TVP Historia Niedziela, 11.07.2021 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1903 - urodził się Władysław Żeleński, prawnik i historyk; 1959 - przegląd sztuki współczesnej w Kassel, zaprezentowano prace mistrzów z całego świata, a z Polski: Kantora, Lebensteina, Marczyńskiego i Potworowskiego; 1979 - wspólny list KOR i moskiewskich opozycjonistów do uwięzionych sygnatariuszy "Karty 77"; 1988 - zmarł Jan Strzelecki uprzednio ciężko pobity w niejasnych okolicznościach; 06:50 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 3 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 3) Serial religijny, 48 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 09:30 JANOSIK - ODC. 10/13 - WSZYSCY ZA JEDNEGO Serial przygodowy, 43 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Dwóch zbójników zostaje schwytanych przez hajduków. Na plac, gdzie ma się odbyć egzekucja, wjeżdża oddział wojska. Nagle wybucha pożar. Cesarski oficer zrzuca mundur. Dopiero wtedy nieszczęśni skazańcy rozpoznają Janosika. 10:20 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GOTOWANIE POD ŻAGLAMI Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa rusza do Szczecina, aby spotkać się z młodzieżą i załogą naszego największego żaglowca Daru Młodzieży, który w ramach Rejsu Niepodległości rusza dookoła świata. Ten rejs ma uczcić stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości, a także promować nasz kraj w odwiedzanych portach, również poprzez kuchnię. W trakcie swej wizyty Karol sprawdzi czy młodzież podczas wachty potrafi prawidłowo obierać ziemniaki, odwiedzi także okrętową kuchnię i dowie się, jakie menu przewidziane jest dla żeglarzy. Przygotuje też własne propozycje: proste w przygotowaniu, sycące i smaczne potrawy, które będzie degustował sam komendant Daru Młodzieży. Dla zapracowanej, a przez to stale głodnej załogi Daru Młodzieży Karol przygotuje dwie potrawy. Pierwsza to zapiekanka z obranych przez młodych uczestników rejsu ziemniaków, kiszonej kapusty i popularnej mielonki z konserwy turystycznej, wszystko przyprawione na ostro. Druga propozycja to zupa rybna a la flaczki, zawiesista i pożywna. 10:50 KRESOWYM SZLAKIEM - KOŁOMYJA Reportaż, 29 min, Polska, 2014 Scenariusz: Stanislaw Nicieje, Henryk Janas Od XVI wieku Kołomyja związana jest z historią Rzeczpospolitej. Barwy nadawała jej różnorodność narodowościowa mieszkańców i przybyszów. Kołomyja była kwintesencją kontrastu pięknych bogatych kamienic w centrum i biednych chatek na przedmieściach. Obok dżentelmenów, chasydóww chałatach i jarmułkach na kołomyjskich ulicach spotkać można było Hucułów w serdakach oraz Rumunów w haftowanych koszulach. Było to miasto popularne. Słynny pociąg Kołomyja - Peczeniżyn, zwany ekspresem służył do przewożenia ludzi oraz ropy naftowej do rafinerii w Kołomyi. Było to jedno z pierwszych miast z oświetleniem gazowym. Dzięki odkryciu w pobliskich miejscowościach ropy ściągali tu przedsiębiorcy z grubo wypchanymi portfelami. W Kołomyi zachowała się największa na Pokuciu polska nekropolia. Wśród starego drzewostanu jest kilkaset polskich pomników i grobowców. Jednym z największych jest pomnik poświęcony legionistom II Brygady gen. Hallera. W czasach II Rzeczpospolitej był wyjątkowo czczony. 11:30 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (121) - PERU. PRAWO JAZDY DLA WC Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Cejrowski Scenariusz: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Tym razem pojeździmy trochę po mieście (w sposób, który odradzamy turystom). Zajrzymy tu i tam. Załatwimy parę spraw. Poznamy miejscowych ludzi. Ubijemy jakiś interes. A przede wszystkim poznamy niepisane zasady ruchu drogowego obowiązujące w Peru. Wojciech Cejrowski wyrobi też sobie nowe prawo jazdy. Robi to w każdym kraju i ma ich całą talię. 13:00 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - UROK KSIĘŻYCA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSESY 2. BEWITCHED BY THE MOON) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na naszej planecie. Są domem dla majestatycznych, pięknych i dziwacznych zwierząt. Położone między Azją i Australią wyspy powstały z ognia. Niemniej istnieje tam także świat równoległy, w którym rządzi księżyc. Tu ryby, uciekając z wody, wspinają się na drzewa. Owady rozświetlają najciemniejszy mrok, a kraby tańczą. Wpływ księżyca jest najsilniejszy na wybrzeżu i na płyciznach. Każdego dnia księżyc oddziałuje na wody oceanu, tworząc pływy. Od milionów lat rośliny i zwierzęta wybrzeża rozwinęły sposoby przetrwania drastycznych zmian środowiska - od słonej wody po suchy ląd. Przypływy zalewają spore obszary przybrzeżnego lasu namorzynowego. To świat podporządkowany rytmowi, narzuconemu przez księżyc. W niektórych miejscach słone wody wpływają na kilka kilometrów w głąb lądu między drzewa, na których śpią nosacze sundajskie, zwane małpami księżyca. By zdobyć swoje ulubione pożywienie, małpy czekają na odpływ, dlatego nigdzie się nie śpieszą. Księżyc, znikając z nieboskłonu, wycofuje wody z namorzyn. W ciągu kilku godzin wodę zastępuje powietrze. Poranne przeciąganie się i drapanki to sygnał nosaczy do wyprawy. W niektórych miejscach las rozciąga się na wiele kilometrów. Przed nosaczami daleka droga na wybrzeże. W ich lesie rośnie nawet tuzin rozmaitych gatunków namorzyn. Każdy gatunek znajduje sposób na przetrwanie w ekstremalnym środowisku, które zabiłoby inne drzewa. Pień korzeniary nie sięga gruntu. Ale wyposażony w plątaninę gigantycznych korzeni, podtrzymujących drzewo w miękkim, błotnistym podłożu. Grunt cuchnie zgniłymi jajami i jest pozbawiony tlenu. Awicenia ma wyrastające pionowo w górę korzenie oddechowe. Pobierają powietrze, by zagłębione w błocie partie się nie dusiły. Tylko tak wyjątkowe przystosowanie się pozwala drzewom przetrwać w dziwnym, amfibiotycznym świecie. Choć księżyc jest siłą, to jednak mocne tropikalne słońce dyktuje roślinom i zwierzętom, jak żyć w najwspanialszych lasach na ziemi. Obejrzymy to w następnym odcinku "Odysei wysp". 14:00 W KOTLE HISTORII - GRUNWALD - KUCHNIA POLSKA I... ANGIELSKA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Na antenie TVP Historia pojawia się kolejny program o tematyce kulinarnej p.t. "W kotle historii". Treść odcinków wyznaczana jest przez wydarzenia historyczne, które pozwalają na pokazanie różnorodności kuchni. W pierwszym odcinku prowadzący program Łukasz Modelski przedstawi przepis na tartę z gruszkami i serem brie oraz peklowaną wołowinę i tafelspitz. 14:35 POLSKIE 100 LAT - POLSKA 1944 - 1949. POWRÓT DO ŻYCIA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Druga wojna światowa przyniosła Polsce niebywałe straty ludzkie, proporcjonalnie największe spośród wszystkich uczestników wojny. Śmierć poniosło ponad 6 mln obywateli polskich (w tym około 3 mln Żydów). Wiele dóbr kultury, bezcennych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych, kolekcji dzieł sztuki, materiałów naukowych uległo całkowitemu zniszczeniu. Polska poniosła też gigantyczne straty materialne, sięgające 38 procent substancji majątku narodowego sprzed wojny. Pragnienie normalności, stabilizacji, spokoju było jednym z najpowszechniejszych. Kolidowały z nim obawy o przyszłość wynikające z zupełnie nowego położenia Polski, z objęcia władzy przez ludzi powszechnie wiązanych z obcymi wpływami. Utrata ziem wschodnich, widoczne uzależnienie od Związku Sowieckiego rodziły poczucie krzywdy i osamotnienia, mimo daniny krwi oddanej w nieustępliwej walce o niepodległość. Zarazem jednak wśród najszerszych kręgów dostrzec można było entuzjazm odbudowy, przekonanie o nadrzędności zadania podniesienia kraju z ruin, skłonność do ofiarności i poświęcenia, autentyczną radość z uzyskiwanych na tym polu efektów. 15:05 DOM - ODC. 10/25 - NIE PRZESADZA SIĘ STARYCH DRZEW Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1982 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Andrzej Mularczyk, Jerzy Janicki Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Andrzej i Ewa są małżeństwem już od kilku lat, rodzi im się drugi syn. Po śmierci starego Talara matka sprzedaje gospodarstwo i przenosi się do Warszawy, do syna. Ewa nie może otwarcie się temu sprzeciwić, ale często daje wyraz swemu niezadowoleniu. Wreszcie, przed zaplanowanym eleganckim przyjęciem, prosi teściową, aby na ten czas wyniosła się z domu. Staruszka znika bez wieści. Andrzej jest oburzony, między małżonkami dochodzi do poważnego rozdźwięku. Do problemów rodzinnych Talara dochodzą też kłopoty w pracy. 16:30 GIGANCI HISTORII - ODC. 20. WAWEL KRÓLÓW POLSKICH - OD BOLESŁAWA SZCZODREGO DO ZYGMUNTA III Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Wawel - wspaniały pomnik historii i dziejów polskiego narodu. Był siedzibą polskich królów w czasach silnej i dobrze rządzonej Rzeczypospolitej. Władcy, którzy mieszkali na wawelskim wzgórzu, zapisali najwspanialsze karty naszej historii. Byli mecenasami sztuki i nauki. Założyli jeden z pierwszych uniwersytetów w Europie. Blask i świetność Wawelu przyciągały uczonych i artystów z całej Europy. Koronowano tu i grzebano królów, a także tych królom równych, jak określił Juliusza Słowackiego Józef Piłsudski podczas złożenia na Wawelu prochów poety. Wawel królów polskich od Bolesława Szczodrego do Zygmunta III jest tematem tego odcinka teleturnieju "Giganci historii" 17:25 WOJOWNICY CZASU - ŁABISZYN, CZYLI POLSKA NORMANDIA 1944 Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Historia i tradycje polskich zwycięstw i polskich formacji wojskowych na przestrzeni tysiąclecia odżywają dziś dzięki entuzjastom - rekonstruktorom, kolekcjonerom i poszukiwaczom. Cykl pokaże historie ludzi i przedmiotów - egzemplarzy starej broni, historii zapomnianych bitew, które teraz zyskują nowe życie. Każdy odcinek opowie historię broni lub bitwy i człowieka bądź grupy ludzi, którzy pasjonując się historią, odtwarzają ją możliwie wiernie i widowiskowo. Każda z opowiadanych historii dzięki obecności wątku historycznego zawierającego komentarz oraz ikonografię, będzie mieć, prócz wartości sentymentalnej i patriotycznej, także walor edukacyjny. 17:55 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 19/21 - ZAMKNĄĆ ZA SOBĄ DRZWI Serial kryminalny, 82 min, Polska 1987 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Szmagier Muzyka: Włodzimierz Korcz Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Piotr Fronczewski, Jan Tomaszewski, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Hanna Dunowska, Grażyna Wolszczak, Robert Nowosadzki, Agata Rzeszewska i inni Paweł Kopiński, emerytowany policjant nowojorski, z pochodzenia Polak, już na początku swej podróży do Starego Kraju spotyka znajomych gangsterów amerykańskich, "Capucino" i Krantza. Przestępcy również poznają niewygodnego świadka ich wyprawy, usiłują go zlikwidować. Porucznik Borewicz pozwala Kopińskiemu śledzić gangsterów. W leśniczówce na Mazurach czeka na nich grupa jugosłowiańskich i tureckich przemytników, którzy korzystają z dobrze zorganizowanego szlaku przerzutu narkotyków ukrytych w łodzi. Kopiński zatapia łódź i niszczy samochody przemytników, Borewicz rozbija i aresztuje grupę jugosłowiańską. Adolf Krantz ginie z ręki Kopińskiego, natomiast "Capucino" ratuje się ucieczką. Kopiński spotyka go w lesie i proponuje mu wspólną ucieczkę do Szwecji porwanym samolotem. W czasie lotu nowojorski policjant kontaktuje się z Borewiczem i prosi o wstrzymanie pościgu. Ostatnią rundę walki z gangsterem chce rozegrać po swojemu. 21:45 POTOP REDIVIVUS Film historyczny, 177 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jerzy Hoffman Aktorzy: Daniel Olbychski, Małgorzata Braunek, Tadeusz Łomnicki, Kazimierz Wichniarz "Potop Redivivus" to projekt Filmoteki Narodowej, który powstał z potrzeby zaprezentowania współczesnej widowni "Potopu" na dużym i małym ekranie w doskonałej jakości i nowej, atrakcyjnej formie. Odrestaurowany film został na nowo zmontowany pod nadzorem artystycznym Jerzego Hoffmana i Jerzego Wójcika. Lata 1655 - 1660, okres najazdu szwedzkiego na Polskę. Zaręczony z Oleńką Billewiczówną (Małgorzata Braunek) chorąży orszański Andrzej Kmicic (Daniel Olbrychski) opowiada się początkowo po stronie kolaborującego ze Szwedami potężnego rodu magnackiego Radziwiłłów. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę zaczyna poniewczasie rozumieć, że Radziwiłłom chodzi nie o dobro ojczyzny, ale o własne interesy. Aby odkupić winy, porywa księcia Bogusława (Leszek Teleszyński), by zawieźć zdrajcę przed oblicze króla Jana Kazimierza, ale Radziwiłł ciężko rani Kmicica i ucieka. Doszedłszy do zdrowia, Andrzej Kmicic stara się zwrócić honor swojemu nazwisku. 00:55 MATA HARI - ODC. 6 (MATA HARI) Serial historyczny, biograficzny, 50 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Niemiecka agentka Elisabeth Schragmüller zostaje przyjaciółką Maty Hari. Niemka wykorzystuje tragedię Margaret i organizuje spotkanie z byłym mężem i córką w Vittel. Non już nie chce jednak do niej wrócić. Od Schragmüllera Mata Hari dowiaduje się, że to hrabia Castello stoi za ucieczką MacLeod i Non z Amsterdamu. W zamian za obietnicę zemsty na hrabim Mata Hari zgadza się pracować dla niemieckiego wywiadu. 01:55 PRZEMYŚL - ZŁAMANE MARZENIA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Magierski Scenariusz: Tomasz Magierski Zdjęcia: Maciej Magowski Arianka Spiegel jest cudownym dzieckiem, nazywana przez prasę polską Shirley Temple. W wieku lat siedmiu występuje na scenie "Cyrulika Warszawskiego", grając na fortepianie, śpiewa i recytuje wiersze między innymi Tuwima i Brzechwy. Arianka gra też epizody w paru polskich przedwojennych filmach, między innymi w "Gehennie" Michała Waszyńskiego. Ma 9 lat, kiedy wybucha wojna. Starsza o sześć lat Renia jest niebywale wrażliwa, skryta i romantyczna. Od stycznia 1939 roku pisze swój pamiętnik, w którym zamieszcza wspaniałe wiersze, czasem miłosne, a czasem inspirowane rzeczywistymi wydarzeniami. 700 - stronicowy dziennik opisuje jej samotność, pierwszą miłość, życie codzienne, najpierw podczas sowieckiej, a potem niemieckiej okupacji Przemyśla. Oddaje okrucieństwa i poniżenia doświadczane w przemyskim getcie. Renia pisze do ostatniego dnia swojego życia. Dwa tygodnie po skończeniu 18 lat, pojedynczym strzałem, zostaje zamordowana na ulicy Przemyśla. Arianę ratuje z getta chłopak Reni. Do Warszawy, do mamy przewozi ją ojciec koleżanki z klasy, który jak dzisiaj wiemy, pracował z oddziale Żegoty w Przemyślu. W Warszawie zostaje ochrzczona i umieszczona w stosunkowo bezpiecznym klasztorze urszulanek. Matka na aryjskich papierach pracuje w biurze Hotelu Europejskiego. Poznaje tam niemieckiego oficera, który się w niej zakochuje i wysyła ją razem z córką do bezpiecznej wtedy jeszcze Austrii. Dzieje się to tuż przed wybuchem powstania warszawskiego. W Austrii zostają wyzwolone przez Amerykanów. Chłopak Reni przeżył obóz w Oświęcimiu i po wojnie doprowadził to tego, że dziennik Reni wrócił do jej siostry, obecnie mieszkającej w Nowym Jorku. To dzięki niemu mamy szansę tę historię opowiedzieć w całości.