, które gromadzą setki tysięcy pielgrzymów. Realizatorom filmu udało się pokazać dzięki współczesnym zdjęciom z Jerozolimy, archiwaliom oraz korespondującymi z nimi malarskimi kadrami z Kalwarii Zebrzydowskiej, jak wiele łączy te miejsca w przestrzeni wpisanej w krajobraz historii, ale przede wszystkim w wymiarze duchowego i kulturowego dziedzictwa. Biografia głównego bohatera Mikołaja Zebrzydowskiego bogata jest w niezwykłe zwroty akcji, którym towarzyszą często przełomowe decyzje. Zebrzydowski to człowiek z krwi i kości, kochający mąż, zaangażowany polityk i żołnierz. Pozostawił po sobie wiele dzieł, które do dzisiaj przynoszą owoce (w Krakowie, Zebrzydowicach, Kalwarii Zebrzydowskiej czy Lanckoronie). Kalwaria Zebrzydowska ze skłaniającymi ku medytacji i modlitwie dróżkami, jest najważniejszym z nich. Narracja filmu "Polska Jerozolima" to pasjonująca podróż przez XVII - wieczną historię Polski aż po współczesne obrazy i losy pielgrzymów i kontynuatorów dzieł fundatora Polskiej Jerozolimy Mikołaja Zebrzydowskiego. Takim wielkim Kalwaryjskim Pielgrzymem jest sam św. Jana Paweł II, który w roku 2020, w stulecie urodzin, został, zgodnie z watykańskim dekretem, Patronem Kalwarii Zebrzydowskiej. 20:15 WIECZERNIK Teatr, 60 min, Polska, 2019 Autor: Ernest Bryll Reżyseria: Krzysztof Tchórzewski Scenariusz: Ernest Bryll, Krzysztof Tchórzewski Zdjęcia: Jarosław Żamojda Aktorzy: Ewa Dałkowska, Radosław Pazura, Marcin Kwaśny, Kamil Studnicki, Jan Marczewski, Ryszard Jabłoński, Ksawery Szlenkier Dramat poetycki Ernesta Brylla nawiązuje do tradycji chrześcijańskich misteriów paschalnych. Współczesna inscenizacja Krzysztofa Tchórzewskiego sprawia, że historię Zmartwychwstania Pańskiego oglądamy niczym pasjonujący thriller w najlepszym tego słowa znaczeniu. W Wieczerniku odbyła się pożegnalna, Ostatnia Wieczerza Chrystusa z Apostołami. Działo się to w czwartek, w przeddzień śmierci Jezusa na krzyżu. W tym samym miejscu, po ukrzyżowaniu Mistrza, jego uczniowie raz jeszcze spotkali się, by wspólnie przeżywać te wyjątkowo bolesne dla nich chwile, pełne smutku, rezygnacji i zwątpienia, a także strachu przed szykanami. Atmosferę napięcia i niepokoju przerwała niespodziewana wiadomość o zniknięciu ciała Jezusa z grobu. W miejsce niezliczonych teorii na temat przyczyn tego zniknięcia zaczęło pojawiać się radosne przeżywanie Zmartwychwstania Chrystusa i doświadczenie mistycznej obecności Mistrza. Dramat uczniów Chrystusa zagubionych wobec faktu ukrzyżowania oraz Zmartwychwstania Mistrza wciąż brzmi współcześnie, ponieważ w postawach owych uczniów możemy poszukiwać i odnajdywać samych siebie. Wieczernik jest ponadczasową odpowiedzią na próby ograniczenia wolności, zagrożenia bytu narodowego czy utratę niepodległości. Utwór Ernesta Brylla napisany w 1984 roku został poddany ówczesnej cenzurze, zakazano jego publikacji oraz wystawiania na deskach teatru. Mimo to Andrzej Wajda z grupą wybitnych aktorów podjął decyzję o jego realizacji w Wielkanoc 1985 roku w kościele Miłosierdzia Bożego w Warszawie. 21:30 KRZYŻ WŁOSZCZOWA 1984 Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2019 Reżyseria: Lesław Skuza Scenariusz: Lesław Skuza Zdjęcia: Lesław Skuza, Paweł Woldan Muzyka: Andrzej Krauze Film jest opowieścią o strajku szkolnym młodzieży szkół zawodowych w obronie krzyża we Włoszczowie w 1984 r. Opowiedzą ją sami uczestnicy - jak tamte wydarzenia wspominają i oceniają. Ta perspektywa wydaje się mieć szczególne znaczenie teraz, kiedy miejsce Kościoła i krzyża we współczesnej Polsce wydaje się być na powrót kwestionowane. Motywem przewodnim historii PRL jest walka z krzyżem, nie tylko jako symbolem Kościoła katolickiego, ale też symbolem niezależności Polaków, symbolem ich wolności. 22:30 PRYMAS. TRZY LATA Z TYSIĄCA Dramat polityczny, 101 min, Polska 2000 Reżyseria: Teresa Kotlarczyk Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Andrzej Seweryn, Maja Ostaszewska, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Wakuliński, Grzegorz Sikora, Mariusz Benoit, Jerzy Trela, Henryk Talar, Mariusz Jakus, Joanna Orzeszkowa, Maciej Wojdyłła, Piotr Adamczyk, Andrzej Bogusz Kierowanie Kościołem w Polsce przypadło kardynałowi Wyszyńskiemu w szczególnym momencie. Nominacja na arcybiskupa gnieźnieńskiego i warszawskiego, a tym samym prymasa Polski, nastąpiła niemal w przeddzień zjednoczeniowego zjazdu PZPR, po którym rozpoczął się represyjny etap polityki władz wobec Kościoła. Pod pretekstem działalności antypaństwowej na początku lat 50. komunistyczne władze PRL aresztują wielu biskupów i księży i dokonują konfiskaty znacznej części majątku Kościoła. Kardynał Stefan Wyszyński w publicznych wystąpieniach zdecydowanie przeciwstawia się bezprawnemu działaniu władz. Ówczesny premier, Bolesław Bierut, postanawia wyeliminować politycznego przeciwnika i podejmuje decyzję o odizolowaniu duchowego przywódcy od społeczeństwa. Po uzyskaniu akceptacji radzieckich zwierzchników 25 września 1953 r. aresztuje księdza prymasa. Stefan Wyszyński zostaje w tajemnicy wywieziony z Warszawy i osadzony w opuszczonym, zrujnowanym klasztorze w Stoczku Warmińskim. Z więzienia w Rawiczu zostaje jednocześnie sprowadzony ksiądz Stanisław Skorodecki skazany za nauczanie religii w szkole. Do Stoczka trafia również wyznaczona do posług siostra Leonia, przetrzymywana wcześniej z innnymi zakonnicami w więzieniu w Grudziądzu. Zadaniem obojga jest składanie relacji ze wszystkiego, co się dzieje wokół kardynała, a czego UB nie jest w stanie podejrzeć lub podsłuchać, informowanie o niemal każdym jego słowie. Komendant liczy, że za ich namową prymas dobrowolnie zrzeknie się wszelkich funkcji kościelnych. Wielomiesięczna presja psychiczna (izolacja, ciągły nadzór, zakaz korespondencji, obejmujący nawet listy do i od ojca) oraz fizyczna (surowe warunki, zimno, niedożywienie, brak dostępu do lekarza pomimo choroby) nie załamują duchownego. Siły i wytrwałości dodaje mu niezłomna wiara, żarliwa modlitwa, serce wolne od nienawiści. Komendanta zastępuje jego zwierzchnik, diaboliczny pułkownik, który sprowadza do klasztoru sobowtóra księdza prymasa, niejakiego Molendę. Całymi tygodniami Molenda uczy się naśladować sposób mówienia i poruszania się Wyszyńskiego, jego gesty, ruchy, ton głosu. Gdy już będzie gotowy, ma - zgodnie z planem - na zorganizowanym przez UB zebraniu biskupów zrzec się, jako rzekomy prymas, zwierzchnictwa nad Kościołem polskim. Tymczasem ksiądz Stanisław, który miał składać raporty na temat kardynała, okazuje się jego wiernym i lojalnym sługą i przyjacielem. O zdradę podejrzewa natomiast siostrę Leonię. Niebawem przekonuje się, że miał rację. Zwerbowana przez UB młoda zakonnica prowadzi, na żądanie pułkownika, szczegółowe zapiski rozmów prowadzonych przez obu duchownych. Ksiądz Stanisław zdobywa jeden z jej zeszytów. Udaje się przemycić go na zewnątrz. Wieść o "przecieku" dociera do strażników prymasa w przeddzień spotkania z biskupami. Akcję z niepotrzebnym już teraz sobowtórem trzeba odwołać. Ale dłuższy pobyt prymasa w dotychczasowym miejscu też jest bardzo ryzykowny. Dzieło Teresy Kotlarczyk podzieliło krytykę, choć przeważały opinie przychylne, niekiedy wręcz entuzjastyczne. Podkreślano spójność stylistyczną, równowagę i umiar filmu, jego powściągliwość i skromność przy jednoczesnej sile dramatycznej. Duża w tym zasługa również scenarzysty, Jana Purzyckiego, który oparł scenariusz na "Zapiskach więziennych" samego kardynała Wyszyńskiego i bogatej dokumentacji. Nie znaczy to jednak, że "Prymas" jest wierną rekonstrukcją faktów historycznych. Nie ma np. dowodów, że komunistyczne władze rzeczywiście zamierzały wykorzystać sobowtóra do rozwiązania konfliktu z prymasem i Kościołem. Był to zabieg artystyczny, przydający filmowi emocjonalnej grozy, obrazujący metody, jakimi posługiwano się w walce ideologicznej. To także prawdziwy popis gry aktorskiej Andrzeja Seweryna, odtwórcy zarówno roli kardynała Wyszyńskiego, jak i jego sobowtóra Molendy. Udało mu się najtrudniejsze: z jednej strony odtworzył wizerunek charakteru i duchowości prymasa, z drugiej ukazał człowieka, który z małpią zręcznością naśladuje każdy jego gest i ton, ale nie dociera do prawdy duchowej i dlatego pozostaje tylko fałszywie brzmiącą marionetką. 00:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - U WRÓT PODZIEMNEGO ŚWIATA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki U wrót podziemnego świata. W naturalną aurę Gór Sowich od zawsze wpisane jest słowo tajemnica. O depozytach, ukrytych sztolniach i tunelach napisano już tyle książek, że można by stworzyć z nich bibliotekę. Wraz ze Stowarzyszeniem Odyn podejmujemy trudne poszukiwania. Trudne ze względu na geologię Gór Sowich. A szukać będziemy tego, co mogli zostawić na tym terenie Niemcy. Mamy też informację, że pod trawiastym stadionem, na którym się znajdujemy, może być zlokalizowany ukryty obiekt - tunel z okresu II wojny. 01:05 SENSACJE XX WIEKU - RAJD NA ST. NAZAIRE CZ 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1994 Reżyseria: Arek Bieńkowski Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony brytyjskiemu atakowi na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint - Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. 01:30 SENSACJE XX WIEKU - RAJD NA ST. NAZAIRE CZ 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1994 Reżyseria: Arek Bieńkowski Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony brytyjskiemu atakowi na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint - Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - M - MAGINOTA LINIA Magazyn, 22 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program dokumentalny poświęcony kompleksowi podziemnych fortyfikacji o nazwie Four - a - Chaux, wybudowanych na linii Maginota pochodzącej z okresu międzywojennego.