TVP Historia Poniedziałek, 26.07.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 26 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1400 - odnowienie Uniwersytetu Krakowskiego - przywilej Władysława Jagiełły; 1887 - Ludwik Zamenhof opublikował podręcznik esperanta; 1952 - zmarła Evita Peron; 1953 - bunt w łagrach Workuty; 07:20 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 14/18 - EDYTA Serial przygodowy, 58 min, Polska 1968 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Aleksandra Zawieruszanka, Emil Karewicz, Irena Szczurowska, Józef Kostecki, Stanisław Zaczyk, Bronisław Pawlik, Stefan Śródka, Józef Łodyński, Andrzej Herder, Stanisław M. Kamiński Do miasteczka, w którym stacjonują Kloss i Brunner, przyjeżdża dawna miłość prawdziwego Hansa Klossa, niemieckiego agenta schwytanego przez Rosjan. Edyta Lausch została zmobilizowana, będzie pracować na kolei. Do spotkania dwojga niegdyś zakochanych w sobie ludzi dochodzi w wieczór sylwestrowy 1944 - 45 roku. Edyta zauważa, że Hans mocno się zmienił, ale odżywa w niej dawne uczucie. Kloss widzi, że ma do czynienia ze zdeklarowaną faszystką. Spostrzega też, że Brunner boi się Edyty. Postanawia dowiedzieć się, dlaczego. Gdy dochodzi do nieudanego zamachu na życie kobiety, Kloss demaskuje Brunnera jako dawnego bandytę - Edyta była przed kilku laty świadkiem dokonanego przezeń morderstwa. W trakcie akcji Kloss dekonspiruje się jednak przed nią i Brunnerem jako Polak. Brunner zabija Edytę i ucieka. 08:25 WOJOWNICY CZASU - POWRÓT BOJOWEGO KONIA, CZYLI KOMARÓW RAZ JESZCZE Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Mogłoby się wydawać, że kiedy z pól pod Komarowem zniknęły pułki polskiej i sowieckiej jazdy, które w sierpniu 1920 roku stoczyły wielki kawaleryjski bój, zwiastowało to nieuchronnie koniec epoki i pożegnanie z końmi, jako towarzyszami broni. A jednak, kawaleria pojawiła się tutaj dziewiętnaście lat później i to wcale nie po raz ostatni... Dziś, właśnie w tym tak ważnym dla polskiej kawalerii miejscu powstanie pomnik upamiętniający tę najbarwniejszą z broni, a rekonstruktorzy przypominają historię bitwy. Historia i tradycje polskich zwycięstw i polskich formacji wojskowych na przestrzeni tysiąclecia odżywają dziś dzięki entuzjastom - rekonstruktorom, kolekcjonerom i poszukiwaczom. Cykl pokaże historie ludzi i przedmiotów - egzemplarzy starej broni, historii zapomnianych bitew, które teraz zyskują nowe życie. Każdy odcinek opowie historię broni lub bitwy i człowieka bądź grupy ludzi, którzy pasjonując się historią, odtwarzają ją możliwie wiernie i widowiskowo. Każda z opowiadanych historii dzięki obecności wątku historycznego zawierającego komentarz oraz ikonografię, będzie mieć, prócz wartości sentymentalnej i patriotycznej, także walor edukacyjny. 09:05 MISTRZOWIE - IRENA SZEWIŃSKA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tadeusz Król, Tadeusz Król Scenariusz: Tadeusz Król, Tadeusz Król Bohaterami cyklu są legendy polskiego sportu, medaliści igrzysk olimpijskich. Sport był dla nich nie tylko pasją, ale i sposobem na życie. Irena Kirszenstein - Szewińska (urodzona w 1946 r. w Leningradzie, zmarła w 2018 r. w Warszawie), lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal. Po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych. Dama Orderu Orła Białego. 09:25 MISTRZOWIE - JACEK WSZOŁA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tadeusz Król, Wiesław Paluch Scenariusz: Tadeusz Król, Wiesław Paluch Bohaterami cyklu są mistrzowie, czyli legendy polskiego sportu, medaliści igrzysk olimpijskich. Sport był dla nich nie tylko pasją, ale i sposobem na życie. Jacek Roman Wszoła, polski lekkoatleta, który specjalizował się w skoku wzwyż. Dwukrotny uczestnik igrzysk olimpijskich w pierwszym swoim starcie w Montrealu zdobył złoty medal, a cztery lata później w Moskwie wywalczył srebro. W obu występach poprawiał rekord igrzysk olimpijskich. 10:10 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 11:00 NEANDERTALCZYCY. POZNAJ SWOICH PRZODKÓW - POZNAJ SWOICH PRZODKÓW. ODC. 2/2 (NEANDERTHALS: MEET YOUR ANCESTORS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Neandertalczycy. Przywykliśmy myśleć o nich jako o prymitywach i małpoludach, jak o nieudanym prototypie nowoczesnego człowieka. Najnowsze badania jednak wykazują, że neandertalczycy wcale nie zniknęli. Wciąż żyją. W nas. Według naukowców większość dzisiejszych mieszkańców planety nosi w DNA geny neandertalczyków. Można to wytłumaczyć tylko w jeden sposób. Gdzieś, kiedyś neandertalczycy i praprzodkowie człowieka współczesnego musieli mieć wspólne dzieci. Co więcej, neandertalskie dziedzictwo wciąż daje o sobie znać. Wpływa na naszą skórę, układ odpornościowy, ryzyko zachorowania na raka. W filmie autorzy spróbują rozwikłać niektóre zagadki tajemniczych przodków ludzi. Na podstawie zachowanych szczątków stworzą najwierniejszy w historii komputerowy portret neandertalczyka. Zbadają ich siłę, umiejętności adaptacyjne i inteligencję, a nawet mowę. Następnie poproszą Andy’ego Serkisa, hollywoodzkiego eksperta od nowoczesnych technologii filmowych, by wyczarował cyfrowego neandertalczyka, przenosząc widzów o tysiąclecia wstecz. Z drugiej części filmu widzowie dowiedzą się, dlaczego neandertalczycy zniknęli, co dziesiątki tysięcy lat temu przeważyło szalę na stronę homo sapiens, jakim cudem neandertalczycy nie wygrali i jak to możliwie, że ludzie wciąż tu są, a oni odeszli? 12:00 WOJNA DOMOWA - ODC. 13/15 - MŁODE TALENTY Serial komediowy, 46 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa, Jerzy Gruza Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Irena Kwiatkowska, Kazimierz Rudzki, Krzysztof Musiał, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Jarema Stępowski, Jan Ciecierski, Małgorzata Lorentowicz, Elżbieta Wieczorkowska Zespół muzyczno - wokalny, w którym występuje Paweł, bierze udział w festiwalu młodych talentów. Młodzież gra i śpiewa, a rywalizacja przenosi się na widownię i za kulisy. Rodzice, a zwłaszcza mamusie, oczekują zwycięstwa i uznania dla swoich pociech w nadziei, że sukces otworzy im drogę do kariery. Zespół Pawła nie zdobywa pierwszego miejsca, ale występ bardzo się wszystkim podoba. 13:00 U PANA BOGA ZA MIEDZĄ Komedia obyczajowa, 110 min, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Ludek Drizhal Aktorzy: Andrzej Zaborski, Krzysztof Dzierma, Agnieszka Kotlarska, Grzegorz Heromiński, Emilian Kamiński, Wojciech Solarz, Ryszard Doliński, Mieczyslaw Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach, Katarzyna Śmiechowicz, Barbara Torzewska, Małgorzata Płońska Kolejna (po "U Pana Boga za piecem" i "U Pana Boga w ogródku") część perypetii mieszkańców idyllicznego podlaskiego miasteczka Królowy Most. Na tle urokliwych sielskich pejzaży, pośród dobiegających z miejscowych kuchni woni kindziuków, kiszonych ogórków i smalcu, tudzież w asyście obficie obdarzonych przez naturę niewiast, Jacek Bromski po raz kolejny snuje opowieść o tym, jak spokojne życie dobrodusznego proboszcza i równie sympatycznych, co niewydarzonych, stróżów porządku zostaje zakłócone przez pojawienie się "obcego", a właściwie dwóch. Pierwszym jest Staszek Niemotko (Grzegorz Heromiński), który ostatnie dwadzieścia lat spędził w USA, a teraz wraca odwiedzić stare kąty. Przywióżł ze sobą luksusowy biały samochód i mnóstwo forsy. Jego rodzinna chałupa to już ruina, jednak za radą proboszcza Staszek postanawia zostać i znaleźć sobie odpowiednią żonę. Nie jest wprawdzie ani młody, ani zbyt przystojny, ale za to ma grubo ponad sto tysięcy dolarów, co niewątpliwie stanowi pewien atut. Niestety, nawet tak duża suma nie robi wrażenia na atrakcyjnej kasjerce w lokalnym banku, gdzie lokuje pieniądze. Dziewczyna, owszem, umówiłaby się na randkę z "Amerykanem", ale najpierw musiałby on uzyskać zgodę miejscowej władzy duchownej. I nie chodzi tu bynajmniej o proboszcza Antoniego, tylko o... popa, gdyż piękna Ludmiła jest wyznania prawosławnego. Wszystko wskazuje więc na to, że ze ślubu nic nie będzie. W zamian Staszkowi niespodziewanie trafia się szansa na zaistnienie w...polityce. W Królowym Moście zbliżają się bowiem wybory burmistrza. Piastujący to stanowisko od trzech kadencji Mieczysław jest usilnie namawiany przez żonę, by dał sobie już spokój z ratuszem i zajął się wnukami. Widząc jego wahania miejscowy bogacz Śliwiak postanawia również ubiegać się o urząd włodarza miasta. Dowiedziawszy się, że Staszek długo przebywał w Stanach, angażuje go do przygotowania profesjonalnej kampanii wyborczej w stylu amerykańskim. Niemotko ochoczo bierze się do rzeczy. Na początku zjednuje sobie reaktora naczelnego miejscowej gazety, który jest w niełasce u burmistrza, odkąd nie zgodził się wydrukować jego poezji. Jako że kampania ma być profesjonalna, redaktor dostaje zadanie "zebrania haków" na Mieczysława. Nie będzie to trudne, gdyż urzędujący burmistrz darzy daleko posuniętą sympatią swoją sekretarkę, nie tylko dlatego, że świetnie organizuje mu pracę i chętnie słucha napisanych przezeń wierszy, lecz także z powodu jej biustu, na widok którego króliczki "Playboya" mogłyby się nabawić kompleksów. Z biegiem czasu kampania wyborcza coraz bardziej się zaostrza i do akcji musi wkroczyć policja. Na szczęście nieporadności komendanta i jego safandułowatych podopiecznych w sukurs przychodzi drugi "obcy", a właściwie "obca" osoba w miasteczku - starszy inspektor Marina Chmiel, dziarska blondynka, posiadaczka czarnego pasa w karate i specjalistka od komputerów. Jednak i jej umiejętności okazują się niewystarczające wobec grupy uzbrojonych po zęby gangsterów zza Buga. Wskutek ich wyczynów idylliczne życie mieszkańców Królowego Mostu pryska jak bańka mydlana. Nawet kościelny dzwon brzmi fałszywie. Widząc, że wszystko dookoła pogrąża się w chaosie i przemocy zatroskany ksiądz proboszcz postanawia uciec się do niekonwencjonalnego jak na osobę duchowną rozwiązania sytuacji. Złoty Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (2009) i Nagroda za reżyserię na Golden Rooster and Hundred Flowers Film Festiwal w Nanchang (2009). 15:00 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. DALEKI WSCHÓD (AMUR ASIA’S AMAZON. THE FAR EAST) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch milionów kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien, pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 16:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 216 "TAJEMNICA JASTRZĘBIA" Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Historia ta miała miejsce 6 września 1939 roku. Tego dnia, wczesnym rankiem od zielonej murawy polowego lotniska w Popowie Kościelnym oderwał się nowoczesny, jak na owe czasy, samolot myśliwski będący jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic polskiego przemysłu obronnego. Pilot oblatywacz Jerzy Widawski wziął kurs na Lwów. "Jastrząb" do celu nigdy nie dotarł i wydawało się, że zniknął na zawsze. Obecnie, na podstawie odnalezionego telegramu wiemy, że samolot musiał awaryjnie lądować w okolicy miejscowości Werchrata, a pilot odniósł obrażenia. Dziś podsumujemy dotychczasowe wysiłki kolegów poszukiwaczy, którzy od wielu lat próbują ustalić miejsce upadku tego samolotu. 16:50 RYSZARD SZURKOWSKI - WYŚCIG PRZEZ ŻYCIE Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2021 Reżyseria: Zbigniew Rytel Scenariusz: Zbigniew Rytel Zdjęcia: Ładysław Lipkowski, Marian Kostra Muzyka: Joanna Fidos Dla każdej telewizji trudnym momentem jest sytuacja, kiedy odchodzi jakaś wybitna postać ze świata sportu i nagle okazuje się, że nie ma żadnego materiału, który sumowałby jej/jego osiągnięcia. Okazuje się też, że już nie uda się porozmawiać z bohaterem dawnych czasów. Może warto rozpocząć produkcję filmów biograficznych, opisujących wielkich sportowców z naszej przeszłości. One są cenne nie tylko w momencie śmierci bohatera, ale też są atrakcyjnym uzupełnieniem bieżącej oferty programowej. Pierwszym przykładem jest Ryszard Szurkowski. Jego sportowe osiągnięcia wystarczą, żeby zrobić 60 minutowy film z wykorzystaniem materiałów archiwalnych i wspomnień samego kolarza. 18:15 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 15/18 - OBLĘŻENIE Serial przygodowy, 56 min, Polska 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Halina Kossobudzka, Lucyna Suchecka, Jolanta Zykun, Jerzy Kaliszewski, Emil Karewicz, Stanisław Zaczyk, Janusz Bukowski Wycofujące się z terenów Polski oddziały niemieckie usiłują wywieźć urządzenia z fabryki rakiet. Hans Kloss kontaktuje się z robotnikami z fabryki, którzy organizują tam ruch oporu. Dla Klossa pracuje też zakochana w nim sekretarka, Greta Raschke. Niemcy orientują się, że nie zdołają wywieźć ciężkich maszyn, postanawiają więc je zniszczyć. Jednocześnie Greta dowiaduje się, że Kloss ją oszukiwał. Nic do niej nie czuje, przeciwnie, darzy sympatią polską robotnicę Agnieszkę. Panna Raschke denuncjuje agenta przed sturmbannf?hrerem Brunnerem. Fabryka zostaje otoczona przez oddziały niemieckie, a Brunner bierze Klossa na muszkę. 19:30 TWARZE SOLIDARNOŚCI - HENRYK JAGIELSKI Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 - milionowego ruchu społecznego: NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda, czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Henryk Jagielski - uczestnik protestów w Stoczni Gdańskiej w 1970 i 1980 r. 19:50 WOJNA W ETERZE - ODC. 35 Felieton, 4 min, Polska, 2019 Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Cykl "Wojna w eterze" to krótkie, kilkuminutowe filmy, w których skonfrontowane są dwie strony tej wojny: Wschód i Zachód, komunistyczne władze i kraje demokratyczne, blok sowiecki i wolny świat reprezentowany przez USA i Europę Zachodnią. To OBRAZY PROPAGANDY i GŁOSY PRAWDY. Ta konfrontacja pokazana jest przez dwa zbiory multimedialne: głosy prawdy płynące do PRL spoza żelaznej kurtyny na falach zagranicznych radiostacji, oraz obrazy propagandy peerelowskiej, którymi przez dziesięciolecia zakłamywano ważne wydarzenia, wielkie postaci, znaczące zjawiska, kluczowe daty historyczne. GŁOSY PRAWDY to pół miliona minut archiwum Radia Wolności, nagrania dźwiękowe pozostałe po zamknięciu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, a także archiwalia polskich sekcji BBC i Radia France Internationale. OBRAZY PROPAGANDY to zapisy z archiwów IPN, TVP, CAF/PAP i Polskiego Radia, będące filmowym, fotograficznym i dźwiękowym obrazem PRL. 20:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - LUDWIK XV I MARIA LESZCZYŃSKA - WIERNOŚĆ PO FRANCUSKU (MARIE LECZINSKA) Film dokumentalny, 105 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Polka na tronie Francji. To barwna opowieść filmowa o królowej Marii Leszczyńskiej - żonie króla Francji Ludwika XV, córce polskiego króla i księcia Lotaryngii Stanisława Leszczyńskiego. Była żoną jednego z najbardziej uwodzicielskich władców Francji, którego liczne zdrady i kochanki były przyczyna wielu cierpień zakochanej w nim polskiej królowej. Jej wysoka kultura osobista, subtelność i inteligencja nie zostały od razu dostrzeżone na pełnym hipokryzji dworze francuskim. Królowa panowała przez 43 lata, gromadząc wokół siebie wspaniały dwór, tworzony przez osobistości epoki: ludzi kultury i sztuki. Film jest niezwykle interesującą historią mało znanych losów polskiej królowej. 22:00 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA. BITWA POD PŁOWCAMI Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Program studyjny, w którym historycy dyskutują o ważnych wydarzeniach z naszej historii. 27 września 1331 roku na polach pod Płowcami doszło do bitwy pomiędzy wojskami Władysława Łokietka a oddziałami zakonu krzyżackiego, dowodzonymi przez komtura krajowego chełmińskiego Otta von Lauterberga, marszałka zakonu Dietricha von Altenburga i wielkiego komtura Ottona von Bonsdorfa. Bitwa nie została rozstrzygnięta, jednak zatrzymała ofensywę krzyżacką, co było sukcesem Łokietka. Jak doszło do tej batalii i jakie miała ona konsekwencje? Co poprzedziło bitwę? Prośba Łokietka skierowana w 1308 roku do Krzyżaków o pomoc w obronie Pomorza Gdańskiego przed Brandenburgią, w efekcie Krzyżacy zajmują Pomorze i część Kujaw. Późniejsze relacje z Krzyżakami; jakie tereny zajmowali Krzyżacy? Rola Jana Luksemburskiego: umowa o współdziałaniu z Krzyżakami przeciwko Polsce. Wybitna pomoc dla Łokietka ze strony Bolka II, księcia świdnickiego, ostatniego suwerennego władcy na Śląsku: zatrzymał armię czeską pod Niemczą a później pod Głogowem, w efekcie Czesi nie dotarli pod Płowce. Na czyją pomoc mógł liczyć Łokietek? Siły krzyżackie; nie było wielkiego mistrza krzyżackiego; ok. 6 - 7 tys. , nie przekraczały 10 tys. Siły Łokietka: 4 - 5 tys. Dlaczego właśnie Płowce? Gdzie Łokietek ukrył armię? Rola syna Łokietka, Kazimierza w bitwie. Plan bitwy. Straty obu stron. Kto zwyciężył? Znaczenie bitwy pod Płowcami; na jak długo zatrzymała ekspansję Zakonu? [Pomimo zwycięstwa Łokietka, Krzyżacy zagarnęli ziemię dobrzyńska i Kujawy]. Skarga na Krzyżaków. 22:40 WINDSOR. NAJWIĘKSZA MIŁOŚĆ ELŻBIETY II - LATA 1936 - 1953: MIŁOŚĆ I WOJNA. ODC. 2/4 (ODC. 2/4) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Paul Nelson Scenariusz: Paul Nelson Seria opowiada o historii zamku Windsor, w którym mury zamku i wieżyczki wciąż strzegą najgłębszych tajemnic rodziny królewskiej. Zamek w Windsorze jest czymś więcej niż tylko zamkiem i domostwem: od prawie 1000 lat jest sceną, na której występowały niektóre z największych nazwisk w historii Wielkiej Brytanii, gdzie planowały i realizowały swoje najbardziej kontrowersyjne posunięcia. Windsor, największy i najdłużej zamieszkiwany zamek na świecie, był świadkiem niezliczonych królewskich narodzin, zgonów i zaślubin, a także wytrzymał liczne oblężenia i bitwy. Dzięki porywającym rekonstrukcjom, szczerym wywiadom i nowym materiałom archiwalnym, seria ujawnia prawdę o najsłynniejszej brytyjskiej rodzinie. 23:40 LISI SCHRON Dokument fabularyzowany, 35 min, Polska, 2014 Scenariusz: Andrzej Lelito "Lisi schron" jest fabularyzowanym dokumentem opowiadającym o losach rodziny leśniczego Romana Janczarskiego, która w czasach okupacji niemieckiej przez około dwa i pół roku ukrywała w podziemnym schronie, sześcioosobową rodzinę żydowskich kupców o nazwisku Kołatacz. Dzięki bardzo przemyślnej konstrukcji podziemnej kryjówki, ogromnej samodyscyplinie przede wszystkim determinacji całej rodziny Janczarskich, wszyscy przeżyli okupację i doczekali końca wojny. Za swoje bohaterstwo Roman Janczarski (pośmiertnie), Genowefa Janczarska i ich najstarszy syn Bogdan zostali odznaczeni medalami Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata. O wydarzeniach z tamtych lat opowiada dwoje żyjących świadków wydarzeń Romana i Eugeniusz Janczarscy. 00:25 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA "ZIELONEGO" NA ŁOTWIE Reportaż, 25 min, Polska, 2001 Autor: Barbara Włodarczyk W tym wydaniu dokumentalnego cyklu reportaż z Łotwy o niecodziennym życiu aktywnej działaczki Ruchu Zielonych. Anitra Rijniece od trzech lat wraz z mężem mieszka w środku lasu na terenie parku narodowego, z dala od cywilizacji i wszelkich wygód. Dla tego miejsca oboje porzucili Rygę. Mąż Anitry był kiedyś weterynarzem i biznesmenem. Dziś gardzi konsumpcyjnym stylem bycia. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 216 "TAJEMNICA JASTRZĘBIA" Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Historia ta miała miejsce 6 września 1939 roku. Tego dnia, wczesnym rankiem od zielonej murawy polowego lotniska w Popowie Kościelnym oderwał się nowoczesny, jak na owe czasy, samolot myśliwski będący jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic polskiego przemysłu obronnego. Pilot oblatywacz Jerzy Widawski wziął kurs na Lwów. "Jastrząb" do celu nigdy nie dotarł i wydawało się, że zniknął na zawsze. Obecnie, na podstawie odnalezionego telegramu wiemy, że samolot musiał awaryjnie lądować w okolicy miejscowości Werchrata, a pilot odniósł obrażenia. Dziś podsumujemy dotychczasowe wysiłki kolegów poszukiwaczy, którzy od wielu lat próbują ustalić miejsce upadku tego samolotu. 01:40 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 1 Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Magazyn historyczny Bogusława Wołoszańskiego. Pierwsza część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.