TVP Kultura Sobota, 03.07.2021 07:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - LUBLIN Felieton, 5 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Odcinek poświęcony historycznemu zespołowi architektoniczno - urbanistycznemu w Lublinie. Lublin jest jednym z ciekawszych Pomników Historii. Początki miasta sięgają VIII wieku. Chętnie osiedlali się tu kupcy i rzemieślnicy - Rusini, Ormianie, Tatarzy, Żydzi - tworząc z miasta ośrodek wielokulturowy. To tu podpisano Unię Polsko - Litewską. Nad miastem wznosi się zamek, który przez 128 lat był więzieniem. Dziś jest siedzibą Muzeum Lubelskiego, którego kolekcja jest niezwykle bogata. Można tu oglądać dzieła Bacciarellego, Chełmońskiego, Matejki. Zabytkiem, który budzi zainteresowanie całego świata jest Kościół św. Trójcy - dawna Kaplica. Jest ona jednym z najcenniejszych zabytków sztuki średniowiecznej w Polsce. 08:00 KFPP OPOLE - 43. KFPP OPOLE 2006 - "ŚWIAT W OBŁOKACH" - PRZEBOJE MARKA GRECHUTY Koncert, 76 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jerzy Bielunas Scenariusz: Jerzy Bielunas, Halina Bisztyga, Grzegorz Turnau Wykonawcy: Grzegorz Turnau, Natalia Kukulska, Tomasz Makowiecki, Raz Dwa Trzy, Zbigniew Zamachowski, Maria Peszek, Wojciech Waglewski, Emade, Maryla Rodowicz, Sławek Uniatowski, Zbigniew Wodecki, Krzysztof Kiljański, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Kuba Badach, Dorota Miśkiewicz Przypomnienie koncertu z 2006 roku, który odbył się w amfiteatrze opolskim. Ponad 40 lat temu Marek Grechuta wraz z Janem Kantym Pawluśkiewiczem założyli grupę "Anawa". W jubileuszowym koncercie poświęconym twórczości Marka Grechuty czołowi polscy artyści zaprezentowali kilkanaście utworów z dorobku tego znakomitego poety, kompozytora, aranżera i wokalisty. Koncert miał formę poetyckiego widowiska, w którym solistom i muzykom towarzyszyły plastyczne obrazy tworzone środkami teatralnymi. 10:00 SZKOŁA W CHMURZE (THE SCHOOL IN THE CLOUD) Film dokumentalny, 82 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jerry Rothwell Jaka jest przyszłość edukacji w świecie zdominowanym przez internet? Hinduski profesor Sugata Mitra, zdobywca nagrody TED Prize, wzywa do rewolucyjnego spojrzenia na to, czego i jak się uczymy. System szkolny, pochodzący z czasów wiktoriańskich, jest przestarzały i nie przystaje do dzisiejszego świata, w którym dostęp do informacji jest na kilka kliknięć. Profesor wymyślił i przetestował system, który może zapewnić dzieciom w krajach rozwijających się dostęp do wysokiej jakości edukacji. Najlepsi nauczyciele i szkoły nie są tam, gdzie potrzeba ich najbardziej. Dokument pokazuje trzyletni projekt profesora, w którym rozmieścił on kioski internetowe w odległej wiosce w Bengalu Zachodnim, gdzie niektóre dzieci nie miały wcześniej dostępu do sieci, i w Anglii, gdzie internet nie był nowością. Okazało się, że dla obu grup możliwość samodzielnej organizacji nauki, może zmienić wszystko. 11:35 SERIALOWA NOSTALGIA - U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 1/12 Serial komediowy, 39 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Serial "U Pana Boga w ogródku" to telewizyjna wersja komedii obyczajowej pod tym samym tytułem, kontynuacji filmu "U Pana Boga za piecem". Akcja rozgrywa się na prowincji, w pozornie spokojnej, idyllicznej mieścinie Królowy Most, dokąd agenci CBŚ przywożą gangstera Józefa Czaplę, świadka koronnego w procesie przeciwko mafii z Milanówka. W ramach ochrony świadków zmieniono mu nazwisko i adres: teraz dla niepoznaki Czapla, znany również pod pseudonimem Żuraw, nazywa się Jerzy Bocian i zamieszkuje w wynajętej dla niego willi. Szczegóły sprawy zna tylko komendant policji, który zresztą boryka się jeszcze z wieloma innymi kłopotami: brakuje mu podwładnych, choć właśnie jeden nowy dostał przydział do Królowego Mostu, nie może też znaleźć męża dla swej córki Luśki, która ma nieślubnego potomka. Rozpoczyna się klasyczna komedia pomyłek, w której bohaterowie stawiani są przed coraz to nowymi i nieoczekiwanymi wyzwaniami. W małej mieścinie dojdzie do porachunków gangsterskich, różnie zakończonych prób robienia wielkich interesów, nowych związków, a wszystko to w komediowo - kryminalnej konwencji. 12:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MACIEJ WOJTYSZKO Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Joanna Makowska, Marta Perchuć - Burzyńska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem bohaterem programu jest Maciej Wojtyszko - reżyser, scenarzysta, autor komiksów i filmów animowanych, w tym cyklu dla dzieci "Bromba i inni". 12:50 ŻENIAC Komedia obyczajowa, 73 min, Polska 1983 Reżyseria: Janusz Kidawa Scenariusz: Ryszard Latko Zdjęcia: Henryk Janas Muzyka: Zespół Pieśni i Tańca "Juhas" Występują: Edward Kusztal, Janusz Paździorko, Zuzanna Ptak, Władysław Pustelnik, Anna Miesiączek, Maria Zydorek - Probosz, Stanisław Sadłek i inni Telewizyjna komedia nakręcona przez twórców filmu "Sprawa się rypła". Film utrzymany w konwencji ballady ludowej, w którym obok odtwórcy głównej roli - zawodowego aktora - wystąpili górale z rejonu Żywiecczyzny. Autentyczne góralskie piosenki w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Juhas wypełniają też ścieżkę dźwiękową "Żeniaca". Bohater filmu, Stach, to trzydziestoparoletni góral, dobry i pracowity gospodarz, który gospodaruje z matką staruszką na 10 hektarach ziemi, hoduje krowy i świnie, a do tego w wolnych chwilach zajmuje się wyplataniem koszyków z wikliny. Pieniędzy mu więc nie brakuje, ale nie czuje się szczęśliwy. W opinii wsi uchodzi bowiem za wiecznego żeniaca, czyli starego kawalera, który chociaż zna wiele dziewcząt, nie może znaleźć sobie żony. Bo też swojej wybrance stawia wysokie wymagania: powinna być ładna, młoda, gospodarna, czysta, robotna, słowem - do tańca i do różańca, a jeszcze i między ludźmi powinna umieć się znaleźć i żebyz nią porozmawiać było o czym. Żadna ze znanych mu dziewcząt tych kryteriów nie spełnia. Za namową żony sąsiada Stach odpowiada na zamieszczone w rolniczej gazecie ogłoszenie matrymonialne pewnej dwudziestoparoletniej panny Marioli. Korzystając z przedwojennego podręcznika pisania listów, układa odpowiedni tekst. Mijają jednak kolejne dni, a odpowiedź nie nadchodzi. Energiczna sąsiadka podsuwa mu więc miejscową kandydatkę, Kaśkę, świeżo owdowiałą, ale jeszcze pełną sił gospodynię na 10 morgach i ze sporą gromadką dzieci. Stach składa jej wizytę, ale nie wytrzymuje nawet do końca spotkania. Nie tego mu trzeba. Żeniac próbuje też znaleźć sobie narzeczoną na dyskotece w miejscowym klubie, ale i tam nikt właściwy się nie trafia. Coraz bardziej zdesperowany jedzie więc z kolegą Stefanem do miasta, żeby poszukać sobie przyszłej żony w sposób bardziej nowoczesny. Za dwa tys. złotych zostaje klientem biura matrymonialnego, lecz znów przeżywa rozczarowanie. Wreszcie nadchodzi długo wyczekiwany list od Marioli. Stach nie posiada się ze szczęścia. Obmyśla sobie scenariusz pierwszego spotkania, snuje plany na przyszłość. Tymczasem Mariola składa mu niespodziewanie wizytę. 14:15 KOMEDIOWE LATO - MARYSIA I NAPOLEON Komedia kostiumowa, 110 min, Polska, 1966 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Andrzej Jarecki, Leonard Buczkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Juliusz Łuszczewski, Halina Kossobudzka, Ignacy Machowski, Kazimierz Rudzki, Anna Ciepielewska, Bogumił Kobiela, Wieńczysław Gliński, Andrzej Zaorski Historia romansu pięknej Marii Walewskiej i Napoleona nieraz inspirowała twórców filmowych. W roku 1937 w Hollywood powstał film "Pani Walewska" z udziałem takich gwiazd jak Greta Garbo i Charles Boyer. Była to historia tragiczna i melodramatyczna - wiadomo, że romans ów trwał niespełna trzy lata, poznali się na przełomie lat 1806 i 1807, a już w roku 1810 Napoleon poślubił Marię Ludwikę. W tym samym roku Maria Walewska urodziła cesarzowi syna Aleksandra. Andrzej Jarocki i Leonard Buczkowski - autorzy scenariusza "Marysi i Napoleona" - potraktowali tę miłosną historię z przymrużeniem oka. Pozwolili sobie także na pewną swobodę w traktowaniu faktów historycznych. A związany z Polską epizod biografii Napoleona opowiadany jest w filmie przez współczesną parę zakochanych. Polska, druga połowa XX wieku. Francuski naukowiec Napoleon Beranger przez przypadek w drodze na zjazd w Warszawie, zatrzymuje się w Walewicach. W tamtejszym pałacyku poznaje uroczą Polkę Marysię. Jest ona łudząco podobna do dawnej pani Walewic - Marii Walewskiej. Beranger poddaje się grze wyobraźni - w marzeniach on sam jest Napoleonem Bonaparte, a Marysia - jego piękną kochanką. Ta wycieczka w przeszłość zbliża naukowca i polską studentkę. 16:15 ZAGINIONE SKARBY - TRYPTYK "EMALIA Z LIMOGES" Film animowany, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Zdjęcia: Sławomir Frank Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek opowiada o Tryptyku "Emalia z Limoges". Emalia limuzyjska została skradziona w czasie okupacji z gołuchowskiej kolekcji księżnej Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej. Przybliżona zostaje zupełnie nieznana historia największego w Europie zbioru dzieł mistrzów emalierstwa. Odcinek przedstawia mechanizmy największego w historii rabunku dzieł sztuki, które miało miejsce podczas okupacji. 16:30 RETRO KINO - WINNETOU - I - ZŁOTO APACZÓW (WINNETOU, TEIL 1 - APACHE GOLD) Film przygodowy, 96 min, Niemcy/Jugosławia/Włochy 1963 Reżyseria: Harald Reinl Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: H. G. Peterson Aktorzy: Pierre Brice, Lex Barker, Mario Adorf, Marie Vesini, Renato Baldini, Anthony Steel, Karin Dor, Eddie Arent i inni Winnetou jest postacią fikcyjną, choć kolejne pokolenia młodych czytelników powieści Karola Maya na pewno święcie wierzyły w jego istnienie. Ten młody, dzielny i szlachetny wódz indiańskiego plemienia Apaczów Mescalero stał się bohaterem całej serii książek opublikowanych w latach 80. i 90. XIX w. przez Maya, jednego z najpopularniejszych i najlepiej sprzedających się pisarzy w historii literatury niemieckiej. Na podstawie tych barwnie i wartko napisanych książek powstało w latach 60. XX w. 11 filmów opowiadających o przygodach Winnetou i jego białego przyjaciela, Old Shatterhanda, z którym Indianin zawarł braterstwo krwi. Na ekranie Winnetou ma rysy Pierre’a Brice’a, urodzonego w 1929 r. francuskiego aktora pochodzącego ze starej, szlacheckiej rodziny. Choć grywał on w różnych filmach, wystąpił nawet w 1963 r. we włoskiej adaptacji "Ogniem i mieczem" jako Jan Skrzetuski, to rolą jego życia pozostał oczywiście wódz Apaczów. Partnerował mu tam zmarły w 1973 r. Amerykanin Lex Barker, mający na swoim koncie przede wszystkim dwie słynne role: jedenaście razy wystąpił jako Old Shatterhand i pięciokrotnie wcielił się w rolę Tarzana, a to dzięki znakomitym warunkom fizycznym. Wysoki wzrost i muskularna sylwetka zapewniły mu nawet przydomek Sexy Lexy. Cykl o przygodach Winnetou otwiera właśnie "Winnetou - Złoto Apaczów". Imię dzielnego wodza Apaczów jest znane wszystkim mieszkańcom indiańskich wiosek, bo ten przyjaciel i obrońca prześladowanych jest dla nich jedyną nadzieją w walce z okrutnymi, białymi grabieżcami ich ziem. Wszelkie układy pokojowe z Indianami biali prędzej czy później łamią: za spokojnymi osadnikami nadciągają rewolwerowcy i poszukiwacze złota, a wtedy kończą się dobre stosunki obu ras. Ponurą sławą okrył się zwłaszcza niejaki Santer, przywódca bandy rabusiów. On to za pomocą oszustwa usiłował zawładnąć rozległymi terenami należącymi do Apaczów. Teraz ziemie mają być powtórnie zmierzone, a pracę tę powierzono białemu geometrze zwanemu Old Shatterhand. Nieświadomy sytuacji uczciwy geometra wpada niebawem w poważne tarapaty. Wraz z członkami rozgromionej przez Apaczów bandy Santera ma ponieść śmierć. Z opresji uwalnia go dopiero siostra Winnetou imieniem Piękny Dzień. Dziewczyna rozpoznaje w nim bowiem człowieka, który kiedyś ocalił życie jej bratu. Winnetou poddaje Old Shatterhanda próbie: mężczyzna ma w dziurawym kanoe przepłynąć rwącą rzekę. W końcu Winnetou, za sprawą swojej siostry zakochanej w geometrze, poznaje prawdę i zawiera z Old Shatterhandem braterstwo krwi. Niestety, wkrótce Winnetou i Piękny Dzień znów wpadają w łapy Santera, który usiłuje zdobyć skarb Apaczów. Old Shatterhand zabija Santera, ale podczas walki ginie również jego ukochana. 18:55 SAMI YAFFA NA TROPIE DŹWIĘKÓW - ODC. 5 - HISZPANIA (SAMI YAFFA - SOUND TRACKER - EP. 5) Film dokumentalny, 50 min, Finlandia, 2014 Reżyseria: Otso Tiainen Wykonawcy: Sami Yaffa Seria poświęcona muzyce świata. Gwiazda fińskiego rocka i miłośnik muzyki Sami Yaffa podróżuje po świecie i odkrywa muzykę różnych kultur - od Nowego Jorku, przez Serbię, Brazylię, Argentynę, Hiszpanię, Etiopię, Jamajkę, Turcję, po Senegal, Indie i Indonezję. 21:45 GOOD EVENING EV'RYBODY. W HOŁDZIE LOUISOWI ARMSTRONGOWI (GOOD EVENING EV'RYBODY: IN CELEBRATION OF LOUIS ARMSTRONG) Film dokumentalny, 55 min, USA, 1970 Reżyseria: George Wein, Sidney J. Stiber Wykonawcy: Louis Armstrong, Dizzy Gillespie, Bobby Hackett, Joe Newman, Jimmy Owens, George Wein, Wild Bill Davison, Mahalia Jackson Filmowy zapis koncertu zorganizowanego na Festiwalu Newport Jazz w 1970 r. z okazji 70. urodzin Louisa Armstronga. Zaprezentowano na nim wiele znanych utworów Armstronga m. in. "Pennies From Heaven", "Blueberry Hill',"What A Wonderful World". Na koncercie zaśpiewał sam Louis Armstrong oraz m. in. Dizzy Gillespie. Louis Armstrong zmarł w 1971 r. Jest to prawdopodobnie ostatni film z jego udziałem. 23:00 MOCNE KINO - FARGO (FARGO) Dramat sensacyjny, 94 min, USA 1996 Reżyseria: Joel Coen Scenariusz: Joel Coen, Ethan Coen Aktorzy: Frances McDormand, Steve Buscemi, William H. Macy, Peter Stormare, Harve Presnell, John Caroll Lynch, Kristin Rudrud, Tony Denman i inni Kolejny autorski film braci Coen również przyniósł twórcom prestiżowe wyróżnienia i nagrody. Festiwalowe jury z Cannes przyznało najwyższe laury Joelowi Coenowi za reżyserię. "Fargo" zauważyła także Akademia Filmowa, wręczając Oscary autorom scenariusza oraz Frances McDormand, odtwórczyni głównej bohaterki. Nominację do nagrody zdobył William H. Macy za znaczącą rolę drugoplanową. I tym razem, jak w poprzednich swoich filmach, Joel stanął za kamerą, Ethan zaś zajął się produkcją. Jak zwykle też bracia napisali wspólnie scenariusz, a w obsadzie znalazły się nazwiska ich znajomych i bliskich (Frances McDormand jest żoną Joela). Coenowie, czołowi przedstawiciele amerykańskiego kina artystycznego, zasłynęli z doprowadzania do absurdu okropności oraz tworzenia zaskakującego melanżu komedii, satyry i czarnego kryminału. Tę regułę zastosowali również w "Fargo", krwawej opowieści o chciwości, zbrodni i ludzkich losach. Uznany za jeden z najciekawszych filmów sezonu, łączy w sobie elementy dramatu policyjnego, kryminału, groteski, a nawet dokudramy (pomysł na scenariusz zaczerpnięto z kronik policyjnych odnotowujących tragedię, jaka rozegrała się w Ameryce w 1987 roku). Zawiłą intrygę uzupełniają znakomite dialogi i pięknie sfotografowane rodzinne strony braci Coen na północy USA. Akcja filmu rozgrywa się w zimowej scenerii zasypanego białym puchem stanu Minnesota. Sprzedawca samochodów Jerry Lundegaard wyrusza do małego miasteczka Fargo, gdzie spotyka się z Carlem Showalterem i Gaearem Grimsrudem, drobnymi rzezimieszkami wynajętymi do wykonania pewnej roboty. Sprawa wydaje się z pozoru niegroźna. Mają jedynie sfingować porwanie żony Jerry'ego, który popadł w długi i w ten sposób zamierza wyciągnąć okup od pomiatającego nim zamożnego teścia. Sprawy nieoczekiwanie się komplikują. Zgodnie z umową porywacze uprowadzają Jean. Ale gdy niedaleko Brainerd policjanat zatrzymuje ich samochód do rutynowej kontroli drogowej, wpadają w panikę. Znerwicowany Gaear oddaje śmiertelny strzał do funkcjonariusza. Wkrótce zabija również przejeżdżających drogą turystów, przypadkowych świadków zdarzenia. Sprawę potrójnego zabójstwa wyjaśnia szefowa miejscowej policji, Marge Gunderson (świetna Frances McDormand), sprawiająca wrażenie kobiety prostej i niezbyt rozgarniętej. Mroźna i śnieżna zima nie ułatwia zadania policjantce, która w dodatku jest w zaawansowanej ciąży. Początkowo nic nie wskazuje na to, że morderstwa mają związek z porwaniem żony Lundegaarda. Tymczasem przestępcy działają coraz bardziej nerwowo, są kolejne śmiertelne ofiary. 01:25 KINO NOCNE - SZUKAJĄC KELLY (LES COWBOYS) Dramat, 100 min, Belgia/Francja 2015 Reżyseria: Thomas Bidegain Scenariusz: Laurent Abitbol, Thomas Bidegain Aktorzy: Agathe Dronne, Francois Damiens, Finnegan Oldfield, Ellora Torchia, John C. Reilly Debiut reżyserski Thomasa Bidegaina, scenarzysty filmów "Prorok", "Z krwi i kości". Krytyka uznała "Szukając Kelly" za dramat przypominający wariacje na temat uchodzącego za arcydzieło gatunku westernu Johna Forda "Poszukiwacze" (1956), z akcją przeniesioną w czasy współczesne. Koniec lat 90. XX wieku. Bohaterowie filmu - rodzina Ballandów - mieszkają na nizinach wschodniej Francji, ale ich życie wygląda jak z amerykańskich filmów o kowbojach. Noszą kapelusze, dżinsy, ujeżdżają konie, kochają muzykę country. Do rodzinnych tradycji należą weekendowe spotkania ze śpiewami i tańcami. Głową rodziny jest Alain, to on organizuje pikniki w stylu country&western, podczas których towarzyszą mu żona, 16 - letnia córka Kelly i młodszy syn Georges. Po jednym z pikników Kelly znika bez śladu. Zrozpaczony Alain rzuca wszystko i rozpoczyna poszukiwania córki, zapuszczając się w najbardziej odległe i mroczne rejony. Przez cały czas jest przy nim Georges, który wspiera ojca w tych ciężkich chwilach. Okazuje się, że Kelly uciekła ze swym chłopakiem muzułmaninem. Pod jego wpływem postanowiła odciąć się od rodziny, by przyjąć prawo Koranu. Alain poświęca całe swoje życie na odnalezienie córki i sprowadzenie jej do domu. Nie poddaje się nawet wtedy, gdy rozpada się jego zgodne dotychczas małżeństwo. Poszukiwania stają się sensem jego życia, im podporządkowuje wszystko. Rozpaczliwa pogoń za córką zawiedzie go aż do Afganistanu. 03:15 ŚWIADKOWIE PUTINA (PUTIN’S WITNESSES) Film dokumentalny, 102 min, Rosja, 2018 Reżyseria: Vitaly Mansky "Świadkowie Putina" to wyjątkowe kadry początku kariery politycznej obecnego prezydenta Rosji. W filmie reżyser zapoznaje widza z głównymi "świadkami" dojścia Władimira Putina do władzy. Obraz składa się z rzadkiego i nigdzie nieopublikowanego wcześniej materiału wideo wykonanego przez Mansky'ego w latach 1999 i 2000. Witalij Manski opiera się na relacjach świadków wydarzeń, które miały miejsce w latach następujących po tym pamiętnym dniu. Następnie nadaje mu swoją fascynującą perspektywę i długoletnie unikalne doświadczenie człowieka, który tylko kamera filmowa oddzieliła od polityki wyższego szczebla.