TVP Kultura Sobota, 02.04.2022 07:00 MANDARYNKI I POMARAŃCZE, CZYLI WIERSZE I PIOSENKI J. TUWIMA (KONCERT 24 PPA 2003 WE WROCŁAWIU) Artystyczne/estradowe (widowisko), 46 min, Polska, 2003 Wykonawcy: Katarzyna Groniec, Kinga Preis, Edyta Jungowska, Barbara Melcer, Mariusz Lubomski "Nasza jest noc i oprócz niej nie mamy nic..." A noc to mało? Zwłaszcza taka noc! Astralna i oniryczna, wypełniona poezją, marzeniami i magią. Aksamitny mrok galaktycznych przestworzy rozświetlają ogniki dalekich gwiazd i warkocze przelatujących komet. Ta kosmiczna pustka, z wolna zaludniana przez coraz liczniejsze lunatykujące postacie, jest areną wielkiego widowiska poświęcownego twórczości Juliana Tuwima. W pięćdziesiolecie śmierci zmarłego w grudniu 1953 roku znakomitego poety 24. Przegląd Piosenki Aktorskiej i Teatr Muzyczny - Operetka Wrocławska przygotowaly wspólnieTuwimową Galę. Złożyły się na nią dwa różne spektakle, rozgrywające się jednak w tej samej, pozaziemskiej scenerii. Jedną część koncertu stanowi inscenizacja poematu "Bal w Operze", w kolejnej, zatytułowanej "Znaki Zodiaku", usłyszymy dwanaście najpopularniejszych piosenek z tekstami mistrza słowa. Są nimi niezapomniane, chętnie słuchane przez kolejne generacje odbiorców przeboje: "Nasza jest noc", "Na pierwszy znak", "Miłość ci wszystko wybaczy", "Telefony", "Pokoik na Hożej", "To jest Wacuś", "Tomaszów", "Grande valse brillante", "Berlin 1913", "Mandarynki i pomarańcze", "Zadymka", oraz "Wspomnienie". Każdej z dwunastu piosenek podporządkowany jest jeden ze znaków zodiakalnych, od Koziorożca po Strzelca. Aktorska interpretacja nadaje utworowi cechy przypisywane owemu znakowi. Na przykład wykonawczyni "Grande valse brillante" opatruje piosenkę pazurami Lwa, zaś odtwórca przeboju "Berlin 1913" podaje tekst poety z godną Panny gracją. Najlepsi aktorzy młodego pokolenia z powodzeniem przekazują przypisane piosenkom zodiakalne charakterystyki niebieskich konstelacji, oparta na klasycznym instrumentarium aranżacja wykonywanych utworów buduje niesamowity klimat międzygwiezdnej podróży, a interesująca i intrygująca scenografia tworzy magiczną, zrodzoną z marzeń sennych aurę widowiska. 08:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN JAKUB KOLSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Reżyser Jan Jakub Kolski wspomina swoje dzieciństwo w domu w Popielawach, gdzie wychowywali go dziadkowie. 09:30 CUNNINGHAM. CHOREOGRAF WSPÓŁCZESNOŚCI (CUNNINGHAM) Film dokumentalny, 88 min, Niemcy/Szwajcaria/Francja, 2019 Reżyseria: Alla Kovgan Scenariusz: Alla Kovgan Zdjęcia: Mko Malkhasyan Muzyka: Volker Bertelmann Merce Cunningham to ikona naszych czasów. Legendarny amerykański tancerz i jeden z największych choreografów XX wieku, okrzyknięty w 2000 roku przez The Guardian największym żyjącym choreografem na świecie, był rewolucjonistą i wizjonerem na miarę Wacława Niżyńskiego. Cunningham jest uważany za rebelianta, który fundamentalnie odmienił zasady współczesnego tańca, uwolnił go od tradycyjnej zależności od muzyki i wniósł element przypadku i improwizacji. Na trwałe zmienił też relacje między muzyką, ruchem i rytmem. Przeniósł wielowymiarowość spektaklu tanecznego na inny poziom, wywierając ogromny wpływ na współczesnych twórców. Choć zmarł 10 lat temu, jego ślad widoczny jest do dziś. Tworzył sztukę, którą trudno jest opisać słowami, jak sam twierdził, "trzeba jej doświadczyć" - i o tym właśnie opowiada ten film. Obserwujemy rozwój artystyczny Cunninghama: od trudnych początków w Nowym Jorku w latach 40. XX wieku, poprzez współpracę z kompozytorem Johnem Cage’em i trasy koncertowe z jego udziałem, aż po szczyt jego kariery jako choreografa. Fragmenty pokazywanych w 3D spektakli Cunninghama i jego choreografii zrealizowanych z Cunningham Company przeplatane są materiałami archiwalnymi oraz wywiadami z artystą. Obserwujemy ewolucję artystyczną Cunninghama w ciągu trzech dekad, a dzięki technice 3D zanurzamy się w precyzyjnych rytmach i dynamicznych ruchach artysty. Podróżujemy przez życie, sztukę i filozofię legendy awangardy na miarę Roberta Rauschenberga, Briana Eno, Jaspera Johnsona czy wieloletniego życiowego partnera Cunninghama Johna Cage’a. "Nie opisuję swojej sztuki. Po prostu ją robię" - twierdził Cunningham. Ten film pokazuje nam dokładnie, czego dokonał. 11:10 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 5 ZAKOCHANE DUCHY Serial obyczajowy, 25 min, Polska, 1964 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Janusz Jaxa, Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Krystyna Chimanienko, Zdzisław Leśniak, Zdzisław Lubelski, Gustaw Lutkiewicz, Andrzej Tomecki, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Młoda początkująca dziennikarka i fotoreporter jednego z warszawskich pism, chcąc zapoznać się bliżej z "duchami", które straszą w starym młynie, wpadają na ślad afery złodziejskiej. 11:40 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 6 KŁOPOTLIWA NAGRODA Serial obyczajowy, 27 min, Polska, 1964 Reżyseria: Hieronim Przybył Scenariusz: Janusz Jaxa, Stanisław Bareja, Hieronim Przybył Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Bronisław Dardziński, Bożena Kurowska, Józef Kalita, Zygmunt Kęstowicz, Jolanta Lothe, Grzegorz Roman, Stefan Szmidt, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Jan i Barbara wystepują w roli mediatorów w sporze, który toczą kierowniczka świetlicy wiejskiej i kierownik Państwowego Gospodarstwa Rolnego. 12:50 FRANCISZEK, KUGLARZ BOŻY (FRANCESCO, GIULLARE DI DIO) Film biograficzny, 80 min, Włochy, 1950 Autor: Roberto Rossellini Reżyseria: Roberto Rossellini Scenariusz: Antonio Lisandrini, Flix Morión Zdjęcia: Otello Martelli Muzyka: Enrico Buondonno, Renzo Rossellini Aktorzy: Aldo Fabrizi, Nazario ., Roberto Sorrentino Film jest piękną, pełną prostoty opowieścią o św. Franciszku z Asyżu, kontestatorze i reformatorze idei religijnych średniowiecza. Wówczas, w Italii początku XIII wieku, kraj rozdzierały gwałtowne konflikty między niezależnymi miastami, prowadzące do głodu i epidemii. Nietknięte pozostały tylko potężne opactwa, chronione przez immunitet duchowny. Wśród kleru szerzyła się korupcja i chciwość. Wtedy to ze swoimi ideami prostoty, miłości i pokory pojawił się Giovanni Bernardone, późniejszy święty Franciszek. Kiedy stał się już wielką postacią historyczną, jego niezwykłe życie opisali mnisi franciszkańscy, członkowie założonego przezeń bractwa. Film opowiada o doczesnej i wiecznej zgodności człowieka i natury. Reżyserowi udało się doskonale uchwycić ducha nauki franciszkańskiej jako idei, na którą twórca umiał spojrzeć z zewnątrz, jako człowiek niewierzący, ale oczarowany jej przekazem. Znakomicie został tu też uchwycony myślowy i intelektualny klimat średniowiecznych Włoch. [Filmoteka Narodowa] 14:25 OWSZEM MAZOWS ZE - ODC. 21 Magazyn, 21 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Strug Scenariusz: Adam Strug Cykl "Owszem Mazowsze" opowiada o ludziach żyjących na Mazowszu. To, co ich łączy, to twórczy obłęd, który uprawiają niezależnie od koniunktury lub dekoniunktury. Adam Strug, polski śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, dziennikarz w swoim autorskim programie przybliża widzom niezwykłe postaci. Bohaterką odcinka jest Jagna Knittel, etnolog, dziennikarka, śpiewaczka tradycyjna. Od 18 lat dokumentuje i wykonuje muzykę tradycyjną z terenów Ukrainy, Rosji, Białorusi i Polski. 15:00 KULTURA NA ŻYWO - KWADROFONIK I ADAM STRUG - REQUIEM LUDOWE Koncert, 55 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Kwadrofonik, Adam Strug W ramach projektu "Kultura na żywo" będziemy transmitować koncert Requiem ludowe - efekt współpracy zespołu Kwadrofonik i Adama Struga. Artyści nawiązują w nim do narodowego dziedzictwa kulturowego, łącząc barokowe melodie oraz teksty zawarte w XIX - wiecznym Śpiewniku Pelplińskim. Kwadrofonik, jedyny tego typu kwartet w Polsce i jeden z niewielu na świecie, powstał z połączenia dwóch duetów: fortepianowego i perkusyjnego. Tworzą go Emilia Sitarz i Bartłomiej Wąsik (Lutosławski Piano Duo) oraz Magdalena Kordylasińska i Miłosz Pękała (Hob - beats Duo). Artyści wykonują muzykę współczesną, transkrypcje dzieł symfonicznych oraz własne utwory. Adam Strug, śpiewak i instrumentalista, popularyzator pieśni polskich. Jest założycielem zespołu śpiewaczego Monodia Polska, który specjalizuje się w wykonaniach pieśni przekazywanych w tradycji ustnej. Ma na koncie dwa albumy autorskie: "Adieu" oraz "Strug. Leśmian. Soyka". 16:15 RETRO KINO - WINNETOU - WINNETOU I OLD SHATTERHAND (OLD SHATTERHAND) Film przygodowy, western, 113 min, JUGOSŁAWIA/Niemcy/Francja, 1964 Reżyseria: Harald Reinl Aktorzy: Gojko Mitić, Pierre Brice, Lex Barker, Ralf Wolter Western inspirowany indiańskimi powieściami Karola Maya. Akcja rozgrywa się w dzikich i malowniczych sceneriach Dzikiego Zachodu. Bandyci przekupują Komanczów wodą ognistą, by ci napadli na farmę jako Apacze. Właśnie Apacze, jako jedno z niewielu plemion, nie chce dotąd podpisać układu z białymi, głównie ze względu na cenne ziemie będące w ich posiadaniu. Rozpoczyna się walka. Old Shatterhand prowadzi śledztwo w tej sprawie, próbując odkryć prawdę. Pomagają mu przejaciele: Sam Hawkens i jego czerwony brat Winnetou. 20:00 BILET DO KINA - THELMA I LOUISE (THELMA & LOUISE) Dramat obyczajowy, 124 min, USA 1991 Reżyseria: Ridley Scott Scenariusz: Callie Khouri Zdjęcia: Adrian Biddle Muzyka: Hans Zimmer Aktorzy: Susan Sarandon, Geena Davis, Harvey Keitel, Michael Madsen, Christopher McDoland, Stephen Tobolowsky, Brad Pitt, Timothy Carhart, Lucinda Jenney, Jason Beghe i inni Pięć nominacji do Oscara (montaż, zdjęcia, reżyseria oraz dla odtwórczyń tytułowych ról Geeny Davis i Susan Sarandon) i złota statuetka dla autora scenariusza to najważniejsze wyróżnienia filmu drogi, który odniósł sukces artystyczny i komercyjny. "Thelmę i Louisę" - wspaniałe widowisko pełne ekspresji i napięcia, na przemian dramatyczne i komediowe - nakręcił brytyjski reżyser Ridley Scott, twórca mocnych thrillerów"Obcy - 8 pasażer Nostromo", "Czarny deszcz", "Osaczona", "Łowca androidów". Film ten to historia dwóch przyjaciółek z małego miasteczka w stanie Arkansas, które postanawiają oderwać się od szarej egzystencji i poznać smak przygody i ryzyka. Thelma (Geena Davis) jest gospodynią domową. Jej mąż, ponury sprzedawca dywanów, pomiata żoną i traktuje jak służącą. Louise (Susan Sarandon) pracuje w miejscowym barze jako kelnerka. Kobieta dobiega czterdziestki i pragnie stabilizacji. Tymczasem narzeczony, bujający w obłokach muzyk, nie kwapi się z propozycją małżeństwa. W końcu przyjaciółki zostawiają swych nieciekawych partnerów i same wyjeżdżają na weekend do wynajętego domku w górach. Kiedy zatrzymują się na pierwszy odpoczynek w przydrożnym barze, dochodzi do tragedii. Przygodnie poznany mężczyzna usiłuje zgwałcić Thelmę, która po kilku kieliszkach mocniejszego trunku zachowuje się zbyt swobodnie. W obronie przyjaciółki staje Louise, która bez namysłu strzela do napastnika. Od tej chwili niewinna przejażdżka zamienia się w dramatyczną ucieczkę. W życiu Thelmy i Louise rozpoczyna się nowy rozdział. W obawie przed odpowiedzialnością jadą do Meksyku, gdzie mają nadzieję znaleźć bezpieczne schronienie. Osaczone przez policję, decydują się na dramatyczny krok. 22:15 RAD. TRIO FEAT. CANDY DULFER IN CONCERT. BALOISE SESSION 2018 (RAD. TRIO FEAT. CANDY DULFER IN CONCERT. BALOISE SESSION 2018) Koncert, 62 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Roli Bärlocher Wykonawcy: Rad, Candy Dulfer Koncert pochodzącej z Kalifornii Rose Ann Dimalanta, znanej jako RAD oraz duńskiej saksofonistki Candy Dulfer na słynnym festiwalu Baloise Session. 23:35 SEANS KULTOWY - FARGO (FARGO) Dramat sensacyjny, 94 min, USA 1996 Reżyseria: Joel Coen Scenariusz: Joel Coen, Ethan Coen Aktorzy: Frances McDormand, Steve Buscemi, William H. Macy, Peter Stormare, Harve Presnell, John Caroll Lynch, Kristin Rudrud, Tony Denman i inni Kolejny autorski film braci Coen również przyniósł twórcom prestiżowe wyróżnienia i nagrody. Festiwalowe jury z Cannes przyznało najwyższe laury Joelowi Coenowi za reżyserię. "Fargo" zauważyła także Akademia Filmowa, wręczając Oscary autorom scenariusza oraz Frances McDormand, odtwórczyni głównej bohaterki. Nominację do nagrody zdobył William H. Macy za znaczącą rolę drugoplanową. I tym razem, jak w poprzednich swoich filmach, Joel stanął za kamerą, Ethan zaś zajął się produkcją. Jak zwykle też bracia napisali wspólnie scenariusz, a w obsadzie znalazły się nazwiska ich znajomych i bliskich (Frances McDormand jest żoną Joela). Coenowie, czołowi przedstawiciele amerykańskiego kina artystycznego, zasłynęli z doprowadzania do absurdu okropności oraz tworzenia zaskakującego melanżu komedii, satyry i czarnego kryminału. Tę regułę zastosowali również w "Fargo", krwawej opowieści o chciwości, zbrodni i ludzkich losach. Uznany za jeden z najciekawszych filmów sezonu, łączy w sobie elementy dramatu policyjnego, kryminału, groteski, a nawet dokudramy (pomysł na scenariusz zaczerpnięto z kronik policyjnych odnotowujących tragedię, jaka rozegrała się w Ameryce w 1987 roku). Zawiłą intrygę uzupełniają znakomite dialogi i pięknie sfotografowane rodzinne strony braci Coen na północy USA. Akcja filmu rozgrywa się w zimowej scenerii zasypanego białym puchem stanu Minnesota. Sprzedawca samochodów Jerry Lundegaard wyrusza do małego miasteczka Fargo, gdzie spotyka się z Carlem Showalterem i Gaearem Grimsrudem, drobnymi rzezimieszkami wynajętymi do wykonania pewnej roboty. Sprawa wydaje się z pozoru niegroźna. Mają jedynie sfingować porwanie żony Jerry'ego, który popadł w długi i w ten sposób zamierza wyciągnąć okup od pomiatającego nim zamożnego teścia. Sprawy nieoczekiwanie się komplikują. Zgodnie z umową porywacze uprowadzają Jean. Ale gdy niedaleko Brainerd policjanat zatrzymuje ich samochód do rutynowej kontroli drogowej, wpadają w panikę. Znerwicowany Gaear oddaje śmiertelny strzał do funkcjonariusza. Wkrótce zabija również przejeżdżających drogą turystów, przypadkowych świadków zdarzenia. Sprawę potrójnego zabójstwa wyjaśnia szefowa miejscowej policji, Marge Gunderson (świetna Frances McDormand), sprawiająca wrażenie kobiety prostej i niezbyt rozgarniętej. Mroźna i śnieżna zima nie ułatwia zadania policjantce, która w dodatku jest w zaawansowanej ciąży. Początkowo nic nie wskazuje na to, że morderstwa mają związek z porwaniem żony Lundegaarda. Tymczasem przestępcy działają coraz bardziej nerwowo, są kolejne śmiertelne ofiary. 03:20 BUNUEL W LABIRYNCIE ŻÓŁWI (BUNUEL EN EL LABERINTO DE LAS TORTUGAS / BUNUEL IN THE LABYRINTH OF THE TURTLES) Film animowany, 76 min, Niderlandy (Holandia)/Hiszpania, 2018 Reżyseria: Salvador Simó Scenariusz: Eligio Montero, Salvador Simó Wykonawcy: Jorge Usón, Fernando Ramos, Luis Enrique De Toms Pełnometrażowy film animowany. "Bunuel w labiryncie żółwi" Salvadora Simó opowiada o niezwykłym epizodzie z życia legendarnego hiszpańskiego reżysera. Przedstawia okoliczności, w jakich Luis Bunuel zrealizował swój jedyny w dorobku film dokumentalny "Ziemię Hurdów", który powstał zaraz po dwóch wielkich manifestach surrealistycznych, czyli "Psie andaluzyjskim" i "Złotym wieku". "Bunuel w labiryncie żółwi", będący adaptacją komiksu Fermona Solsa, pokazuje kulisy wyprawy do Las Hurdes, jaką w 1932 roku Luis Bunuel podjął wraz z Ramónem Acinem, operatorem Éli Lotarem oraz scenarzystą Pierrem Unikiem. Jego dokument o ziemi bez chleba opierać się miał na rozprawie doktorskiej francuskiego historyka i antropologa Maurice’a Legendre, który przed nimi badał ten ubogi i zacofany region hiszpańskiej Estremadury. To właśnie w tej surowej krainie, wśród krajobrazu tworzonego przez dachy ciasnych domów przypominające labirynt żółwi, Bunuel z burżuazyjnego buntownika i awangardowego artysty stanie się zaangażowanym społecznie filmowcem, uwrażliwionym na położenie drugiego człowieka. Przemianę tę Simó ujmuje w eklektycznej formie swojego filmu, gdzie kolorowa animacja, w której pojawiają się motywy z surrealistycznych obrazów Dalego, przeplata się z oryginalnymi fragmentami bunuelowskiego dokumentu. (ŹRÓDŁO: etiudaandanima.pl) 05:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN JAKUB KOLSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Reżyser Jan Jakub Kolski wspomina swoje dzieciństwo w domu w Popielawach, gdzie wychowywali go dziadkowie.