TVP Kultura Wtorek, 25.05.2021 09:30 JUTRO BĘDZIE NIEBO Film obyczajowy, 74 min, Polska, 2000 Reżyseria: Jarosław Marszewski Scenariusz: Jarosław Marszewski Zdjęcia: Wojciech Todorow Muzyka: Jerzy Mazzol Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Aleksandra Hamkało, Ryszard Ronczewski, Henryk Talar, Janusz Chabior, Rostislav Kuba Jednym z głównych impulsów stworzenia scenariusza byli aktorzy - "to jest napisane specjalne dla nich, dla obdarzonych naturalnymi, wielkimi talentami Krzysztofa Pieczyńskiego i Oli Hamkało", przyznał reżyser. Pierwszy fabularny film Jarosława Marszewskiego zdobył już kilka nagród - w 2001 r. na FPFF w Gdyni Krzysztof Pieczyński otrzymał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską, w Koszalinie na KSF "Młodzi i Film" obraz wyróżniono nagrodą dziennikarzy, w bieżącym roku młody reżyser dostał nagrodę za debiut na MFF w Setubal w Portugalii. Wrocławianin Jarosław Marszewski studiował w słynnej praskiej Akademii Filmowej FAMU i w szkole katowickiej, reżyserował filmy krótkometrażowe, reklamy, teledyski, dokumenty i widowiska telewizyjne, asystował przy filmach m. in. Wiesława Saniewskiego i Marka Piestraka. "Jutro będzie niebo" sam reżyser określił jako "metafizyczne road movie". Kręcony w pięknych plenerach Kotliny Kłodzkiej, w okolicach Sobótki i Dzierżoniowa, szybko (w dwa tygodnie) i tanio (budżet ok. 1, 5 mln zł), rodzimy "film drogi" rzeczywiście nawiązuje do tego gatunku, chociaż chodzi tu raczej o "wędrówkę duszy od samotności ku wolności". Jak zauważył Krzysztof Pieczyński, film przypomina klimatem czeskie kino lub dobre polskie filmy z lat 60. To bardzo intymna, subtelna i kameralna opowieść o 40 - letnim "chłopaku", który poznał 12 - letnią "kobietę". On to drobny przemytnik z polsko - czesko - niemieckiego pogranicza. Kiedyś miał żonę, córkę, własny sklep i mieszkanie, ale firma splajtowała, stracił dom i rodzinę, zadłużył się i wciąż nie jest w stanie spłacić starych długów. Ona, uciekinierka z pozbawionego miłości domu, wskazuje zagubionemu w życiu mężczyźnie inną drogę. Niezwykłą dziewczynkę, która "ma moc przekonywania wszystkich do wszystkiego", zagrała 12 - letnia Ola Hamkało, odtwórczyni głównej roli w filmie Marka Piestraka "Odlotowe wakacje". Dziewczynka wędruje środkiem szosy, krętej i prawie pustej. Szuka psa. Mężczyzna wiozący skrzynki wódki tanio zakupionej po czeskiej stronie spieszy się, by jak najszybciej towar sprzedać z zyskiem w Niemczech i jeszcze dziś oddać kolejną ratę długu sprzed lat. Chwila nieuwagi - i potrącony pies zostaje martwy na środku drogi. Dziewczynka spokojnie, lecz stanowczo domaga się, żeby psa godnie pochować w miejscu przez nią wskazanym. Przemierzają szmat drogi, mężczyzna stopniowo traci cierpliwość. Zostawia małą na przystanku PKS, załatwia własne sprawy. Otrzymane od niemieckiego handlowca banknoty ukrywa w fotelu kierowcy. Wraca po dziwną pasażerkę, znów szukają miejsca pochówku, które - jak twierdzi dziewczynka - zadowoli jej psa. Właściwie, prostuje właścicielka, pies tylko "trochę był mój, trochę bardziej swój, a najbardziej niczyj". Między mężczyzną i dzieckiem zawiązuje się szczególna więź. Oboje należą do gatunku "najbardziej niczyich", ale dziewczynka wydaje się dużo bardziej zaradna życiowo. To ona ratuje z opresji kierowcę, gdy policjant z patrolu zadaje zbyt dużo trudnych pytań, ona wciąż sprytnie wymyka się obławie, mimo trwającej akcji poszukiwania "uprowadzonej". Wreszcie, po pogrzebaniu psa, podróżnicy się rozstają. Wkrótce mężczyzna odkrywa, że zniknęły pieniądze ze schowka. Rozpoczyna poszukiwanie uciekinierki, nie przeczuwając, jakie niespodzianki jeszcze mu zgotuje. 11:00 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 3/8 Serial historyczny, 61 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Aktorzy: Marek Obertyn, Janusz Michałowski, Paweł Nowisz, Krzysztof Tyniec, Renata Zarębska, Halina Rasiakówna, Gustaw Holoubek, Adam Ferency, Jerzy Tkaczyk, Jan Janga-Tomaszewski, Grzegorz Wons Król wyrusza na wyprawę przeciwko Krzyżakom, pozostawiając na Wawelu młodą żonę. Niestety, stosunki Sonki z Jadwigą, córką Jagiełły, wciąż są bardzo napięte. Na Wawelu bawi również książę niemiecki Fryderyk, który ma w przyszłości zostać mężem Jadwigi. Po wygranej bitwie z Krzyżakami Jagiełło otrzymuje w darze od Witolda młodą brankę, jedną z wielu kobiet, które dostały się do niewoli. Na rozkaz króla wszystkie mają być odwiezione przez Nienasza do Warszawy. Na Wawelu cały dwór świętuje zwycięstwo. Podczas balu Sonka spędza wiele czasu z rycerzem Hińczą z Rogowa. Obserwuje ich rycerz Jan Strasz, człowiek zły i zawistny. 12:10 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 4/8 Serial historyczny, 70 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Aktorzy: Janusz Michałowski, Paweł Nowisz, Krzysztof Tyniec, Renata Zarębska, Halina Rasiakówna, Gustaw Holoubek, Adam Ferency, Marek Obertyn, Jerzy Tkaczyk, Jan Janga-Tomaszewski, Grzegorz Wons Bracia Władysław, Witold i Korybut Świdrygiełło radzą nad ewentualnym udzieleniem pomocy husytom. Jagiełło jest temu przeciwny, jednak Korybut rusza do Czech. Witold odwiedza Sonkę, ponownie nakłania ją, by stała się orędowniczką spraw Litwy w Koronie, jednak bezskutecznie. Do Krakowa przybywają wysłannicy Zygmunta Luksemburczyka, trwają przygotowania do wizyty cesarza w Polsce i do koronacji Sonki. Jadwiga, której ojciec obiecał koronę Polski, jest rozgoryczona. Strasz donosi królowi o zażyłości łączącej jego młodą żonę z rycerzem Hińczą. 15:05 PATHE KONTRA GAUMONT (CHARLES PATHE & LEON GAUMONT, DEUX PRETENDANTS POUR UN EMPIRE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Reżyseria: Gaelle Royer, Emmanuelle Nobecourt Podczas gdy bracia Lumiere i Georges Melies stworzyli świat kina, dwóch innych ludzi - Charles Pathe i Leon Gaumont stworzyli branżę kina taką, jaką znamy dziś. Ci dwaj dowcipni przedsiębiorcy zmienili kino z rozrywki na targach, w masowe medium. Dokument przedstawia historię ich przyjaźni i narodziny branży filmowej. 16:10 IKARIA XB - 1 (IKARIE XB - 1) Film science fiction, 83 min, Czechosłowacja, 1963 Reżyseria: Jindich Polk Scenariusz: Jindich Polk Zdjęcia: Saa Railov Muzyka: Zdenk Lika Aktorzy: Zdenk Štpnek, Frantiek Smolk, Dana Medick, Irena Karkov, Radovan Lukavsk Statek kosmiczny, przewożący kolonistów na nową planetę, napotyka na swej drodze liczne problemy: najpierw spotkanie z opuszczonym obcym statkiem kosmicznym, później awaria komputerów na pokładzie i konflikt załogi z pasażerami statku. 17:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RYSZARD KARCZYKOWSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuc - Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do krainy dzieciństwa i młodości zabiera nas wybitny tenor, Ryszard Karczykowski. 20:00 SALZBURG FESTIVAL 2020: ELEKTRA (SALZBURG FESTIVAL 2020: ELEKTRA) Film muzyczny, opera, 119 min, Austria, 2020 Reżyseria: Krzysztof Warlikowski Wykonawcy: Franz Welser - Most, Wiener Philharmoniker, Wiener Staatsopernchor, Ausrine Stundyte, Asmik Grigorian, Michael Laurenz, Derek Welton "Elektra" Richarda Straussa wystawiona przez Krzysztofa Warlikowskiego na otwarcie 100. edycji słynnego Festiwalu w Salzburgu. 01:30 MŁODA POLSKA - 60 KILO NICZEGO Dramat, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Domalewski Scenariusz: Piotr Domalewski Zdjęcia: Barsztosz Swiniarski Aktorzy: Grzegorz Damięcki, Andrzej Grabowski, Tomasz Schuchardt Zimny poranek w odkrywkowej kopalni kruszców. Krzysztof zaczyna swój pierwszy dzień pracy na stanowisku kierownika. Żeby przetrwać w środowisku pracowników fizycznych, do którego wyraźnie nie pasuje, zamierza trzymać dyscyplinę twardą ręką. Jednak nieoczekiwany wypadek, którego ofiarą staje się jeden z pracowników, wystawi zasady moralne Krzysztofa na ostateczną próbę. Bohater zrozumie, że łatwo być stanowczym w sprzyjających okolicznościach, jednak trudno przeciwstawić się złu, kiedy konsekwencje mogą być dla nas dramatyczne. (Źródło: www.studiomunka.pl) 02:10 DZIEŃ WIELKIEJ RYBY Film obyczajowy, 70 min, Polska 1996 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Barański Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Henryk Kuźniak Wykonawcy: Jan Peszek, Jan Wieczorkowski, Joanna Brodzik, Beata Tyszkiewicz, Marek Walczewski, Leszek Zduń, Władysław Kowalski, Artur Barciś, Anna Majcher, Jan Frycz, Roman Kłosowski, Bogusław Sochnacki, Aleksandra Woźniak i inni Zgodnie z pierwotnym zamysłem reżysera "Dzień wielkiej ryby" miał nosić tytuł "Po latach". Miał też być filmem "o przemijaniu i o tym, co trwa, czyli o uczuciu, które pozostaje na zawsze własnością zakochanych, mimo mijających lat". W końcowej fazie realizacji tytuł się zmienił, nie zmieniła się zaś treść. Zgodnie z duchem prozy Kornela Filipowicza, na podstawie której powstał scenariusz, utwór Barańskiego pozostał poruszającym zapisem daremności ludzkich wysiłków w celu zatrzymania biegu czasu i oszukania natury. Ta ostatnia bowiem, a zwłaszcza świat przyrody, pejzaż "intensywnie wkracza w życie ludzi, w ich psychikę". Słowa Barańskiego znajdują odzwierciedlenie w filmie. Jan, mężczyzna w średnim wieku, po trzydziestu latach nieobecności przyjeżdża do miasteczka, w którym niegdyś bywał częstym gościem. Jako zapalony wędkarz wpadał tutaj na ryby. Teraz również przyjechał z wędkarskim ekwipunkiem, lecz to nie nadzieja udanego połowu sprawiła, że wrócił. Trzydzieści lat temu poznał tutaj Irenę - dziewczynę, która mogła odmienić jego życie. On jednak nie pozwolił na to. Dlaczego rozbił ich i tak kruchy związek? Nieśmiałość? Lęk przed wielką miłością? Brak doświadczenia w zdobywaniu kobiety? Miał przecież tylko osiemnaście lat, ale miał też i wzajemność Ireny. Więc dlaczego? Teraz, po latach Jan wie, że Irena mogła być najważniejszą osobą w jego życiu. Wie również, że już nigdy nią nie będzie. W odruchu buntu przeciwko nieubłagalności przemijania podejmuje wysiłek przekraczający jego siły. Niczym daleki krewny słynnego bohatera opowiadania Hemingwaya, łapie na wędkę ogromną rybę. Jej wydobycie na brzeg graniczy z cudem. Mężczyzna jednak nie zamierza zrezygnować. 03:30 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - PLUTON (PLATOON) Dramat wojenny, 115 min, USA 1986 Scenariusz i reżyseria: Oliver Stone Zdjęcia: Robert Richardson Muzyka: Samuel Barber Występują: Charlie Sheen, Tom Berenger, Willem Dafoe, Forest Whitaker, Francesco Quinn, John C. McGinley, Richard Edson, Kevin Dillon, Reggie Johnson, Keith David, Johnny Depp, David Neidorf, Oliver Stone i inni Zrealizowane bardzo skromnymi środkami (6, 5 miliona dolarów) dzieło Olivera Stone'a odniosło olbrzymi sukces komercyjny i artystyczny (wpływy z dystrybucji przekroczyły 120 milionów). Krytyka uznała "Pluton" za jeden z najbardziej realistycznych wojennych filmów w historii kina. Akademia Filmowa wprost obsypała go Oscarami, wręczając słynne statuetki za najlepszy film, reżyserię, montaż i dźwięk. Ponadto nominacje przypadły w udziale aktorom Willemowi Dafoe i Tomowi Berengerowi oraz scenarzyście i autorowi zdjęć. Oliver Stone został również uhonorowany Złotymi Globami (za film i reżyserię) oraz Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie. "Pluton" jest autobiograficznym filmem reżysera, który brał udział w wojnie wietnamskiej. 21-letni młodzieniec wyruszył do Wietnamu, jako ochotnik, uznając swą decyzję za patriotyczny obowiązek. Gotów był nawet umrzeć za swój kraj, jak powiedział w jednym z wywiadów. Kiedy po kilkunastu miesiącach służby wrócił do domu, nie mógł znaleźć sobie miejsca. Był wstrząśnięty bezsensem wojny i obojętnością ludzi wobec wietnamskiego koszmaru. Włóczył się, zmieniał pracę, trafił nawet do więzienia za narkotyki (skończyło się na szczęście na niewielkim wyroku). Po ukończeniu kursu filmowego w Nowym Jorku (jego profesorem był Martin Scorsese) zaczął pisać scenariusze, jednak długo nie otrzymywał żadnej oferty. Zniechęcony pierwszymi niepowodzeniami podjął pracę taksówkarza, próbował też innych zawodów. Scenariusz do "Plutonu" napisał w lipcu 1976 roku, jednak nikt nie podjął się jego realizacji, uznając go za zbyt pesymistyczny i brutalny. Stone zawarł w nim osobiste wspomnienia oraz straszliwe przeżycia i obserwacje. Dopiero po dziesięciu latach udało mu się zgromadzić dostateczne fundusze. Zdjęcia kręcono na Filipinach w ciągu zaledwie 54 dni. Zanim jednak przystąpiono do realizacji, aktorzy zostali poddani ciężkiej próbie. Pod okiem Dale'a Dye, przeniesionego do rezerwy kapitana marines, przeszli 14-dniowe szkolenie w filipińskiej dżungli, w spartańskich warunkach, bez hoteli, samochodów i normalnych posiłków. "Pluton" rozpoczyna się sceną, w której w Wietnamie na polowym lotnisku lądują młodzi, niedoświadczeni żołnierze. Wśród nich jest bohater filmu (odtwarzający samego Stone'a), 18-letni ochotnik Chris Taylor (Charlie Sheen), który rzucił wszystko, by walczyć w Wietnamie. Już pierwsze zetknięcie z wojną wywołuje u nowicjusza wstrząs. Na lądowisku mija innych żołnierzy powracających do kraju w plastikowych workach.