TVP Dokument Sobota, 02.04.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - ENERGETYCZNE BŁOTA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Wielkie bagna nad Biebrzą okazały się niespodziewanym źródłem energii. Nie chodzi tu o metan wydobywający się czasem z bagien i łatwo ulegający zapłonowi, ani o spalanie torfu (dziś już uważane za barbarzyństwo energetyczne i ekologiczne, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu snuto plany budowy elektrowni opalanej torfem). Źródłem energii, którą można stąd pozyskiwać z korzyścią dla przyrody, jest biomasa roślinna. Niegdyś powierzchnię torfowisk wykaszano, zbierając stąd liche siano, głównie na ściółkę. Nad Biebrzą stały setki stogów, czekających na mróz, gdy będzie można do nich dojechać po lodzie skuwającym błota. Wykaszane ręcznie torfowiska były siedliskiem lęgowym unikalnej fauny, zwłaszcza ptasiej, podobnej do tej, jaka zamieszkuje tundrę. Wraz ze zmianą charakteru gospodarki rolnej zaniechano wykaszania, a błota zaczęły szybko zarastać krzewami i lasem, skazując unikalną faunę na zagładę. Dla jej ochrony zaczęto te obszary wykaszać na nowo za pomocą nowocześniejszych technik niż kosa, ale pozostaje mnóstwo bezużytecznej biomasy. Powstają jednak programy jej wykorzystania do ogrzewania budynków. W odcinku ukazujemy entuzjastów i propagatorów tego rozwiązania. Pozwala to nam zarazem uchwycić jedyny w swoim rodzaju, historyczny zwrot w traktowaniu przyrody bagien, do niedawna uważanych za wstydliwe nieużytki. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 07:00 NA EVEREST BEZ TLENU. OSTATECZNE WYZWANIE (EVEREST WITHOUT OXYGEN - THE ULTIMATE EGOTRIP / BJERGET DER FORANDREDE MIG) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2021 Reżyseria: Jesper Aero, Jes Brandhoj Film dokumentalny o zdobywaniu najwyższego szczytu świata bez użycia tlenu. Ponad 5000 wspinaczy zdobyło Everest, ale niewiele ponad 200 zrobiło to bez tlenu, a wielu zginęło podczas takiego eksperymentu. Rasmus marzył, by zostać pierwszym Duńczykiem, który bez butli z tlenem na plecach dotrze na Everest. Ten szczyt to zabójczy gigant i cel owiany tajemnicą. Ponad 8800 m n.p.m. , najwyższa góra na Ziemi, tak wysoka, że sięga atmosferycznych prądów strumieniowych, wiejących z siłą huraganu. Wejście na Mount Everest jest możliwe tylko przez kilka tygodni w roku, pod koniec maja, właśnie ze względu na wiatry. Na szczycie zawsze panuje temperatura minus 50 stopni, a zawartość tlenu w powietrzu spada o 30 procent w porównaniu z poziomem morza. Strefa śmierci zaczyna się po przejściu wysokości ośmiu tysięcy metrów. Poruszając się tam, ma się wrażenie oddychania przez słomkę. Do tego trzeba nieść na sobie gruby kombinezon i plecak ze śpiworem. To tak jak wejść na bieżnię z takim obciążeniem i oddychać przez słomkę. Oto historia z dramatycznymi zwrotami akcji, pokaz niezwykłej determinacji i 4 lat życia z wieloma wyrzeczeniami. Zobaczymy wiele unikalnych kadrów, uwiecznione etapy zdobywania szczytu, fantastyczne zdjęcia najwyższych gór świata i wiele ciekawych relacji. Po wyprawie na szczyt Mount Everestu życie Rasmusa Cragha przybrało dramatyczny obrót. Doznał poważnych obrażeń fizycznych, co sprawiło, że stracił sens wyprawy i swojego życia. 10 minut, które spędził na szczycie najwyższej góry świata, drogo go kosztowało. Obecnie pragnie przywrócić więzi z rodziną, ale to proces długotrwały. 08:05 DANIA. DZIKA I PIĘKNA 4. JEZIORA I RZEKI (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 4. THE LAKE AND THE RIVER) Serial dokumentalny, 51 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. To rodzinne oglądanie w najlepszym wydaniu, ale dramat nie zawsze jest dla osób o słabym sercu. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. 09:05 DZIKA PÓŁNOC ODC. 3 WYBRZEŻE (WILD NORTH EP. 3 THE COAST) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Arne Naevra, Torgeir Lande Seria dokumentalna o dzikiej, dalekiej północy. Odcinek trzeci to opowieść o wybrzeżach. Odwiedzimy Svalbard daleko na północy, gdzie niedźwiedzie polarne polują na foki czy morsa. Na surowych, ptasich klifach śledzimy dramat rodziny maskonurów. Dowiadujemy się o niezwykłej symbiozie między człowiekiem a edredonem. Skandynawia ma długie i zróżnicowane wybrzeże. Od wieków tutejsi mieszkańcy mieli bliską więź z morzem, a także ze związanymi z morzem i wybrzeżem zwierzętami. 10:05 Z AMSTERDAMU DO ODESSY ODC. 9 (FROM AMSTERDAM TO ODESSA / VOM AMSTERDAM BIS ODESSA 9. CHERNOBYL AND A RIVER WITHOUT BOATS) Cykl dokumentalny, 26 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Dagmar Brendecke Dokumentalny film drogi, w którym bohater, holenderski pisarz i muzyk, Auke Hulst, przemierzy 2500 km środkiem Europy od Amsterdamu do Odessy. Podróżuje autostopem, ale drogami wodnymi, od holenderskich kanałów po Morze Czarne, przemierzając europejskie kraje. Będą to drogi wodne północnych Niemiec, malownicze polskie rzeki i bagna Białorusi oraz rozległe zbiorniki wodne na Ukrainie. Wszędzie wysokie niebo, rozległe obszary wiejskie i woda. Odkryjemy różne krajobrazy i miasta: pola gazowe jego fryzyjskiej ojczyzny, zagubioną granicę między dwoma państwami niemieckimi, słynne lotnisko w Berlinie, odkryte na nowo warszawskie Waterside, europejskie przygraniczne miasto Brześć, miasto duchów Prypeć koło Czarnobyla, plac w Kijowie i słynne schody z widokiem na Morze Czarne. Będziemy gościć na barkach, łodziach rekreacyjnych i rybackich łodziach wiosłowych. Ciekawie będzie na pokładzie łodzi policyjnej, katamaranu i historycznego klipra. Ten film to film drogi na wodzie, 2500 km przygody w środku Europy w 10 odcinkach. 10:40 Z AMSTERDAMU DO ODESSY ODC. 10 (FROM AMSTERDAM TO ODESSA / VOM AMSTERDAM BIS ODESSA 10. TO ODESSA AND THE OCEAN) Cykl dokumentalny, 26 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Dagmar Brendecke Dokumentalny film drogi, w którym bohater, holenderski pisarz i muzyk, Auke Hulst, przemierzy 2500 km środkiem Europy od Amsterdamu do Odessy. Podróżuje autostopem, ale drogami wodnymi, od holenderskich kanałów po Morze Czarne, przemierzając europejskie kraje. Będą to drogi wodne północnych Niemiec, malownicze polskie rzeki i bagna Białorusi oraz rozległe zbiorniki wodne na Ukrainie. Wszędzie wysokie niebo, rozległe obszary wiejskie i woda. Odkryjemy różne krajobrazy i miasta: pola gazowe jego fryzyjskiej ojczyzny, zagubioną granicę między dwoma państwami niemieckimi, słynne lotnisko w Berlinie, odkryte na nowo warszawskie Waterside, europejskie przygraniczne miasto Brześć, miasto duchów Prypeć koło Czarnobyla, plac w Kijowie i słynne schody z widokiem na Morze Czarne. Będziemy gościć na barkach, łodziach rekreacyjnych i rybackich łodziach wiosłowych. Ciekawie będzie na pokładzie łodzi policyjnej, katamaranu i historycznego klipra. Ten film to film drogi na wodzie, 2500 km przygody w środku Europy w 10 odcinkach. 11:05 PORTRETY DOKUMENTALNE. - ANNA FERENS Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Cykl pod nazwą "Portrety dokumentalne", to seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterką tego odcinka jest Anna Ferens. 11:40 MŁYNARSKI - PIOSENKA FINAŁOWA Film dokumentalny, 90 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Alicja Albrecht Ostatni bardzo osobisty, szczery wywiad z Wojciechem Młynarskim. Nieznane dotąd archiwalia, fotografie, teledyski, niektóre powstałe specjalnie na potrzeby filmu, przypominają najpiękniejsze jego piosenki. Film dopełnia ponad 30 wypowiedzi najbliższych przyjaciół, między innymi: Janusza Gajosa, Janusza Głowackiego, Jerzego Derfla, Janusza Senta, Włodzimierza Korcza, Ewy Bem, Janusza Stokłosy, Ireny Santor, Michała Bajora, Magdy Zawadzkiej, Krystyny Jandy, Rodziny i tych, którzy z nim tworzyli, i dla których on tworzył: wybitni kompozytorzy, aktorzy, piosenkarze. Te uczciwe opowieści o Wojtku zbudowały portret niezwykłego artysty, ale też człowieka z wyraźnym pęknięciem, zmagającego się z ludzkimi słabościami. 13:20 POGOTOWIE RATUNKOWE Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1951 Reżyseria: Aleksandra Jaskólska Scenariusz: Aleksandra Jaskólska, A. Mul Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film o pracy pogotowia ratunkowego. Twórcy na przykładzie poszczególnych zgłoszeń - wypadków i nagłych zachorowań - wyjaśniają funkcjonowanie jednostek ambulatoryjnych. Ukazane zostały etapy od zgłoszenia, przez wyjazd jednostki do udzielenia pomocy choremu. Bohaterem filmu jest oczekujący na przyjazd lekarza Bogucki, którego stan zdrowia jest bardzo poważny i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Film uświadamia widzom, iż nadużywanie wezwań pogotowia z błahych powodów może doprowadzić do wyrządzenie krzywdy innym, uniemożliwiając prawidłowe funkcjonowanie jednostek ambulatoryjnych. 13:30 WARMIA I MAZURY Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1947 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film turystyczno - krajoznawczy, o charakterze propagandowym, ukazujący dzieje ziem warmińskiej i mazurskiej, odzyskanych po II wojnie światowej. Ukazywany jest zamek w Malborku, jak również zabytki sakralne m.in.: kościół obronny św. Jerzego w Kętrzynie, bazylika w Świętej Lipce czy katedra św. Jakuba w Olsztynie. Film, przedstawiając liczne, zachowane zabytki związane z kulturą polską, przyczynia się do ugruntowania tezy o odwiecznej przynależności tych ziem do Polski. 13:55 DZIKI ZACHÓD - ODC. 2. WŚRÓD GÓR (WILD WEST THE HIGH COUNTRY) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Patrick Morris Miniseria BBC Worldwide. Trzyczęściowa opowieść o Dzikim Zachodzie - legendarnej krainie westernów i kowbojów. Upalne pustynie, czerwone skały kanionów, gigantyczne śnieżne góry, skaliste wąwozy to znamy z filmów fabularnych. Fascynujące krajobrazy Ameryki Północnej. Drugi odcinek przeniesie nas do krainy niedźwiedzia grizzly, gigantycznych drzew, lodowatych zim i upalnego lata, gorączki złota i bizonów. To Sierra Nevada. Od Sierra Nevady po Góry Skaliste, wielkie pasma górskie dominują w krajobrazie Dzikiego Zachodu. Śmiałkowie żądni przygód przybyli tu w poszukiwaniu nowej ziemi, futer i złota. W tym świecie pełnym skrajności zimy są długie i ciężkie, a lata krótkie, za to urodzajne. W trakcie wciąż zmieniających się pór roku w dzikiej górskiej krainie trwa nieustanny wyścig z czasem, którego stawką jet życie. Przez pół roku górska kraina jest niedostępna. Zamiecie, głębokie śniegi, niskie temperatury czynią to miejsce wyjątkowo niegościnnym. Jednak dla niektórych mieszkańców zima to najlepszy okres w roku. Kojoty żywią się ofiarami zimy. Współpracując w grupie, mogłyby upolować jelenia wapiti. Łatwiej jednak poczekać, aż wyręczy je mróz. Zimą trzy czwarte pożywienia kojotów to padlina. Gdy tylko nadarza się sposobność, kruki i bieliki amerykańskie szybko oczyszczają kości. W górach o przetrwaniu decyduje gotowość do wykorzystania każdej okazji. Gdy zima zaczyna ustępować, wokół ukazuje się zupełnie nowy świat. Ze źródła położonego 3000 metrów n.p.m. w Górach Elk w Kolorado wypływa rosnący w siłę Oh - be - joyful Creek. Na tym rozległym terytorium spotykają się ze sobą dwa potężne pasma górskie. Bliżej wybrzeży Pacyfiku wznosi się Sierra Nevada - łańcuch górski o długości około siedmiuset kilometrów i wysokości ponad cztery tysiące metrów n.p.m. W głębi lądu, za wielkim obszarem pustynnym znajdują się Góry Skaliste: 1500 kilometrów połączonych ze sobą łańcuchów górskich, dzielących kontynent na dwie części. Na całym obszarze górskim coraz silniejsze promienie słoneczne wywabiają miejscowych mieszkańców z ich zimowych kryjówek. Sekwoje olbrzymie rosną tylko w tych górach. Te najwyższe drzewa świata osiągają blisko sto metrów wysokości. Odporne na ogień, gnicie i szkodniki, mogą żyć tysiące lat. Włóknista kora doskonale nadaje się na wyściółkę gniazda pary pełzaczy amerykańskich. Korzenie sekwoi często już kilka metrów pod ziemią napotykają twardą warstwę granitu. Dlatego rozrastają się poziomo, pokrywając nawet do pół hektara powierzchni. Nagie wysokogórskie zbocza nigdy nie obfitują w pożywienie. Ale kozłom zagrozić tu mogą tylko najbardziej zdeterminowane drapieżniki. Tylko nielicznym dane jest sprostać życiu w tej dzikiej krainie i przetrwać wszystko, co przyniosą kolejne pory roku. Tutejsi mieszkańcy uosabiają ducha gór Dzikiego Zachodu. Ostatnia, trzecia część to cudowna sceneria wybrzeża Pacyfiku. 14:55 POWRÓT CZARNEJ ŚMIERCI (RETURN OF THE BLACK DEATH) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Kenny Scott Czarna śmierć była największym koszmarem średniowiecznego świata. Czarna śmierć, łac. mors nigra, to pandemia dżumy. Zarazki zostały przyniesione do Europy z Azji Środkowej. Czarna śmierć spowodowała ogromne straty demograficzne. Szacuje się, że na dotkniętych nią obszarach zmarło w skali całej Europy, około 1/3 ludności. Film odkrywa tajemnicę, co tak naprawdę spowodowało Czarną śmierć. Czarna śmierć zabijała biednych i bogatych, starych i młodych; ofiary cierpiały na bolesne czyraki, krwawienie z uszu i czarne plamy. Świat nie widział nic podobnego, ani przedtem, ani potem. W filmie naukowcy ponownie badają szczątki, dochodząc do nowych wniosków dzięki nowoczesnej medycynie. 15:50 NAJDZIWNIEJSZA POGODA WE WSZECHŚWIECIE (THE WEIRDEST WEATHER IN THE UNIVERSE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Davina Bristow Film dokumentalny BBC Worldwide. Poznamy zjawiska atmosferyczne - od wielkiego gradu, po tornada, burze i dewastujące wichury. Pogoda na naszej planecie jest nadzwyczajna. Ale nawet najbardziej ekstremalne warunki pogodowe na Ziemi nie mogą się równać z tymi obserwowanymi na innych planetach w naszym Układzie Słonecznym, które są oddalone miliony lat świetlnych. Poznamy najnowsze badania naukowe, zobaczymy zdumiewające i niezwykłe zjawiska pogodowe. 16:55 SIMON REEVE ODKRYWA KARAIBY - ODC. 2 (CARIBBEAN WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Bagnall Simon Reeve wyrusza w podróż po Morzu Karaibskim, gdzie znajdują się jedne z najbardziej egzotycznych i kuszących miejsc na Ziemi. Region ten to tysiące wysp i tropikalne wybrzeże kontynentalne; jest on pełen historii, konfliktów, ciekawych kultur, przygód, dzikiej przyrody, uroku i kolorowych postaci. 18:00 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 2. MAGIA Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Konrad Zagórski Prowadząca: Lena Urbańska Seria podróżnicza, niemająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Spróbujemy wejść głębiej w tkankę społeczeństwa, zanurzymy się w bałkańskim kotle, czyli mieszance religii, wyjątkowych kultur i ich burzliwej historii. W każdym odcinku będziemy skupiać się na wybranym zagadnieniu współczesnych Bałkanów. Zagadnienia te będą przedstawione poprzez kilku lokalnych bohaterów, którzy przybliżą nam swoją kulturę i opowiedzą o swojej działalności. Jest to seria skupiająca się na człowieku, opowiadająca o regionie przez poznanie ludzi. To seria o podróżach poza utartym szlakiem. 18:30 POLSKIE DZIEDZICTWO - ODC. 2 Magazyn historyczny, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Cykl dokumentalno - historyczny o polskim Dziedzictwie Kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Cykl prezentuje najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach i omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego Dziedzictwa Kulturowego na Kresach Wschodnich. W drugim odcinku programu Stefan Tompson zabiera nas do niewielkiej miejscowości, leżącej zaledwie 90 km od Lwowa. Wieś położona na wysokim stoku, gdzie na urwisku pasma górskiego znajduje się wyjątkowa budowla. Zamek w Podhorcach należy do najwspanialszych siedzib magnackich, jakie powstały na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. W swej długiej historii zamek związany był z wieloma wybitnymi postaciami historycznymi. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 116 KAMIENIEC ZĄBKOWICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Jeden z największych pałaców doby romantyzmu w Europie znajduje się w Kamieńcu Ząbkowickim na Dolnym Śląsku. Wybudowała go Marianna Orańska - wyemancypowana arystokratka, autorka skandalu, który wstrząsnął królewskimi dworami w połowie XIX wieku. Rezydencja w Kamieńcu Ząbkowickim to po Książu drugi co do wielkości pałac na Dolnym Śląsku ma około 20 tys. metrów kw. powierzchni. Budowla przyciąga niezwykłą atmosferą, jakby ziściła się w niej wizja romantycznego malarza czy poety. To połączenie zamku szkockiego z echem gotyckiej warowni krzyżackiej. Przed pałacem od strony Kamieńca Ząbkowickiego roztacza się siedem poziomów tarasów w stylu klasycznym. W czasach świetności znajdowały się tu liczne sadzawki i aż kilkadziesiąt wodotrysków. Nie brakowało romantycznych sztucznych grot, jak i marmurowych posągów. Wodne tarasy były tak słynne, że właściciele kamienieckiego pałacu postanowili je udostępnić zwiedzającym. Fontanny pobierały jednak tak gigantyczne ilości energii elektrycznej, że uruchamiano je tylko na kilka godzin w tygodniu. Dawny blask pałac zaczął tracić po II wojnie światowej. Dopiero w ostatnich latach zaczęto przywracać mu dawną świetność, udostępniając go w 2013 roku turystom, którzy mogą oglądać dzieło Marianny Orańskiej w coraz piękniejszej odsłonie. Odwiedzając Kamieniec Ząbkowicki, warto też zobaczyć zespół zabudowań po opactwie cysterskim. Zakon ten przybył tutaj w XIII wieku i przez stulecia nadawał rytm życia całej społeczności. 19:40 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Siostrę Michaelę Rak niektórzy nazywają wulkanem. Inni mówią o niej: święta, ale po chwili dodają: z charakterem. Pochodzi z Polski, mimo to wilnianie bardzo szybko zaakceptowali ją jako swoją. Zrobiła to, co wcześniej nie udało się nikomu - założyła pierwsze i jak na razie jedyne na Litwie hospicjum stacjonarne. Pielgrzymi i goście, którzy odwiedzają to miejsce, czasem wzdychają: ech, chciałoby się tu umrzeć... 20:10 BLISCY NIEZNAJOMI (THREE IDENTICAL STRANGERS) Film dokumentalny, 96 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tim Wardle W Nowym Jorku, w 1980 roku, trzech nieznajomych przypadkowo odkrywa, że łączy ich coś nadzwyczajnego. Dowiadują się, że są rodzeństwem - trojaczkami rozdzielonymi zaraz po urodzeniu. To niesamowite i radosne spotkanie trojga nieznajomych, obecnie 19 - latków, okazuje się sensacją i rozpoczyna ich międzynarodową sławę. To wydarzenie odblokowuje coś niezwykłego i niepokojącego, odkrywa sekret, który wykracza poza ich własne życie i może zmienić nasze rozumienie natury ludzkiej na zawsze. Ta historia to również część rodzinnego dramatu, thriller dokumentalny, opowieść, w której nic nie jest tym, czym się wydaje na początku. Film zdobył specjalną nagrodę jury Sundance w 2018 roku w kategorii Storytelling. 22:00 OBCY NA MOJEJ KANAPIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Brzozowski Obraz współczesnego miasta z perspektywy couchsurferów, Warszawa jako miejsce spotkań ludzi z różnych stron świata, w różnym wieku i z różnymi historiami życiowymi. Łączy ich poczucie zagubienia, a także dojmująca potrzeba ucieczki od samotności. Couchsurfing staje się płaszczyzną porozumienia dla zupełnie odmiennych światów. W jaki bowiem inny sposób można by skłonić polskiego inżyniera po pięćdziesiątce i studenta z Niemiec do wspólnego składania chińskiego modelu helikoptera? 23:00 OBCY NA MOJEJ KANAPIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Brzozowski Obraz współczesnego miasta z perspektywy couchsurferów, Warszawa jako miejsce spotkań ludzi z różnych stron świata, w różnym wieku i z różnymi historiami życiowymi. Łączy ich poczucie zagubienia, a także dojmująca potrzeba ucieczki od samotności. Couchsurfing staje się płaszczyzną porozumienia dla zupełnie odmiennych światów. W jaki bowiem inny sposób można by skłonić polskiego inżyniera po pięćdziesiątce i studenta z Niemiec do wspólnego składania chińskiego modelu helikoptera? 24:00 STRAŻ GRANICZNA Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sambor Wilk Film dokument przedstawiający pracę straży granicznej RP. 00:50 POLMISSION. TAJEMNICE PASZPORTÓW Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Jacek Papis Dokument jest próbą rozwikłania najbardziej zagadkowych wątków tzw. akcji paszportowej, czyli działalności polskich dyplomatów w Szwajcarii i żydowskich aktywistów, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów z całej Europy. Film ten skupia się przede wszystkim na losach tych, którym udało się ocaleć dzięki południowoamerykańskim paszportom, ale zarazem opowiada o tych, którzy o mały włos by ocaleli, ale niemal w ostatniej chwili zostali przez Niemców zamordowani. Głównymi interlokutorami są tu bezpośrednio Ocaleni lub ich potomkowie (tzw. drugie pokolenie), co sprawia, że film ten jest także dokumentacyjnym zapisem niezwykłych, jednostkowych losów, z których każdy właściwie nadawałby się na osobną hollywoodzką produkcję. Oprócz Ocalonych w filmie pojawiają się też historycy i badacze, próbujący dociec prawdy, podjąć niewyjaśnione dotąd kwestie i odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania. 02:00 PASZPORTY PARAGWAJU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Kaczmarek Film "Paszporty Paragwaju" opowiada o działalności grupy Aleksandra Ładosia, czyli nielegalnej polsko - żydowskiej struktury, zajmującej się masowym fałszowaniem dokumentów dla ratowania Żydów podczas II wojny światowej. Dotyczy to głównie okresu tzw. Akcji Reinhardt, której celem była zagłada ludności żydowskiej. "To Polacy pomogli najwięcej, polskie państwo nie mogło zrobić więcej. Przede wszystkim polskie państwo nie miało terytorium, było okupowane, więc dyplomaci i polski rząd na uchodźstwie robili, co mogli" - powiedział jeden z bohaterów filmu, Markus Blechner, konsul honorowy RP w Szwajcarii. W skład grupy wchodzili dyplomaci żydowskiego i polskiego pochodzenia, m.in. konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie w latach 1939 - 45 Konstanty Rokicki, ambasador Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz i dyplomata Juliusz Kuehl. Należeli do niej także poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss. Paszporty krajów latynoskich, głównie Paragwaju, Salwadoru, Hondurasu, Boliwii, Peru i Haiti, chroniły swoich posiadaczy w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny.