TVP Historia Niedziela, 04.07.2021 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1865 - ukazała się "Alicja w krainie czarów" Lewisa Carolla; 1943 - śmierć gen. Władysława Sikorskiego w Gibraltarze; 1946 - pogrom Żydów w Kielcach; 1976 - śmierć Antoniego Słonimskiego; 06:50 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 1 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 1) Serial religijny, 43 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 08:55 HISTORIA RELIGII - ODC. 1 Dysk./wywiad/debata, 13 min, Polska, 2021 Scenariusz: Tomasz Terlikowski Wykonawcy: Tomasz Terlikowski (prowadzący) Audycja cykliczna której tematem jest historia religii. Prowadzenie Tomasz Terlikowski. 09:20 JANOSIK - ODC. 8/13 - DOBRA CENA Film fabularny telewizyjny, 44 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Górale wzywają Janosika do powrotu ze Słowacji. Herszt zbójników postanawia sprytnym fortelem zmusić wojska austriackie do odwrotu. Rozpuszcza wśród górali pogłoski o epidemii ospy. Austriacy w popłochu opuszczają wioskę, a zbójnicy chwytają uciekającego przed zarazą generała. Janosik godzi się uwolnić jeńca w zamian za oswobodzenie zbójników słowackich, uwięzionych w zamku. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - MORSKIE GRILLOWANIE Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa postara się odpowiedzieć na liczne prośby widzów i fanów programu. Jak wiadomo wielu z nas uwielbia potrawy z grilla, ale również wielu wolny czas spędza najchętniej na łódce, żeglując czy to po pięknych jeziorach mazurskich, czy na bardziej wymagających wodach naszego Bałtyku. Ale jak pogodzić grillowanie z żeglowaniem, wiedząc, że pożar na łodzi jest bardzo niebezpieczny. Na szczęście pojawiły się już grille zapewniające pełne bezpieczeństwo użytkowania na jednostkach pływających. I dziś wszyscy amatorzy karkówki, kiełbasy, rybki czy warzyw z grillowego rusztu mogą spokojnie raczyć się ulubionymi przysmakami na swej żaglówce czy motorówce. Podczas morskiego grillowania Karol przygotuje trzy dania: 1/ pstrąg łososiowy w pomidorowej marynacie z brzoskwiniową salsą; 2/ ryba grillowana w plastrach boczku z sałatką z grillowanego kalafiora; 3/ dorsz z grilla z aromatyczną kapustą na dwa sposoby. 10:40 KRESOWYM SZLAKIEM - KOSÓW - HUCULSKIE DAVOS Reportaż, 27 min, Polska, 2014 Scenariusz: Stanislaw Nicieje, Henryk Janas Spośród uzdrowisk na Huculszczyźnie największą legendą obrósł Kosów. A stało się to za sprawą dra Apolinarego Tarnawskiego, który dla Kosowa położył podobne zasługi jak Tytus Chałubiński dla Zakopanego. Tym wybitnym postaciom przyświecała całe życie ta sama myśl osłonić swoich pacjentów przed chorobą i śmiercią, przedłużyć im życie. W położeniu Kosowa dopatrywano się podobieństwa do szwajcarskiego Davos i niektórzy publicyści nazywali ten kurort huculskim Davos. Kosów leży bowiem w pięknej kotlinie przeciętej kapryśną i groźną rzeką Rybnicą. W jego centrum, tuż przy rynku, pnie się stroma prawie pionowa kamienne góra zwana Zamkową. Kosów to ważny punkt tranzytowy. Świadczą o tym mosty, które tu ciągle stawiano, a po kolejnych harcach powodziowych rzeki Rybnicy odbudowywano. Było tych mostów wiele i nosiły różne nazwy; Kucki, Śródmiejski, Zachodni, Bański zwany też Salinarnym, bo stał przy tzw. Bani, czyli kopalnianej łaźni solankowej. Duże znaczenia dla Kosowa miało powstanie w 1876 r. w Kołomyi szkoły ceramicznej. Garncarstwo i kaflarstwo wprawdzie istniało tam od wieków, ale czas świetności dla tej gałęzi rzemiosła artystycznego w Kosowie przyszedł wraz z osiedleniem się tam absolwentów tej właśnie szkoły. W tym czasie pojawił się też w Kosowie samorodny talent Aleksander Bachmiński (1822 1882), malarz, garncarz, kaflarz, wyjątkowy artysta. Kosów zasłynął w II RP jako miejsce wielkich huculskich jarmarków, pulsujących zadziwiającą, niespotykaną w tym miejscu Europy egzotyką. 11:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (120) - PERU. NIE CHCE - CIE TAM BYĆ Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Wojciech Cejrowski prowadzi do peruwiańskiej Amazonii. Pokazuje i objaśnia, gdzie się zatrzymać. Wilgotno i nic nie wysycha, a komary latają tabunami. Co robić? I jeszcze coś dla wędkarzy - jak upolować największą rybę Amazonii, która waży tyle co cielak. 13:00 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - POWSTAŁE Z OGNIA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSEY 1. BORN OF FIRE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na ziemi. Położone między Australią i Azją, mają najbogatszą przyrodę na świecie. Są habitatami pięknych i dziwnych stworzeń. To świat, gdzie ptaki wykluwają się na zboczach aktywnych wulkanów, świnie się boksują, a kangury wspinają na drzewa. Te niezwykłe krajobrazy od dziesiątków milionów lat kształtują się za sprawą wulkanów. To tu 25 milionów lat temu kontynent australijski zderzył się z Azją. Na skutek kataklizmu Nowa Gwinea została wciśnięta między oba kontynenty. Ze szczytami gór dochodzącymi do blisko 5 tysięcy metrów jest to najwyższa wyspa na naszej planecie. Nogale melanezyjskie żyją w jednym z najbardziej ekstremalnych środowisk w przyrodzie. To miejsce jest śmiertelnie groźną strefą popiołów wulkanicznych i toksycznych gazów. Tymczasem gatunek tego ptaka w wyjątkowy sposób przystosował się i wykorzystuje niszczycielskie siły. Temperatura tuż pod powierzchnią sięga ponad tysiąca stopni Celsjusza. O dziwo ptaki te właśnie szukają ciepła. Nogale melanezyjskie wyposażone są w ogromne stopy, idealne do kopania. Mają niezwykłą zdolność wyczuwania temperatury. Za pomocą specjalnego gruczołu w gardle ptak ten wyczuwa różnicę nawet pół stopnia. Wokół wulkanu jest zaledwie kilka miejsc o odpowiedniej dla nich temperaturze 33 stopni ciepła. O takie miejsca warto powalczyć. Gorące zbocze jest znakomitym inkubatorem dla jaja. Pisklę wykluje się po 60 dniach. To jeden z najdłuższych okresów inkubacji u ptaków. Natychmiast po wykluciu pisklak jest w stanie odfrunąć. Aktywny wulkan jest jedynym rodzicem, jakiego zna, więc od pierwszej chwili małe jest samodzielne. 13:55 W KOTLE HISTORII - TRAKTAT WERSALSKI. MENU DLA POKOJU. Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 28 czerwca 1919 roku po I wojnie światowej na mapy świata wróciła Polska. W kolejnym odcinku programu przyglądamy się, jak wyglądało menu pokojowe na zakończenie Konferencji Paryskiej. Jedną z potraw była sola a la meuniere. Prowadzący w ten sam sposób przyrządzi zamiast soli flądrę. Z Konferencją Paryską kojarzy się również kura soubise. 14:30 POLSKIE 100 LAT - USTANOWIENIE SYSTEMU KOMUNISTYCZNEGO W POLSCE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Prace nad utworzeniem popieranego przez Stalina ośrodka władzy w Polsce, konkurencyjnego wobec rządu Rzeczypospolitej w Londynie już od jesieni 1943 roku prowadzili w Moskwie komuniści skupieni w Związku Patriotów Polskich. 20 lipca 1944 roku w Moskwie powołany został Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który zainstalowany został przez Sowietów w Chełmie, a następnie w Lublinie. PKWN rozpoczął rządy przy pomocy rozbudowanego aparatu represji. Najważniejszym argumentem dla trwałości komunistycznej władzy w Polsce była obecność Armii Czerwonej w formalnie suwerennym kraju. Komuniści, przejmując władzę, dążyli do stworzenia prawa i ustroju, w którym człowiek zmuszony był działać w określonych, nieprzekraczalnych ramach. Nowy komunistyczny człowiek miał być anonimową cząstką kolektywu, trybikiem w maszynerii biurokratycznego państwa, a nie wolną odpowiedzialną jednostką. 15:00 DOM - ODC. 8/25 - JAK SIĘ ŁOWI DZIKIE PTAKI Serial obyczajowy, 87 min, Polska 1982 Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Reżyseria: Jan Łomnicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Andrzej Talar wraca z praktyki w ZSRR. W domu zastaje wezwanie od adwokata prowadzącego sprawę rozwodową. Spotkanie z Basią pozbawia Andrzeja wszelkiej nadziei na odbudowanie ich wspólnego życia. Serii nieszczęść dopełnia ciężka choroba starego Talara. Doktor Lang postanawia rozwieść się z Lidką. Doktor Kazanecki decyduje się uśpić swojego zniedołężniałego psa. Tylko Henio Lermaszewski radzi sobie doskonale, robiąc różnego rodzaju interesy. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 8 BITWA POD KŁUSZYNEM Teleturniej, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Tematem tego odcinka jest Bitwa pod Kłuszynem, w której ledwie trzy tysiące polskiej husarii pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego pokonało 30 - tysięczną armię rosyjską, a polski król został osadzony na carskim tronie. 17:55 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 17/21 - MORDERCA DZIAŁA NOCĄ Serial kryminalny, 73 min, Polska 1984 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Ewa Florczak, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Leon Niemczyk, Elżbieta Kijowska, Eleonora Wallner, Wiesław Drzewicz, Zdzisław Szymański, Izabella Olejnik, Józef Pieracki, Jolanta Wołłejko, Maria Probosz W jednym z warszawskich osiedli nieznany sprawca napada na kobiety wracające późnym wieczorem do domu. Wszystkie próby wykrycia zabójcy zawodzą, wśród okolicznych mieszkańców narasta psychoza strachu. W poszukiwaniu mordercy Borewicz, Olszańska i Jaszczuk trafiają do zakładu odzieżowego. Wiele wskazuje na to, że sprawcą może być dyrektor Skotnicki. Sierżant Ewa Olszańska nawiązuje z nim bliższy kontakt, mając go sprowokować do kolejnego zamachu. Tymczasem Ewa zakochuje się w Skotnickim. Kolejny ślad wiedzie ku portierowi w tychże zakładach i jego siostrze. 19:20 U ŹRÓDŁA - MAREK CECUŁA Film dokumentalny, 31 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dorota Kosierkiewicz Scenariusz: Dorota Kosierkiewicz Zdjęcia: Krzysztof Pęczalski Marek Cecuła to artysta światowej sławy związany z Kielcami i Ćmielowem. Tutaj mieszka i tworzy instalacje i defragmentacje, nowatorskie rzeźby i ceramikę. Rozlicza nas z wielonarodowości i różnic religijnych. Jest Żydem, którego historia wpisuje się w dzieje naszego kraju. Powinien nazywać się Marek Kohn i jest synem Motla (Mordechaja) Kohna i Jadwigi z Kowalików. Jan Cecuła, przyjaciel Motla, w czasie II wojny światowej, podarował mu dokumenty swojego zmarłego brata Stanisława Cecuły, ratując w ten sposób życie swojemu żydowskiemu przyjacielowi. 21:35 KOGEL - MOGEL Komedia, 100 min, Polska 1988 Reżyseria: Roman Załuski Scenariusz: Ilona Łepkowska, Roman Załuski Zdjęcia: Jacek Mierosławski Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy:: Grażyna Błęcka - Kolska, Ewa Kasprzyk, Zdzisław Wardejn, Katarzyna Łaniewska, Małgorzata Lorentowicz, Jerzy Turek, Dariusz Siatkowski, Jerzy Rogalski, Maciek Koterski Po emocjach związanych z egzaminami wstępnymi na wydział pedagogiki Katarzyna Solska wraca do rodzinnej wsi. I tu czeka ją niespodzianka - rodzina bez jej wiedzy rozpoczęła przygotowania do zaręczyn dziewczyny z bogatym sąsiadem Kolasą. Kasia wpada w rozpacz, próbuje się sprzeciwić decyzji rodziców, ale zostaje zamknięta w swoim pokoju. W dniu wizyty narzeczonego ucieka przez okno i z poczty dzwoni na uczelnię. Otrzymuje mylną informację i jest przekonana, że nie została przyjęta na studia. Zrezygnowana wraca więc do domu i zgadza się na ślub. Tymczasem w przeddzień wesela listonosz przynosi zawiadomienie o przyjęciu na uniwersytet. O świcie następnego dnia Kasia wsiada w pociąg i odjeżdża do stolicy. Akademik jest jeszcze zamknięty, więc dziewczyna nie ma gdzie się podziać. Przypadkowo spotyka babcię poszukującą opiekunki do swojego co nieco rozwydrzonego wnuczka. I tak Kasia trafia do domu docenta Wolańskiego. Z czasem okazuje się, że bardzo dobrze radzi sobie z upiornym Piotrusiem. Zbieg okoliczności sprawia, że żona docenta posądza go o romans z Kasią. Dziewczyna czym prędzej chce opuścić dom Wolańskich, ale nie dopuszcza do tego Piotruś. W końcu rozpoczynają się zajęcia na uczelni i Kasia wyprowadza się. Okazuje się, że Wolańska zupełnie nie radzi sobie z prowadzeniem domu, a Piotruś zamęcza domowników, tęskniąc za swą opiekunką. Rad nie rad, docent Wolański udaje się na poszukiwania dziewczyny. A odnajduje ją w tłumie studentów na swoim wykładzie. Scenariusz film napisany został przez Romana Załuskiego wspólnie z Iloną Łepkowską, współautorką scenariusza filmu "Och, Karol", seriali "M jak miłość", czy "Na dobre i na zła". Roman Załuski jest absolwentem PWSTTviF w Łodzi. Jako realizator filmów fabularnych zadebiutował w roku 1970 filmem "Dom". Jego kolejne realizacje to m.in. "Kardiogram", "Anatomia miłości", "Jeśli się odnajdziemy", "Och, Karol", "Głód serca". Zajmuje się również reżyserią teatralną, sporadycznie występuje też jako aktor. 23:25 MATA HARI - ODC. 5 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 43 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Mata Hari czyni hrabiego Castello swoim kochankiem i patronem. Słynny rosyjski aktor teatralny Siergiej Diagilew, licząc na pieniądze Castello, proponuje tancerzowi lukratywny kontrakt. Castello sprowadza byłego szefa MacLeoda, pułkownika Krojdorfa na spotkanie z Diagilewem, który może pomóc Margaret odzyskać córkę. Mata Hari zrywa umowę i natychmiast wyjeżdża z Krojdorfem do Amsterdamu. Jej byłemu mężowi udaje się jednak zbiec i zabrać Non. Mata Hari poznaje Elsbeth Schragmüller, agentkę niemieckiego wywiadu. 00:25 WARSZAWA: MIASTO PODZIELONE Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2019 Reżyseria: Eric Bednarski Scenariusz: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Daniel Bloom W dokumencie zobaczymy pierwszy niepropagandowy, nakręcony przez Polaka zapis filmowy z warszawskiego getta. Reżyser dotarł do materiałów archiwalnych nakręconych w 1941 roku. Tematem jest pamięć miasta. Reżyser zastanawia się, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie getta, zestawia obrazy z przeszłości z współczesnymi zdjęciami miasta, rozmawia z osobami, które pamiętają życie w getcie. Film pokazuje też bezwzględną niemiecką biurokrację i plan podziału miasta, które miało ulec marginalizacji, a jego mieszkańcy systemowej zagładzie. - Mimo że urodziłem się i wychowałem w Kanadzie, od najmłodszych lat czułem silne związki z Polską. Intrygowała mnie jej tragiczna historia. Rodzinne powiązania z Warszawą pozwoliły mi zrozumieć piętno, jakie odcisnęła na tym mieście budowa getta. To ogromny, bolesny i ważny temat - mówi reżyser i scenarzysta Eric Bednarski. - Odnaleziony materiał filmowy na taśmie 8 mm zainspirował mnie do zrobienia filmu na temat Warszawy. Potraktowałem go jako niemego świadka tragedii podziału miasta i morderstwa jego mieszkańców. Stał się on również przewodnikiem, za którym podążałem robiąc swój film. Gdy go odnalazłem, poczułem obowiązek i odpowiedzialność, by podzielić się nim z innymi. Ale też, by dzięki niemu odkryć miasto, które jest mi bliskie. Światowa premiera filmu odbyła się na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity w 2019.