TVP Kultura Poniedziałek, 03.05.2021 Zmiany z dnia 21.04.2021 w stosunku do raportu z dnia 14.04.2021 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:45 TANGO Film animowany, 7 min, Polska, 1980 Reżyseria: Zbigniew Rybczyński Scenariusz: Zbigniew Rybczyński Muzyka: Janusz Hajdun Na zrealizowane w 1980 r. "Tango" Zbigniewa Rybczyńskiego od razu spadł deszcz nagród: Grand Prix i nagroda publiczności na festiwalach we francuskim Annecy i w hiszpańskim mieście Hueska, Grand Prix i nagroda FIPRESCI w Oberhausen, nagroda główna festiwalu filmów krótkometrażowych w Krakowie, wyróżnienie jury za nowatorstwo techniczne oraz nagroda publiczności w Ottawie oraz nagroda dla najlepszego filmu animowanego w fińskim Tampere. Ukoronowaniem tego triumfalnego pochodu był przyznany "Tangu" w 1983 r. Oscar dla najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Jego autor przebywał już wówczas od dwóch lat za granicą. Stan wojenny zastał go w Austrii, gdzie poprosił o azyl. Oscar otworzył mu drogę za ocean, dokąd przeniósł się wraz z rodziną. Tam założył swoje własne studio produkcyjne, Zbig Vision, w którym realizował, jako pierwszy twórca na świecie, filmy wideo w technice wysokiej rozdzielczości. Rybczyński wciąż eksperymentuje z materią sztuk wizualnych, korzysta z najnowocześniejszych technologii elektronicznych, skutecznie przełamując bariery oddzielające tradycyjnie rozumianą twórczość filmową od wideo artu. W swoich późniejszych filmach artysta korzysta ze skonstruowanego przez siebie systemu komputerowego sterowania kamerą. Dzięki temu, jak również dzięki technice blue box i komputerowej obróbce obrazu, może nagrywać poszczególnych aktorów, tło, scenografię, rekwizyty i łączyć to wszystko w jedną wspólną całość. Uzyskuje w ten sposób efekty niemożliwe przy tradycyjnym sposobie filmowania. Nakręcone techniką zdjęć kombinowanych (materiał filmowy i fotograficzny poddawany zabiegom animacyjnym) "Tango" to historia pewnego pokoju, w którym przez lata mieszka wielu lokatorów. Reżyser nie ukazuje jednak ich dziejów w porządku chronologicznym. Losy kolejnych osób pokazane są wraz z powtórzeniem historii poprzedników. Dawni lokatorzy wciąż odradzają się w swych mechanicznych ruchach, jakby nic wokół nich się nie działo. Pokój zagęszcza się, akcja dynamizuje, a jednocześnie jest w tym rytm monotonii, mechanicznego powtarzania się. Próbowano odczytywać "Tango" na różne sposoby: dla jednych był to widomy znak naszej życiowej stagnacji, bezmyślnej nudy, jałowości codziennej egzystencji. Zaabsorbowani własnymi czynnościami nie dostrzegamy bliźnich, izolujemy się w swych poczynaniach, odgradzamy warstwą samotności. Według odmiennych interpretacji to z kolei rozpaczliwe wołanie o chwilę intymności, spokoju, samotności w świecie, w którym jesteśmy skazani na ciągłe przebywanie z innymi. W jednym i w drugim przypadku rzeczywistość jest sprowadzona w wymiar absurdu i groteski, stanowi surrealistyczną wizję przesyconą humorem spod znaku Witkacego. (dodano pozycję programową) 21:35 KRONOS - CUD Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie cudu. Czy każde doświadczenie paranormalne, wykraczające albo poza zdolność rozumienia, albo poza reguły rządzące światem empirycznym, powinniśmy określać mianem cudu? Czy cud koresponduje z ludzkimi potrzebami? Czy można zatem powiedzieć: i stał się cud, gdy człowiek odmienia nagle całe swoje życie? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:35 KONSTYTUCJA 3 MAJA W MALARSTWIE Reportaż, 15 min, Polska, 2021 Reportaż przygotowany na rocznice obchodów uchwalenia Konstytucji 3 Maja, oparty o kolekcje z trzech muzeów: Zamku Królewskiego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Narodowego w Gdańsku. Punktem wyjścia będzie najbardziej znane przedstawienie tego momentu w historii polski autorstwa Jana Matejki. Obraz Konstytucja 3 Maja 1791 mimo że jest dziełem ikonicznym, to wciąż skrywa w sobie mnóstwo zagadek. Charakterystycznym zabiegiem dla Matejki było konstruowanie sceny w ten sposób, by stanowiła wykład historiozoficzny. Zaproszeni historycy sztuki pomogą nam rozszyfrować przekaz płynący z tego obrazu. Innym przykładem odnoszącym się do tego ważnego momentu w historii Polski jest obraz Polonia Jana Styki. Płótno podobnie jak obraz Matejki powstało w 1891 roku jako część obchodów stulecia uchwalenia konstytucji. Malarz swoje skomplikowane, wielopostaciowe i alegoryczne dzieło stworzył we Lwowie, na trzy lata przed Panoramą Racławicką, której był autorem i współtwórcą. W Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie Wielkim (część Muzeum Narodowego w Gdańsku) są trzy portrety związane z Konstytucją 3 Maja. Dwa portrety przedstawiają posłów Sejmu Wielkiego zaangażowanych bezpośrednio w reformy, które doprowadziły do uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Są to portrety Kajetana Sierakowskiego i Stanisława Sołtana. Kajetan Sierakowski ponadto był autorem broszury "Do uprzedzonych względem Konstytucji Dnia 3 maja", a Stanisław Sołtan należał do Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji 3 Maja. Trzecim portretem jest wizerunek króla Stanisława Augusta z księgą Konstytucji 3 Maja. Portrety te będą znakomitą okazją do pogłębienia tematu z jednostkowej perspektywy.