TVP Historia Środa, 28.04.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1924 - początek wymiany marek polskich na złotówki; 1939 - Hitler zerwał pakt o nieagresji z Polską; 1968 - w Nowym Jorku wystawiono musical "Hair"; 1978 - prezentacja samochodu marki Polonez; 07:20 POLONIA RESTITUTA - ODC. 3 Serial historyczny, 49 min, Polska, 1982 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Włodzimierz Kowalski Zdjęcia: Wacław Dybowski Aktorzy: Janusz Zakrzeński, Krzysztof Chamiec, Józef Fryźlewicz, Jerzy Kaliszewski, Edmund Fetting, Ignacy Gogolewski, Emil Karewicz, Zdzisław Mrożewski, Henryk Bista, Zygmunt Malanowicz, Eugeniusz Kujawski, Andro Kabaładze, Kirył Ławrow Tworzenie władzy politycznej. Powstaje Tymczasowa Rada Stanu. Józef Piłsudski, zdając sobie sprawę z faktycznych planów mocarstw, odmawia złożenia przysięgi. Aresztowanie Józefa Piłsudskiego. Rewolucja Lutowa w Rosji. Rząd Lenina opowiada się za wolną i niepodległą Polską. 08:50 HISTORIA POLSKI - HISTORIA IRENY SENDLEROWEJ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Wolf Scenariusz: Andrzej Wolf Zdjęcia: Andrzej Wolf Muzyka: Michał Lorenc Film zrealizowany na bazie ciekawych wywiadów zarejestrowanych w ostatnich dniach życia bohaterki. Pani Irena opowiada o swojej działalności, którą było ratowanie życia najbiedniejszych żydowskich dzieci warszawskiego getta. Nadawanie nowych tożsamości, fałszowanie dokumentów, sposoby wyprowadzania dzieci za mury oraz umieszczanie ich w domach z Polski, Stanów Zjednoczonych i Rosji. Opowieść wzbogacona o sekwencje fabularne, w których w rolę Ireny Sendlerowej wcieliła się Sonia Bohosiewicz. 09:25 MOST Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1993 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler W programie przedstawiono historię powstania w 1942 r. drewnianego mostu dla pieszych, łączącego "małe" i "duże" getto warszawskie. Audycja ilustrowana jest archiwalnymi materiałami filmowymi z okresu II wojny światowej i wypowiedziami naocznych świadków wydarzeń. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Tomasz Kostuch Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Bohaterką odcinka jest Margaretha Geertruida Zelle znana jako Mata Hari - słynna agentka wywiadu. Program opowiada o jej burzliwym życiu oraz tragicznej śmierci w 1917 r. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ZEPPELIN Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony operacji noszącej kryptonim "Zeppelin", mającej na celu zabicie Józefa Stalina. 10:40 NOCY MROK - JASNOŚĆ DNIA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Janusz Sozański Scenariusz: Janusz Sozański Zdjęcia: Miłosz Mickiewicz, Robert Sitek, Jarosław Radwański Pierwsi Polacy, deportowani przez Niemców na roboty przymusowe, przybyli do Wrocławia już pod koniec 1939 roku. W następnych latach liczba ich systematycznie wzrastała, osiągając kulminację po upadku Powstania Warszawskiego. Taką deportacją objęto całe rodziny, mieszkańców miast i wsi, schwytanych przeważnie w łapankach lub pacyfikacji. Życie Polaków we Wrocławiu zaczynało się od punktu meldunkowego na dworcu kolejowym, po wyładowaniu z pociągu. Następnie czekał ich krótki pobyt w obozie przejściowym, gdzie byli poddawani dezynfekcji i odwszawianiu, badaniom lekarskim oraz segregacji według płci, wieku i fizycznej kondycji. Następnie była wizyta w urzędzie zatrudnienia, gdzie odbywały się niewolnicze targi siłą roboczą. Polacy byli wystawiani na sprzedaż i kupowani przez przedstawicieli wielkich fabryk, rolników czy prywatnych niemieckich przedsiębiorców. Mieli obowiązek podpisać zobowiązanie, że nie będą uczestniczyć w czynach wymierzonych przeciwko Rzeszy Niemieckiej. Przymus pracy obowiązywał od 10. roku życia. Za pracę, której nie wolno było samowolnie zmienić, przewidywano wynagrodzenie wg specjalnych stawek dla Polaków. Istniał cały system zakazów, nie wolno było opuszczać po godzinie policyjnej miejsca zamieszkania, używania języka polskiego w miejscach publicznych, organizowania spotkań towarzyskich, zawierania związków małżeńskich, kontaktowania się prywatnie z Niemcami i obcokrajowcami, podróżowania bez zezwolenia pociągami i autobusami. Polakom zakazano wstępu do kin i teatrów, restauracji i kawiarni. Nieprzestrzeganie tych zakazów było surowo karane grzywną, biciem, więzieniem, a nawet śmiercią. Polak był traktowany jako istota najniższego rzędu, bez prawa upominania się o swoją godność. Robotnicy byli kwaterowani w byłych magazynach, składach, halach fabrycznych i in. Warunki sanitarne i socjalne kształtowały się poniżej wszelkich dopuszczalnych norm. Najgorszą plagą obozowego życia było wszechobecne robactwo, a zwłaszcza pluskwy. Obozy były pilnowane przez policję lub strażników fabrycznych, którzy kontrolowali każde wyjście i przyjście. Żywiono się w kuchniach obozowych lub u swoich pracodawców. Racje żywnościowe były bardzo skromne i wahały się w granicach 1500 kalorii. Mimo zakazów Polacy od 1940 roku spotykali się w małych grupkach w obozach pracy lub w kwaterach prywatnych, także w liczniejszych gronach w halach dworca kolejowego, w dostępnych dla Polaków restauracjach Schuberta i Schultza lub w kościele św. Antoniego. Pielęgnowali tradycje, chodzili na polskie nabożeństwa, śpiewali polskie pieśni kościelne i narodowe, czytali polskie książki. Przekazywali sobie wieści z wojennych frontów i z Polski, podtrzymywali się na duchu nadzieją na bliskie zakończenie wojny. Więź między Polakami przejawiała się również na udzielaniu pomocy potrzebującym, przekazywaniu informacji o niebezpieczeństwie, opieką nad uciekinierami i nowo wywiezionymi na roboty do Wrocławia. Pomagano sobie nawzajem, przekazując odzież, żywność dla najbardziej potrzebujących, chociaż wszyscy byli tak samo biedni. Wynikało to z poczucia obowiązku obrony każdego rodaka przed niemieckim hitlerowskim terrorem. 12:00 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 9 KOBIECA DŁOŃ Dysk./wywiad/debata, 26 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) W kolejnym odcinku programu prowadzący Piotr Legutko szuka odpowiedzi na pytanie czy kobieca dłoń nadawała kształt nie tylko ogrodom i wspaniałym komnatom wawelskiego zamku? Czy formowała też relacje, które w najlepszym okresie rozwoju Rzeczypospolitej stanowiły o sprawności funkcjonowania państwa? Łagodziła tony, gdzie było to potrzebne, w innych miejscach wzmacniała ambicje, podsuwała rozwiązania. W niewielu przypadkach ukazywała się w pierwszym planie, jak u Jadwigi Andegaweńskiej czy Bony Sforzy. Ale jeśli przyglądamy się dziejom Polski, wnikliwie to dostrzeżemy, że gdy ona słabła, słabło też całe państwo. 12:30 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 4/13 Serial wojenno-sensacyjny, 43 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W pobliżu zamku Czocha wybucha pożar. Jorg przedostaje się do ogarniętego płomieniami tajnego ośrodka ukrytego w lesie. Fotografuje znajdujący się tam reaktor atomowy. Na miejsce przybywają Globcke i Sauer. Widząc zabitego wartownika, Sauer wysyła do wnętrza zadymionego tunelu swojego pomocnika, Wolfa. W walce zwycięża Jorg, ale relacja Wolfa podsuwa Globckemu odpowiedź na pytanie, kim mógł być człowiek, który przedostał się do tajnych podziemi. Choć nie udaje mu się schwytać Jorga, nabiera przekonania, że jest on szpiegiem. W Paryżu komandor Compaigne i Czerny spotykają się z Joanną, która wyjawia im sekret zamku Czocha. To właśnie jest miejsce, do którego mają dotrzeć. Na Śląsku, gdzie wojska radzieckie toczą krwawe boje o Lubań odległy od Czochy o 20 kilometrów, generał Zawieniagin otrzymuje informacje od swojego szpiega "Kruka", że Niemcy odczytują radzieckie szyfrogramy. Generał musi przejąć maszynę lub zniszczyć ją, gdyż Stalin nie wybaczy mu, że pod jego bokiem pracowało takie urządzenie, a on nie znalazł sposobu, aby je zablokować. Uznaje więc, że należy dokonać desantu na zamek, co wydaje się samobójczym przedsięwzięciem. Generał nie troszczy się jednak o los swoich ludzi. Beer coraz częściej kręci się w pobliżu Natalii, chcąc się na niej zemścić po upokarzającej bójce z żołnierzami, o która ją obwinia. Zbiera informacje na jej temat, choć wciąż nie może znaleźć punktu zaczepienia. Wokół dziewczyny zaciska się pętla. Nowy wóz pelengacyjny coraz częściej i szybciej namierza miejsca, z których Natalia przekazuje radiogramy z wiadomościami od Jorga, lecz dziewczynie udaje się uniknąć aresztowania. Załoga wozu niespodziewanie odkrywa też, że w okolicy działa druga radiostacja, o czym jeden z techników informuje Globckego. Oznaczałoby to, że w małym miasteczku działa również drugi szpieg. 13:20 KRAJOBRAZY DZIKIEGO ZACHODU - ODC. 3/3. PUSTYNIE (ODC. 3/3) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Wayne Shipley Scenariusz: William Blewett W trzecim odcinku pokażemy pięć wielkich pustyń Ameryki, które stały na drodze pionierów w podróży na Zachodnie Wybrzeże. 14:15 ZAGADKA ŚMIERCI HITLERA (HITLER`S LAST MYSTERY) Film dokumentalny, 59 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Brisard Scenariusz: Lana Parshina Film dokumentalny, zrealizowany w oparciu o dotychczas niedostępne dokumenty z sowieckich archiwów i przy zastosowaniu najnowszych technik badań kryminalistycznych, rzuca nowe światło na ostatnie dni bunkra Hitlera. W 2017 roku, po dwóch latach żmudnych negocjacji z władzami rosyjskimi, wielokrotnie nagradzani dziennikarze śledczy, Jean - Christophe Brisard i Lana Parshina, uzyskali dostęp do poufnych sowieckich dokumentów, które ukazały kulisy polowania na ciało Hitlera. W toku śledztwa ujawnili nowe relacje naocznych świadków, materiały fotograficzne i stenogramy z przesłuchań dotyczące ostatnich dni życia Hitlera. Po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej najnowszym testom kryminalistycznym poddano odnalezione w bunkrze ludzkie szczątki: fragmenty czaszki z otworem po kuli oraz fragmenty kości szczęki i zębów. 15:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 29. POWSTANIA ŚLĄSKIE Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Górski Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Niemcy próbują się pozbierać po sromotnej klęsce w I wojnie światowej. Tymczasem po sąsiedzku odradza się po 123 latach zaborów państwo polskie. Nowa sytuacja geopolityczna sprawia, że na Górnym Śląsku należącym wówczas do Niemiec, odradzają się silne polskie sentymenty. Uprzemysłowiony, bogaty w węgiel region ma kluczowe znaczenie strategiczne, dlatego Niemcy próbują Ślązaków spacyfikować. Terror niemieckich władz napotyka na sprzeciw ludności. Dodatkowo zbiega się w czasie z informacją o zwycięskim powstaniu w Wielkopolsce. Na beczce prochu, jaką jest w tym momencie Śląsk, brakuje już tylko iskry. Ślązacy trzykrotnie chwytali za broń, by zamanifestować swoją polskość. Rok 2021 został ustanowiony rokiem Powstań Śląskich. To idealny moment, aby sprawdzić, co wiemy o tamtych wydarzeniach. Powstania Śląskie to temat tego odcinka teleturnieju. 16:25 KSIĘŻA WOLNOŚCI 1914 - 1981 - ODC. 7 Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Zamiarem autorów cyklu jest pokazanie kapłanów Kościoła katolickiego, którzy walczyli o polskość i wiarę w XX wieku. Trzeba ich przypominać szczególnie w sytuacji, kiedy nasiliły się ataki na polskie wartości, przez wieki utożsamiane z triadą: Bóg, Honor, Ojczyzna. Kościół, Jego pasterze czy wierzący są dziś zwalczani przez lewicową ideologię, której elementem jest Chrystofobia, wykorzystująca w dużej mierze brak świadomości i wiedzy napastników. W cyklu opowiemy o księżach wolności, którzy doprowadzili do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. , umacniali tradycyjne wartości w wolnej II Rzeczpospolitej, a następnie przeciwstawiali się dwóm okupantom Polski: niemieckiemu nazizmowi i sowieckiemu komunizmowi, i ostatecznie tych, którzy byli współautorami suwerennej Polski po 1989 r. Cykl obejmuje wielkich przywódców duchowych początku XX wieku, jak abp Aleksander Kakowski, bp Adam Sapieh czy bp August Hlond. Gdy mowa o czynnej walce, nie może zabraknąć takich postaci jak bp Władysław Bandurski czy ks. Ignacy Skorupka. Okres utraty niepodległości we wrześniu 1939 r. i późniejszych zmagań ze złem spod znaku swastyki oraz sierpa i młota jest naznaczony postawami i działaniem takich osób jak ks. Karol Wojtyła Ojciec Święty Jan Paweł II, Prymas Tysiąclecia Stefan Wyszyński (kapelan Armii Krajowej - Radwan III), niezłomni walczący myślą i czynem ze stalinowskimi oprawcami: bp Antoni Tokarczuk, bp Czesław Kaczmarek, ks. Władysław Gurgacz czy ks. Rudolf Marszałek. Wyjątkowe miejsce w panteonie księży wolności zajmują tacy kapłani jak wciąż mniej eksponowany ks. Jan Zieja, ks. Franciszek Blachnicki czy ks. gen. Witold Kiedrowski. Mamy także kapelanów Solidarności, począwszy od tych bardziej znanych - zamordowanych w czasach pogardy, jak ks. Jerzy Popiełuszko, ks. Stefan Niedzielak, ks. Sylwester Zych czy ks. Stanisław Suchowolec, po tych niemal zapomnianych jak bp Herbert Bednorz, ks. Hilary Jastak czy żyjący do dziś: ks. Stanisław Małkowski i ks. Jan Sikorski. 16:55 POLSKIE 100 LAT - MOCARSTWA ZACHODNIE WOBEC POLSKI W LATACH 1939 - 1945 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Przed wybuchem II wojny światowej Polska była związana sojuszami z Francją i Wielką Brytanią. Traktaty te wydawały się gwarantować bezpieczeństwo i niepodległość. Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę III Rzeszy, gdy ta napadła na Polskę, ale oba mocarstwa zachowały bierność militarną do chwili, gdy same zostały zaatakowane przez Niemcy. Po ataku III Rzeszy na dotychczasowego sojusznika, Związek Sowiecki znalazł się w koalicji antyhitlerowskiej. Nie zmieniło to jednak nastawienia Stalina do Polski. Wielkiej Brytanii zależało bardzo na dobrych relacjach z Moskwą, sojusznikiem dźwigającym główną część ciężaru walki z Niemcami. Dla Stanów Zjednoczonych najważniejsze było pozyskanie Związku Sowieckiego do wojny z Japonią. Sprawa polska właściwie przeszkadzała w dobrych relacjach ze Stalinem. Podczas trzech konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Związek Sowiecki przesądziły o kształcie terytorialnym i politycznym Polski, oddając ją praktycznie Stalinowi. 17:35 HISTORIA POLSKI - AKCJA "WISŁA" Film dokumentalny, 43 min, Polska, 1992 Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Zdjęcia: Ryszard Janowski, Damian Skóra , Film dokumentalny o konflikcie polsko - ukraińskim w Bieszczadach po zakończeniu II wojny światowej, i o wysiedleniu ludności ukraińskiej z tych terenów w czasie akcji "Wisła". Na film składają się krótkie wypowiedzi byłych żołnierzy Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz żołnierzy i milicjantów walczących po stronie polskiej. Józef Pokryszczak, Jan Hodowaniec, Teodor Fylak - byli członkowie ukraińskiej partyzantki - podkreślają patriotyczny charakter ich walki i krytycznie odnoszą się do stworzonego przez komunistyczną propagandę stereotypu Ukraińca bandyty. Juliusz Hibner, Zygmunt Keller, Julian Rudak służący w owym czasie w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej uzasadniają słuszność decyzji wysiedlenia ludności ukraińskiej z rejonu Bieszczad. Podkreślają bestialstwo upowców. Ich wypowiedzi ilustrują fragmenty archiwalnych kronik filmowych. 18:25 SPÓR O HISTORIĘ - MASAKRA POD BUDZISZYNEM Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2012 Scenariusz: Elżbieta Szumiec- Zielińska, Tadeusz Kondracki Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) 16 kwietnia 1945 roku rozpoczęła się Operacja Berlińska. W działaniach uczestniczyła dowodzona przez gen. Karola Świerczewskiego licząca 90 tysięcy żołnierzy 2. Armia Wojska Polskiego. Jej zadaniem była osłona lewego skrzydła 1. Frontu Ukraińskiego. Jednak Świerczewski samowolnie zadecydował szybko opanować Drezno. Kiedy część oddziałów podeszła pod to miasto, 21 kwietnia, w rejonie Budziszyna uderzyły niemieckie ugrupowania pancerne. Fatalne dowodzenie doprowadziło do zagłady całych oddziałów. Podawane oficjalnie straty 2. Armii porażały. Poległo blisko 5 tys. żołnierzy. 2800 uznano za zaginionych. Było ponad 10 tys. rannych. 2. Armia straciła 22 procent stanu osobowego, zaś w trakcie kilka dni trwającej bitwy straty ludowego Wojska Polskiego sięgnęły aż 27 procent strat w całej wojnie: od Lenino do Berlina. Ofiary poniesione w jednej bitwie budziszyńskiej ustępują jedynie stratom z bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939. Nawet symbol polskiego męstwa, ale i ciężkich strat, bitwa 2. Korpusu Polskiego o Monte Cassino w maju 1944 roku pochłonęła wielokrotnie mniej istnień ludzkich - około tysiąca. Co zatem wydarzyło się w końcu kwietnia 1945 roku na Łużycach, pod Budziszynem? Jak mogło dojść do bezprecedensowej katastrofy; śmierci tak wielu żołnierzy i to zaledwie na dwa tygodnie przed zakończeniem II wojny światowej? 19:00 POLONIA RESTITUTA - ODC. 4 Serial historyczny, 51 min, Polska, 1982 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Włodzimierz Kowalski Zdjęcia: Wacław Dybowski Aktorzy: Zdzisław Mrożewski, Henryk Bista, Zygmunt Malanowicz, Eugeniusz Kujawski, Andro Kabaładze, Kirył Ławrow, Janusz Zakrzeński, Krzysztof Chamiec, Józef Fryźlewicz, Jerzy Kaliszewski, Edmund Fetting, Ignacy Gogolewski, Emil Karewicz Rok 1918. W Lublinie zostaje utworzony Rząd Republiki Polskiej. Na jego czele staje Ignacy Daszyński. Zalążki władzy polskiej tworzą się również w Krakowie i w Poznaniu. Powrót Józefa Piłsudskiego z więzienia. 21:15 RADIOAKTYWNE MIASTO (EMBITTERED CITY) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Tatyana Detig Zdjęcia: Alexander Detig Film dokumentalny będący zapisem dziennikarskiego śledztwa. Film został nakręcony na Ukrainie, w Czarnobylu. 26 kwietnia 1986 roku doszło tu do wybuchu w miejscowej elektrowni atomowej. W wyniku awarii skażeniu uległ obszar ponad 130 000 km kwadratowych terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy, Rosji. Doszło do bezpośredniej emisji radioaktywnego pyłu grafitu oraz uranu z wnętrza uszkodzonego reaktora do atmosfery i otoczenia elektrowni. Ta radioaktywna chmura rozprzestrzeniła się po całej Europie. W efekcie skażenia ewakuowano i przesiedlono ponad 350 tysięcy osób. 22:15 BUNT NA BOUNTY (BOUNTY, THE) Film przygodowy, 125 min, Wielka Brytania/USA 1984 Reżyseria: Roger Donaldson Scenariusz na podstawie powieści Richarda Hough "Captain Bligh and Mr. Christian": Robert Bolt Zdjęcia: Arthur Ibbetson Muzyka: Vangelis Występują: Mel Gibson, Anthony Hopkins, Laurence Olivier, Edward Fox, Daniel Day - Lewis, Bernard Hill, Philip Davis, Liam Neeson i inni Bunt wzniecony 28 kwietnia 1789 roku na angielskim statku "Bounty" w ciągu 200 lat obrósł legendą, znajdując odbicie w kilkuset ponoć książkach w literaturze całego świata. Najgłośniejsza z nich, opublikowana w 1932 roku trylogia Charlesa Nordhoffa i Jamesa Normana Halla, stała się z kolei inspiracją do ukazania słynnej rewolty na ekranie. Filmowcy kilkakrotnie podejmowali ten temat. Pierwszy był Australijczyk Charles Chauvel, który już w rok po ukazaniu się powieści dokonał jej filmowej adaptacji, noszącej tytuł "In the Wake of the Bounty", a w roli Fletchera Christiana obsadził Errola Flynna. W 1935 roku Frank Lloyd zrealizował drugą, najlepszą ponoć, wersję z udziałem Charlesa Laughtona i Clarka Gable'a. Niemal 30 lat później tego samego zadania podjął się Lewis Milestone, zapraszając do udziału w filmie Marlona Brando i Trevora Howarda. Czwarta wersja dziejów statku "Bounty" trafiła na ekrany w 1984 roku. Podobnie jak przedtem, nie szczędzono nakładów, by uczynić z filmu wielkie widowisko przygodowo - kostiumowe. Główne role zagrała plejada międzynarodowych gwiazd z Melem Gibsonem i Anthonym Hopkinsem na czele, piękną, nastrojową muzykę skomponował Vangelis. Ale za podstawę scenariusza nie posłużyła tym razem sławna książka Nordhoffa i Halla, lecz dzieło Richarda Hugh. Pozwoliło to inaczej spojrzeć na dobrze znaną już historię, inaczej rozłożyć akcenty. Oś akcji stanowią wzajemne relacje kapitana statku Williama Bligha (Anthony Hopkins) i jego wieloletniego przyjaciela Fletchera Christiana (Mel Gibson). Film ma formę rozbudowanej retrospekcji. Kapitan Bligh relacjonuje przed sądem wojskowym okoliczności buntu i przebieg jego podróży powrotnej do Anglii wraz z kilkoma członkami załogi, z którymi pokonał w niewielkiej szalupie 4000 mil morskich. 23 grudnia 1787 r. "Bounty" wypływa z Anglii w kierunku Tahiti, skąd ma przewieźć na Jamajkę sadzonki drzew chlebowych. Władze brytyjskiej kolonii uznały bowiem, że owoce tej rośliny mogą stanowić tani pokarm dla murzyńskich niewolników. Kapitan Bligh jest człowiekiem twardym i zasadniczym, utrzymującym na statku żelazną dyscyplinę. Chcąc skrócić drogę, postanawia przepłynąć obok Przylądka Horn, znanego z szalejących wokół lodowatych burz. Jego zastępca, John Fryer, stanowczo się temu sprzeciwia. Wprawdzie sztorm uniemożliwia realizację zamiarów kapitana, ale z powodu swego sprzeciwu Fryer zostaje zdegradowany i jego funkcję przejmuje Christian, cieszący się powszechną sympatią młodej załogi. Po przybyciu na Tahiti Bligh uzyskuje od miejscowego króla Tynaha zgodę na założenie plantacji drzew chlebowych. Czekając aż wydadzą owoce, marynarze oddają się przyjemnościom życia w egzotycznym zakątku. Christian zakochuje się w córce króla, Mauatua, która zachodzi z nim w ciążę. Przeciwny ogólnemu rozprzężeniu Bligh, który jako jedyny nie korzysta z nagich wdzięków miejscowych piękności, popada w coraz poważniejszy konflikt z Christianem i resztą załogi. Kiedy już owoce są zebrane, kapitan daje hasło do powrotu. Ale gdy na pełnym morzu oznajmia, że znów chce podjąć próbę opłynięcia Przylądka Horn, większość załogi, która najchętniej pozostałaby na Tahiti, ogłasza bunt, na czele którego staje Christian. Blight i dziewięciu najwierniejszych mu marynarzy zostaje spuszczonych na wodę w otwartej szalupie. Reszta postanawia wrócić na rajską wyspę. Ale obawiający się brytyjskich r 00:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MALENIEC, ŻELAZNE SERCE PUSZCZY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Maleniec, żelazne serce puszczy. Odwiedzamy Fabrykę żelaza w Maleńcu, funkcjonującą tu od 1782 roku. Kosa - pozornie zwykłe narzędzie gospodarskie, która zmieniała się w razie narodowych potrzeb w straszliwą broń - jest tu jednym z eksponatów. Tu, w Maleńcu, odbywa się wiele upamiętniających historię wydarzeń. Rekonstrukcje historyczne, pokazy dawnej broni, strojów i maszyn. Sama historia Fabryki jest mocno wpleciona w powstanie styczniowe i dowodzi patriotycznych postaw jej kolejnych właścicieli. 01:20 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Tomasz Kostuch Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Bohaterką odcinka jest Margaretha Geertruida Zelle znana jako Mata Hari - słynna agentka wywiadu. Program opowiada o jej burzliwym życiu oraz tragicznej śmierci w 1917 r. 01:45 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ZEPPELIN Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony operacji noszącej kryptonim "Zeppelin", mającej na celu zabicie Józefa Stalina. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 2 Magazyn, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący), Bogusław Wołoszański Część druga audycji, w której Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okręty podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. W tym odcinku autorzy skupiają się na początkowym okresie II wojny światowej, kiedy to obie strony konfliktu doskonaliły swój sprzęt i techniki działań.