TVP Kultura Piątek, 23.07.2021 08:30 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 14 NOWOCZEŚNIE I ZDROWO CZYLI HERBARZE I ZIELNIKI Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski W tym odcinku poznamy przepis na marcepan, uważany w XVI wieku za lekarstwo. Przepis pochodzi z 1555 roku, a jego autorem jest Marcin Siennik, botanik, twórca ponad 800 polskich nazw roślin. Drugi przepis autorstwa Stefana Falimirza pochodzi z 1534 roku. Pasternak w miodzie, który podobnie jak marcepan był wówczas uznawany za potrawę zdrowotną. 09:15 KAPITAN Z "ORIONA" Film obyczajowy, 90 min, fabularny, Polska 1977 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Kazimierz Radowicz Zdjęcia: Zbigniew Pietrzkiewicz Występują: Wiesław Zanowicz (kapitan), Wojciech Kostecki (pierwszy oficer "Szturman"), Stanisław Michalski (Nowaczyk, chief na "Orionie"), Jerzy Rogalski (praktykant), Lech Grzmociński (bosman), Stanisław Iżyłowski, Florian Staniewski, Józef Osławski (rybak), Marek Nowakowski (radiooperator), Józef Fryźlewicz (dyrektor przedsiębiorstwa), Zbigniew Gawroński, Tadeusz Gwiazdowski (krawiec), Juliusz Lisowski (szyper), Adam Trela, załoga statku S/T "Tyśmienica" Prymus szkoły morskiej o niedużym stażu zostaje mianowany kapitanem statku rybackiego. Doświadczona załoga "Oriona" ostentacyjnie demonstruje swoją niechęć do nowego przełożonego. Konflikt potęguje "pech" kapitana - statek nie łowi ryb nawet na najlepszych łowiskach. Dopiero wykrycie przez dowódcę przyczyny, polegającej na awarii jednego z urządzeń, rehabilituje go w oczach załogi. 11:00 DOKTOR EWA - ODC. 6/9 - DWIE PRAWDY Serial obyczajowy, 40 min, Polska 1970 Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Reżyseria: Henryk Kluba Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Jolanta Lothe, Ewa Berger - Jankowska, Joanna Jędryka, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łaniewska, Bogdan Baer, Edmund Fetting, Janusz Kłosiński, Ryszard Pietruski i inni Doktor Ewa nie zgadza się na przeprowadzenie zabiegu przerwania ciąży u pacjentki, która nie chce urodzić nieślubnego dziecka. Udaremnia również przeprowadzenie zabiegu przez znachorkę. Opiekuje się dziewczyną aż do chwili rozwiązania. Postanawia też, że spróbuje doprowadzić do małżeństwa młodych rodziców. 11:50 DOKTOR EWA - ODC. 7/9 - STAWKA O ŻYCIE Serial obyczajowy, 42 min, 9 odc. , TVP 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Jolanta Lothe, Ewa Berger - Jankowska, Joanna Jędryka, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łaniewska, Bogdan Baer, Edmund Fetting, Janusz Kłosiński, Ryszard Pietruski, Bogusław Sochnacki, Igor Śmiałowski, Zygmunt Zintel Kobieta, u której podejrzewano raka, nie zgłasza się do leczenia. Uparcie twierdzi, że jest zdrowa. Doktor Ewa przekonuje męża pacjentki, aby skłonił żonę do podjęcia kuracji. Wreszcie chora wyjeżdża do Warszawy, gdzie ma poddać się koniecznej operacji. 12:45 RYKOSZETY Dramat, 28 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jakub Radej Scenariusz: Jakub Radej, Michał Wawrzecki Zdjęcia: Marcin Lesisz Muzyka: Adam Domurat Aktorzy: Linowski Stanisław, Zuzanna Zielińska, Tomasz Schuchardt, Marta Ścisłowicz Polska, 1982. Dwaj bracia - górnicy prezentują dwie postawy wobec komunistycznej opresji. Podczas gdy Janek wybiera aktywne zaangażowanie w demokratycznym podziemiu, Tadek stawia na neutralność. Ich rozbieżne postawy doprowadzają do konfliktu, w którym dokładne wyważenie moralnych racji staje się niemożliwe. (Filmpolski.pl) Film prezentowany na FFP w Gdyni w 2019 roku w konkursie filmów krótkometrażowych. 13:30 JAPONIA Z GÓRY. ODC. 1 WSPANIAŁA DZIKA PÓŁNOC (JAPAN FROM ABOVE 1. THE GREAT WILD NORTH) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Stephane Milliere, Xavier Lefebvre, Laurent Martein Miniseria dokumentalna (5 odcinków) pokazuje nowoczesną, kolorową i pracowitą Japonię, gdzie w 2020 roku odbędą się igrzyska olimpijskie. Japonia to łańcuch wysp o niezwykłych krajobrazach, w które w miarę upływu czasu wkracza nowoczesność. Wyspy o pradawnej tradycji wciąż obecnej w dniu powszednim mieszkańców, z długą kulturalną i duchową spuścizną. Wyspy nieustannie fascynują. Korzeni tej fascynacji należy szukać w samych Japończykach - ludziach o tajemniczej duszy. Spróbujemy je ukazać w różnych porach roku - od Hokkaido na północy po Okinawę na południu. Będzie to niezwykła podróż do serca Japonii. Zdjęcia kręcono ponad rok, za pomocą helikoptera i dronów w 4K. Poznamy ponad 40 bohaterów - Japończyków. Różne regiony: Hokkaido, North Honshu, Abashiri, Shiretoko, Furano, Biei, Noboribetsu, Hakodate, Yamagata, Góry Dewa, Matsushima, Rikuzentakata oraz Fudżi i miasta: Tokio, Kioto, Osaka. W pierwszym odcinku poznamy dużą wyspę Hokkaido, poczynając od jej wschodniego krańca. Jezioro Mashu to jedno z najładniejszych japońskich jezior i jeden z najsłynniejszych widoków na wyspie. Dalej na południe w Parku Narodowym Akan jezioro o tej samej nazwie - to także była kaldera. Będziemy nad półwyspem Shiretoko, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Shiretoko oznacza koniec Ziemi i jest to najdziksze miejsce w Japonii. Z Shiretoko lecimy nad pobliski Półwysep Nemuro, zatrzymując się najpierw nad jeziorem Furen. Ostatnim przystankiem na Hokkaido jest dalekie południe w mieście Hakodate. Leży u stóp góry, od której miasto wzięło nazwę. To najbardziej wysunięte na południe miasto i jedno z najstarszych. Nawet przed oficjalną kolonizacją wyspy przez Japończyków od XIV wieku to miejsce zajmowały klany z pobliskiej wyspy Honsiu. Każdej wiosny przez kilka dni mieszkańcy i goście przychodzą tu podziwiać 1600 kwitnących drzew wiśni, zasadzonych wewnątrz fortu. To obraz o wyjątkowej urodzie, słynny na całą Japonię, którym kończy się podróż nad Hokkaido. 14:30 NIEPOSPOLITA Film historyczny, krótkometrażowy, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Dobosz Scenariusz: Danuta Nierada, Miłosz Lodowski Zdjęcia: Marcin Magiera Aktorzy: Patryk Szwichtenberg, Agata Różycka, Marek Karpowicz, Andrzej Szeremeta, Szymon Mysłakowski Pisarz Tadeusz Dołęga - Mostowicz w roku 1939 podróżuje po Polsce ze swoją uroczą asystentką Dianą i przeprowadza wywiady z ludźmi sukcesu. Na swojej drodze spotyka m.in. Melchiora Wańkowicza, o. Maksymiliana Kolbe, Janusza Kusocińskiego, Eugeniusza Kwiatkowskiego i Hankę Ordonównę. 15:30 WILCZE DZIECI (OKAMI KODOMO NO AME TO YUKI/WOLF CHILDREN) Film animowany, fantasy, 112 min, Japonia, 2012 Reżyseria: Mamoru Hosoda Muzyka: Masakatsu Takagi Studentka Hana zakochuje się w pewnym chłopaku tak bardzo, że nie zraża jej nawet informacja, iż jej ukochany jest wilkołakiem. Tworzą udany związek i doczekują się potomstwa. Jednak Ame i Yuki, ich dzieci, w połowie są wilczkami. Gdy więc po tragicznym zaginięciu ojca, Hana zostaje z nimi sama, postanawia wyprowadzić się na wieś, gdzie, jak sądzi będzie jej łatwiej ukryć odmienność swoich pociech. Narratorem w filmie jest dorosła już Ame, która wspomina swoje wilcze dzieciństwo. 17:35 SCENA MUZYCZNA - SEBASTIAN WYPYCH - "POLSKA ENTER" Koncert, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Sebastian Wypych, Barbara Schabowska (prowadząca) W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Sebastian Wypych. Kontrabasista zaprezentuje materiał z premierowej płyty "Polska Enter". Sebastian Wypych pracę nad tym albumem rozpoczął od podróży po Polsce, podczas której spotykał się ze śpiewakami ludowymi i nagrywał ich pieśni a capella. Następnie dokomponował partie kontrabasu i elektroniki. 18:50 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYJACIELE WESOŁEGO DIABŁA - MAGICZNY KRYSZTAŁ Serial przygodowy, fantasy, dla młodych widzów, 25 min, Polska, 1988 Autor: Kornel Makuszyński Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Jerzy Łukaszewicz Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Rafał Synówka, Jacek Chmielnik, Franciszek Ćwirko, Waldemar Kalisz, Piotr Dziamarski, Franciszek Pieczka Bi i jego nowy przyjaciel dostają się do groty, gdzie Piszczałka odnajduje magiczny kryształ. Jego czarodziejska moc sprawia, że Bi przenosi się w odległą przeszłość. Poznaje wreszcie prawdziwe losy swego rówieśnika Janka oraz jego przybranego ojca. 19:20 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYJACIELE WESOŁEGO DIABŁA - W KRAINIE DUCHA CIEMNOŚCI Serial przygodowy, fantasy, dla młodych widzów, 25 min, Polska, 1988 Autor: Kornel Makuszyński Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Scenariusz: Jerzy Łukaszewicz Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Waldemar Kalisz, Piotr Dziamarski, Franciszek Pieczka, Zbigniew Grabski Mały Bi, uśpiony przez Piszczałkę w leśniczówce, doświadcza niezwykłego działania magicznego kryształu. Chłopiec widzi we śnie przygody swego rówieśnika Janka, który wyruszył na rozprawę z duchem ciemności wierząc, że pomoże swemu ojcu odzyskać wzrok. 20:00 KOMEDIOWE LATO - NIE LUBIĘ PONIEDZIAŁKU Komedia, 99 min, Polska 1971 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Chmielewski Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Witkiewicz, Zygmunt Apostoł, Jerzy Turek, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Halina Kowalska, Mitchel Kowal, Bohdan Łazuka, Kazimierz Rudzki, Adam Mularczyk, Andrzej Nardelli, Lech Ordon i inni Jedna ze szlagierowych komedii Tadeusza Chmielewskiego - twórcy m.in. filmów "Ewa chce spać", "Gdzie jest generał?" i "Jak rozpętałem drugą wojnę światową". "Nie lubię poniedziałku" jest sprawnie zrealizowany, utrzymany w dobrym tempie, obsadzony aktorami o niepodważalnej vis comica. Rzecz dzieje się pewnego feralnego poniedziałku w Warszawie. Bohaterem zaś jest zbiorowość - kilkanaście osób, których pechowe i skomplikowane perypetie słabiej lub silniej zazębiają się ze sobą. Włoski przemysłowiec Francesco Romanelli (znakomity Kazimierz Witkiewicz) przyjeżdża do stolicy Polski w sprawach handlowych. Już na lotnisku wsiada jednak do niewłaściwego auta, co skutkuje lawiną nieporozumień i problemów. Milicjant kierujący ruchem musi równocześnie opiekować się małym synkiem, bo w przedszkolu panuje różyczka, a żona nie może zwolnić się z pracy, bo ma manko. Tymczasem delegat gminnej spółdzielni, desperacko poszukujący części do kombajnu, zupełnie przypadkowo naraża się porywczemu taksówkarzowi i od tej pory jego zdrowie znajdzie się w poważnym niebezpieczeństwie. W biurze matrymonialnym, gdzie pracuje żona milicjanta, niespodziewanie wykryto manko. Trwa kontrola i okazuje się, że brakuje jednego "dewizowego". Do biura trafia ponętna blondynka, która akurat upiera się przy romantycznym południowcu, itp. itd. Zręcznie napisany scenariusz i sporo udanych gagów zapewniły filmowi "Nie lubię poniedziałku" stałe miejsce w annałach polskiej kinematografii, choć po premierze nie brakowało głosów krytycznych. Mimo nie najlepszego przyjęcia przez recenzentów film Chmielewskiego po raz kolejny ujawnił talent reżysera do ukazywania w krzywym zwierciadle polskiej codzienności, efektownie fotografowanej przez Mieczysława Jahodę. W jego obiektywie Warszawa przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych to upstrzona kolorowymi neonami europejska metropolia, tętniąca życiem i ruchem. 21:50 GENIUSZ: PICASSO - ODC. 8 (ODC. 8) Serial biograficzny, 47 min, USA, 2018 Reżyseria: Kenneth Biller Aktorzy: Alex Rich, Clemence Poesy, Antonio Banderas odc. 8. Młody Pablo angażuje się w przygotowanie projektu scenografii do baletu, dzięki czemu poznaje swoją pierwszą żonę, Olgę. Starszy Picasso zmaga się z rodzinnymi obowiązkami, a także z własnym pragnieniem utrzymania wysokiej pozycji artystycznej. 22:50 ŚWIAT W PIOSENCE - MUR BERLIŃSKI I UPADEK KOMUNIZMU (SOUNDTRACKS: THE BERLIN WALL & THE FALL OF COMUNISM) Film dokumentalny, 40 min, USA, 2017 Reżyseria: Dwayne Johnson, Dany Garcia Seria "Soundtracks" przedstawia związki muzyki z różnego rodzaju wydarzeniami historycznymi. Każdy odcinek dotyczy tragedii, momentów euforii lub zdarzeń, które dały początek nowym ruchom. Wraz z nimi prezentowane są muzyka, artyści i nurty mające szczególny związek z tymi przemianami. Przez wiele lat kraje bloku wschodniego były odcięte od reszty świata. Mur berliński wyznaczał swoistą granicę między wschodem a zachodem. Do jego upadku i zarazem wyzwolenia się spod jarzma komunizmu doprowadziło wiele czynników. Jednym z tych, który napędzał te przemiany, była muzyka. 02:05 KINO NOCNE - AUSTERIA Dramat obyczajowy, 103 min, Polska 1983 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz według powieści Juliana Stryjkowskiego: Julian Stryjkowski, Jerzy Kawalerowicz, Tadeusz Konwicki Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Leopold Kozłowski Występują: Franciszek Pieczka, Wojciech Pszoniak, Jan Szurmiej, Ewa Domańska, Wojciech Standełło, Liliana Głąbczyńska, Szymon Szurmiej, Gołda Tencer i inni O filmowej wersji "Austerii" głośno było jeszcze w trakcie produkcji. Ekranizacja jednej z najwybitniejszych powieści Juliana Stryjkowskiego wzbudzała zrozumiałe zainteresowanie. Potem przyszła premiera w Chicago, polska premiera w czasie "Konfrontacji", wreszcie: Złote Lwy '84 - główna nagroda na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni. Już pierwsze sekwencje dzieła Kawalerowicza wprowadzają widza w świat dla wielu nie znany lub zapomniany, świat, który odszedł bezpowrotnie. Jest nim kultura Żydów polskich - oryginalnej i hermetycznej społeczności o własnej filozofii, obyczajowości, religijności i niepowtarzalnym humorze. "Zawsze wydawało mi się, że tylko w Polsce można nakręcić odpowiednio reprezentacyjny film, poświęcony tej tematyce. Żyją tu jeszcze ludzie, którzy pamiętają ten zaginiony świat, pracują artyści, którzy mają jeszcze w oczach kształt wizualny zamordowanej cywilizacji, którzy słyszą jeszcze dźwięki i melodie tamtych czasów" - mówił w jednym z wywiadów Jerzy Kawalerowicz. "Austerię" okrzyknięto jednym z najważniejszych filmów polskich i najważniejszym, obok "Matki Joanny od Aniołów", w dorobku Kawalerowicza. Znakomite recenzje zebrał Franciszek Pieczka jako odtwórca głównej roli Taga. Bardzo podobały się również sugestywne zdjęcia przedwcześnie zmarłego operatora Zygmunta Samosiuka. "Dzięki niemu "Austeria" jest najlepiej sfotografowanym - oprócz "Doliny Issy" - filmem polskim ostatnich lat" - pisał branżowy "Film". Pojawiły się nawet głosy, że dzieło Kawalerowicza przewyższa swój literacki pierwowzór. Rok 1914. Pierwszy dzień i pierwsza noc I wojny światowej. Przy drodze do małego galicyjskiego miasteczka stoi karczma, tytułowa austeria, prowadzona przez starego, mądrego Żyda Taga. Znajdują w niej schronienie pierwsi uciekinierzy zagrożeni kozackim pogromem. Są wśród nich bogaci, wyemancypowani Żydzi z miasteczka, są i chasydzi - mistycy i fanatycy religii, niezdający sobie sprawy z tego, co się wokół dzieje. Na tle tej barwnej zbiorowości rysuje się wyrazista postać Taga, filozofa i wolnomyśliciela, mającego świadomość nadciągającej katastrofy. Pełen trzeźwego sceptycyzmu otacza wszakże ciepłem i serdecznością wszystkich, których jego austeria przygarnęła na tę noc. Przeczuwa, że z nadejściem dnia nadejdzie także zagłada.