TVP Historia Czwartek, 01.07.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1818 - urodził się I. F. Semmelweis, prekursor antyseptyki; 1929 - pojawiła się sławna postać z kreskówek - Popeye; 1980 - kolejna podwyżka cen mięsa w PRL; 1991 - koniec Układu Warszawskiego; 07:10 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 18/21 - PIERŚCIENIE Serial przygodowy, 60 min, Polska 1970 Reżyseria: Konrad Nałęcki Scenariusz: Stanisław Wohl, Janusz Przymanowski, Maria Przymanowska Muzyka: Adam Walaciński Aktorzy: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Włodzimierz Press, Wiesław Gołas, Pola Raksa, Małgorzata Niemirska, Witold Pyrkosz, Tadeusz Fijewski, Barbara Krafftówna i inni Załoga "Rudego" zmierza w kierunku Berlina. Gustlik zaręcza się z Honoratą. Narzeczeni chcą być blisko siebie i razem ruszyć do boju. Janek nie zgadza się jednak, by Honorata walczyła z nimi pod Berlinem. Radziecki oddział zabiera świeżo upieczoną narzeczoną do polskiego dowództwa. Józek i Konstanty Szawełłowie planują ucieczkę z wojskowego szpitala. Chcą wziąć udział w bitwie pod Berlinem wraz z załogą "Rudego". W zorganizowaniu ucieczki pomaga im Marusia. Razem z Józkiem i Konstantym uciekają Lidka, młody Łażewski oraz felczer - chorąży Zubryk. Tymczasem załoga czołgu 102 dociera do przedmieść Berlina. Bierze udział w walkach ulicznych wraz z przypadkowo napotkanym oddziałem podchorążego Staśko. Ginie Magneto. Dowództwo przejmuje jego młodszy brat. Polacy docierają do dowódcy i przekazują rozkazy. Niestety, Niemcy skutecznie powstrzymują kolejne ataki Polaków i Rosjan. 08:30 W KOTLE HISTORII - PIERWSZE WYDANIE "PANA TADEUSZA". KUCHNIA I EPOPEJA. Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W tym odcinku prowadzący program Łukasz Modelski zainspirował się pierwszym wydaniem poematu Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz" (ukazał się 28 czerwca 1834 roku w Paryżu. Poznamy przepis na chłodnik litewski na zakwasie chlebowym i zaskakujący przepis na zaparzenie kawy. 09:10 MIŁOSZ Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2013 Reżyseria: Katarzyna Gondek Scenariusz: Andrzej Franaszek, Andrzej Franaszek Zdjęcia: Jarosław Piekarski Wykonawcy: Antoni Miłosz, Agnieszka Kosińska, Renata Gorczyńska, Stefan Chwin, Krzysztof Czyżewski, Tomasz Fiałkowski, Aleksander Fiut, Andrzej Franaszek, Aleksander Schenker, Barbara Toruńczyk, Tomas Venclova, Paul Mottrem, Alessandro Alessandroni, Arthur Wood, Fryderyk Chopin Filmowy portret Czesława Miłosza, polskiego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1980 roku. Dzięki wieloletniej pracy Andrzeja Franaszka - biografa Czesława Miłosza, a zarazem scenarzysty filmu - jest dziś możliwe o wiele pełniejsze niż dotychczas ukazanie długiej i pełnej zakrętów drogi życiowej wielkiego poety, prozaika, eseisty. Archiwa gromadzące materiały związane z pisarzem (Beinecke Library na uniwersytecie Yale w Stanach Zjednoczonych, Archiwum Instytutu Literackiego w Maisons - Laffitte, Archiwum Czesława Miłosza w Krakowie, państwowe i uniwersyteckie archiwa w Wilnie, czy wreszcie zbiory warszawskiego Muzeum Literatury) przynoszą bogactwo listów, dokumentów, rękopisów, zdjęć, pozwalających bardzo dokładnie sportretować poetę. Także w tych momentach jego życiorysu, które były dotąd mało lub w ogóle nieznane, jak młodzieńcza próba samobójcza, niezwykły, bardzo emocjonalny związek z Jarosławem Iwaszkiewiczem, wielka studencka niespełniona miłość, która powracała w jego poezji do końca życia, osobiste napięcia i lęki, które w dużej mierze kierowały jego wyborami życiowymi, młodzieńcze lewicowe, radykalne zaangażowanie polityczne, praca w dyplomacji Polski Ludowej, czy bolesne wydarzenia rodzinne u schyłku lat 70. Bogactwo materiałów pozwoliło stworzyć prawdziwy i zarazem pasjonujący portret, daleki od rocznicowej "laurki". Temu zadaniu ma też służyć podjęcie tych wątków biografii Miłosza, które wzbudzały szczególnie silne kontrowersje, czy też owiane były (zwykle czarną) legendą. Tajemniczy epizod z pobytem w Bukareszcie po wybuchu wojny i przedostaniem się przez Związek Sowiecki do Wilna; przyjęcie tamtejszego dokumentu tożsamości (tzw. litewskiego paszportu) i ewentualne posługiwanie się nim w okupowanej przez Niemców Warszawie; stosunek Miłosza do AK i powstania warszawskiego, a także polskości jako takiej; jego "flirt" z władzami komunistycznymi, gra o wyjazd z Polski, rola "czerwonego dyplomaty", czy wreszcie słynny konflikt ze Zbigniewem Herbertem - wszystkie te punkty zostały potraktowane zarówno jako intelektualny, jak i dramaturgiczny potencjał. 10:25 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 11:20 GENIUSZE I MARZYCIELE. ZYGMUNT PUŁAWSKI - POLSKIE SKRZYDŁA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jarosław Minkowicz Film o największych osiągnięciach polskich pilotów i konstruktorów lotniczych nie musi być nudnym wykładem z historii. Szczególnie, gdy prawie całą historię można oprzeć na romansie zdolnego inżyniera i pięknej malarki. "Polskie skrzydła" to opowieść o zazdrości i namiętności, które z jednej strony okażą się zgubne, ale z drugiej zaowocują rozwojem całego polskiego przemysłu lotniczego na skalę, o jakiej nikt nawet nie śmiał marzyć. Jest piękna kobieta. Są wspaniali mężczyźni i ich maszyny. Podziw tłumów. Namiętność i tragedia. Klęska i nowa nadzieja. Zygmunt Puławski - pilot i inżynier, konstruktor lotniczy. Opracował nowe rozwiązania w lotnictwie: podwozie nożycowe, oryginalny układ skrzydeł nazywany płatem Puławskiego. 12:20 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 35 (SERIA III ODC. 9) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Hanna Węsierska Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Danuta Stenka, Michał Czernecki, Peter Wolf, Mathias Gall, Mickey Hardt, Eryk Kulm, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czerwińska, Paweł Małaszyński, Magdalena Smalara, Marcin Korcz, Robert Gonera Marysia informuje Leokadię o zrabowanych przez Martina Żydom dziełach sztuki. Kobieta oczekuje pomocy dowództwa w ich odzyskaniu. Ewka nawiązuje kontakt z prostytutką Niną, która pomaga jej wejść w rolę kobiety lekkich obyczajów. Ewka, podszywając się pod prostytutkę, ma skontaktować się z Leonem, by pozyskać informacje o Szczęsnym. W gabinecie Martina Marysia porusza temat filmu o Żydach. Prosi, by umożliwił jej zrobienie następnych zdjęć w getcie i obejrzenie kolekcji zarekwirowanych dzieł. W Instytucie Irka otrzymuje od Lipskiej plany techniczne podziemi. Nocą schodzi do piwnic, gdzie nieoczekiwanie przychodzi do niej pracownik instytutu - Olek. Okazuje się, że Lipska poprosiła go, by pomógł Irce. Martin informuje Marysię o dacie planowanego transportu dzieł sztuki z getta. Kobieta ustala z Krukiem plan ich odbicia. Marysia ma prywatny plan związany z transportem, ale wtajemnicza w niego tylko Klarneta. Z dziełami sztuki chce wywieźć z getta także dziewczynkę, którą opiekuje się Andrzej. 13:15 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - TELESKOP. ODC. 1/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Mizelos Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. 14:15 SZLAK NADZIEI - /4/ Reality show, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadzący), Łukasz Nowicki Uczestnicy Szlaku nadziei docierają do Kanionu Szaryńskiego w Kazachstanie. Po nocy spędzonej w tradycyjnym kazachskim obozowisku ekipa wyrusza w trzydniową wędrówkę po górach Tien - szan. Pierwszym celem jest jezioro Kaindy. Za pomoc przy wykopkach miejscowa gospodyni organizuje grupie transport w głąb gór. Ekstremalna podróż ciężarówką i konno na długo pozostaną w pamięci ekipy. Po nocy spędzonej w obozowisku bajkowej scenerii jeziora Kaindy, kolejny dzień wypełnia męcząca wędrówka przez góry. Przez te same góry wiele lat temu przedzierali się żołnierze Andersa i towarzyszący im cywile. Przed snem, mając w perspektywie następną dobę wycieńczającego marszu, uczestnicy otrzymują od Idy niecodzienną propozycję. 16:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY POMNIK ODC. 240 Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki, Ewelina Lachowska Zaginiony pomnik Znajdujemy się w Radomiu, na rozwidleniu dróg kolejowych w kierunku Warszawy. W tym miejscu w roku 1933 rozpoczęto budowę nowej linii kolejowej Radom - Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na pamiątkę tego wydarzenia półtora roku później postawiono tu pomnik. Przetrwał on lata okupacji, jednak na przełomie lat 40. i 50. XX wieku został zniszczony przez komunistów. Miejscowi regionaliści wyszli z inicjatywą, by pomnik powrócił na swoje miejsce. Im więcej uratujemy śladów naszej wspólnej przeszłości, tym bardziej oczywista i łatwa będzie narodowa identyfikacja kolejnych pokoleń Polaków. 16:25 16 MM HISTORII - ZIEMIA OBIECANA Magazyn, 26 min, Polska, 2021 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Wykonawcy: Jacek Tokarczyk (prowadzący) Kolejny odcinek cyklu 16 mm historii opiera się na 12 - minutowym filmie "Ballada o Łodzi" z 1957 roku w reżyserii Stanisława Kokesza. Film ukazuje ciężkie życie codzienne klasy robotniczej w Łodzi w głównych zakładach bawełnianych. Obraz ma charakter propagandowy gloryfikujący postać robotnika i ówczesny system. Nawiązuje też do wydarzeń rewolucji 1905 roku. 17:00 POLSKI EL GRECO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Lata 50. ubiegłego wieku, kiedy w Polsce rozpoczynano prace nad inwentaryzacją zabytków sztuki, przypominały badanie terra incognita. Badacze Instytutu Sztuki zazwyczaj nie mieli zbyt dużego doświadczenia ani materiałów źródłowych, na których mogliby oprzeć swoje wnioski. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska pracę traktowały jak przygodę, na skrzypiących, podrdzewiałych rowerach przemierzały regiony. Kiedy przydzielono im do zbadania Mazowsze, w pierwszej chwili pomyślały, że to kiepski żart, bo ten obszar był uważany przez historyków sztuki za najuboższy na terenie całego kraju. Gdyby nie usposobienie Izabelli Galickiej, która wszystko przyjmowała jako dar od losu, być może nie podjęłyby się prac na tym obszarze. Marzyła im się Małopolska. Mazowsze przywitało je piaskami, błotem, w których ciągle zakopywała się instytutowa nysa. Niekiedy zabytki były nadal zniszczone przez wojnę i nieodremontowane, a czasem zajęte przez nowych lokatorów, którzy nie zdawali sobie sprawy z wartości wyposażenia pałaców czy dworków i niszczyli to, co najcenniejsze. W kościołach nieufni księża doświadczeni przez czasy mrocznego stalinizmu i komunistycznej partii wojującej z klerem niechętnie rozmawiali z przyjezdnymi. Ich wrodzone umiejętności obserwacji ludzkiej natury i oceny z achowań pozwoliły otworzyć niejedne drzwi. Tak było też w Kosowie Lackim. Ksiądz Władysław Stępień, który był tam proboszczem w 1964 roku, widząc zainteresowanie zniszczonym, brudnym obrazem wiszącym w jego prywatnym mieszkaniu, zgodził się go zdjąć ze ściany, by można było dokładnie obejrzeć. Nikt nie miał jeszcze podejrzeń jakiej wartości może to być dzieło. 18:00 NIEZWYKŁE HISTORIE BIAŁO - CZERWONYCH - CHŁOPCY STAMMA Reportaż, 15 min, Polska, 2020 Autor: Krzysztof Miklas Wykonawcy: Krzysztof Miklas (prowadzący) Opowieść o Feliksie Stammie - wyjątkowym trenerze polskich pięściarzy i jego wychowankach. 18:25 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 19/21 - TIERGARTEN Serial przygodowy, 55 min, Polska 1970 Reżyseria: Konrad Nałęcki Scenariusz: Janusz Przymanowski, Maria Przymanowska Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Adam Walaciński Występują: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Włodzimierz Press, Wiesław Gołas, Pola Raksa, Roman Wilhelmi, Małgorzata Niemirska, Barbara Krafftówna, Tadeusz Fijewski, Witold Pyrkosz, Mieczysław Czechowicz, Wiesław Michnikowski i inni Dowództwo polsko - radzieckie opracowuje plan kolejnego ataku na stację berlińskiego metra. Chcą utorować sobie drogę do Reichstagu. "Rudy" wraz z I Dywizją Piechoty toczy walki o zdobycie dworca Tiergarten i bierze udział w bojowym rajdzie do Bramy Brandenburskiej. Jednak niemieckie oddziały przygotowują kontratak i Polacy wpadają w pułapkę. Okrążeni na dachu jednego z budynków, próbują się ratować ucieczką. Zubryk po raz kolejny traci przytomność, ale siedmioosobowy oddział przedziera się pod nieprzyjacielskim ostrzałem. Niestety, ranny wcześniej podchorąży Staśko umiera, ostatecznie cała akcja kończy się niepowodzenien. Mimo klęski Janek nie daje za wygraną. Zamierza zniszczyć niemiecki przyczółek, przeprawiając się czołgiem przez częściowo zalany tunel metra. Jego śmiały plan zostaje zaakceptowany przez dowództwo. Do załogi czołgu dołącza kapitan Pawłow - specjalista od materiałów wybuchowych. Wspólnie z czołgistami przygotowuje "Rudego" do wykonania trudnego zadania. 20:00 PACYFIK W OGNIU - ODC. 2/3 (WWII IN THE PACIFIC) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Trzyczęściowa seria o wojnie na Pacyfiku. Opowiada niezwykłą historię wojny stoczonej na rozległych wodach oceanu, gdzie stosowano nowe formy walki, wykorzystywano myśliwce i bombowce, budowano dla nich pływające pasy startowe. 21:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 38. ZAKON KRZYŻACKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) To był jeden z trzech największych, obok templariuszy i joannitów, zakonów rycerskich, które powstały na fali krucjat XI i XII wieku. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Znany nam wszystkim doskonale jako Zakon krzyżacki. Ich dewizą było: Helfen, Heilen und Wehren, czyli pomagać, leczyć i bronić. A jak było w praktyce? Wydaje nam się, że wiemy. Jednak obraz Krzyżaków, który wynieśliśmy z książki Sienkiewicza, filmu Aleksandra Forda, przedstawień malarzy oraz interpretacji XIX - i XX - wiecznych historyków jest dość stereotypowy i jednowymiarowy. W tym odcinku teleturnieju Giganci historii zmierzymy się z historią zakonu krzyżackiego. 22:30 GOSPODARZ. WŁODZIMIERZ TETMAJER ZNANY I NIEZNANY Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Maciej Mroziewski, Jeremi Grzywa Osoba Tetmajera odgrywała pewną rolę w niektórych rozgrywkach politycznych, a jego popularne wśród ludu nazwisko chętnie wciągano na listy członków organizacji i w skład ich zarządów, by zapewnić sobie poparcie szerszego kręgu społeczeństwa. Ale Włodzimierz Tetmajer też chętnie sam podejmował się obowiązków, szczególnie tych, które nakładało na niego życie na wsi. Został delegatem do Rady Szkolnej i Powiatowej, co zaowocowało założeniem w Bronowiczach straży pożarnej wyposażonej w mundury i sprzęt, co więcej Tetmajer sam ćwiczył strażaków. A gdy został posłem, przyjeżdżali do niego ze swoimi problemami chłopi z całego powiatu. Z początkiem wojny, w 1915 roku napisał manifest do Polaków w Ameryce, wzywając ich do powrotu. W latach wojny Tetmajer zapisał się w pamięci współczesnych, jako gorący patriota. Miał zostać posłem do pierwszego sejmu polskiego, ale ponieważ nie umieszczono go na krakowskiej liście ludowców, tylko na nowotarskiej, wycofał się. W ostatnich latach życia Tetmajer, zniechęcony do polityki wraca do sztuki. Nie przyjął teki ministra kultury i sztuki, którą mu oferowano pod koniec 1920 roku, ale poświęcał dużo czasu działalności kulturalnej, został bowiem prezesem Rady Sztuki w Krakowie. Kilkuletni rozbrat artysty ze sztuką odbił się jednak na jego twórczości, a pomysł, żeby połączyć anegdotę polityczną z malarstwem nie był najlepszy. 23:50 DROGA DO ŚRODKA. KAZIMIERZ KARABASZ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1989 Reżyseria: Dariusz Król Scenariusz: Dariusz Król Zdjęcia: Jerzy Sobociński, Marek Kloska Bohaterem filmu dokumentalnego z cyklu "Polacy" jest Kazimierz Karabasz - reżyser, dokumentalista. W filmie znajdą się wypowiedzi bohatera oraz jego przyjaciół i pracowników, m.in. profesora Jerzego Bossaka i Stanisława Niedbalskiego. Zobaczymy także fragmenty filmów zrealizowanych przez Kazimierza Karabasza: "Gdzie diabeł mówi dobranoc", "Ludzie z pustego obszaru", "Ludzie w drodze", "Muzykanci", "Węzeł". 00:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY POMNIK ODC. 240 Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki, Ewelina Lachowska Zaginiony pomnik Znajdujemy się w Radomiu, na rozwidleniu dróg kolejowych w kierunku Warszawy. W tym miejscu w roku 1933 rozpoczęto budowę nowej linii kolejowej Radom - Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na pamiątkę tego wydarzenia półtora roku później postawiono tu pomnik. Przetrwał on lata okupacji, jednak na przełomie lat 40. i 50. XX wieku został zniszczony przez komunistów. Miejscowi regionaliści wyszli z inicjatywą, by pomnik powrócił na swoje miejsce. Im więcej uratujemy śladów naszej wspólnej przeszłości, tym bardziej oczywista i łatwa będzie narodowa identyfikacja kolejnych pokoleń Polaków. 01:20 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 02:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3 Magazyn, 27 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael.