TVP Historia Wtorek, 25.05.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1948 - wykonano wyrok śmierci na rotmistrzu Pileckim; 1951 - dziennik "Neues Deutschland" oskarżył USA o zaatakowanie enerdowskich ziemniaków przy pomocy stonki ziemniaczanej; 1982 - działacz "Solidarności" Jan Narożniak postrzelony przez ZOMO; 07:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 15/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Scenografia: Wojciech Majda Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1932. W Gdańsku mnożą się prowokacje wobec Polaków, widoczna jest koncentracja szturmowców z SA. W Sopocie instaluje się Relke, nowy szef aktywizującej się komórki Abwehry. Planuje się przeszkolenie oddziałów SA, by były gotowe do zaatakowania w każdej chwili wyznaczonych obiektów. Polski kontrwywiad łamie szyfr Kriegsmarine. Z przechwyconych depesz wynika, że Niemcy mają dobry przeciek z polskiej floty. Pracuje dla nich "Stokrotka" z Gdańska, obłaskawiany jest pracownik floty polskiej "Zenon". Czarek dociera do "Stokrotki". Jest nią Helga Witte, pracownica gdańskiej kolei. Jej narzeczony, porucznik Nachowski z Oksywia, zaopatruje składnicę wojskową na Westerplatte. "Stokrotka" ma skłonić "Zenona" do współpracy z Niemcami. Czarek próbuje dotrzeć do "Zenona". 08:40 ŚNIĄC O OJCZYŹNIE DALEKIEJ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jolanta Roman - Stefanowska Opowieść o Polakach z Kazachstanu. Dramatyczne losy zesłańców i ich potomków poznajemy przez pryzmat losów głównego bohatera, jego rodziny i przyjaciół. Michał Szyszkowski urodził się i wychował w północnym Kazachstanie. Marzeniem jego było przyjechać na studia do Polski i tu zostać. Udało się to kilka lat temu. Ukończył Politechnikę Gdańską. W Polsce założył rodzinę i właśnie urodziło mu się trzecie dziecko. Z dumą mówi o sobie, że jest repatriantem. Dodaje, że jest także szczęściarzem. Jemu udało się to, o czym marzą tysiące młodych Polaków na Wschodzie. Bohater oprowadza nas po polskich wsiach Kazachstanu, pokazuje warunki, w jakich się tu żyło i żyje. Opowiada o walce o utrzymanie polskości i wiary katolickiej. Film jest wzruszającą opowieścią o ludziach, których okrutny wiatr historii i stalinowskie represje rzuciły w bezludny step, by tam zginęli. Oni jednak przeżyli. I każdego dnia śnią o Ojczyźnie dalekiej. 09:15 CHODŹCIE Z NAMI Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ewa Żmigrodzka - Zwolińska, Krzysztof Zwoliński Scenariusz: Ewa Żmigrodzka - Zwolińska, Krzysztof Zwoliński 1 maja 1982 roku w Gdańsku i innych miastach odbył się kontrpochody. Skalą wydarzenia były zaskoczone nie tylko władze partyjne, ale także podziemna "Solidarność", która pochodu nie organizowała. Jednym ze spontanicznie wyłowionych organizatorów pochodu był Edward Janus. 35 lat po tamtych wydarzenia warto przedstawić Edwarda Janusa i innych uczestników kontrpochodu pierwszomajowego z 1982 roku. 09:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - KANAŁ AUGUSTOWSKI Felieton, 5 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz W odcinku mowa będzie o Kanale Augustowskim. Przy jego budowie pracowało dziennie ok. 7 tysięcy robotników różnej narodowości. Jego główny inżynier początkowo nie miał pojęcia o sztuce projektowania kanałów, uczył się jej z książek i sam tworzył potrzebne mapy. Ostatecznie zbudował prawdziwie arcydzieło. Katarzyna Sanocka zabiera widzów w podróż po Kanale Augustowskim - nieoceniony zabytek kultury technicznej. Ten 100 - kilometrowy malowniczy szlak wodny łączy dorzecza Wisły i Niemna. Na jego trasie znajduje się jedyne w Polsce rzeczne przejście graniczne. Można więc przepłynąć kajakiem aż na Białoruś. O historii budowy kanału oraz o walorach przyrodniczych i turystycznych Katarzyna Sanocka rozmawia m.in. z Krzysztofem Czarnieckim, kierownikiem Nadzoru Wodnego w Augustowie i Romanem Rogozińskim, starszym specjalistą d.s. edukacji leśnej. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - LUKA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Znaczenie pracy wywiadu w czasie działań wojennych Drugiej Wojny Światowej na przykładzie inwazji wojsk alianckich na Normandię, praca wywiadów dwóch największych supermocarstw w latach 50. i 60. Wszystko zaczyna się w chwili, kiedy amerykańscy stratedzy stwierdzili, że Związek Radziecki uzyskał przewagę nuklearną nad USA. Rokowania, które miały doprowadzić do usunięcia groźby globalnego konfliktu zostały zerwane w 1960 r. Co kryło się za tymi działaniami i jakie były rzeczywiste mechanizmy polityki obu państw? 10:25 SENSACJE XX WIEKU - AGONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom. 10:55 PLATERÓWKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Marcin Grobelny, Piotr Marcjasz, Artur Stroiński, Jerzy Szota, Miłosz Mickiewicz Film opowiada o losach młodych Polek, które po wybuchu II wojny światowej, w wieku kilkunastu lat, zostały wywiezione przez NKWD ze wschodniej Polski w głąb ZSRR. Pracując katorżniczo chciały wrócić do Polski. Zrobiły to, przyłączając się do formowanego pod kuratelą Stalina Wojska Polskiego. Jako żołnierki 1. Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater ruszyły na Zachód, walcząc z niemieckim okupantem, własnym strachem i kpinami kolegów żołnierzy. Młode żołnierki bohatersko walczyły o powrót do Polski, do swoich domów na wschodzie II Rzeczpospolitej. Po ustaleniach w Jałcie ten powrót okazał się jednak niemożliwy. Żołnierki często musiały osiąść na terenach znienawidzonego, niemieckiego wroga, na Ziemiach Odzyskanych i tam stworzyć swój nowy dom, nową Polskę. 1. Samodzielny Batalion Kobiecy im. Emilii Plater był wyjątkową jednostką w historii polskiej armii, a celem filmu ma być oddanie hołdu kobietom walczącym o Polskę. Platerówki, występujące w filmie: Helena Jabłońska, z domu Figura, Anna Lewkowska, z domu Figura, Wiktoria Leoniarek z domu Krzywoń, Maria Starczewska, z domu Kamińska. Film przybliża dramatyczne losy kobiet i ich rodzin po zajęciu Kresów przez Armię Czerwoną: wstąpienie do armii i chęć walki o Polskę, udział w boju (od rzeki Oki do Warszawy), a potem zakończenie wojny. Było ono dla tych kobiet często gorzkie, bo walcząc o Polskę, walczyły o domy na wschodnich terenach II Rzeczpospolitej, które musiały opuścić i do których nie było już powrotu. Powrót do powojennej Polski oznaczał już powrót do Polski po Jałcie, w której ziemie zachodnie przypominały o niemieckiej kulturze, przypominały znienawidzonego wroga. W filmie pokazano również skomplikowane położenie tych kobiet w ogólnej polityce aliantów walczących z III Rzeszą. Żołnierki były prostymi dziewczynami chłopkami, szlachciankami, wyrwanymi brutalnie z własnych domów przez Armię Czerwoną. W tych przedwojennych domach pielęgnowano patriotyczne i religijne wartości. Problem walki z faszystowskimi Niemcami, u boku wcześniejszych katów - Sowietów - był dla nich szczególnie bolesny i miał wymiar tragiczny. 12:05 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 7. W JAKI SPOSÓB PIENIĄDZE PRZYCZYNIAJĄ SIĘ DO ROZWOJU ŚWIATA Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Pieniądze są nam do życia niezbędne. Robimy za nie codzienne zakupy w sklepie, ale także kupujemy na przykład samochody czy domy, które służą nam latami. Pieniądze są niezbędne do inwestowania, czyli pomnażania naszego kapitału. Przedmioty inwestycji mogą być najróżniejsze, na przykład nieruchomości, papiery wartościowe, ale można też pomnażać pieniądze, inwestując w rozwój. Już dawni władcy wspierali swoimi fundacjami zdolnych, ale ubogich artystów. O współczesnych metodach wspierania rozwoju gospodarki i rozwijaniu działalności charytatywnej opowiada ten odcinek "Czasu pieniądza". Przybliża pojęcia startupów, aniołów biznesu, grantów, crowdfundingu. Przypomnimy też historię utworzenia w 20 - leciu międzywojennym Funduszu Obrony Narodowej, który stał się protoplastą współczesnych publicznych zbiórek pieniędzy. 13:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 9 Serial wojenny, 45 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Krzysztof Franieczek, Krzysztof Wach, Kamil Szeptycki odc. 9 Za radą Witka Marysia opowiada Dietrichowi, że jest szantażowana przez gestapo. Irka i Ewka udają się do mieszkania Brodzkiej po tajemniczą kasetkę, którą zostawił Kamil. Po licznych przygodach zdobywają kasetkę, jest w niej notes z zaszyfrowanymi informacjami. Ewka, która poprzednią noc spędziła z Witkiem, teraz go odrzuca. Ewa i Marysia otwierają sejf Dietricha. Znajdują tam broń, kompromitujące zdjęcia Dietricha oraz zaszyfrowane zapisy, identyczne jak te, które są w notesie Kamila. Jurka aresztuje gestapo. Wypytują o noc, podczas której zastrzelono niemieckiego oficera. Zeznania prowadzą do Marysi, która zostaje przywieziona na przesłuchanie. Z opresji ratuje ją Kleim. Jurek trafia na Pawiak. Kleim w zamian za pieniądze i zdjęcia kompromitujące Dietricha obiecuje go uwolnić. Nie zamierza jednak dotrzymać obietnicy. Gdy Marysia, dowiaduje się, że Jurek został rozstrzelany, zamiast przekazać Kleimowi pieniądze, strzela do niego z broni Dietricha. 15:55 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - ODC. 4 WYSPY OSTATNICH NADZIEI Film dokumentalny, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Wykonawcy: Krzysztof Mroczkowski (prowadzący) Wraz z kapitulacją Francji, na rozkaz generała Sikorskiego, Wojsko Polskie uciekając przed armią niemiecką ewakuowało się do Wielkiej Brytanii przeróżnymi drogami, często pod ostrzałem samolotów i okrętów nieprzyjaciela. 16:30 MARZYCIELE - SPÓŁDZIELCA WOJCIECHOWSKI Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Stanisław Wojciechowski (1869 - 1953) był ministrem spraw wewnętrznych w pierwszym rządzie II RP. Kilka dni po zabójstwie Gabriela Narutowicza w grudniu 1922 roku został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na kolejnego Prezydenta RP. Jego kadencja została przerwana zamachem majowym w 1926 roku. Z Piłsudskim, z którym przyjaźnił się od młodości, m.in. redagowali razem socjalistyczną gazetę Robotnik, poróżniła go wizja zarządzania Polską. Po dymisji, Wojciechowski poświęcił się działalności spółdzielczej w Społem, był także profesorem SGGW i WSH. W 1937 roku był współzałożycielem Stronnictwa Pracy. Jego hasłem było: Praca ponad kapitałem. W programie rozmowa o kryzysie przesilenia w tworzącym się państwie, a także o idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego przez ruch spółdzielczy. Zdjęcia plenerowe do odcinka nagrano m. in. w Pałacu Belwederskim w Warszawie (przed pałacem i w Sali Pompejańskiej) oraz na Moście Poniatowskiego. 17:10 MAŁA POLSKA W INDIACH Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Anu Radha, Sumit Osmand Shaw Scenariusz: Anu Radha Muzyka: Vipln Patwa Spośród setek tysięcy Polaków wywiezionych na Wschód po wkroczeniu w 1939 roku do Polski Armii Czerwonej, dużą część stanowiły dzieci. Po ogłoszeniu w 1941 roku amnestii tysiące maluchów, często osieroconych, dotarło do tworzących się oddziałów gen. Władysława Andersa. Na czas wojny schronienia udzieliło im kilka krajów, m.in. Meksyk i Nowa Zelandia. Jednak pierwsze z pomocą przyszły Indie. Wojnę przetrwało tam około pięciu tysięcy polskich dzieci. Blisko tysiąc mieszkało w osiedlu w Balachadi, ktore wybudował maharadża Jam Sahib. 18:45 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 16/24 Serial historyczno - sensacyjny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Danuta Kowalska, January Brunow, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz-Różycka, Ewa Sałacka, Jacek Kałucki, Witold Skaruch, Maciej Kozłowski, Piotr Krukowski, Małgorzata Wachecka, Andrzej Grabarczyk, Małgorzata Gudejko Czarek jedzie do Paryża, aby dostarczyć wywiadowi francuskiemu klucz do szyfru Kriegsmarine. Z rozszyfrowanych depesz wynika, że Niemcy mają informacje o stanie marynarki francuskiej. W zamian za swoją przysługę Czarek chciałby uzyskać pomoc przy wyjaśnianiu sprawy księżny Hohenlohe oraz co najmniej dziwnych ataków prasy angielskiej i amerykańskiej, które dotyczą "korytarza gdańskiego" i związanej z nim polityki polskiej wobec Niemców. Czarek sądzi, że księżna przekazuje Niemcom informacje uzyskane od licznych znajomych, wśród których są przedstawiciele francuskiej prawicy, niemieckich sojuszników Hitlera, angielskich przemysłowców. Dobrze przygotowana akcja wywiadu francuskiego udaje się. Ze znalezionych tajnych dokumentów wynika, iż wszelkich informacji o stanie marynarki francuskiej dostarczał Niemcom komandor Blanchard, a ataki koncernów prasowych sowicie opłacone zostały przez Niemców. Księżna zostaje aresztowana, sprawa nagłośniona. W czasie swojego pobytu we Francji Czarek dowiaduje się, że kanclerzem Niemiec został Adolf Hitler. 19:45 WOJNA W ETERZE - ODC. 35 Felieton, 4 min, Polska, 2019 Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Cykl "Wojna w eterze" to krótkie, kilkuminutowe filmy, w których skonfrontowane są dwie strony tej wojny: Wschód i Zachód, komunistyczne władze i kraje demokratyczne, blok sowiecki i wolny świat reprezentowany przez USA i Europę Zachodnią. To OBRAZY PROPAGANDY i GŁOSY PRAWDY. Ta konfrontacja pokazana jest przez dwa zbiory multimedialne: głosy prawdy płynące do PRL spoza żelaznej kurtyny na falach zagranicznych radiostacji, oraz obrazy propagandy peerelowskiej, którymi przez dziesięciolecia zakłamywano ważne wydarzenia, wielkie postaci, znaczące zjawiska, kluczowe daty historyczne. GŁOSY PRAWDY to pół miliona minut archiwum Radia Wolności, nagrania dźwiękowe pozostałe po zamknięciu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, a także archiwalia polskich sekcji BBC i Radia France Internationale. OBRAZY PROPAGANDY to zapisy z archiwów IPN, TVP, CAF/PAP i Polskiego Radia, będące filmowym, fotograficznym i dźwiękowym obrazem PRL. 20:00 ZAPOMNIANI SOJUSZNICY - W POSZUKIWANIU BIRMAŃSKICH BOHATERÓW (BURMA: FORGOTTEN ALLIES) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2019 W decydujących momentach II wojny światowej tysiące młodych mężczyzn z Birmy zgłaszało się na ochotnika, by walczyć po stronie aliantów. Garstka tych ludzi wciąż żyje, jednak Wielka Brytania, w szeregach armii której walczyli, kompletnie o nich zapomniała. Sally McLean i jej zespół odszukują birmańskich żołnierzy, którzy opowiadają przed kamerą o swoich wojennych losach. Dzięki temu widzowie będą mogli poznać tych zapomnianych weteranów II wojny światowej, żyjących w głębokiej nędzy, w kraju wciąż rozdartym wojną, a birmańscy żołnierze doczekają się uznania, na które zasługują. 22:00 CHARTUM (KHARTOUM) Dramat, 123 min, Wielka Brytania/USA 1966 Reżyseria: Basil Dearden Scenariusz: Robert Ardrey Zdjęcia: Edward Scaife Muzyka: Frank Cordell Aktorzy: Charlton Heston, Laurence Olivier, Richard Johnson, Ralph Richardson, Alexander Knox, Johnny Sekka, Nigel Green, Michael Hordern, Hugh Williams, Douglas Wilmer i inni Nominowany do Oscara za scenariusz film zainspirowany wydarzeniami z historii Imperium Brytyjskiego. Portret legendarnego Anglika, generała Sir Charlesa Gordona tłumiącego powstanie Al - Mahdiego w Sudanie. Zginął z rąk mahdystów 26 stycznia 1885 roku w walkach o Chartum. Ogromny budżet filmu pozwolił zgromadzić na planie filmowym gwiazdorską obsadę. W znakomitych rolach charyzmatycznych przywódców wystąpili Charlton Heston (Oscar za "Ben Hura") oraz Laurence Olivier jako Mahdi, arabski przywódca religijny, który w imieniu proroka Mahometa ogłosił świętą wojnę przeciwko niewiernym. Zderzenie dwóch światów, religii, kultur i dwóch wielkich indywidualności. Konfrontacja zachodniej cywilizacji z fanatycznymi wyznawcami islamu - to temat dziś niezwykle aktualny. Obok dobrego aktorstwa za największe walory epickiego dzieła Basila Deardena krytyka uznała wysmakowane plastycznie zdjęcia kręcone w Egipcie i słynnym angielskim Pinewood Studios oraz nienaganną reżyserię. Angielski reżyser uchodził w środowisku filmowym za profesjonalistę i wzór "angielskości" - twórcę sumiennego, kompetentnego, skrupulatnego. Zmarły tragicznie w wypadku samochodwoym w 1971 r. Dearden w swojej trzydziestoletniej karierze nakręcił około 40 filmów, a do najbardziej znanych należą: "Zajazd na rozdrożu", "Niebieska lampa", "Safira", "Liga dżentelmenów", "Najmniejsze widowisko świata", "Cichy wspólnik", "Maskarada szpiegów", "Tylko wtedy, gdy się śmieję". Rok 1883, Sudan. Tajemniczy wizjoner Mahdi, czyli Zbawca, ogłasza świętą wojnę przeciwko niewiernym, skupiając wokół siebie pustynne plemiona. Przeciwko fanatycznemu wyznawcy Mahometa rusza 10 - tysięczna armia egipska dowodzona przez zawodowego oficera brytyjskiego, pułkownika Hicksa. Jednak grupa arabskich wojowników uzbrojonych jedynie we włócznie zwycięża nowoczesną armię. Wyposażeni w zdobyczną broń mahdyści zagrażają Chartumowi. Na wieść o sromotnej klęsce pułkownika Hicksa i maskarze jego żołnierzy, brytyjski premier William Gladstone (Ralph Richardson), chcąc uniknąć dalszego rozlewu krwi, decyduje się wysłać do Sudanu jedynie generała Charlesa Gordona z rozkazem wyprowadzenia z Chartumu egipskiej ludności cywilnej. Generał Gordon wyrusza z Anglii statkiem wraz ze swym nowo mianowanym zastępcą, pułkownikiem Stewartem (Richard Johnson). Generał wjeżdża do Chartumu owacyjnie witany przez miejscową ludność, to dzięki niemu zniesiono w Sudanie niewolnictwo. Wkrótce spotyka się z Mahdim, który odrzuca propozycję wypuszczenia Egipcjan z Chartumu. Zamierza złożyć miasto w ofierze Mahometowi. Zginą mężczyźni, kobiety i dzieci, a ulice zamienią się w potoki krwi. Chce prowadzić świętą wojnę, dopóki cały islam nie uzna jego nauk. W imię swego Boga i religii nie zawaha się wyrżnąć wszystkich Egipcjan i Sudańczyków. Wobec ogromnego zagrożenia generał Gordon otrzymuje rozkaz powrotu do Londynu. Ale on podobnie jak Mahdi zaciekle broni swych przekonań religijnych i nie podda się. W zamian wysyła Stewarta, który ma przekonać rząd o niebezpieczeństwie. Przyparty do muru premier Gladstone wysyła z odsieczą wojska brytyjskie. 00:15 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło De Revolutionibus zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - OSTATNI LOT PORUCZNIKA URBANA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Na mapie dramatów polskiego, lotniczego września jest pod Grudziądzem miejsce szczególne, zaznaczone trzema krzyżami, gdzie niemal jednocześnie polegli piloci myśliwscy ze 141. toruńskiej eskadry. Dziś zajmiemy się losami jednego z nich, porucznika Władysława Urbana, poszukując też pozostałości po samolocie PZL 11 w miejscowości Rogóźno. 01:55 SENSACJE XX WIEKU - LUKA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Znaczenie pracy wywiadu w czasie działań wojennych Drugiej Wojny Światowej na przykładzie inwazji wojsk alianckich na Normandię, praca wywiadów dwóch największych supermocarstw w latach 50. i 60. Wszystko zaczyna się w chwili, kiedy amerykańscy stratedzy stwierdzili, że Związek Radziecki uzyskał przewagę nuklearną nad USA. Rokowania, które miały doprowadzić do usunięcia groźby globalnego konfliktu zostały zerwane w 1960 r. Co kryło się za tymi działaniami i jakie były rzeczywiste mechanizmy polityki obu państw? 02:25 SENSACJE XX WIEKU - AGONIA Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom. 02:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOTY WYCHODZĄ Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim łodziom podwodnym.