TVP Historia Piątek, 04.06.2021 Zmiany z dnia 01.06.2021 w stosunku do raportu z dnia 19.05.2021 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:25 ZAGINIONE SKARBY - ZAGINIONY RĘKOPIS "MAZURKA DĄBROWSKIEGO" Film animowany, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki Zaginiony rękopis Mazurka Dąbrowskiego. Jakie były wojenne losy rękopisu Pieśni Legionów sporządzonego dłonią Józefa Wybickiego? Dwie historyczne wersje, które weryfikują powojenne poszukiwania Jana Nowaka Jeziorańskiego i Radia Wolna Europa. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:30 POLSKIE 100 LAT - ROK 1989, CZYLI DRUGI CUD NAD WISŁĄ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Wraz z objęciem władzy w Związku Radzieckim przez Michaiła Gorbaczowa, w latach 1985 - 86, zaczęły zachodzić głębokie zmiany. Główny nurt "Solidarności" z Lechem Wałęsą opowiadał się za osiągnięciem porozumienia z władzą PZPR. W 1988 roku w maju i sierpniu Polskę ogarnęła fala strajków. Głównym ośrodkiem "Solidarności" stał się powołany w grudniu 1988 roku ponadstuosobowy Komitet Obywatelski. Obrady w Magdalence miały doprowadzić do "okrągłego stołu". Dla strony solidarnościowej zasadniczą wartością były wolne wybory. Obrady Okrągłego Stołu toczyły się w Pałacu Namiestnikowskim przez dwa miesiące. 4 czerwca odbyły się wybory, które zakończyły się miażdżącym zwycięstwem "Solidarności". (dodano pozycję programową) 20:00 TEATR HISTORII - PRACOWNIA KRAWIECKA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) Treść "Pracowni krawieckiej" jest mocno zanurzona we francuskiej XX - wiecznej historii, podejmuje nie tylko temat winy za Holocaust, ale także próby jej wyparcia przez społeczność zamieszkującą nad Sekwaną. Sztuka zrodziła się z doświadczeń rodzinnych autora, przede wszystkim historii jego ojca, paryskiego krawca deportowanego do obozu zagłady. Ciekawym zabiegiem literackim Grumberga jest umieszczenie akcji przedstawienia już po wojnie, w roku 1945, w tytułowej pracowni. Wczesnym rankiem, jak co dzień, do pracy przychodzą kobiety, żona właściciela przedstawia im nową koleżankę. Już niedługo okaże się, że jest to francuska Żydówka, wciąż wierząca w powrót swojego męża wywiezionego do obozu. Dramat francuskiego dramatopisarza i autora scenariuszy, m.in. do "Małej apokalipsy" Costy - Gavrasa na podstawie powieści Tadeusza Konwickiego i "Pociągu do wolności" Sebastiena Gralla, przede wszystkim w bardzo intymny sposób opowiada o Zagładzie. Między błahymi, zwykłymi rozmowami szwaczek wciąż unosi się widmo zbrodni na Żydach, dokonanych podczas II wojny światowej. Holocaust dotyczy nie tylko jednej z pracownic, naznaczony jego wpływem jest także właściciel pracowni, zmuszony do ukrywania się przez całą wojnę. Sztuka w wierzchniej warstwie opowiada o trudnej rzeczywistości powojennej biedy, w której niełatwo ułożyć sobie na nowo życie, ale w głębi dotyka niezabliźnionych ran zadanych przez ludobójstwo. Sprawy francuskiej kolaboracji z czasów II wojny światowej w polskim teatrze nie są prawie w ogóle poruszane. Nowatorskim zabiegiem narracyjnym dramatu jest ukazanie zwykłego, codziennego życia, w tle którego subtelnie przemycane są wątki zawiązane z Zagładą. Paradoksalnie właśnie taka konstrukcja sztuki mocno uwypukla próby wymazania niewygodnych faktów z francuskiej zbiorowej pamięci. Uwidacznia się to chociażby w banalnym z pozoru fakcie wpisywania francuskich adresów jako miejsca śmierci Żydów wywiezionych do obozów. Zupełnie, jak gdyby nikt nie wsadził ich do bydlęcych wagonów, nie zamordował i nie spalił, natomiast zmarli zwykłą śmiercią. Sztuka wyraziście wpisuje się w tematykę historycznych rozliczeń związanych z Zagładą. Jest to szczególnie ciekawe o tyle, że pokazuje często przemilczany kontekst winy Europy Zachodniej, jej udziału w Holokauście, autor przypomina o francuskiej kolaboracji i rządzie Vichy. Spektakl jest też dobrym kontrapunktem dla polskich debat na ten temat, tym bardziej że francuskim intelektualistom nader często zdarzało się rozliczać tzw. polski antysemityzm. Osobnym walorem przestawienia jest podwójna rola Wojciecha Pszoniaka jako reżysera i odtwórcy jednej z postaci dramatu. Wniósł tym samym doświadczenie gry w tym spektaklu na deskach francuskich scen. W doskonałych rolach kobiecych towarzyszą mu m.in. Halina Łabonarska, Edyta Olszówka, Ewa Dałkowska i Maria Ciunelis. Przed spektaklem krótkie wprowadzenie dr. Mikołaja Mirowskiego (Muzeum Historii Polski), gospodarza cyklu "Teatr Historii". (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:50 TU JEST POLSKA, CZYLI ZWROT W KONTYNUACJI Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Nowak Scenariusz: Jarosław Rybicki, Krzysztof Nowak Film dokumentalny obrazujący proces zmian systemu ustrojowego i politycznego w Polsce, w drugiej połowie lat 80. XX wieku. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:50 NOCNA ZMIANA Film dokumentalny, 61 min, Polska, 1994 Scenariusz: Jacek Kurski Dokument poświęcony kulisom odwołania rządu Jana Olszewskiego w czerwcu 1992 roku. W filmie wykorzystano informacje z reportażu "Gorące dni" Wojciecha Ostapowicza oraz materiały archiwalne TAI, nagrania VHS autorstwa Włodzimierza Kuligowskiego (sceny w kuluarach). Jest to filmowa wersja książki Jacka Kurskiego i Piotra Semki z 1993 roku.