TVP Kultura Czwartek, 03.06.2021 08:25 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ I JACEK ZIELIŃSCY Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuc - Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do krainy najmłodszych lata zabierają nas bracia Andrzej i Jacek Zielińscy, popularni muzycy, znani jako "Skaldowie". 09:00 PORA UMIERAĆ Film obyczajowy, 104 min, Polska 2007 Scenariusz i reżyseria: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Włodzimierz Pawlik Aktorzy: Danuta Szaflarska, Krzysztof Globisz, Patrycja Szewczyk, Kamil Bitau, Robert Tomaszewski, Małgorzata Rożniatowska, Witold Kaczanowski, Weronika Karwowska, Kai Schoenhals i inni Tak jak dla 88 - letniej Krystyny Feldman rolą życia okazała się zagrana w wieku 88 lat postać Nikifora, tak starsza od niej o rok Danuta Szaflarska (rocznik 1915) dała brawurowy popis swoich umiejętności aktorskich w filmie "Pora umierać", gdzie wystąpiła już jako dama 92 - letnia, ale wspaniałej formy mógłby jej pozazdrościć niejeden 60 - latek. Jej występ doceniło jury FPFF w Gdyni w 2007 r. , gdzie aktorka zdobyła nagrodę za główną rolę kobiecą (za rolę Anieli otrzymała również Orła - Polską Nagrodę Filmową). Ponadto dziełu Doroty Kędzierzawskiej przyznano też nagrodę za dźwięk, nagrodę dziennikarzy i Złotego Klakiera dla najdłużej oklaskiwanego filmu. Obraz ten doceniono również na festiwalach w Trieście, San Francisco, Leeds i Malmoe oraz na krajowych festiwalach i przeglądach. "Pora umierać" to utrzymana w nostalgicznej, poetyckiej tonacji (jak zresztą wszystkie filmy Doroty Kędzierzawskiej) opowieść o starości, przemijaniu i samotności, o pragnieniu bycia potrzebnym aż do końca, o wierności zasadom i wartościom, które nie powinny ustępować przed naporem nowego tylko dlatego, że to nowe jest silniejsze, bardziej przebojowe, zachłanne. W filmie niewiele się dzieje, ale od wydarzeń i wartkich dialogów ważniejsze są tu nastroje, spojrzenia, gesty. Bohaterka filmu, sędziwa pani Aniela, mieszka z ukochaną suczką Filą w przedwojennej, mocno już nadgryzionej zębem czasu drewnianej willi pod Warszawą, utrzymanej w stylu falenicko - otwockim. Po latach dzielenia obszernego lokum z licznymi, dokwaterowanymi jej lokatorami, wreszcie pozbywa się ostatniego z nich. Znów może się poczuć naprawdę u siebie. Z satysfakcją i dumą właścicielki przechadza się po opustoszałych pomieszczeniach, wierzy, że teraz zacznie nowy etap w życiu. Ale syn Witek, który odwiedza ją od czasu do czasu z wnuczką, otyłą 8 - latką w okularach, nie zamierza spełniać matczynych marzeń o zamieszkaniu z nią z powrotem w rodzinnym domu. Nie ma na to również ochoty ani jego żona Marzenka, która nigdy nie była z teściową w najlepszych stosunkach, ani wnuczka, bardziej zainteresowana otrzymaniem w prezencie babcinego pierścionka niż mieszkaniem w nieciekawym dla niej miejscu. Na domiar złego, staruszkę nachodzą wysłannicy jej nowobogackiego sąsiada, który chętnie odkupiłby atrakcyjną działkę, a drewnianą ruderę po prostu rozebrał, żeby nie zasłaniała mu widoku. Dla Anieli jednak ten dom ma przede wszystkim wartość sentymentalną i nie wyobraża sobie jego sprzedaży: to przecież jej młodość, życie rodzinne, rozliczne pamiątki i wspomnienia. Każdy kąt, każdy sprzęt ma tutaj swoją historię, która jest także jej historią. Staruszka liczy więc, że syn przynajmniej wyperswaduje sąsiadowi próby wywierania na nią nacisków. Zamiast tego odkrywa jednak, że Witek potajemnie, późnym wieczorem, odwiedził wraz z żoną sąsiada, i że to właśnie on, a nie synowa, usiłuje dogadać się z "wrogiem" za plecami matki. Wzburzona nielojalnością i zdradą syna Aniela dochodzi do wniosku, że w takiej sytuacji pora umierać. Odwołuje telefonicznie dalsze wizyty syna, zakrywa kirem lustra, zatrzymuje stary zegar, wkłada czarną suknię, zapala świecę i z różańcem w rękach układa się na łóżku, by czekać na śmierć. Szybko jednak zmienia zdanie. Postanawia działać, biorąc sprawy w swoje ręce. 11:00 MODRZEJEWSKA - WARSZAWA ODC. 5/7 Serial biograficzny, 76 min, Polska 1977 Reżyseria: Jan Łomnicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Piotr Hertel Występują: Krystyna Janda, Maria Chwalibóg, Halina Rowicka, Mariusz Dmochowski, Krzysztof Kolberger, Marek Lewandowski, Bronisław Pawlik, Mieczysław Voit i inni "Amerykańska" - jak na krajowe przyzwyczajenia - autoreklama Heleny przed debiutem w Warszawie budzi zainteresowanie, ale i niechęć. Aktorzy knują intrygi, partnerzy jeden po drugim "chorują" i wycofują się. Helena jednak się nie załamuje. Zjawiła się w stolicy jako odnowicielka polskiego teatru in spe, a to budzi tym większą wrogość. Mimo wszystko Modrzejewska debiutuje rolą Racheli, w której żadna polska aktorka nie znalazła tu jeszcze uznania publiczności. Odnosi wielki sukces. W ciągu paru godzin staje się najpopularniejszą artystką warszawską. Po przedstawieniu Karol Chłapowski, który osobiście zaangażował się w sprawę odzyskania jej syna, informuje żonę, że Zimajer zgodził się oddać dziecko za pewną kwotę. 12:25 CLAUDIA, LA MISTERIOSA (CLAUDIA, LA MISTERIOSA) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Marie - Dominique Montel, Christopher Jones Claudia Cardinale, jedna z największych gwiazd kina włoskiego, W 1993 roku zasiadała w jury konkursu głównego na 46. MFF w Cannes. W 2002 roku na 52. MFF w Berlinie otrzymała Honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt twórczości. Wprawdzie zagrała w kilku filmach amerykańskich, ale pozostaje wierna produkcjom europejskim. Najbardziej znane filmy to: "Rocco i jego bracia", "8 i pół", "Królowe Dzikiego Zachodu", "Ucieczka na Atenę", "Portret rodzinny we wnętrzu", "Lampart", "Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu". 14:50 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. I Film historyczny, przygodowy, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. Zdjęcia były kręcone m. in. w Bieszczadach, w okolicach Białego Boru w województwie koszalińskim, a także w Związku Radzieckim w ruinach XVI - wiecznego grodu tatarskiego oraz w halach łódzkiej wytwórni filmowej. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły. W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli "małego rycerza", aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała. Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz. Uroczysta prapremiera "Pana Wołodyjowskiego" odbyła się 26 marca 1969 roku w Kielcach, a premiera - dwa dni później w Warszawie. Przygotowano 70 kopii filmu, co pozwoliło na szerokie rozpowszechnianie. "Pan Wołodyjowski" bił rekordy popularności i uznawany był podówczas za najbardziej kasową produkcję w historii kina polskiego. 16:15 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. II Film historyczny, przygodowy, 77 min, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Dalszy ciąg przygód pana Michała Wołodyjowskiego. Basię Wołodyjowską porywa zakochany w niej Tatar Azja, syn Tuhaj - Beja. Basia rani go i ucieka, udaje jej się wrócić do Chreptiowa. Wściekły Azja napada na Raszków, zabija dziedzica Nowowiejskiego, a jego córkę - swą dawną miłość - oddaje własnym żołnierzom. Młody Nowowiejski krwawo mści się za śmierć ojca i hańbę siostry. Kiedy Turcy ruszają na Kamieniec Podolski, Wołodyjowski i Ketling wysadzają twierdzę, aby nie oddać jej wrogom. 17:45 RZECZ POLSKA S.II - LOKOMOTYWA PM 36 Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński "Lokomotywa PM 36" była jednym z największych sukcesów polskiego designu w okresie międzywojennym. Ta aerodynamiczna konstrukcja parowozu projektu Kazimierza Zembrzuskiego była częścią inwestycji niepodległego państwa w kolej, która po latach rozbiorów i nierównomiernego rozwoju w poszczególnych częściach ziem polskich, wymagała reformy niezbędnej do scalenia kraju. Nowoczesny projekt zakładał, że pociąg będzie mógł rozpędzić się do prędkości 140 km/h. W 1937 roku w Paryżu podczas Wystawy Światowej, która była symbolicznym pokazem sił europejskich mocarstw w przededniu II Wojny Światowej, lokomotywa otrzymała złoty medal dla najlepszego projektu. Odcinek opowiada o transporcie w międzywojennej Polsce (Czy kolej była luksusem? Kogo było stać na taką podróż?), a zarazem o staraniach niepodległego kraju do bycia postrzeganym jako nowoczesne państwo śmiałych reform gospodarczych. To również historia inżyniera Kazimierza Zembrzuskiego, który po 1948 roku objął Katedrę Budowy Lokomotyw Politechniki Warszawskiej oraz jego naśladowców. Odwiedzimy także bydgoskie zakłady firmy PESA, by pokazać jak dziś wygląda przemysł kolejowy w Polsce. Zastanowimy się, czy pociągi zaczną zastępować podróże samolotem w celu ograniczenia zanieczyszczenia środowiska. 18:00 WILLMANN. OPUS MINOR Reportaż, 14 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Wystawa prac Michaela Leopolda Willmanna pt. "Willmann. Opus minor", jest nawiązaniem do wrocławskiej wystawy "Willmann. Opus magnum (2019 - 2020)". Warszawski "Opus minor" to prezentacja dzieł o mniejszych rozmiarach, ale nie mniejszej wartości. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej zaprezentuje 30 obrazów olejnych oraz rysunki autorstwa Michaela Willmanna, a także grafiki inspirowane jego twórczością. Łącznie na wystawie zostanie pokazanych 53 prac ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Biblioteki Narodowej w Warszawie oraz Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Większość z prezentowych w MAW prac to dzieła o tematyce religijnej (m.in. Pocałunek Józefa, Ucieczka do Egiptu, Rodzina Chrystusa, Miłosierny Samarytanin, Ostatnia Wieczerza), ponadto będzie można zobaczyć portrety, pejzaże i prace o tematyce mitologicznej. Będzie to zatem wystawa różnorodna pod względem treści, jak i technik artystycznych. (źródło: maw.art.pl) 18:30 OBRAZ (LE TABLEAU / THE PAINTING) Film animowany, 76 min, Belgia/Francja, 2011 Reżyseria: Jean - Francois Laguionie Scenariusz: Jean - Francois Laguionie, Anik Leray Wykonawcy: Jessica Monceau, Adrien Larmande, Thierry Jahn Pełnometrażowy film animowany. Nowatorska, poruszająca bajka animowana, w której nieukończone płótno malarskie staje się sceną barwnego konfliktu. W świecie malowidła żyją trzy rodzaje postaci: Gotowce (w pełni narysowane i pokolorowane), Połowiczni (ukończeni tylko po części) i Zarysy (tylko pobieżnie naszkicowani). Gotowce rządzą dopóki jeden z nich, Ramo, nie zakocha się w Claire pochodzącej z niższej sfery Połowicznych. Ramo chce porozmawiać z malarzem, żeby spytać, czy jej portret zostanie kiedykolwiek ukończony. Przepiękna wizualnie podróż budząca do życia obrazy. Każdy obraz jest utrzymany w swym własnym unikalnym stylu, nawiązującym do prac Matisse'a, Pierre'a Bonnarda i Andre Deraina. (opis festiwalowy, źródło: wff.pl) 21:45 WSTĘP DO FILMU - ZGADNIJ, KTO PRZYJDZIE NA OBIAD Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Zgadnij, kto przyjdzie na obiad" w reż. Stanleya Kramera. 23:45 SKĄD SIĘ WZIĘLI BEATLESI? (THE BEATLES: MADE ON MERSEYSIDE) Film dokumentalny, 83 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Alan Byron Fantastyczna czwórka z Liverpoolu wpłynęła na popkulturę jak mało który zespół. Czy Beatlesi swój sukces zawdzięczają wyłącznie szczęściu? Film dokumentalny "The Beatles: Made on Merseyside" odkrywa kulisy ich dojścia do sławy. Dzięki wypowiedziom m.in. Johna Lennona, George ' a Harrisona, Paula McCartneya, Ringo Stara, Pete ' a Besta, Roda Murraya czy Fredy Kelly i archiwalnym nagraniom dowiadujemy się, jak przebiegała droga Beatlesów na sam szczyt i dlaczego trwało to tak długo. 01:25 POŻEGNANIE Z ALASKĄ (LOSING ALASKA) Film dokumentalny, 81 min, Irlandia, 2018 Reżyseria: Tom Burke "W poszukiwaniu Alaski" opowiada historię małej społeczności, która musi mierzyć się z nieuchronnie nadciągającą katastrofą. Od dekad mieszkańcy wiedzieli, że w przyszłości czeka ich niebezpieczeństwo - nieustannie widzą, jak na ich własnych oczach ląd uszczupla się ze wszystkich stron, a poziom wody podnosi się coraz bardziej z roku na rok. Kolejnym budynkom grozi pochłonięcie przez wodę. 02:55 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - DUREŃ (DURAK) Dramat, 115 min, Rosja, 2014 Reżyseria: Jurij Bykow Zdjęcia: Kirill Klepalov Aktorzy: Nina Antyukhova, Sergey Artsybashev, Pyotr Barancheev Film o uczciwym człowieku w nierównym starciu z machiną biurokratyczną. Dima Nikitin pracuje w niedużym miasteczku jako hydraulik. Spośród kolegów wyróżnia go uczciwość i prawość. Pewnej nocy, w cieszącym się złą sławą wiekowym hotelu robotniczym pękają rury. Do czasu przybycia ekipy nic nie zapowiada tragedii. Na miejscu Nikitin odkrywa, że budynek grozi zawaleniem i nie przetrwa nocy. Konieczna jest natychmiastowa ewakuacja. Ponieważ w większości zamieszkują go pijacy i włóczędzy, miejscowi oficjele unikają odpowiedzialności za skomplikowaną logistycznie operację. Osamotniony Dima podejmuje walkę o życie ponad ośmiuset mieszkańców budynku. 05:05 KINO NOCNE - GRANICA Dramat obyczajowy, etiuda, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Bartosz Brzesiński Scenariusz: Bartosz Brzesiński Zdjęcia: Tomasz Ślesicki Aktorzy: Alona Szostak, Cezary Morawski Ukrainka Olga pracuje w Polsce jako opiekunka schorowanego, przykutego do łóżka mężczyzny w średnim wieku. Na Ukrainie zostawiła męża i poważnie chorą córkę, której życie może uratować tylko bardzo kosztowna operacja. Mężczyzna proponuje, że da Oldze pieniądze w zamian za pewną przysługę. (filmpolski.pl)