TVP Historia Wtorek, 01.06.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 01 CZERWCA. ODC. 580 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1908 - wprowadzono sygnał SOS; 1938 - pojawił się komiksowy bohater Superman; 1946 - pierwszy numer miesięcznika Znak; 1988 - we Wrocławiu odbył się wielki marsz krasnoludków, prześmiewcza inicjatywa "Pomarańczowej Alternatywy"; 07:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 20/24 Serial historyczno - sensacyjny, 55 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Piotr Grabowski, Witold Dębicki, Piotr Konieczyński, Marta Klubowicz Różycka, Stanisław Jaskułka, Zbigniew Buczkowski, Marian Glinka, Dariusz Jakubowski, Jan Monczka, Mirosław Kowalczyk Admirał Canaris żąda informacji o stanie floty polskiej i rozmieszczeniu wojska na Oksywiu. Radca Voraczek dostarcza Relkemu listę potencjalnych informatorów. Wybór pada na kolejarza Mamela, który ma znajomego w Sztabie Marynarki. Obserwacja kolejarza prowadzona przez Niemców pozwala ustalić Relkemu i Voraczkowi, że w ich siatce nastąpił przeciek. Mamel regularnie odwiedza mieszkanie Ewy Leber pracującej w sztabie niemieckiego dowództwa. Kolejarz jest niewątpliwie łącznikiem między Ewą a polskim wywiadem, któremu dziewczyna dostarcza informacji z dowództwa. Voraczek oraz jego agenci aresztują Ewę i przygotowują zasadzkę na kolejarza. Zatrzymany przez Niemców Mamel zgadza się z nimi współpracować. Ma nadal udawać łącznika Ewy, aresztowanej w sekrecie. Czarek dostaje od niej kartkę z prośbą o szybkie spotkanie, ale brak na kartce umówionych znaków wzbudza jego nieufność. Jedzie do Królewca, lecz pójście do mieszkania Ewy zleca bagażowemu, który chętnie zarobi parę marek. Sam w przebraniu obserwuje, jak agenci Voraczka wyprowadzają jego posłańca od Ewy. Podwójny agent "Hubert" informuje Czarka, że Mamel pracuje dla Niemców i jest przez ich agentów pilnie strzeżony. By go zatrzymać, Polacy organizują misterną akcję, która kończy się powodzeniem. Z Berlina nadchodzi wiadomość, że aresztowany Georg otrzymał wyrok dożywocia, natomiast Benita i Renata - obywatelki niemieckie - karę śmierci. 08:30 BOGUMIŁ KOBIELA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1979 Wykonawcy: Marcin Sławiński, Jerzy Szczotkowski Aktorzy: Bogumił Kobiela Program dokumentalny poświęcony wybitnemu aktorowi Bogumiłowi Kobieli. 09:25 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki. 10:20 BYŁEM WSZĘDZIE. OLGIERD BUDREWICZ Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2013 Reżyseria: Artur Mościcki Scenariusz: Artur Mościcki Olgierd Budrewicz był jednym z niewielu ludzi, którzy łączyli ze sobą epoki odległe w świadomości młodego pokolenia o całe lata świetlne: świat przedwojennej warszawskiej inteligencji, bohaterów Powstania Warszawskiego, lata terroru stalinowskiego i odbudowy stolicy i wreszcie czas podróży - odkrywania świata przez człowieka, który, jak mówi tytuł jednej z jego 79 książek, "był wszędzie". Podróżnik epoki dziennikarstwa, w którym nie powielało się na papierze kolejnych wypisów internetowych, a każda z setek podróży była przygodą, przeżywaniem prawdziwych dziennikarskich i ludzkich wzruszeń. Pokazywał, czym może i powinien być świat za horyzontem, świat, w który ruszamy, jak sam mówił, po to, by spotkać drugiego człowieka. Taka z pozoru oczywista myśl przekazywana w niezliczonych opowieściach wielkiego podróżnika ma szczególną wartość. Budrewicz próbuje odpowiedzieć na pytanie dlaczego "navigare necesse est" - dlaczego "musimy żeglować" i pokazuje, czym naprawdę może być podróż. To bardzo ważne przesłanie w czasach, gdy wylot na antypody to już właściwie często tylko sprawa decyzji finansowej, gdy przywozimy w walizkach kolejny powielany stereotyp tamtych światów. Sam mówił o sobie, że jest "dziennikarskim schizofrenikiem". I rzeczywiście, jego ogromną pasją była Warszawa, jej kultura, obyczaje, codzienność i echa historii, której sam był przecież bohaterem. Ta nieustanna warszawska przygoda Budrewicza, te powroty ze świata wprost na Targówek i powstańczy Żoliborz to dowód na to, że na całym świecie szukał ciągle samego siebie i bardzo często najłatwiej odnajdywał właściwy trop w tym, co jest najbliżej, z czym wiązały się jego codzienne wzruszenia... Cały życiorys twórczy Budrewicza związany jest z Warszawą. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego (zgrupowanie Żmija, obwód Żywiciel), w stopniu kaprala podchorążego. Współredagował powstańcze pismo "Dziennik Radiowy 22. Obwodu AK". Pracował jako początkujący reporter w działach miejskich "Tygodnika Warszawskiego" (1945 - 1947) i "Wieczoru Warszawy" (1946 - 1947). Współpracował z pismami "Stolica" i "Przegląd Kulturalny" Jest autorem najsłynniejszej chyba książki varsavianistycznej "Bedeker warszawski" i autorem opracowań historii 20 najsłynniejszych rodów warszawskich. Film jest opowieścią o podróżniku, który "był wszędzie" właściwie po to, żeby najbardziej być "tu i teraz". W książce "Byłem wszędzie" Budrewicz pisze: "Co do Warszawy, to jestem tu zakotwiczony na zawsze. Zachwyty bulgocą mi nieraz w gardle, gdzie zderzają się z irytacją i złością. Jak trudno jest kochać to miasto!" W jego twórczości śledzić będziemy obsesyjne czasami powroty do stolicy - tak jak wtedy, gdy pisząc o Terremoto w Peru - ma od razu przed oczami obrazy powojennej Warszawy. To wszystko, na czym polegał jego sposób odkrywania świata, co chciał nam przekazać, znajdziemy w jego opowieściach zarówno kierowanych wprost do widza, jak i tych, które przeplatają się we wspomnieniach rodziny, przyjaciół i znajomych. Bardzo istotny jest także wątek dotyczący najgłębiej wiążących autora z Warszawą przeżyć okupacyjnych i powstańczych. 11:15 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 8. ZŁOTO Magazyn, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Złoto nieprzerwanie od starożytności przyciąga uwagę ludzi. Jest też wciąż bardzo popularną formą lokowania pieniędzy. Pierwsze monety na świecie powstawały z naturalnego stopu złota i srebra, czyli elektrum, a później ze złota. Złoto fascynowało nie tylko szlachetnością. Jest cenne, bo możliwości jego pozyskiwania są ograniczone. Przez wiele wieków było zastrzeżone dla władców. Wykonywano z niego nie tylko monety, ale też sztabki, biżuterię i cenne przedmioty. Współcześnie złoto ma wiele mniej prestiżowych zastosowań - choćby w elektronice. Poprzez swoją małą podatność na sytuację ekonomiczną na świecie pozostaje pewną lokatą kapitału zarówno dla drobnych inwestorów, jak i dla dużych graczy. W tym odcinku "Czasu pieniądza" przypomnimy utworzone w XIX wieku pojęcie Gold Coin Standard oznaczające system, który opierał się na zobowiązaniu emitenta waluty w danym państwie do swobodnej wymiany środków płatniczych na zmagazynowane w banku centralnym złoto. Dowiemy się, jakie czynniki spowodowały odejście od tego systemu oraz jaka jest współczesnie rola złota w gospodarce i systemach finansowych. 12:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 14 (S. II ODC. 1) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Piotr Starzak Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Maria Dębska, Katrin Buhring, Marek Ślosarski, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czerwińska, Dariusz Majchrzak, This Maag, Joanna Balas Marysia jest przesłuchiwana na Szucha. Nie chce wyjawić prawdziwego nazwiska. Niemiec katuje ją, a następnie druzgocze dłoń dziewczyny przyciskiem do papieru. Pobita Marysia trafia do celi na Pawiaku. Ranna Irka przebywa w domu Grudzińskiego na folwarku. Stefan podczas rozmowy z dziewczyną znów zauważa chłopaka, który twierdzi, że nie jest Kamilem, lecz Filipem Sroką. Leokadia i inne uwięzione kobiety starają się pomóc Marysi w cierpieniu. Leokadia podpowiada Marysi, że musi zaufać lekarzom, wtedy otrzyma pomoc. Za jego pośrednictwem Marysia przekazuje informację o swoim położeniu. W kryjówce konspiracyjnej Konstanty z Zoją, głodni i wyczerpani czekają na Marysię. Z odsieczą przybywa Ewka, która znajduje schronienie dla rodziny Marysi w domu Nawrota. Margarette przejmuje prowadzenie agenta Rudolfa. Niemka na własną rękę poszukuje Alicji Janiak. Po kolejnym drastycznym przesłuchaniu Leokadia usiłuje popełnić samobójstwo, połykając truciznę. Marysia wzywa pomoc. Kobietę udaje się odratować. Filip Sroka zostaje przyprowadzony na folwark Grudzińskiego. Nie rozumie, czemu biorą go za Kamila Brodzkiego. Okazuje się, że podczas bombardowania został ciężko ranny. Uratowano go, ale stracił pamięć. Ewka organizuje akcję mającą na celu wydostanie Marysi. Angażuje w nią dawnych przyjaciół z przestępczego półświatka. Dzięki pomocy lekarzy obie kobiety Marysia i Leokadia zostają wywiezione ze szpitala. 13:10 OPOWIEŚCI RODOWICZÓW Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jolanta Kessler - Chojecka, Małgorzata Rodowicz Scenariusz: Jolanta Kessler Chojecka, Malgorzata Rodowicz To jest historia ludzi, którzy walczyli o niepodległą Polskę. Takich jak na przykład Jan Rodowicz Anoda, uczestnik Akcji pod Arsenałem, członek batalionu Zośka. Film jest opowieścią historyczną. Z tego tytułu w warstwie wizualnej wykorzystano archiwa filmowe i ikonografię z okresu II wojny światowej, Powstania Warszawskiego i okresu stalinowskiego. Ponadto rodzina Rodowiczów posiada imponujące archiwum własne, na które składają się zdjęcia, obrazy, książki napisane przez członków rodziny, albumy, filmy i inne artefakty, które uświetnią narrację. Część spuścizny rodziny została przekazana do Ossolineum. Zdjęcia współczesne, kręcone w dawnych miejscach akcji, przybliżają ten stosunkowo odległy czas i wiążą go z dzisiejszym życiem, podkreślają kontynuację pokoleń i wagę historii dla współczesnego widza. Całość ułożona jest w stylu opowieści rodzinnej, toteż zdjęcia ze spotkania rodzinnego wyznaczają ramy konstrukcyjne filmu. Ponadto swoją rolę ma narrator, który umiejscawia wydarzenia w kontekście historycznym. Dodatkowym zabiegiem reżyserskim jest uwypuklenie najmłodszego (prawie) pokolenia rodziny, w osobie Mateusza, który uczestniczy w spotkaniu rodzinnym i prowadzi widza po Warszawie/Zalesiu - w różne miejsca, związane z losami różnych postaci. Jego wypowiedź rzuca może trochę inne światło na wydarzenia: ukazuje ich wpływ na młode pokolenie i daje spojrzenie na czas przeszły bliskie współczesnej widowni. I właśnie Mateusz, w końcowej sekwencji, zada nam pytanie, czy nasza opowieść to czas przeszły dokonany? Czy niedokonany, wciąż się dziejący. 14:15 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - GRIMALDI. WŁADCY MONAKO (THE GRIMALDIS) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Historia władców najmniejszego księstwa Europy Monaco, z udziałem suwerennego księcia - Alberta II. Rodzina Grimaldi rządzi tu od ponad 700 lat. W połowie XIX wieku Monaco zyskało międzynarodową sławę dzięki utworzeniu kasyna w Monte Carlo, co uratowało rodzinę od bankructwa. Ale historia tego miejsca kojarzy się także z osobą pięknej hollywoodzkiej gwiazdy filmowej Grace Kelly, która poślubiła władcę Monaco, stając się księżną Monaco. Ten znakomicie zrealizowany film, to fascynująca historia znanego miejsca i mało znanych losów rodziny Grimaldi. 15:55 TAJEMNICE, ZAMKI I PODZIEMIA - WOJNA O ŚLĄSK - NIEZNANA HISTORIA Reportaż, 11 min, Polska, 2006 Program historyczny. Tym razem opowiadamy o wojnach śląskich. Jedną z ważniejszych bitew była bitwa pod Lutynią, która otworzyła Fryderykowi drogę do Wrocławia. 16:35 MARZYCIELE - MISTRZ JAN MATEJKO Dysk./wywiad/debata, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Jan Matejko to jeden z najwybitniejszych malarzy europejskich drugiej połowy XIX wieku. Jego obrazy zdobywały najwyższe wyróżnienia na wystawach w Paryżu, Wiedniu, Berlinie. Malarstwo Matejki pełniło szczególną rolę wobec Polaków pozbawionych w tamtych czasach swojego państwa. Ogromne powierzchnie obrazów ukazujące dawną wielkość Rzeczypospolitej i chwałę jej oręża wywoływały fascynację szerokich mas publiczności, budząc wiarę w odrodzenie niepodległej ojczyzny. Matejko stał się kolejnym wieszczem narodowym, przemawiając obrazem. W programie zapraszamy do Krakowa, gdzie artysta urodził się, tworzył i zmarł. Rozmowy o marzycielu Matejce odbywają się w jego domu przy ul. Floriańskiej. Przewodnik prowadzi nas do miejsc, które stały się inspiracją dla niezwykłej sztuki Mistrza Jana. 17:10 PAMIĘTNY ROK 1989 CZ. 1 Film dokumentalny, 56 min, Polska, 1990 Scenariusz: Ireneusz Engler, Andrzej Zajączkowski Zdjęcia: Jacek Petrycki Film dokumentalny ukazujący najważniejsze wydarzenia, jakie miały miejsce w Polsce w roku 1989 - upadek komunizmu, nowe wybory. 18:50 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 21/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Piotr Krukowski, Maciej Dobaniewicz, Maria Probosz, Andrzej Staszczyk, January Brunow, Maciej Orłoś, Maciej Robakiewicz, Andrzej Konic, Gustaw Lutkiewicz, Tomasz Budyta, Bohdana Majda Rok 1937. W Świnoujściu Niemcy planują budowę ośrodka do badań nad nową bronią rakietową. Materiałów dostarcza bytomska huta, a odpowiedzialnością za terminowe wykonanie konstrukcji stalowych wysyłanych do Swinemunde zostaje obarczony inspektor Kriegsmarine Alex Radisch. Macket, informator Czarka, przekazuje mu wiadomości o działalności Radischa. Czarek postanawia zdobyć dokumenty dotyczące nowej broni. Na jego polecenie agentka Hilda bez trudu uwodzi Aleksa i spędza z nim noc. Niebawem Polacy mają zdjęcia kompromitujące Radischa oraz fotokopie tajnych dokumentów z jego teczki. Zawierają one wykaz fabryk na Penemunde. Z informacji, jakie zdobył Czarek, wynika że przodkowie Radischa pochodzili z Wielkopolski, on sam Polaków darzy sympatią, a w Szamotułach mieszka jego kuzyn Robert Walter. Czarek odnajduje Roberta i proponuje mu pracę dla polskiego wywiadu, co wiązałoby się z wyjazdem do Berlina i nawiązaniem kontaktu z Aleksem. Zdjęciami szantażuje Radischa, który też przystaje na współpracę. Dwaj kuzyni działają w Berlinie bardzo sprawnie. Wkrótce wywiadowi polskiemu wiadomo, że Swinemunde jest tylko zapleczem dla tajnego ośrodka badań, jaki powstaje w głębi wyspy, w Penemunde. Ma nim kierować dr Riedel, naukowiec z instytutu prof. Wanderaw Jenie. Czarek odnajduje swojego kolegę Rajmunda, który robił doktorat u prof. Wandera, i prosi go o nawiązanie kontaktów ze znajomymi niemieckimi naukowcami. 21:05 SAYONARA (SAYONARA) Film obyczajowy, 141 min, USA 1957 Reżyseria: Joshua Logan Scenariusz: Paul Osborn Aktorzy: Marlon Brando, Patricia Owens, James Garner, Martha Scott, Miiko Taka, Miyoshi Umeki, Red Buttons, Ricardo Montalban, Kent Smith, Reiko Kuba, Soo Yong Melodramat nagrodzony czterema Oscarami: dla drugoplanowego aktora Reda Buttonsa, aktorki drugoplanowej Miyoshi Umeki oraz za dźwięk i scenografię. Nominacje do nagrody: za najlepszy film, reżyserię oraz dla aktora pierwszoplanowego Marlona Brando. "Sayonara" to adaptacja powieści wydanej pod tym samym tytułem w 1954 r. amerykańskiego pisarza Jamesa Michenera (1907 - 1997). Film porusza drażliwy temat trudnych stosunków amerykańsko - japońskich po II wojnie światowej. To historia pilotów Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, asów myśliwskich, którzy brali udział wojnie koreańskiej 1950 - 1953. Głównym bohaterem jest syn amerykańskiego generała, major Lloyd Gruver (w tej roli Marlon Brando), stacjonujący w bazie sił powietrznych na wyspie Honsiu, w pobliżu Kobe w Japonii. Doświadczony pilot walczący w wojnie koreańskiej trafił tu za sprawą generała Webstera, ojca swej narzeczonej Eileen. Przed Gruverem rysuje się świetlana przyszłość, jest młody, zdolny, cieszy się sympatią i poparciem swego przełożonego Webstera. Atmosfera w podbitej przez Amerykanów Japonii nie jest jednak najlepsza, zarówno stacjonujące tu obce wojska, jak i miejscowa ludność, wszyscy są narażeni na falę uprzedzeń i nienawiści. Jeden z najlepszych pilotów Joe Kelly wkrótce zamierza poślubić Japonkę Katsumi, mimo wyraźnej dezaprobaty swoich wojskowych zwierzchników. Przeciwko temu małżeństwu jest także Gruver. Dochodzi między nim a przyszłym panem młodym do ostrej wymiany zdań. W końcu jednak Lloyd przeprasza za swoje zachowanie i zgadza się nawet zostać drużbą na ślubie kolegi. Niespodziewanie Gruver również zakochuje się w Japonce, artystce Hana - ogi, którą poznał dzięki Katsumi. Uświadamia sobie, że dopiero teraz jest naprawdę szczęśliwy. Postanawia więc iść za głosem serca i walczyć o swoją miłość, choć zdaje sobie sprawę, jakie czekają go trudności. Jedną decyzją może przekreślić całą swoją wojskową karierę. 23:40 DOKTOR FREMONT NA TROPIE (WORLD WAR I UNDER THE MICROSCOPE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Franois Meplon Kiedy lekarz sądowy zostaje wezwany, żeby zbadać ludzkie szczątki, zwykle mamy do czynienia ze sprawą kryminalną. Ale nie w Verdun we Francji, gdzie takie przypadki należą do rutynowych. Rutynowych, ale jednak niezwykłych. Doktor Bruno Fremont, który od ponad trzydziestu lat pracuje w miejskim szpitalu, wie, czego się w takich sytuacjach spodziewać: najprawdopodobniej znaleziono szczątki żołnierza z czasów pierwszej wojny światowej i trzeba go zidentyfikować. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 219 ŁOWY NA GRUBEGO ZWIERZA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Łowy na grubego zwierza" Dziś w drodze na południe minęliśmy Rzeszów, by zachwycić się widokami z przedpola Karpat. Przed nami wioska Czudec. Wypatrujemy tu śladu po dawnym potoku zasilającym młyn. Jesteśmy tu po to, by pomóc wydobyć z tego miejsca zabytkowe silniki, które lata temu zasilały młyn. Jeśli się to uda, trafią one do Muzeum Silników Stacjonarnych w Konieczkowej, stworzonego przez przyjaciela naszego programu, Grzegorza Smelę. Ta akcja to wyraz naszego podziwu dla dzieł polskich inżynierów i techników. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KURSK CZ. 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego bitwie o Kursk. 02:00 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki.