TVP Historia Sobota, 03.07.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 3 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1608 - założono miasto Quebec; 1806 - pokazano w Londynie pierwsze wyhodowane truskawki; 1977 - wrażenia Mariana Brandysa z lektury bezdebitowego "Zapisu"; 1989 - w Gazecie Wyborczej ukazał się artykuł Adama Michnika "Wasz prezydent, nasz premier"; 07:05 BIBLIA - JEZUS, CZ. 4 (THE BIBLE - JESUS, P. 4) Serial religijny, 46 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1999 Reżyseria: Robert Young Aktorzy: Jeremy Sisto, Jacqueline Bisset, Luca Zingaretti, Debora Messing Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Nocującemu na pustyni Jezusowi śni się wojna światowa, która będzie mieć miejsce niemal dwa tysiące lat później. Po przebudzeniu zastanawia się, dlaczego żołnierze mordowali się wzajemnie z jego imieniem na ustach. 07:55 Z ANDRUSEM PO GALICJI - LEŻAJSK Magazyn, 24 min, Polska, 2015 Leżajsk to miasto słynące z cudów i tajemniczych zdarzeń. O tym przede wszystkim opowiada kolejny film z galicyjskiej serii z Arturem Andrusem w roli głównej. Na zakończenie piosenka o ptakach - klepakach. 08:25 POLSKA I ŚWIAT Z HISTORIĄ W TLE - MOTORYZACJA W KONSPIRACJI Reportaż, 14 min, Polska, 2013 Autor: Andrzej Gładkowski Scenariusz: Maria Wiśnicka, Andrzej Wyrozębski Poruszenie tematu motoryzacji w konspiracji może dziś budzić zdumienie. Jak taka działalność była w ogóle możliwa? Zwłaszcza w sytuacjach, kiedy Polak nie mógł legalnie posiadać własnego samochodu. A jednak... Ciekawych zapraszamy do obejrzenia naszego reportażu. 08:50 JANOSIK - ODC. 7/13 - BECZKA OKOWITY Serial przygodowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Zdjęcia: Stefan Pindelski Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Austriacy wysyłają przeciwko rozbójnikom regularne wojska. Zbójnicy z Janosikiem przechodzą na drugą stronę Tatr, do słowackiej wioski. Tutaj biorą w obronę bitego przez hajduków chłopa, a dowódcę oddziału za karę wrzucają do beczki z okowitą. 09:45 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - W POMIDOROWYM KRÓLESTWIE Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Pomidory do Europy trafiły dopiero po odkryciu Ameryki przez Kolumba i przez wieki traktowane były tylko jako ozdoba stołu. Choć trudno w to uwierzyć, nawet w kuchni włoskiej pomidory pojawiały się dopiero w XIX wieku. Starsi widzowie pamiętają doskonale piosenkę kabaretu Starszych Panów pod tytułem "Addio pomidory". Dziś młodym ludziom trudno zrozumieć, że jeszcze nie tak dawno sezon na to wspaniałe warzywo był krótki i ograniczał się do letnich miesięcy. Współcześnie na stoły trafia ponad 40 gatunków pomidorów, w różnych kolorach, kształtach i wielkościach. Pomidory mamy w sklepach przez okrągły rok, ale i tak najsmaczniejsze są w sezonie. Bo jak twierdzi ekspert, który opowie widzom i Karolowi o pomidorach, najważniejszym czynnikiem wpływającym na smak tego warzywa jest słońce! Zatem jedzmy jak najwięcej pomidorów w sezonie. Karol, wykorzystując różne gatunki pomidorów, przygotuje swoje propozycje. Będą szybkie sałatki, a także pomidory jako dodatek do potraw z mięsa i ryb. 10:25 SZLAK NADZIEI - /4/ Reality show, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadzący), Łukasz Nowicki Uczestnicy Szlaku nadziei docierają do Kanionu Szaryńskiego w Kazachstanie. Po nocy spędzonej w tradycyjnym kazachskim obozowisku ekipa wyrusza w trzydniową wędrówkę po górach Tien - szan. Pierwszym celem jest jezioro Kaindy. Za pomoc przy wykopkach miejscowa gospodyni organizuje grupie transport w głąb gór. Ekstremalna podróż ciężarówką i konno na długo pozostaną w pamięci ekipy. Po nocy spędzonej w obozowisku bajkowej scenerii jeziora Kaindy, kolejny dzień wypełnia męcząca wędrówka przez góry. Przez te same góry wiele lat temu przedzierali się żołnierze Andersa i towarzyszący im cywile. Przed snem, mając w perspektywie następną dobę wycieńczającego marszu, uczestnicy otrzymują od Idy niecodzienną propozycję. 11:20 ŻYCIE UKRYTE W JEZIORZE - BAJKAŁ. LÓD I WODA. ODC. 1/5 (THE SECRET LIFE OF LAKES) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2015 Reżyseria: Alexis De Favitsk Jeziora naszej planety stanowią ogromny i cenny rezerwuar słodkiej wody, z którego ludzkość czerpała przez dziesiątki tysięcy lat. Na ich powstanie wpłynęły warunki klimatyczne i zjawiska geologiczne. Istnieją, dzięki zachowaniu stanu równowagi pomiędzy zasobami wody, które do nich wpływają, a odpływem ich wód do rzek. Chociaż wszystkie jeziora mogą wydawać się podobne, są jednak niezwykle różnorodne. Niektóre są tak głębokie jak oceany. Inne można przekroczyć niemal suchą stopą. Jedne jeziora są niezmienne, podczas gdy inne przychodzą i odchodzą wraz z porami roku. Wszystkie mają jednak wspólną cechę: są domem dla bogatych i różnorodnych form życia w ich głębinach i na ich brzegach. 12:20 BRAZYLIA. HISTORIA NATURALNA. RAJSKIE WYBRZEŻE (WILD BRAZIL) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2014 Reżyseria: Christian Baumeister, Paul Reddish Wybrzeże brazylijskie jest jednym z najbardziej spektakularnych na świecie, choć bardziej znana jest czterokilometrowa plaża Copacabana. Brazylijskie wybrzeże atlantyckie to nie tylko pas suchego piachu. Są tu dziwnie ukształtowane wydmy, dalekie skaliste wysepki i unikalne rafy tropikalne. Płytkie wody to miejsce bogatego, podwodnego świata: pływają w nim humbaki, ośmiornice, mureny, groźne węże i delfinki długoszczękie. Wszystkie te zwierzęta żyją wzdłuż niezwykłego wybrzeża Brazylii. Wybrzeże rozciąga się na blisko 7500 km - od umiarkowanych klimatów południa po tropiki. Linia wybrzeża to dzikie, skaliste brzegi i tropikalne, rajskie plaże. Olbrzymie stada ptaków korzystają z obfitości pokarmu w tych wodach. Wiele z nich leci na żer tysiące kilometrów z Ameryki Północnej. Bekasy potrzebują lagun, by odbudować rezerwy tłuszczu przed długą drogą powrotną do domu. Również szlamniki amerykańskie. Długimi dziobami sięgają w głąb piasku. Migranci mieszają się z tutejszymi rezydentami. Flamingi najpierw przeszukują łapami grząskie podłoże, potem filtrują pożywienie z mętnej wody. Laguna jest tak bogata w pokarm, że flamingi nigdy nie muszą emigrować. To jedyne miejsce w Brazylii, gdzie można je zobaczyć przez okrągły rok. Prawdziwy mistrz wód wybrzeża to fregata wielka, unosi się bez wysiłku na skrzydłach o rozpiętości 2 m. Żywi się rybami bez zamoczenia łap. Fregaty wielkie można napotkać wzdłuż całych 7500 kilometrów brzegu brazylijskiego. Gniazdują na wielu wysepkach, jednak nie na tych wyglądających tak idyllicznie. 32 km od głównego lądu leży Quelmada Grande Wyspa Węży - tuż przy zwrotniku Koziorożca. Wyspa jest domem tysięcy węży żażaraków wyspowych. To jedne z najbardziej jadowitych węży na świecie. Szacuje się, że jest ich 4 tysiące na malutkiej wyspie, jeden wąż przypada na metr kwadratowy. Najbliższy krewny żażaraki wyspowej to wąż żywiący się ssakami. Na wyspie nie ma jednak ssaków, dlatego węże wpełzły na drzewa, by polować na ptaki, co nie jest prostym zadaniem. Ciepłe i płytkie wody są idealne dla raf koralowych, a Abrolhos jest największą i najważniejszą rafą Atlantyku Południowego. Rafa jest unikalna, ponieważ występują tu koralowce, które można znaleźć wyłącznie w Brazylii. Gdy korale rosną, tworzą przedziwne formacje. To pradawne gatunki, które przetrwały jedynie tutaj, odseparowane od pobliskich raf karaibskich. Rafa Abrolhos to dom dla sporej liczby gatunków ryb. Ławice patrolują otwarte wody ponad rafą. Mniejsze ryby wykorzystują szczeliny i zakamarki, by kryć się przed tymi większymi. Humbaki wykorzystują Abrolhos jako miejsce do wychowywania młodych. Ale wyspy te są równie ważne dla fregat wielkich. Samce rywalizują o samice w dziwaczny sposób: nabierają powietrze do płuc i wyglądają jak wielkie, czerwone balony. Samice oceniają samców z góry i wybierają partnerów w locie. Im większe nadęcie i głośniejsze wezwanie, tym samiec jest atrakcyjniejszy. 13:20 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - CO TYDZIEŃ ŚWIĘTO Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W tym odcinku prowadzący program Łukasz Modelski przyrządzi potrawę szabatową, czyli chałę oraz gefilte fish w postaci kulek rybnych w galarecie. 13:50 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 4 KORONACJE Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokazujemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. W kolejnym odcinku cyklu "Tu wszystko jest Polską" prowadzący program Piotr Legutko dyskutuje z zaproszonymi gośćmi na temat roli Wawelu, jaką odegrał jako miejsce koronacyjne władców polskich. Wawel nie był pierwszym miejscem koronacyjnym władców piastowskich. Ale okazał się najistotniejszym. Czy rzeczywiście tak ważne było, gdzie król odbywa ceremonię? Kraków od 1320 r. pozostał stałym miejscem koronacji aż do czasów stanisławowskich. Nawet wówczas, gdy ośrodek polityczny przeniósł się do Warszawy, wzgórze wawelskie podkreślało ciągłość monarchii polskiej od gnieźnieńskich intronizacji po czas elekcji. 14:20 DOM - ODC. 7/25 - ZAŻALENIE DO PANA BOGA Serial obyczajowy, 96 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Przyjazd Łukasza z Kanady burzy spokój Andrzeja i Basi, ich małżeństwo przechodzi poważny kryzys. Inżyniera Talara nie cieszą sukcesy zawodowe, związane z uruchomieniem produkcji nowego samochodu marki Syrena. Przybiera również na sile jego konflikt z ojcem i Leszkiem. Nie znajdując oparcia w rodzinie, Andrzej pozostaje ze swymi kłopotami sam. Nadal jednak wierzy, że odzyska Basię. Inni lokatorzy domu przy ulicy Złotej też mają swoje problemy. Dozorca Popiołek nie może pogodzić się z decyzją syna, który postanowił wstąpić do Milicji Obywatelskiej. Ideowy komunista Jasiński boleje nad śmiercią Stalina. Doktor Lang popada w konflikt z partią, ma kłopoty w pracy. Za to życie prywatne zaczyna układać mu się pomyślniej. Jego przyjaźń z Lidką stopniowo przeradza się w miłość. W małżeństwie Talarów dochodzi do ostatecznego zerwania; Basia obwinia Andrzeja, że przyczynił się do aresztowania Łukasza. 16:10 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - TELESKOP. ODC. 1/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Mizelos Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. 17:10 SPÓR O HISTORIĘ - POLITYKA DYNASTYCZNA JAGIELLONÓW Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Władysław II Jagiełło, pierwszy władca z dynastii Jagiellonów, panował blisko pół wieku. W tym czasie udało mu się stworzyć wielonarodową i wielowyznaniową monarchię, która przetrwała kilka wieków. Jagiellonowie zasiadali na tronach sąsiednich państw, a jagiellońskie córki powinny być pożądanymi partiami w Europie. Jednak Jagiellonowie nie potrafili wykorzystać posiadanych atutów. Przegrali z Habsburgami, którzy wyrośli na główną dynastię w Europie środkowej. Jak do tego doszło? Czy w ogóle można mówić o polityce dynastycznej Jagiellonów? A jeśli tak, to dlaczego była ona nieskuteczna? Polityka dynastyczna, czyli co? W jakim kierunku zmierzali Jagiellonowie? Gdzie widzieli swoje miejsce? Jaką wizję polityki dynastycznej miał Jagiełło? Dopiero w czwartym małżeństwie doczekał się synów - Władysława i Kazimierza; przywileje jedlneńsko - krakowskie - to m.in. w ten sposób zapewnił przejęcie tronu przez Władysława II. Jaką pozycję w tym czasie, rządów Jagiełły, mieli Habsburgowie? Dlaczego Jagiellonowie nie potrafili dobrać żon sobie i swoim synom, które budowałyby dynastię? Walka o tron czeski po śmierci Zygmunta I Luksemburczyka. Dlaczego Jagiellonowie przegrali z Habsburgami? Unia polsko - węgierska 1440 - 1444. Dlaczego Jagiellonowie nie osadzili po śmierci Warneńczyka innego przedstawiciela dynastii i pozwolili Habsburgom przejąć Węgry? Ostatecznie królem Węgier został Władysław Jagiellończyk w 1492 r. Jan Olbracht zasiadł na polskim tronie. Na Litwie władał Aleksander, ich brat. Jagiellonowie władają w tym czasie Polską, Litwą, Czechami i Węgrami. Zjazd w Lewoczy 1494 r. Celem zjazdu było podjęcie decyzji w sprawie Mołdawii, którą starano się zdobyć dla Zygmunta [przyszły Zygmunt I Stary]. Córki Kazimierza Jagiellończyka - za kogo zostają wydane za mąż? Zjazd w Wiedniu 1515 r. Dlaczego Habsburgowie całkowicie pobili Jagiellonów w dziedzinie polityki dynastycznej? Goście: Jarosław Gawron, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego i prof. Konrad Bobiatyński Uniwersytet Warszawski. 17:50 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 16/21 - ŚLAD RĘKAWICZKI Serial kryminalny, 71 min, Polska 1984 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Ewa Florczak, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Mieczysław Janowski, Danuta Kowalska, Henryk Gęsikowski, Andrzej Chrzanowski, Hanna Stankówna, Magdalena Chilmon, Andrzej Szaciłło, Ewa Sudakiewicz W trakcie bójki na dworcu na Mazurach zostają aresztowani dwaj podejrzanie wyglądający osobnicy, Wasyluk i Dyciak. Przewożeni do aresztu zabijają milicjanta i uciekają. W tym samym czasie zostaje zamordowana właścicielka pobliskiego pensjonatu "Viola", w którym okoliczna elita miała wynajęte na stałe pokoje i tam sprowadzała swoje kochanki. I właścicielka, i bywalcy od kilku miesięcy otrzymywali anonimy - grożono im śmiercią. To może być pewien ślad, ale prowadzący śledztwo porucznik Borewicz znajduje jeszcze ciekawszy trop: w piwnicy pensjonatu produkowano złote monety, a kilka z nich znaleziono w radiowozie przy zabitych na Mazurach milicjantach. Borewicz rozbija gang fałszerzy Wasyluka. Jednak to nie oni zabili właścicielkę pensjonatu. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 12. POLSCY GENIUSZE I WYNALAZCY XIX I XX WIEKU Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Polacy, którzy wyprzedzili swoją epokę. Genialni matematycy, fizycy i chemicy. Pionierzy współczesnej medycyny, kinematografii i światowej elektroniki. Autorzy odkryć i wynalazków, które zmieniły nasz świat. Uczestnicy teleturnieju zmierzą się z pytaniami, kim byli: galicyjski geniusz, polski Edison, Kolumb kinematografii, polski ojciec światowej elektroniki. Geniusze i wynalazcy XIX i XX wieku są tematem tego odcinka teleturnieju "Giganci historii". 20:00 MATA HARI - ODC. 5 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 43 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Mata Hari czyni hrabiego Castello swoim kochankiem i patronem. Słynny rosyjski aktor teatralny Siergiej Diagilew, licząc na pieniądze Castello, proponuje tancerzowi lukratywny kontrakt. Castello sprowadza byłego szefa MacLeoda, pułkownika Krojdorfa na spotkanie z Diagilewem, który może pomóc Margaret odzyskać córkę. Mata Hari zrywa umowę i natychmiast wyjeżdża z Krojdorfem do Amsterdamu. Jej byłemu mężowi udaje się jednak zbiec i zabrać Non. Mata Hari poznaje Elsbeth Schragmüller, agentkę niemieckiego wywiadu. 22:55 CIEMNONIEBIESKI ŚWIAT (TMAVOMODRY SVET) Dramat wojenno-obyczajowy, 108 min, Czechy/Wielka Brytania/Niemcy/ Dania/Włochy 2001 Reżyseria: Jan Sverak Scenariusz : Zdenek Sverak Występują: Ondrej Vetchy, Krystof Hadek, Tara Fitzgerald, Oldrich Kaiser, Hans-Jorg Assmann, Charles Dance, David Novotny, Linda Rybova, Jaromir Dulava i inni "Ciemnoniebieski świat" to jedna z najdroższych produkcji czeskiej kinematografii. Jego twórca Jan Sverak (rocznik 1965) to dziś w tym kraju ścisła reżyserska czołówka. Zdobywca Oscara za film "Kola" jest znany polskim widzom także jako autor filmów: "Szkoła podstawowa" czy "Jazda". Scenariusz napisał jego ojciec, znany czeski aktor i scenarzysta Zdenek Sverak, z którym Jan współpracował przy niemal wszystkich swoich dziełach. Akcja filmu rozpoczyna się w 1950 r., w okresie największego nasilenia zimnej wojny. W obozie pracy Mirov na terenie Czechosłowacji przebywa czterdziestoparoletni Franta Slama osadzony tam jako rzekomy "wróg ludu". Komunistyczne władze kraju uznały, że Franta, który w czasie wojny służył jako pilot w jednostce RAF-u w Wielkiej Brytanii i przesiąkł tam niebezpiecznymi ideami wolności i demokracji, stanowi teraz zagrożenie dla porządku państwa. Gdy Franta zapada na zapalenie płuc, trafia do więziennego szpitala, gdzie zaprzyjaźnia się z innym pacjentem, Houfem. Razem obmyślają plan ucieczki z obozu. Snując refleksje nad swoim dotychczasowym życiem, Franta cofa się pamięcią do roku 1938. Czechosłowacja zostaje wówczas włączona do III Rzeszy. Kontrolę nad czeską armią przejmują Niemcy. Część niepogodzonych z losem żołnierzy ucieka do Anglii, by tam prowadzić dalej walkę z okupantem. Wśród uciekinierów są dwaj przyjaciele, wytrawni piloci: młodziutki Karel Vojtisek i właśnie Franta, który zostawił w kraju swoją ukochaną Hanickę. Obaj wstępują na służbę do angielskich sił powietrznych i przechodzą intensywne trzymiesięczne szkolenie bojowe i językowe. W końcu stają się pełnoprawnymi żołnierzami. W czasie jednego z pierwszych lotów samolot Karela zostaje poważnie uszkodzony. Pilot ląduje przymusowo i szuka schronienia na nieodległej farmie należącej do młodej, ładnej Susan Whitmore. Kobieta, początkowo wystraszona i nieufna, pozwala mu wreszcie zostać pod swoim dachem. Wyjaśnia też, że jej mąż, który służył w marynarce, zaginął podczas działań wojennych. Karel i Susan spędzają razem miłosną noc. Chłopak zakochuje się w Angielce, którą postanawia przedstawić swemu przyjacielowi i mentorowi. Niestety, Susan wybiera starszego Frantę. Nawiązuje z nim potajemny romans, który Karel niebawem odkrywa. Zdesperowany, po pijanemu atakuje przyjaciela. W czasie następnej powietrznej misji obaj piloci przeżywają dramatyczne chwile: w ogniu walki Franta omyłkowo stwierdza, że Karel ostrzelał jego samolot. Dopiero później odkrywa, że w rzeczywistości chłopak uratował mu życie. Ale urażony pilot nie chce jego przeprosin i zrywa wszelkie kontakty. Trzy miesiące później dochodzi do tragedii. 01:35 KOTWICZ. OSTATNI KOMENDANT Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Kaźmierczak Scenariusz: Grzegorz Kaźmierczak Film dokumentalny "Kotwicz. Ostatni komendant" opowiada historię ppłk. Macieja Kalenkiewicza, legendarnej postaci polskiego podziemia niepodległościowego, oficera Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych. Jego postać przybliżają córka Maria Danuta Wołągiewicz i historycy IPN dr Tomasz Łabuszewski i dr Kazimierz Krajewski. W 1939 r. Kotwicz był zastępcą majora Henryka Dobrzańskiego Hubala, później m.in. współtwórcą lotniczej łączności z krajem, koncepcji cichociemnych i polskich wojsk spadochronowych, planu powstania powszechnego, instruktorem i autorem lub współautorem instrukcji bojowych. Był też jednym z ponad trzystu elitarnych żołnierzy Armii Krajowej, zrzuconych do okupowanej Polski, a w 1944 r. ostatnim komendantem Nowogródzkiego Okręgu AK, obrońcą straconego posterunku na Kresach Wschodnich i autorem operacji wyzwolenia Wilna "Ostra Brama". Z wykształcenia Kalenkiewicz był saperem i inżynierem, absolwentem Oficerskiej Szkoły Inżynierii, którą ukończył w październiku 1927 r. Po przewrocie majowym przeniesiony służbowo na Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej w 1935 r. uzyskał dyplom inżyniera urządzeń i komunikacji miejskich. Do Wyższej Szkoły Wojennej został przyjęty w styczniu 1938 r. z pierwszą lokatą na 800 kandydatów, naukę przerwał wybuch wojny. Tytuł oficera dyplomowanego uzyskał pośmiertnie. Kotwicz poległ ze swoimi żołnierzami w sierpniu 1944 roku we wsi Surkonty w walce z NKWD. Tam też są pochowani na niewielkim cmentarzu wojskowym.