TVP Kultura Poniedziałek, 24.05.2021 09:55 REŻYSERZY - ROBERT WISE 7/10 SEZON 3 (THE DIRECTORS - ROBERT WISE) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku poznajemy twórczość Roberta Wise ' a, twórcy m.in. legendarnych "Dźwięków muzyki" czy "West Side Story". 11:00 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 1/8 Serial historyczny, 68 min, Polska 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Scenografia: Jacek Osadowski Muzyka: Wojciech Głuck Występują: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Janusz Michałowski, Adam Ferency, Krzysztof Wakuliński, Czesław Mroczek, Jan Tomaszewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Grzegorz Wons, Marek Obertyn, Krzysztof Tyniec, Jan Szurmiej i inni "Nigdy nie byłem entuzjastą tzw. filmów historycznych. Zwykle niosą z sobą - przynajmniej tak to u nas praktycznie wygląda - nudę i powierzchowność. Ten historycyzm jest na ogół nużący, bajkowy, nierzeczywisty, jest w tym coś z lektury dla młodzieży. Tymczasem scenariusz Józefa Hena o ostatnich latach panowania Jagiełły i ostatnim jego małżeństwie wydał mi się bardzo nęcący, rzecz bowiem została potraktowana nie tylko historycznie - choć faktom i realiom nie można nic zarzucić - lecz bardziej po ludzku. Jagiełło przedstawiony jest jako człowiek obdarzony ogromnym talentem politycznym, ujmujący, bogaty charakterologicznie, o wielkiej inteligencji, poczuciu humoru, chytrości, a przede wszystkim jako człowiek z wyobraźnią, która pozwoliłaby zbudować dynastię" - tak w jednym z wywiadów Gustaw Holoubek "tłumaczył się" z przyjęcia głównej roli w serialu "Królewskie sny". Intuicja doświadczonego aktora nie omyliła go i tym razem. Historyczny fresk Grzegorza Warchoła spotkał się z uznaniem w oczach widzów i krytyki. Znaleźli się nawet tacy, którzy porównywali sposób "przekładu" historii na widowisko dramatyczne do dzieł samego Szekspira. Podkreślano udane współistnienie dziejowych realiów i prawdy o ludzkich uczuciach, zmaganiach z losem. Znakomite kreacje aktorskie tchnęły w podręcznikowych bohaterów autentyczne życie. Bryluje pośród nich oczywiście król Jagiełło z maestrią grany przez Holoubka. Aktor ukazał swego bohatera z godnością i ciepłym humorem. Nigdy nie utożsamił się z nim do końca. Pokazując działania Jagiełły, ukazywał także skomplikowany splot motywacji, które go do nich skłoniły. Akcja serialu rozpoczyna się po śmierci drugiej żony Władysława Jagiełły. Podobnie jak z poprzednią nie miał z nią syna. Bez potomka zaś nie można myśleć o założeniu dynastii. Książę Witold - brat Jagiełły - postanawia ożenić go ze swą wychowanicą - księżniczką holszańską. Nie jest to wszakże jedyna oferta. Różne stronnictwa polityczne próbują bowiem pozyskać potężnego monarchę, podsuwając mu własne kandydatki. 12:15 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 2 Serial historyczny, 68 min, 8 odc. , TVP 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Scenografia: Jacek Osadowski Muzyka: Wojciech Głuck Występują: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Janusz Michałowski, Adam Ferency, Krzysztof Wakuliński, Czesław Mroczek, Jan Tomaszewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Grzegorz Wons, Marek Obertyn, Krzysztof Tyniec, Jan Szurmiej i inni Król Władysław Jagiełło otrzymuje wiadomość, że Czesi pobili Zygmunta Luksemburczyka, jego małżeństwo z Ofką nie może więc dojść do skutku. Pozostaje kandydatura Sonki. Zbyszko Oleśnicki zostaje wysłany do Wilna, aby lepiej poznać ewentualną narzeczoną. Zbyszko jest gościnnie podejmowany w Trokach. Witold liczy na to, że Sonka jako polska królowa może oddać nieocenione usługi Litwie. Oględziny księżniczki odbywają się w łaźni, Zbyszko jest zachwycony. Późniejsza rozmowa podczas uczty utwierdza go w przekonanium, że Sonka jest odpowiednią żoną dla Jagiełły. Tymczasem na Wawel przybywa legat papieski Zeno, który ma rozstrzygnąć, kto jest winien pogarszającym się stosunkom Korony z Krzyżakami i donieść o tym papieżowi. Jagiełło rusza do Nowogrodu, nie mogąc doczekać się chwili poznania Sonki. Ślub odbywa się w Sandomierzu, gdzie czeka już Zeno. Wojna z Krzyżakami jest nieunikniona. 13:35 MÓJ DZIWNY STARSZY BRAT Film animowany, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Julia Orlik Scenariusz: Julia Orlik Muzyka: Bartłomiej Orlik Wykonawcy: Anna Stela, Jan Jurkowski, Dorota Ptaszek, Zbigniew Błażejewski Krótki film animowany. Film o relacji między młodą dążącą do sukcesu zawodowego kobietą a jej ekscentrycznym bratem. (źródło: filmpolski.pl) 13:50 DOKUMENT Film animowany, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Marcin Podolec Scenariusz: Marcin Podolec Zdjęcia: Marcin Podolec Muzyka: Wiktoria Nowak Portret ojca, którego dzieci opuściły rodzinny dom. 14:10 NIEDZIELA Z... TWÓRCZOŚCIĄ LUDOWĄ Dysk./wywiad/debata, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz: Natalia Banaczek Wykonawcy: Agata Konarska (prowadząca) Muzyka ludowa jest jednym z najstarszych przejawów kultury duchowej każdej grupy etnicznej. W polskiej muzyce ludowej odnajdujemy podobieństwa do muzyki ludowej innych krajów słowiańskich: Czech, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Rosji. Na wsi tworzono własne melodie, przekazywane drogą zapamiętywania, a nie zapisu nutowego. Rodzimy folklor, kultura i muzyka tradycyjna od pewnego czasu przeżywa w naszym kraju prawdziwy renesans. Ludowa muzyka, stroje, tańce, rękodzieło są dziś inspiracją, a także źródłem poznania naszej tradycji. W kolejnym odcinku "Niedzieli z..." prowadząca Agata Konarska rozmawia z zaproszonymi do studia gośćmi o twórczości ludowej. 14:55 CHAPLIN NA BALI (CHAPLIN IN BALI) Film dokumentalny, 52 min, Belgia, 2017 Reżyseria: Raphal Millet Scenariusz: Raphal Millet W 1932 roku Charlie Chaplin przeżywał długi i głęboki twórczy kryzys. Razem z żoną i bratem uciekł od trosk, wybierając się w wielomiesięczną podróż na Bali - w poszukiwaniu siebie oraz by znaleźć artystyczne odmłodzenie i nowe inspiracje. Po powrocie z tej wyprawy nakręcił swoje największe filmy dźwiękowe. Dokument po raz pierwszy w historii pokazuje zmontowane materiały z tej niezwykłej podróży Chaplina, ukazując nieznany rozdział z życia geniusza kina. To przyjemne zanurzenie się w przeszłości. Co najważniejsze, wyprawa na Bali pomogła twórcy pozbyć się swojego lęku przed dźwiękiem. W nowym filmie - "Modern Times" nie tylko mówi, ale także śpiewa! (źródło: planeteplus.pl) 16:05 JUTRO BĘDZIE NIEBO Film obyczajowy, 74 min, Polska, 2000 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Marszewski Zdjęcia: Wojciech Todorow Muzyka: Jerzy Mazzol Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Aleksandra Hamkało, Ryszard Ronczewski, Henryk Talar, Janusz Chabior, Rostislav Kuba Jednym z głównych impulsów stworzenia scenariusza byli aktorzy - "to jest napisane specjalne dla nich, dla obdarzonych naturalnymi, wielkimi talentami Krzysztofa Pieczyńskiego i Oli Hamkało", przyznał reżyser. Pierwszy fabularny film Jarosława Marszewskiego zdobył już kilka nagród - w 2001 r. na FPFF w Gdyni Krzysztof Pieczyński otrzymał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską, w Koszalinie na KSF "Młodzi i Film" obraz wyróżniono nagrodą dziennikarzy, w bieżącym roku młody reżyser dostał nagrodę za debiut na MFF w Setubal w Portugalii. Wrocławianin Jarosław Marszewski studiował w słynnej praskiej Akademii Filmowej FAMU i w szkole katowickiej, reżyserował filmy krótkometrażowe, reklamy, teledyski, dokumenty i widowiska telewizyjne, asystował przy filmach m. in. Wiesława Saniewskiego i Marka Piestraka. "Jutro będzie niebo" sam reżyser określił jako "metafizyczne road movie". Kręcony w pięknych plenerach Kotliny Kłodzkiej, w okolicach Sobótki i Dzierżoniowa, szybko (w dwa tygodnie) i tanio (budżet ok. 1, 5 mln zł), rodzimy "film drogi" rzeczywiście nawiązuje do tego gatunku, chociaż chodzi tu raczej o "wędrówkę duszy od samotności ku wolności". Jak zauważył Krzysztof Pieczyński, film przypomina klimatem czeskie kino lub dobre polskie filmy z lat 60. To bardzo intymna, subtelna i kameralna opowieść o 40 - letnim "chłopaku", który poznał 12 - letnią "kobietę". On to drobny przemytnik z polsko - czesko - niemieckiego pogranicza. Kiedyś miał żonę, córkę, własny sklep i mieszkanie, ale firma splajtowała, stracił dom i rodzinę, zadłużył się i wciąż nie jest w stanie spłacić starych długów. Ona, uciekinierka z pozbawionego miłości domu, wskazuje zagubionemu w życiu mężczyźnie inną drogę. Niezwykłą dziewczynkę, która "ma moc przekonywania wszystkich do wszystkiego", zagrała 12 - letnia Ola Hamkało, odtwórczyni głównej roli w filmie Marka Piestraka "Odlotowe wakacje". Dziewczynka wędruje środkiem szosy, krętej i prawie pustej. Szuka psa. Mężczyzna wiozący skrzynki wódki tanio zakupionej po czeskiej stronie spieszy się, by jak najszybciej towar sprzedać z zyskiem w Niemczech i jeszcze dziś oddać kolejną ratę długu sprzed lat. Chwila nieuwagi - i potrącony pies zostaje martwy na środku drogi. Dziewczynka spokojnie, lecz stanowczo domaga się, żeby psa godnie pochować w miejscu przez nią wskazanym. Przemierzają szmat drogi, mężczyzna stopniowo traci cierpliwość. Zostawia małą na przystanku PKS, załatwia własne sprawy. Otrzymane od niemieckiego handlowca banknoty ukrywa w fotelu kierowcy. Wraca po dziwną pasażerkę, znów szukają miejsca pochówku, które - jak twierdzi dziewczynka - zadowoli jej psa. Właściwie, prostuje właścicielka, pies tylko "trochę był mój, trochę bardziej swój, a najbardziej niczyj". Między mężczyzną i dzieckiem zawiązuje się szczególna więź. Oboje należą do gatunku "najbardziej niczyich", ale dziewczynka wydaje się dużo bardziej zaradna życiowo. To ona ratuje z opresji kierowcę, gdy policjant z patrolu zadaje zbyt dużo trudnych pytań, ona wciąż sprytnie wymyka się obławie, mimo trwającej akcji poszukiwania "uprowadzonej". Wreszcie, po pogrzebaniu psa, podróżnicy się rozstają. Wkrótce mężczyzna odkrywa, że zniknęły pieniądze ze schowka. Rozpoczyna poszukiwanie uciekinierki, nie przeczuwając, jakie niespodzianki jeszcze mu zgotuje. 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - PLUTON (PLATOON) Dramat wojenny, 115 min, USA 1986 Scenariusz i reżyseria: Oliver Stone Zdjęcia: Robert Richardson Muzyka: Samuel Barber Występują: Charlie Sheen, Tom Berenger, Willem Dafoe, Forest Whitaker, Francesco Quinn, John C. McGinley, Richard Edson, Kevin Dillon, Reggie Johnson, Keith David, Johnny Depp, David Neidorf, Oliver Stone i inni Zrealizowane bardzo skromnymi środkami (6, 5 miliona dolarów) dzieło Olivera Stone'a odniosło olbrzymi sukces komercyjny i artystyczny (wpływy z dystrybucji przekroczyły 120 milionów). Krytyka uznała "Pluton" za jeden z najbardziej realistycznych wojennych filmów w historii kina. Akademia Filmowa wprost obsypała go Oscarami, wręczając słynne statuetki za najlepszy film, reżyserię, montaż i dźwięk. Ponadto nominacje przypadły w udziale aktorom Willemowi Dafoe i Tomowi Berengerowi oraz scenarzyście i autorowi zdjęć. Oliver Stone został również uhonorowany Złotymi Globami (za film i reżyserię) oraz Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie. "Pluton" jest autobiograficznym filmem reżysera, który brał udział w wojnie wietnamskiej. 21-letni młodzieniec wyruszył do Wietnamu, jako ochotnik, uznając swą decyzję za patriotyczny obowiązek. Gotów był nawet umrzeć za swój kraj, jak powiedział w jednym z wywiadów. Kiedy po kilkunastu miesiącach służby wrócił do domu, nie mógł znaleźć sobie miejsca. Był wstrząśnięty bezsensem wojny i obojętnością ludzi wobec wietnamskiego koszmaru. Włóczył się, zmieniał pracę, trafił nawet do więzienia za narkotyki (skończyło się na szczęście na niewielkim wyroku). Po ukończeniu kursu filmowego w Nowym Jorku (jego profesorem był Martin Scorsese) zaczął pisać scenariusze, jednak długo nie otrzymywał żadnej oferty. Zniechęcony pierwszymi niepowodzeniami podjął pracę taksówkarza, próbował też innych zawodów. Scenariusz do "Plutonu" napisał w lipcu 1976 roku, jednak nikt nie podjął się jego realizacji, uznając go za zbyt pesymistyczny i brutalny. Stone zawarł w nim osobiste wspomnienia oraz straszliwe przeżycia i obserwacje. Dopiero po dziesięciu latach udało mu się zgromadzić dostateczne fundusze. Zdjęcia kręcono na Filipinach w ciągu zaledwie 54 dni. Zanim jednak przystąpiono do realizacji, aktorzy zostali poddani ciężkiej próbie. Pod okiem Dale'a Dye, przeniesionego do rezerwy kapitana marines, przeszli 14-dniowe szkolenie w filipińskiej dżungli, w spartańskich warunkach, bez hoteli, samochodów i normalnych posiłków. "Pluton" rozpoczyna się sceną, w której w Wietnamie na polowym lotnisku lądują młodzi, niedoświadczeni żołnierze. Wśród nich jest bohater filmu (odtwarzający samego Stone'a), 18-letni ochotnik Chris Taylor (Charlie Sheen), który rzucił wszystko, by walczyć w Wietnamie. Już pierwsze zetknięcie z wojną wywołuje u nowicjusza wstrząs. Na lądowisku mija innych żołnierzy powracających do kraju w plastikowych workach. 22:40 PANORAMA KINA POLSKIEGO - FUGA Dramat psychologiczny, 98 min, Polska 2018 Reżyseria: Agnieszka Smoczyńska Scenariusz: Gabriela Muskała Aktorzy: Gabriela Muskała, Łukasz Simlat, Małgorzata Buczkowska, Piotr Skiba, Halina Rasiakówna, Zbigniew Waleryś Bohaterka filmu, Alicja, cierpi na tytułową fugę, chorobę skutkującą amnezją. Nie pamięta nawet swoich najbliższych, ani żadnych wydarzeń z przeszłości, czy nazw przedmiotów. Prawdopodobnie ostatnie dwa lata spędziła w Warszawie, ale gdzie mieszkała przedtem? Kobieta trafia pod opieką medyczną psychiatry, Michała. Jej przypadek zostaje przedstawiony w programie telewizyjnym o zaginionych. Wtedy do studia dzwoni starszy mężczyzna, który twierdzi, że jest jej ojcem, a rzekoma Alicja naprawdę nazywa się Kinga Słowik. Przed zaginięciem wiodła normalne rodzinne życie. Mieszkała we Wrocławiu z mężem Krzysztofem i synem Danielem. Kiedy po dwóch latach wraca do domu rodziców, wszyscy wierzą, że szybko odzyska równowagę psychiczną i przede wszystkim pamięć. Ale ona wciąż nie rozpoznaje członków swojej rodziny, uważa ich za obcych ludzi i do tego czuje się zagrożona. Drażni ją imię Kinga, woli używać imienia Alicja. Wobec rzekomych krewnych, którzy próbują wyciągnąć do niej rękę, staje się agresywna. W końcu wyznaje swemu psychiatrze Michałowi, że jest nieszczęśliwa i wolałaby trafić do więzienia. W terapii nie pomaga nawet fakt, że opuszcza rodziców i wprowadza się do domu, gdzie kiedyś mieszkała z mężem oraz z synem. I to własnie z Danielem udaje jej się nawiązać bliższe relacje, jednak wciąż jest wystraszona i myśli tylko o tym, żeby uciec stąd jak najszybciej. Tymczasem wychodzą na jaw okoliczności jej nagłego zniknięcia. Okazuje się, że przed dwoma laty uległa wypadkowi samochodowemu, jechała wtedy z rodziną. 02:30 ŻELAZNA KLASYKA - PODWÓJNE ŻYCIE WERONIKI (DOUBLE VIE DE VERONIQUE) Dramat psychologiczny, 93 min, Francja/Polska, 1991 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Zbigniew Preisner Wykonawcy: Anna Gornostaj, Jacek Ostaszewski, Wielka Orkiestra Symfoniczna PRiTV w Katowicach, Chór Filharmonii Śląskiej w Katowicach Aktorzy: Irene Jacob, Philippe Volter, Anna Gronostaj, Halina Gryglaszewska, Jerzy Gudejko, Kalina Jędrusik, Aleksander Bardini, Władysław Kowalski, Janusz Sterniński, Jacek Wójcicki, Sandrine Dumas, Jerzy Gudejko, Janusz Sterniński, Louis Ducreux, Claude Claude "Podwójne życie Weroniki" weszło na polskie ekrany opromienione sukcesem odniesionym na festiwalu w Cannes w 1991 r. , gdzie Irene Jacob otrzymała nagrodę za najlepszą rolę żeńską, a film - typowany przez dłuższy czas do Złotej Palmy - uhonorowano ostatecznie nagrodami FIPRESCI oraz jury ekumenicznego. We Francji, gdzie miał swoją premierę, odniósł także duży sukces kasowy, plasując się na 12. miejscu na liście frekwencji, zaraz za widowiskowymi produkcjami hollywoodzkimi. W programie canneńskiego festiwalu przedstawiono "Podwójne życie Weroniki" jako "prawdziwą i poruszającą love story. To opowieść o życiu, które kończy się, aby znaleźć dalszy ciąg w innym ciele i duszy" - pisano. Kieślowski dotyka w swym filmie tych sfer życia, które są poza zasięgiem jakichkolwiek miar i kryteriów racjonalnych. Wciąga nas w sferę metafizyki, która wpływa na nasze postępowanie. Dlatego nie zastanawiamy się, czy to możliwe, by żyły na świecie dwie identycznie wyglądające dziewczyny o tym samym imieniu, jedna w Polsce, druga we Francji, w dodatku urodzone tego samego dnia i odkrywające w sobie takie same zdolności. By los pierwszej był ostrzeżeniem dla drugiej i by ta druga - nic nie wiedząc o pierwszej - korygowała swoje postępowanie dzięki tym ostrzeżeniom, docierającym do niej w tajemniczy, niedający się wyjaśnić sposób. "Podwójne życie Weroniki" to - jak zauważali krytycy - także ładna historia miłosna. Prosta, czysto zarysowana, inteligentna. "Cały flirt polega tu na budowaniu rebusów w nadziei, że partnerka je zauważy i rozwiąże. Mężczyzna zdobywa tu, lecz w taki sposób, by nie urazić ambicji wybranki. Kobiecie z kolei pozostawia się Możliwość wyboru". Istotny walor filmu stanowi także jego uroda plastyczna, wspaniałe, utrzymane w tonacji sepii zdjęcia Sławomira Idziaka oraz piękna, oryginalna muzyka Zbigniewa Preisnera. 20 - letnia Polka Weronika mieszka w małym miasteczku, śpiewa w chórze, jest zakochana w Antku, ma kłopoty z sercem. Nęka ją stale dziwne przeczucie, że istnieje ktoś, z kim jest dziwnie spokrewniona. Dziewczyna przyjeżdża do Krakowa, gdzie mieszka jej ciotka. Bierze udział w przesłuchaniach i próbach chóru, zostaje dopuszczona do konkursu śpiewaczego. Podczas manifestacji na krakowskim rynku Weronika spostrzega w autokarze wiozącym francuskich turystów dziewczynę, która wygląda identycznie jak ona. Nie dochodzi między nimi do spotkania, Francuzka odjeżdża fotografując manifestantów. Weronika wygrywa konkurs, ale gdy występuje po raz pierwszy w filharmonii, jej śpiew nagle się urywa, dziewczyna umiera na scenie na atak serca. W tym samym czasie mieszkająca w Clermont - Ferrand Veronique, nauczycielka muzyki, zaczyna odczuwać irracjonalną stratę jakiejś bliskiej osoby. W szkole, gdzie pracuje, poznaje Alexandre'a, lalkarza, który jest także autorem kilku książek dla dzieci. Dziewczyna odbiera tajemnicze telefony, a potem serię przesyłek - sygnałów od kogoś, kto pragnie nawiązać z nią kontakt. Podąża ich śladem do Paryża, gdzie odkrywa, że ich nadawcą był Alexandre. 04:15 FRANK LLOYD WRIGHT I ARCHITEKTURA ORGANICZNA (FRANK LLOYD WRIGHT: THE MAN WHO BUILT AMERICA) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ian Michael Jones Architekt Jonathan Adams przemierza Stany Zjednoczone Ameryki, odkrywając prace Franka Lloyda Wrighta, jednego z największych architektów Ameryki. W filmie oprócz jego twórczości, poznajemy także niezwykłą historię prywatnego życia wybitnego projektanta.