TVP Kultura Poniedziałek, 26.04.2021 09:55 REŻYSERZY - STANLEY DONEN 2/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - STANLEY DONEN) Film dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku poznajemy twórczość Stanleya Donena, reżysera "Deszczowej piosenki" czy "Zabawnej buzi". 11:00 POLSKIE DROGI - ODC. 11/11 - W OBRONIE WŁASNEJ Serial wojenno - obyczajowy, 104 min, Polska 1977 Reżyser: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Zofia Mrozowska, Marek Walczewski, Henryk Bąk, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Franciszek Trzeciak, Bronisław Pawlik, Aleksander Bardini, Beata Tyszkiewicz, Zygmunt Kęstowicz, Jan Englert, Leszek Herdegen, Barbara Sołtysik, Bohdan Ejmont, Stanisław Zaczyk, Piotr Fronczewski, Maciej Góraj, Henryk Talar i inni Nadchodzi wiosna 1944 roku. Władysław Niwiński przebywa w Warszawie, szkoli oddziały GL. Znajomość z Martą, zawarta w lasach Zamojszczyzny, przeradza się w miłość. Wkrótce młodzi biorą cichy ślub. W warszawskim getcie wybucha powstanie. Oddział Niwińskiego spieszy z pomocą walczącym. Podczas akcji Władek zostaje ciężko ranny. Marta, która oczekuje jego dziecka, opiekuje się nim bezustannie. Jej troska i czujność, gdy w szpitalu zjawiają się Niemcy, ratują mu życie. Leon Kuraś nadal rozpaczliwie poszukuje swojej Bożenki, nawiązuje nawet kontakt z agentem gestapo, Emilem Michankiem. Gdy żołnierze podziemia wykonują na kolaborancie wyrok śmierci, Kuraś zostaje aresztowany pod zarzutem zabicia funkcjonariusza tajnej policji. Niemcy próbują wydobyć od niego adres Niwińskiego, obiecując w zamian pomoc w odnalezieniu córki, wywiezionej wraz z innymi dziećmi z sierocińca do Rzeszy. Aresztowanego rozpoznaje Johann Heimann, który trafił do więzienia jako inkasent Nowaczyk, z zadaniem rozpracowania polskiej siatki konspiracyjnej. Heimann obiecuje Kurasiowi wolność, jeśli wyda Niwińskiego. Katowany Leon milczy. Urszula, która dostawała z gestapo przesyłki z zakrwawioną bielizną męża, znajduje jego nazwisko na liście zakładników skazanych na rozstrzelanie. 12:55 ORFEUSZ I EURYDYKA Film animowany, 12 min, Polska, 1961 Reżyseria: Edward Sturlis Scenariusz: Janusz Skoszkiewicz Wykonawcy: Zbigniew Niewczas Krótki film animowany w reżyserii Edwarda Sturlisa. Animacja lalkowa o tragicznych losach Orfeusza i pięknej Eurydyki. Po śmierci ukochanej Orfeusz błąka się po świecie, próbując odzyskać utraconą miłość. Ostatecznie schodzi do piekieł, gdzie swoją piękną grą na lirze obłaskawia cerbera i przekonuje Charona, by zabrał go na drugi brzeg Styksu. Tam opowiada bogom podziemnego świata o Eurydyce, próbując nakłonić ich do wypuszczenia przedwcześnie zmarłej dziewczyny. (ŹRÓDŁO: ninateka.pl) 13:05 MINIATURY FILMOWE DO MUZYKI KLASYCZNEJ - W GROCIE KRÓLA GÓR Film animowany, 3 min, Polska, 1996 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Wykonawcy: Vaclav Neumann, Gewandhausorchester Leipzig Plastyczna interpretacja utworu Edwarda Griega ze Suity Peer Gynt op. 46 nr 1. T 14:20 ARCHITEKTURA NIESKOŃCZONOŚCI (ARCHITECTURE OF INFINITY) Film dokumentalny, 85 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Christoph Schaub Czy architektura może wyrazić ducha religii bardziej niż ich spisane kanony? Budowle pomagają oddzielić skończone od nieskończonego. Zapewniają ochronę przed tym, co bezgraniczne, a jednocześnie tworzą poczucie bezmiaru. Film zgłębia przestrzeń rozmaitych świętych miejsc, definiowanych szerzej niż tylko budynki kościelne. Śledzi "duchowe życie" w architekturze, sztukach pięknych i w naturze. Kamera zanurza się w pozamiejskich pejzażach i budynkach, traktowanych jak szkatułki, w których zamknięto nieskończoność, życie i śmierć. Poznajemy bohaterów, którzy konfrontują się ze "świętą przestrzenią", jej konstrukcją i reinterpretują ją na nowo. Są wśród nich architekci: Peter Zümthor, Peter Märkli i Álvaro Siza Vieira, a także muzyk, wirtuoz perkusji Jojo Mayer i artyści sztuki współczesnej: Janes Turrell i Cristina Iglesias. Wszyscy starają się zdefiniować architekturę przez emocje i relacje między różnymi formami i elementami przestrzeni. 15:55 RYSA Dramat psychologiczny, 84 min, Polska 2008 Scenariusz i reżyseria: Michał Rosa Zdjęcia: Marcin Koszałka Muzyka: Stanisław Radwan Występują: Jadwiga Jankowska - Cieślak, Krzysztof Stroiński, Ewa Telega, Mirosława Marcheluk, Teresa Marczewska, Ryszard Filipski, Stanisław Radwan, Jerzy Schejbal i inni "Obawiam się, że zanika u nas poczucie odpowiedzialności za własne czyny, nasze większe i drobniejsze zdrady, nielojalności. Mówimy: wszystko jest ludzkie, wszystko jest normalne, mylimy przestępcę z ofiarą. A przecież, wydawałoby się, jeszcze niedawno ludzie mieli poczucie grzechu albo przynajmniej dyskomfortu moralno - psychicznego. Dziś wartościowanie czynów uważa się za coś nieprzyzwoitego. Mówi się, że człowiek nie ma prawa oceniać postępowania drugiego człowieka. W tej sytuacji nie widzę innego wyjścia, jak zostać twórcą mieszczańskim. Wiem, że to strasznie brzmi, ale spokojnie - to, co nazywam kinem mieszczańskim, odwołuje się do wartości i zasad etycznych, uznaje je za coś rzeczywistego" - mówił po premierze "Rysy" reżyser Michał Rosa. W tym wielokrotnie nagradzanym filmie zasadą etyczną, wokół której osnuto fabułę jest lojalność. Podczas rodzinnej uroczystości w mieszkaniu krakowskich intelektualistów Joanny i Jana jeden z gości podrzuca kasetę wideo. Na kasecie nagrany jest fragment programu lokalnej stacji telewizyjnej z udziałem mało znanego historyka, który jednoznacznie sugeruje, że mąż Joanny był przed laty współpracownikiem UB. Miał on rzekomo za zadanie ożenić się z Joanną, by inwigilować poczynania jej ojca, emerytowanego polityka - opozycjonisty z dawnego mikołajczykowskiego PSL - u. Jan bagatelizuje całą sprawę, widząc w niej jedynie niską chęć zyskania rozgłosu przez niemającego większych sukcesów badacza. Joanna, żyjąc z mężem pod jednym dachem od czterdziestu lat, również nie daje wiary kasetowym rewelacjom, ale jest o wiele bardziej zbulwersowana. Postanawia odnaleźć historyka z telewizji i zażądać dowodów na jego tezy. Kiedy jej się to wreszcie udaje, okazuje się, że Marczak nie dość, że nie ma wykształcenia historycznego, to jeszcze jest byłym ubekiem z procesem o bicie na koncie. Pomimo to uparcie broni swej wersji o kolaboracji Jana, powołując się na jego własnoręczne deklaracje współpracy, podpisane, kiedy był nastolatkiem. Zdenerwowana Joanna nie rozpoznaje na nich charakteru pisma swego męża. Grozi więc Marczakowi wytoczeniem procesu i wychodzi. Jednak myśl o tym, że fundamentem jej czterdziestoletniego małżeństwa mogłoby być kłamstwo, nie daje jej spokoju. Rozpoczyna prywatne śledztwo, mające rozwiać wątpliwości. Stopniowo też chcąc nie chcąc odsuwa się od męża. Na domiar złego zauważa, że jej zmysły smaku i powonienia zostają wytłumione. Zaniepokojona odwiedza znajomą lekarkę psychiatrę, lecz na pytanie o swoje problemy nie udziela odpowiedzi. Jej próby dotarcia do prawdy o Janie również okazują się bezowocne. Pomimo to nie potrafi zapanować nad rosnącą nieufnością, a nawet fizyczną odrazą do męża. Zaczyna spać w osobnym pokoju, myje spirytusem dotykane przez niego klamki, nawet naczynia po wspólnych posiłkach zmywa w gumowych rękawiczkach. Nie mogąc poradzić sobie w nowej sytuacji, bierze urlop na uczelni, gdzie wykłada biologię. Odrzuca chęć pomocy oferowaną przez zaniepokojonego i rozgoryczonego męża, nie reaguje na perswazje znajomych. Wreszcie pewnego dnia nic nikomu nie mówiąc, wybiera wszystkie pieniądze z rodzinnego konta i wyprowadza się z domu. Wśród artystycznych inspiracji, mających wpływ na taki a nie inny kształt swego filmu Michał Rosa wskazywał na "Ukryte" Michaela Hanekego. Część krytyki dopatrzyła się też podobieństwa "Rysy" do kinowych psychodram Ingmara Bergmana. Powoływano się na kameralną inscenizację, niemal paradokumentalne zdjęcia, dramat o uniwersalnym znaczeniu rozgrywający się w małżeńskim mikrokosmosie. I wstrzemięźliwość w ferowaniu kategorycznych moralnych wyroków, tak jak często niełatwo ferować je w codziennym życiu, nie powodując niczyjej krzywdy. Jak pisał branżowy Film: W "Rysie" nie znajdziemy prostych odpowiedzi. Reżyser pokazuje, że każda historia ma indywidualny charakter, w każdej trzeba szukać prawdy na nowo. I każdy musi się z własną historią zmagać sam. I ten, kto wyparł z pamięci swoją przeszłość, i ten, kto po latach konfrontuje się ze świadomością czynów najbliższych mu ludzi. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - LEGEND (LEGEND) Dramat gangsterski, 125 min, USA/Wielka Brytania/Francja, 2015 Scenariusz i reżyseria: Brian Helgeland Aktorzy: Tom Hardy, Emily Browning, David Thewlis, Christopher Eccleston, Chazz Palminteri Biograficzny dramat z rewelacyjną kreacją Toma Hardy'ego, który wcielił się w podwójną rolę braci Krayów, najsłynniejszego brytyjskiego duetu gangsterów pochodzących z East Endu. Oparta na faktach opowieść o narodzinach i upadku przestępczego imperium stworzonego przez braci bliźniaków Rona i Reggie’go Krayów, którzy w burzliwych latach 60. XX wieku sterroryzowali cały wschodni Londyn. W walce o dominację i miejsce na samym szczycie przestępczej hierarchii byli bezlitośni i konsekwentni, a ich brutalność przeszła do legendy. W latach 60. były bokser Reggie Kray staje się ważną częścią kryminalnego podziemia Londynu. Brat bliźniak, Ron, który przebywa w szpitalu psychiatrycznym, zostaje wypisany przedwcześnie, dzięki jego podstępnym staraniom. Bracia łączą siły w budowaniu przestępczego imperium. Jedną z ich pierwszych spektakularnych akcji jest brutalne przejęcie kontroli nad nocnym klubem. Reggie nawiązuje romans z Frances, siostrą swego kierowcy, którą poślubia. Za poprzednie kryminalne sprawki trafia wkrótce do więzienia. Kiedy on przebywa za kratkami, niezrównoważony psychicznie Ron powoduje wiele problemów w klubie, nieomal doprowadzając do jego zamknięcia. W końcu Reggie wychodzi na wolność i znowu działają razem. Nawiązują kontakt z amerykańską mafią, co przynosi im władzę i fortunę. Rodzą się nowe problemy, dochodzi do morderstwa. 22:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - RÓŻYCZKA Dramat, 113 min, Polska, 2011 Reżyseria: Jan Kidawa - Błoński Scenariusz: Maciej Karpiński, Jan Kidawa - Błoński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Andrzej Seweryn, Magdalena Boczarska, Robert Więckiewicz, Grażyna Szapolowska, Jan Frycz, Jacek Braciak, Krzysztof Globisz, Julia Kornacka, Jerzy Kamas, Władysław Kowalski, Aleksander Bednarz, Stefan Burczyk Na FPFF w Gdyni w 2010 Grand Prix, nagroda za dźwięk oraz za pierwszoplanową rolę kobiecą. Nagrody na festiwalach w Moskwie, Chicago, San Francisco i in. W 2011 Orzeł dla Roberta Więckiewicza za najlepszą główną role męską. Opowieść zainspirowana prawdziwymi wydarzeniami (m. in. historią Pawła Jasienicy i jego związku z Zofią O'Bretenny, drugą żoną, która po latach okazała się być donoszącą na niego agentką SB). Niebezpieczna gra uczuć między cenionym pisarzem, jego piękną młodą żoną oraz jej kochankiem, rozgrywająca się w burzliwych latach 60. Znany pisarz (Andrzej Seweryn) przeżywa romans z dużo młodszą od siebie, piękną kobietą (Magdalena Boczarska). Wbrew wywołującej oburzenie środowiska różnicy wieku, wykształcenia i pozycji intelektualista poślubia atrakcyjną "dziewczynę znikąd". Zaślepiony uczuciem nie podejrzewa, że ich kontrowersyjny związek może nie być kwestią przypadku. Nie wie, że jego partnerka od dawna spotyka się po kryjomu z innym mężczyzną (Robert Więckiewicz), z którym łączy ją nie tylko silna namiętność, ale i groźna intryga. Zaangażowana w niemoralny układ z agentem, przekazuje mu informacje mające służyć kompromitacji pisarza. Erotyczna fascynacja kochankiem stopniowo przeradza się w głębokie uczucie, choć kobieta zdaje sobie sprawę, że jest jedynie narzędziem w zaplanowanej akcji tajnych służb. 00:55 SCENA TANECZNA - POLSKIE TAŃCE NARODOWE Artystyczne/estradowe (widowisko), 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Aleksandra Dziurosz (prowadząca), Klaudia Carlos (prowadząca), Zespół Pieśni I Tańca "Śląsk" W kolejnym odcinku "Sceny tanecznej" wystąpili Tancerze Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny. Wykonali poloneza, mazura i krakowiaka. Należą one do polskich tańców narodowych. O ich specyfice opowiedzą Aleksandra Dziurosz i Klaudia Carlos. 01:25 SCENA TANECZNA - TRADYCYJNE TAŃCE POLSKIE Artystyczne/estradowe (widowisko), 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Aleksandra Dziurosz (prowadząca), Klaudia Carlos (prowadząca), Akademia Tańca Tradycyjnego, Zespół Zawierucha, Bogumiła Zgorzelska, Piotr Zgorzelski, Ludwika Zgorzelska, Fryderyka Zgorzelska, Katarzyna Nowak, Dariusz Kryszpiniuk, Tomasz Łazewski, Karolina Szymczak, Bartłomiej Miszczak, Magdalena Kulanek, Robert Pióro W kolejnym odcinku "Sceny tanecznej" przyjrzymy się polskim tańcom tradycyjnym. Spróbujemy odkryć ich emocjonalność i temperament. Zobaczymy Tancerzy Akademii Tańca Tradycyjnego w tańcach: mazurek freestyle, obyrtany pieniński, wiwat biskupiański, kosa, kozak w trójkach, a także wiązankę oberków. 02:55 ŻELAZNA KLASYKA - DR STRANGELOVE, CZYLI JAK PRZESTAŁEM SIĘ MARTWIĆ I POKOCHAŁEM BOMBĘ (DR. STRANGELOVE OR: HOW I LEARNED TO STOP WORRYING AND LOVE THE BOMB) Komediodramat, 90 min, Wielka Brytania, 1964 Reżyseria: Stanley Kubrick Scenariusz: Stanley Kubrick, Terry Southern, Peter George Zdjęcia: Gilbert Taylor Taylor Muzyka: Laurie Johnson Aktorzy: Peter Sellers, George C. Scott, Sterling Hayden, Keenan Wynn, Slim Pickens, Peter Bull I Inni Film Stanleya Kubricka uchodzi za najbardziej radykalny i trafny film na temat zagrożenia atomowego. Obłąkany amerykański generał wysyła eskadrę samolotów z bombami atomowymi nad ZSRR. Katastrofa nuklearna nie dochodzi do skutku, kiedy prezydent Stanów Zjednoczonych przez telefon przeprasza pijanego kolegę z Rosji. W tym samym prawie czasie stary hitlerowski inżynier konstruuje, a potem uruchamia urządzenie do atomowego zniszczenia świata. Następuje zmierzch cywilizacji. 04:35 DOM Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2019 Reżyseria: Filip Jacobson Zdjęcia: Tomasz Nowak Film przedstawia życie i pracę dwóch sióstr Grażyny i Violetty, które prowadzą ośrodek dla bezdomnych mężczyzn. Serce i niekonwencjonalne podejście do swoich podopiecznych sprawia, że wspólnie budują prawdziwy dom. (Opis: www.filmpolski.pl)