TVP Kultura Wtorek, 04.05.2021 09:25 BUNUEL W LABIRYNCIE ŻÓŁWI (BUNUEL EN EL LABERINTO DE LAS TORTUGAS / BUNUEL IN THE LABYRINTH OF THE TURTLES) Film animowany, 76 min, Niderlandy (Holandia)/Hiszpania, 2018 Reżyseria: Salvador Simó Scenariusz: Eligio Montero, Salvador Simó Wykonawcy: Jorge Usón, Fernando Ramos, Luis Enrique De Toms Pełnometrażowy film animowany. "Bunuel w labiryncie żółwi" Salvadora Simó opowiada o niezwykłym epizodzie z życia legendarnego hiszpańskiego reżysera. Przedstawia okoliczności, w jakich Luis Bunuel zrealizował swój jedyny w dorobku film dokumentalny "Ziemię Hurdów", który powstał zaraz po dwóch wielkich manifestach surrealistycznych, czyli "Psie andaluzyjskim" i "Złotym wieku". "Bunuel w labiryncie żółwi", będący adaptacją komiksu Fermona Solsa, pokazuje kulisy wyprawy do Las Hurdes, jaką w 1932 roku Luis Bunuel podjął wraz z Ramónem Acinem, operatorem Éli Lotarem oraz scenarzystą Pierrem Unikiem. Jego dokument o ziemi bez chleba opierać się miał na rozprawie doktorskiej francuskiego historyka i antropologa Maurice’a Legendre, który przed nimi badał ten ubogi i zacofany region hiszpańskiej Estremadury. To właśnie w tej surowej krainie, wśród krajobrazu tworzonego przez dachy ciasnych domów przypominające labirynt żółwi, Bunuel z burżuazyjnego buntownika i awangardowego artysty stanie się zaangażowanym społecznie filmowcem, uwrażliwionym na położenie drugiego człowieka. Przemianę tę Simó ujmuje w eklektycznej formie swojego filmu, gdzie kolorowa animacja, w której pojawiają się motywy z surrealistycznych obrazów Dalego, przeplata się z oryginalnymi fragmentami bunuelowskiego dokumentu. (ŹRÓDŁO: etiudaandanima.pl) 11:00 SIEDLISKO - ODC. 5/9 Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Aktorzy: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka, Jerzy Zelnik, Jerzy Kamas, Igor Przegrodzki, Lech Ordon, Stanisław Brejdygant, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Marzec, Stanisław Brudny i inni Trwa rozbudowa domu. Marianna jedzie do Ełku i z tamtejszej poczty dzwoni do Witolda, prosząc o przesłanie zaliczki. Wkrótce do Panistrugi przyjeżdżają Zarzyccy z prezentami. Piękno okolicy robi na nich wielkie wrażenie. Podczas poświęcenia kapliczki, ufundowanej przez Kalinowskich, przed figurką zbiera się grupa ludzi ze wsi. Korzystając z okazji, Marianna zaprasza na obiad Gustawa Wolfa, który opowiada jej historię majątku ciotki Róży. W Kalinowskich z wolna dojrzewa myśl o Bożym Narodzeniu spędzonym w Panistrudze wspólnie z rodziną. Marzenia rychło przerywa tzw. proza życia. Tym razem Marianna musi jechać do chorej stryjenki. 12:05 SIEDLISKO - ODC. 6/9 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Występują: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Renata Dancewicz, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Piotr Machalica, Łukasz Mechanicki, Danuta Szaflarska, Wanda Majerówna, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Stanisława Celińska, Leszek Zduń, Michał Pawlicki, Marian Opania, Krzysztof Kowalewski, Magdalena Cielecka, Jerzy Zelnik, Jerzy Kamas, Igor Przegrodzki, Lech Ordon, Stanisław Brejdygant, Olgierd Łukaszewicz, Grażyna Marzec, Stanisław Brudny i inni Piotr Zarzecki przylatuje do Kalinowskich awionetką i przywozi im Jaśka - w Warszawie Iza skręciła nogę i nie mogła się nim zajmować. Następnego dnia dzwoni Jacek z hiobową wieścią - właściciel wyrzuca ich z mieszkania. Krzysztof i Marianna decydują się na przeprowadzkę do Panistrugi i oddanie swojego warszawskiego mieszkania Jackowi i Izie. Jadą do Warszawy. Krzysztof wpada na UW, by porozumieć się z dziekanem co do zmiany trybu swoich zajęć i spotyka tu Basię. Marianna zaś idzie do galerii, której właścicielka kupuje od niej obrazy. Spotyka swojego znajomego, Witolda Jaszczuka, od niedawna kochanka pani Zuzy. Po załatwieniu drobnych sprawunków organizują przeprowadzkę najważniejszych rzeczy, zwłaszcza książek, do Panistrugi. Tuż po powrocie gospodarzy przyjeżdża weterynarz, żeby zaszczepić psa. Szczepienie ma niecodzienny przebieg. 13:05 BOLEŚ (BOLES) Film animowany, 12 min, Niemcy/Słowenia, 2013 Reżyseria: Spela Cadez Scenariusz: Spela Cadez, Gregor Zorc Muzyka: Tomaz Grom Wykonawcy: Katja Levstik, Gregor Zorc Krótki film animowany. "Boleś" to opowieść o Filipie, który marzy o wielkiej karierze pisarza, popularności i pięknych kobietach. Pewnego dnia do jego drzwi puka sąsiadka, Tereza, której Filip unika jak ognia. Kobieta prosi go, aby napisał za nią list do narzeczonego. Filip się zgadza i w ten sposób daje się ponieść grze. Animacja na podstawie opowiadania Maksima Gorkiego. (źródło: alekino.pl) 14:55 JOHN FORD, CZŁOWIEK KTÓRY WYMYŚLIŁ DZIKI ZACHÓD (JOHN FORD, THE MAN WHO INVENTED AMERICA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Klotz Dokument opowiadający o życiu znanego amerykańskiego reżysera, autora ponad 150 dzieł, twórcy, który zdobył więcej Oscarów niż jakikolwiek inny reżyser. Dokument rzuca światło na znaczenie jego najwybitniejszych filmów. 16:05 TATARAK Dramat obyczajowy, 82 min, Polska, 2009 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Paweł Mykietyn Wykonawcy: Jakub Mazurek Aktorzy: Krystyna Janda, Paweł Szajda, Jan Englert, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Julia Pietrucha, Roma Gąsiorowska, Krzysztof Skonieczny, Paweł Tomaszewski, Mateusz Kościukiewicz, Marcin Łuczak "Tatarak", film oparty na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza, jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy, wydaje się na początku subtelną i wzruszającą historią o niemożliwej miłości, jednak Andrzej Wajda idzie dalej, tworząc wielowymiarową opowieść o miłości, która przychodzi za późno, i o śmierci, która zawsze przychodzi za wcześnie. Marta, kulturalna kobieta w średnim wieku, która jest żoną Doktora (Jan Englert) z małego miasteczka, nie wie o tym, że jest śmiertelnie chora. Od lat opłakuje śmierć swoich dwóch synów, którzy zginęli w powstaniu warszawskim. Pewnego dnia Marta poznaje znacznie młodszego od siebie mężczyznę, prostego robotnika Bogusia, który oczarowuje ją swoją młodością i niewinnością. Ich spotkania na brzegu rzeki porośniętej tatarakiem są naznaczone wzajemną fascynacją dwóch istnień, z których jedno zmierza do przedwczesnego końca, drugie zaś wkracza dopiero w dojrzałość. Jednak los obchodzi się z nimi okrutnie. To dopiero pierwsza warstwa historii, bo "Tatarak" to również film o tworzeniu filmu, a główna bohaterka jest nie tylko fikcyjną Martą, ale i aktorką, która ją gra. Andrzej Wajda wplótł w opowiadanie Iwaszkiewicza autentyczne monologi Krystyny Jandy na temat przedwczesnej śmierci jej męża, cenionego operatora Edwarda Kłosińskiego, któremu film jest dedykowany. W ten sposób obie kobiety - Krystyna i Marta - zlewają się w jedną głęboko zranioną istotę, która musi znaleźć w sobie siłę i poradzić sobie z perspektywą nieuniknionej śmierci. 17:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - WIESŁAW OCHMAN Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuc - Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do przeszłości zabiera nas wybitny śpiewak operowy Wiesław Ochman. 20:00 TEATR TELEWIZJI - PARADY Spektakl, 55 min, Polska 1978 Autor: Jan Potocki Przekład: Józef Modrzejewski Reżyseria: Krzysztof Zaleski Scenografia: Alicja Wirth Muzyka: Jerzy Tyszkowski Opracowanie choreograficzne: Wanda Szczuka Występują: Piotr Fronczewski, Ewa Dałkowska, Marek Kondrat, Grzegorz Wons "Nieprawdopodobny Potocki", jak nazwał autora "Parad" Czesław Miłosz, ma w historii literatury polskiej własną legendę - kosmopolitycznego arystokraty i ekscentryka, wiodącego życie barwne i awanturnicze, zakończone samobójczym strzałem z pistoletu naładowanego srebrną kulą. Trwałą sławę przyniósł mu "Rękopis znaleziony w Saragossie", fantastyczno-filozoficzna powieść pisana po francusku, jak wszystkie jego dzieła. Jan Potocki (1761-1815), urodzony na Ukrainie, wychowany we Francji i Szwajcarii, mówił płynnie ośmioma językami. Studiował w wiedeńskiej Akademii Inżynierii Wojskowej i otrzymał stopień oficerski. Na Morzu Śródziemnym walczył z piratami zagrażającymi bezpieczeństwu Malty. We Włoszech badał ślady wpływów arabskich, w Turcji zachwycał się orientalnym trybem życia, w Grecji obserwował narastanie buntu przeciwko dominacji tureckiej. Przez całe życie podróżował - do Egiptu, Holandii, Hiszpanii i Maroka, dolnej Saksonii i na Kaukaz, wreszcie do Mongolii, bo nie udało mu się dojechać do Chin. Ożeniony z księżniczką Lubomirską, mając widoki na świetną karierę, wycofał się w świat książek, a za swe główne zadanie uznał badania nad pierwotnymi dziejami Słowiańszczyzny. Penetrował biblioteki, głównie w Paryżu, ogłaszał grube tomy komentowanych wyciągów ze źródeł. Nie był jednak odludkiem, interesowały go bieżące wydarzenia, również polityczne. Jako poseł na Sejm Czteroletni wspierał poczynania stronnictwa reform, założył w Warszawie własną drukarnię, pisał i wydawał śmiałe polemiki, memoriały, pamflety. Walczył jako ochotnik w wojnie polsko-rosyjskiej. Po krótkiej kampanii, gdy król przystąpił do Targowicy, a wojsko złożyło broń, Jan Potocki przybył do Łańcuta, gdzie przebywała jego żona. Ku uciesze gości bawiących latem 1792 roku w rezydencji teściowej, księżnej marszałkowej Elżbiety z Czartoryskich Lubomirskiej, napisał i wystawił "Parady". Jedyną rolę kobiecą grała jego piękna bratowa Anna Teofila, hrabina Sewerynowa z książąt Sapiehów Potocka, której zadedykował te "dramatyczne ekstrawagancje", rok później wydane drukiem w mikroskopjnym nakładzie, w edycji prywatnej. Nieliczne egzemplarze, które trafiły do zbiorów publicznych, spoczywały długie lata w bibliotekach. Dopiero w 1958 r. "Dialog" opublikował polski przekład "Parad" i w tym samym roku wystawił je Teatr Dramatyczny w reżyserii Ewy Bonackiej, z Barbarą Krafftówną i Wiesławem Gołasem w rolach Zerzabelli i Gila. Entuzjastycznie przyjęty warszawski spektakl zaprezentowano w 1959 r. na Festiwalu Teatru Narodów w Paryżu. Później "Parady" święciły triumfy na wielu polskich scenach. O telewizyjnej inscenizacji z roku 1978, zaliczonej do Złotej Setki Teatru TV, w branżowej prasie pisano: "Krzysztof Zaleski wybrał drogę pośrednią pomiędzy wierną rekonstrukcją osiemnastowiecznego teatru dworskiego a pastiszem commedii dell'arte. Oszczędna dekoracja, podobnie jak w pierwszej powojennej inscenizacji "Parad" w Teatrze Dramatycznym, składa się z podestu z ledwie zasugerowanymi w tle artybutami kolejnych miejsc w akcji. Wspaniałe, pełne fantazji i pikanterii kostiumy jak w klasycznej commedii dell'arte, potęgują wyrazistość gry. Dla wykonawców "Parady" stanowią wspaniałą okazję do zaprezentowania pełnej gamy środków aktorskich. Są jedynym w swoim rodzaju sprawdzianem kondycji, umiejętności improwizacji". "Parady" składają się z sześciu miniatur scenicznych, w których występują charakterystyczne dla gatunku postaci. Bohaterem pierwszej pt. "Gil zakochany" jest może niezbyt rozgarnięty sługa, za to pełen zdrowego rozsądku, prostoduszny, lecz na swój sposób przebiegły. Gil zakochuje się w panience Zerzabelli, choć jak sam stwierdza, w pannie dobrze urodzonej "właściwie powinien się był zakochać pan Leander". Romans toczy się jednak wbrew tradycji i logice, ujawniając przewrotność i skłonność do ironii autora "Parad". Scenka następna, "Kalendarz starych mężów", nosi podtytuł "Parodia przepierzenia (z teatru pani de Genlis)" i jest bezlitosną parodią sztuk stanowiących żelazny repertuar łańcuckiego teatru - poczciwych jednoaktówek trzeciorzędnej, ale i niebywale popularnej autorki. W miniscence "Podróż Kasandra do Indii" pojawia się kolejna charakterystyczna postać "Parad" - zacny wytwórca serów, który podróżując do wyimaginowanych Indii Wschodnio-Zachodnich objeżdża paryskie przedmieścia. Ten sam bohater, pocieszny i ograniczony mieszczuch, jest przedmiotem kpin w kolejnych jednoaktówkach. "Kasander aktorem" to parodia klasycznych konwencji teatralnych. W historyjce "Kasander literatem" bohater stylizuje się na patrona piśmiennictwa, ogłasza konkurs literacki z nagrodą w postaci własnej córki. Wreszcie, w jednoaktówce "Kasander demokratą", wkracza na drogę kariery politycznej, równie podejrzanej i niedorzecznej jak on w swych kolejnych wcieleniach. 23:40 MŁODA POLSKA - I TAK UPŁYNĄŁ WIECZÓR I PORANEK Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2017 Reżyseria: Giovanni Pierangeli Scenariusz: Giovanni Pierangeli Zdjęcia: Mateusz Czuchnowski Dom spokojnej starości w małym miasteczku we Włoszech. Ada i Angelo mają po 83 lata, z czego ostatnie 10 lat spędzili w tym miejscu. Zdystansowana i delikatna obserwacja ich codziennego życia od zmierzchu do świtu. (źródło: filmpolski.pl) 00:25 PANORAMA KINA POLSKIEGO - POWIDOKI Dramat biograficzny, 95 min, Polska, 2016 Reżyseria: Andrzej Wajda, Andrzej Mularczyk, Andrzej Panufnik Zdjęcia: Paweł Edelman Aktorzy: Bogusław Linda, Zofia Wichłacz, Bronisława Zamachowska, Andrzej Konopka Bohaterem filmu "Powidoki" jest Władysław Strzemiński, artysta, który nie poddał się socrealizmowi i doświadczył dramatycznych skutków swoich wyborów artystycznych. To film o tym, jak socjalistyczna władza zniszczyła charyzmatycznego i niepokornego człowieka i artystę. 02:10 KINO NOCNE - STACJA Dramat obyczajowy, 68 min, Polska, 1981 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Władysław Terlecki Zdjęcia: Ryszard Jaworski Aktorzy: Henryk Bista, Ryszard Pietruski, Mieczysław Voit, Lidia Korsakówna, Konrad Morawski, Zygmunt Malanowicz, Jan Jurewicz, Andrzej Mrowiec, Małgorzata Pritulak, Natalia Wendkowska Adaptacja opowiadania "Zamieć" Władysława Terleckiego, dokonana przez samego autora. Scenariusz napisany został z myślą o reżyserze Wojciechu Wiszniewskim, ale jego przedwczesna śmierć uniemożliwiła planowaną realizację. Po tekst Terleckiego sięgnął Antoni Krauze, twórca wielu filmów telewizyjnych, m. in. "Monidła", "Mety", serialu "Zaklęty dwór", oraz filmów kinowych: "Palec Boży" (Srebrny Lampart na MFF w Locarno w 1974 r.) i "Strach" (wyróżnienie na MFF w San Sebastian w 1975 r.). Noc z 19 na 20 października 1956 roku. Na małej stacji grupa pasażerów czeka na pociąg. Ten jednak nie nadjeżdża, okazuje się, że ruch został wstrzymany, po torach poruszają się jedynie transporty wojskowe. W Warszawie trwa historyczne VIII plenum partii, sytuacja jest bardzo napięta. Wydarzenia te będą miały wpływ na życie każdego z bohaterów filmu. Wśród nich są: były więzień, ksiądz, działacz polityczny, mężczyzna oskarżony o morderstwo, ojciec zamordowanego, lekarz, który za swoją przynależność do AK został pozbawiony prawa do wykonywania zawodu. Atmosfera oczekiwania na spóźniający się pociąg ujawnia ich prawdziwe charaktery. "Stacja" Antoniego Krauzego długo czekała na premierę; po raz pierwszy pokazano ją w telewizji w 1988 roku. (filmpolski.pl)