TVP Historia Sobota, 17.07.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1944 - NKWD zwabiło w pułapkę dowództwo Okręgu Wileńskiego AK; 1945 - konferencja w Poczdamie; 1954 - pierwszy Disneyland; 1976 - pierwszy proces uczestników strajku w Ursusie; 07:05 BIBLIA - ŚWIĘTY PAWEŁ, CZ. 4 (THE BIBLE - PAUL OF TARSUS P. 4) Serial religijny, 46 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 2000 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Johannes Brandrup, Barbara Bobulova, Giorgio Pasotti, Thomas Lockyer Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych. Fresk historyczny ukazujący życie św. Pawła - od prześladowań chrześcijan, poprzez jego działalność misyjną, po uwięzienie w Cezarei i wysłanie go do Rzymu. 07:55 Z ANDRUSEM PO GALICJI - KROSNO Magazyn, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Paulukiewicz W tym odcinku galicyjskiej serii jej gospodarz Artur Andrus trafił do Krosna, gdzie m.in. w kościelnej krypcie, nad trumnami nieszczęśliwych kochanków, wysłuchał historii ich miłości, w hucie uczył się dmuchać szkło, a w ruinach średniowiecznego zamku spotkał bohaterów z kart Fredrowskiej "Zemsty". 08:35 JANOSIK - ODC. 11/13 - TRUDNO - MIŁOŚĆ! Serial przygodowo - kostiumowy, 44 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Do karczmy, gdzie ucztują zbójnicy, wstępuje po drodze książę z siostrzenicą Eweliną. Janosik, urzeczony urodą dziewczyny, porywa ją jako zakładniczkę. Tymczasem ktoś uprowadza Janosikową zdobycz i oddaje ją hajdukom. Janosik goni sprawcę porwania Eweliny, którym okazuje się... zazdrosna Maryna. 09:30 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - NA HUCULSKIM SZLAKU Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnym odcinku Karol Okrasa zabierze widzów do Stadniny Koni Huculskich w Regietowie koło Wysowej. To punkt wyjścia do przygotowania potraw wykorzystujących składniki kuchni huculskiej i łemkowskiej. Przed II wojną światową karpaccy górale, tacy jak Huculi, Bojkowie czy Łemkowie zamieszkiwali obszar II Rzeczpospolitej. Ich kuchnia była niesamowicie uboga z uwagi na ciężkie warunki w jakich zamieszkiwali. Na przednówku często jedynym produktem, który trafiał do garnka była pokrzywa. A najbardziej znanym huculskim przysmakiem była tzw. kulesza - mamałyga, czyli kaszka kukurydziana z bryndzą. Mało znany jest fakt, że na południowo - wschodnich kresach dawnej Polski kukurydza była powszechnym produktem, choć w centralnej Polsce była prawie nieznana. Wykorzystując tradycyjne huculskie składniki Karol przygotuje trzy dania: 1/ placki ze śledziem i sosem z palonej papryki, 2/ gulasz z pokrzywy, pieczarek i kapusty, 3/ tatar z ugniecionej jak pod końskim siodłem wołowiny z placuszkami z kaszki kukurydzianej. 10:05 SZLAK NADZIEI - /6/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki Prowadząca Ida Nowakowska oraz uczestnicy: Kasia, Gosia, Janek, Jacek, Sławek i Rafał opuszczają Kazachstan i przez Morze Kaspijskie docierają do Iranu. Spotykają się tam z religią, kulturą i zwyczajami całkiem odmiennymi od europejskich. Lecz podobnie jak rodacy podczas drugiej wojny światowej szóstka śmiałków na każdym kroku spotyka się z życzliwością Persów. Uczestnicy wykonują zadanie powierzone przez prowadzącą Idę Nowakowską, poznając syna oraz męża Polki, która przybyła do Iranu z zesłania na Syberii wraz z Armią Andersa. 12:00 NEANDERTALCZYCY. POZNAJ SWOICH PRZODKÓW - POZNAJ SWOICH PRZODKÓW. ODC. 1/2 (NEANDERTHALS: MEET YOUR ANCESTORS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Wykonawcy: Andy Serkis Neandertalczycy. Przywykliśmy myśleć o nich jako o prymitywach i małpoludach, jak o nieudanym prototypie nowoczesnego człowieka. Najnowsze badania jednak wykazują, że neandertalczycy wcale nie zniknęli. Wciąż żyją. W nas. Według naukowców większość dzisiejszych mieszkańców planety nosi w DNA geny neandertalczyków. Można to wytłumaczyć tylko w jeden sposób. Gdzieś, kiedyś neandertalczycy i praprzodkowie człowieka współczesnego musieli mieć wspólne dzieci. Co więcej, neandertalskie dziedzictwo wciąż daje o sobie znać. Wpływa na naszą skórę, układ odpornościowy, ryzyko zachorowania na raka. W filmie autorzy spróbują rozwikłać niektóre zagadki tajemniczych przodków ludzi. Na podstawie zachowanych szczątków stworzą najwierniejszy w historii komputerowy portret neandertalczyka. Zbadają ich siłę, umiejętności adaptacyjne i inteligencję, a nawet mowę. Następnie poproszą Andy’ego Serkisa, hollywoodzkiego eksperta od nowoczesnych technologii filmowych, by wyczarował cyfrowego neandertalczyka, przenosząc widzów o tysiąclecia wstecz. Z pierwszej części widzowie dowiedzą się, jak wyglądał, neandertalczyk, jak się poruszał i czemu zawdzięczał swoją nadzwyczajną siłę. 13:00 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - SZABAT - ZIMNY BUFET I STYGNĄCY PIEC Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W tym odcinku poznamy potrawy serwowane w czasie szabatu. Pierwsza to danie jednogarnkowe - czulent z kaszą i ciecierzycą, a druga - śledź korzenny z rodzynkami. 13:30 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 6 CENA POTĘGI Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokażemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Wawel jako symbol niepodległości i trwania polskości mimo naszej trudnej historii. Gdy spogląda się na potęgę i sukces, nie dostrzega się często trudów, które za nimi stoją. Nie widzi się spraw, z którymi przyszło się mierzyć tym, którzy cieszą się w danej chwili powodzeniem. Nie inaczej jest z państwem. Rządzący nim nie tylko muszą dostrzegać możliwości, ale też i dążyć do rzeczy trudnych, pokonując przeciwności i łagodząc wewnętrzne sprzeczności. Nie ma potęgi, za którą nie zapłacono by przynajmniej takiej ceny. 14:00 DOM - ODC. 11/25 - JEDENASTE: NIE WYCHYLAJ SIĘ Serial obyczajowy, 92 min, Polska 1982 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanaceki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Tomasz Mędrzak, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk i inni W kamienicy na Złotej pojawia się pierwszy telewizor. Szczęśliwymi posiadaczami są Wrotkowie. Andrzej i Wiktor zamierzają postawić na cmentarzu w Sierpuchowie pomnik upamiętniający walkę i śmierć ich przyjaciół z AK. We wszystkich zmaganiach sekunduje im z kamerą Wrotek, który jest już samodzielnym realizatorem i pracuje nad swoim pierwszym filmem "Apel cieni". Po kolaudacji jego dzieło zostaje drastycznie okrojone. Dwaj bracia Talarowie rywalizują między sobą, u którego z nich zamieszka matka. Leszek decyduje się na fikcyjny ślub, żeby zdobyć samodzielne mieszkanie. 16:50 SPÓR O HISTORIĘ - ROLNICZA SOLIDARNOŚĆ Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) W 1980 roku o swoje prawa upomnieli się nie tylko robotnicy. Upomnieli się o nie także rolnicy. Komunistyczne władze nie zamierzały jednak zgodzić się na istnienie związku zawodowego rolników. W styczniu 1981 roku rozpoczęły się strajki chłopskie. 19 lutego 1981 roku podpisane zostały tak zwane porozumienia rzeszowsko - ustrzyckie. Władze zobowiązały się do zagwarantowania nienaruszalności prawa własności chłopskiej ziemi, wolności w obrocie ziemią i zrównania praw rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych. W konsekwencji, po kilku miesięcznej walce, 12 maja 1981 roku został zarejestrowany Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego został on zdelegalizowany. Ponownie związek został zarejestrowany w kwietniu 1989 roku. Goście: Sławomir Siwek, prof. Antoni Dudek - Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego i dr Mateusz Szpytma, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej. 17:30 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 20/21 - ZŁOCISTY Serial sensacyjny, 90 min, Polska 1987 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Hanna Dunowska, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Zbigniew Buczkowski, Marek Frąckowiak, Krzysztof Nowik, Lucyna Brusikiewicz, Józef Konieczny, Jerzy Bielecki, Maria Probosz, Ewa Wawrzoń, Artur Barciś Po śmierci bazarowego opryszka o pseudonimie "Coca - Cola" milicja podejmuje energiczne śledztwo w sprawie gangu "Złocistego", podejrzanego o handel walutą, samochodami i fałszywym złotem oraz o nielegalną produkcję czekolady. Do gangu przenika porucznik Kozłowski, udający kolesia "Coca - Coli". Po anonimowym telefonie funkcjonariusze odkopują zwłoki niejakiego Brodzkiego, ukryte na terenie należącym do siostry denata. Równocześnie por. Kozłowski ustala, że dziewczyna będąca świadkiem zbrodni jest więziona pod Pułtuskiem. Jej zeznania i odkrycia Kozłowskiego pozwalają ustalić, że gangster zwany "Złocistym" nie istnieje. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 15. TADEUSZ KOŚCIUSZKO - BOHATER DWOJGA NARODÓW Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Bohater narodowy Polski i Ameryki. Naczelnik insurekcji, błyskotliwy inżynier, przyjaciel i towarzysz broni amerykańskich Ojców Założycieli. Jego barwnym życiorysem można by obdzielić kilkanaście osób. Tadeusz Kościuszko, bohater dwojga narodów. Taki, jakiego mało kto zna, chyba że jest "gigantem historii". 20:00 MATA HARI - ODC. 7 (MATA HARI) Serial biograficzny, historyczny, 51 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Grard Depardieu Europa jest w przededniu I wojny światowej. W Hadze Mata Hari ma za zadanie nawiązać kontakt z porucznikiem Rastignakiem, szefem francuskiego wywiadu w Holandii. Pomimo ostrzeżeń szefostwa, Rastignac spotyka się z Matą Hari i traci dla niej głowę. Otrzymane od niego informacje wywołują wojnę między służbami wywiadowczymi na granicy z Holandią. W centrum krwawej rozgrywki znajduje się kapitan rosyjskiego wywiadu Władimir Masłow i serbska agentka, Zlatka Jenich. 21:15 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - CICHA PRZYSTAŃ MARII ANTONINY (MARIE ANTOINETTE) Film dokumentalny, 106 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Bohaterką kolejnego odcinka francuskiej serii "Historia w postaciach zapisana" jest Maria - Antonina. Kiedy przybyła do Paryża z dworu Habsburgów w Wiedniu, by poślubić Ludwika XVI, miała zaledwie 14 lat. Niestety młoda królewska para bardzo szybko straciła popularność. Budżet Francji poważnie ucierpiał w wyniku nieudanych reform finansów państwa oraz wydatków związanych z długotrwałymi wojnami. Winą za to obarczono młodą królową - oskarżono ją o rozrzutność i okrzyknięto Madame Deficit. Wypadki rewolucyjne doprowadziły do stracenia jej małżonka - króla Ludwika XVI, a sama Maria Antonina została uwięziona i skazana przez stronniczy trybunał rewolucyjny na śmierć na gilotynie. Do ostatniej chwili, mimo wielu poniżających ataków i upokorzeń, zachowała niezwykłą królewską godność. "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: Secrets d'Histoire) to seria programów historycznych, realizowanych przez francuską telewizję publiczną. Gospodarzem cyklu jest znany dziennikarz Stephane Bern, którego przodkowie pochodzą z Polski. Każdy z odcinków przedstawia losy wybranej postaci historycznej oraz prezentuje skarby kultury - miejsca i zabytki stanowiące część europejskiego dziedzictwa. 23:15 POSZUKIWANY, POSZUKIWANA Komedia, 83 min, Polska 1972 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Fedorowicz Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Adam Mularczyk, Wojciech Siemion, Jolanta Wołłejko, Bohdan Łazuka, Jerzy Januszkiewicz, Jan Kobuszewski, Wojciech Pokora, Jolanta Bohdaj, Maria Chwalibóg, Wiesław Gołas, Mieczysław Czechowicz, Krystyna Borowicz, Witold Dobrowolski, Filip Łobodziński, Jerzy Dobrowolski Twórczość Stanisława Barei dzieli się zwykle na dwa okresy. Pierwszy obejmuje lata sześćdziesiąte. Reżyser kręcił wówczas lekkie, przyjemne komedie sytuacyjne, zatrącające nawet o bulwarową farsę i wodewil. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych beztroski "śmiech dla śmiechu" zastąpił "śmiech z podtekstami" - zjadliwa ironia i kpina z peerelowskiej rzeczywistości, satyra na narodowe przywary, posunięta nierzadko aż do surrealizmu. Te cechy po raz pierwszy ujawniły się w "Poszukiwanym, poszukiwanej". Sprzyjał temu złożony z ciągu epizodów scenariusz, któremu krytyka początkowo zarzucała "niespójność", by po latach dostrzec w nim "głębszy sens". Bareja i Fedorowicz potraktowali zmiany miejsca pracy przez głównego bohatera jako doskonały pretekst do humorystycznego sportretowania różnych środowisk: od socjalistycznych "technokratów" począwszy, a na domorosłych bimbrownikach skończywszy. Stanisław Maria Rechowicz, fajtłapowaty historyk sztuki, zostaje niesłusznie posądzony o kradzież obrazu. Domniemanemu złodziejowi grozi 5 lat więzienia. Zdesperowany postanawia ukrywać się w przebraniu kobiety, dopóki nie namaluje kopii zrabowanego przez nieznanych sprawców płótna. Pozbawiony środków do życia, musi na jakiś czas podjąć inną pracę, rzecz jasna jako kobieta, by nikt go nie rozpoznał. Zatrudnia się więc w charakterze pomocy domowej. Nie ma jednak szczęścia do chlebodawców: pierwszy chce wykorzystać go, a raczej ją w celach erotycznych, drudzy mają rozwydrzone dziecko, trzeci pędzi w łazience bimber, a czwarty to dyrektor głupek, za którego nasz bohater pisze artykuły. W końcu obraz odnajduje się, ale panu Stanisławowi, zaprawionemu już w "gosposiowaniu", trudno zrezygnować z lukratywnego zajęcia i wrócić na cienką, muzealną posadkę. Czy więc nadal pozostanie pełną wdzięku gosposią Marysią? 01:30 WYJŚCIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Król, Roman Sikoń Scenariusz: Joanna Zając, Michał Król Zdjęcia do filmu realizowane były w dniach od ok. 10 października do ok. 20 października 1989 roku. To nigdy wcześniej nie emitowany unikalny materiał, rejestrujący ważny moment historyczny - Jesień Ludów 1989, początek przemian polityczno - społecznych w Europie Wschodniej. Latem 1989 roku Niemcy z NRD rozpoczęli swój exodus z ojczyzny. Początkowo przez Węgry i Austrię. Gdy ta droga została zamknięta przez władze NRD, kierowali się do Czech i Polski. Nielegalnymi drogami napływali na tereny ambasad RFN. Film dokumentuje relacje indywidualne i grupowe uchodźców, którzy po nielegalnym przekroczeniu granicy NRD i Polski, dostali się do Ambasady RFN w Warszawie. Też Niemców z NRD, którzy korzystając z legalnego pobytu w naszym państwie, postanawiają opuścić swój kraj. Film odsłania emocje zdesperowanych ludzi. Ich sytuację zawieszenia. Większość z nich po raz pierwszy w swoim życiu publicznie rozmawia o sprawach własnego państwa. Nie tylko przed kamerą, też między sobą, w grupach. Próbują przekazać, co zdecydowało, że uciekli z własnego kraju. relacjonują swoje drogi ucieczek. Często wiele godzin trwało namówienie ich do udzielenia wypowiedzi. Boją się. Są z "gołymi rękami", tak jak stoją - bez niczego i z trudno jeszcze przyswajanym poczuciem właśnie pozyskanego małego bezpieczeństwa. (Licencja od Salezjańskiego Wolontariatu Misyjnego - Młodzi Świata - od 15.04.2021 do 14.04.2026)