TVP Historia Sobota, 31.07.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 31 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1853 - pierwsza lampa naftowa Łukasiewicza we Lwowie; 1886 - zmarł Franciszek Liszt; 1953 - zmarł Kornel Makuszyński; 1981 - skradziono pomnik Katyński z wojskowych Powązek; 07:05 BIBLIA - GENEZIS - OD STWORZENIA DO POTOPU CZ. 2 (THE BIBLE - GENESIS - THE CREATION AND THE FLOOD PART 2) Serial biblijny, 48 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1994 Scenariusz i reżyseria: Ermanno Olmi Aktorzy: Omero Antonutti, Annabi Abdelilil, Paul Scofield, Sabir Aziz, B. Haddan Mohammed Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych, takich jak Abraham, Mojżesz, Salomon, Samson i Dalila, Józef, Jezus. Seria zaczyna się od stworzenia świat, które widz ogląda oczami dziecka. Natura budzi się do życia wraz z nadejściem świtu. Potem pojawia się Adam, do którego wkrótce dołącza Ewa. Prawdziwy raj mógłby należeć do nich na wieki. Poznają jednak, co to ból, cierpienie i śmierć. Po opuszczeniu raju zostają obdarzeni potomstwem. Przychodzą na świat dwaj synowie Adama i Ewy - Kain i Abel. Aby ocalić przed potopem siebie, swoją rodzinę i przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt Noe buduje arkę. 08:00 Z ANDRUSEM PO GALICJI - BIELSKO - BIAŁA Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Bielsko i Biała były na przestrzeni wieków odrębnymi miastami, leżącymi w dwóch różnych królestwach i krainach. Czy ta róznorodność wpływa na mieszkańców miasta? W filmie m.in. o samochodach, technologii i rzemiośle, muzyce i tańcu. 08:30 ŚWIDER Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Scenariusz: Sławomir Koehler Zdjęcia: Andrzej Adamczak Film o Świdrze, dawniej miejscowości letniskowej, obecnie dzielnicy Otwocka. Wspomnienie po uzdrowisku z dziesiątkami sanatoriów, wspaniałą architekturą, przyrodą, miejscami hazardu, ale też wielkiej tragedii - zagłady społeczeństwa żydowskiego, które w 75 procentach stworzyło Świder i Otwock. Obecnie wspaniała drewniana architektura zwana świdermajer ulega zniszczeniu. Miejsce to znane jest też z pierwszej w Polsce plaży nudystów. Są tu ślady poety Konstantego I. Gałczyńskiego, którego wiersz "Wycieczka do Świdra" towarzyszy narracji filmu. 09:05 ZMIENNICY - ODC. 2/15 - OSTATNI KURS Serial komediowy, 58 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Mieczysław Hryniewicz, Bronisław Pawlik, Paweł Nowisz, Piotr Pręgowski, Kazimierz Kaczor, Wojciech Pokora, Maria Klejdysz, Krzysztof Zaleski, Zofia Merle, Jan Mayzel, Andrzej Grąziewicz, Marian Opania, Anna Sobik i inni Pan Stanisław wraca z ostatniego kursu swoją starą taksówką, wchodzi pod samochód i bierze się do naprawy. Na nieszczęście, na auto spada posąg myszy, który urwał się spod lecącego helikoptera. Dyrektor Michalik z ważnego ministerstwa również ma pechowy dzień. Gdy wychodzi z domu na spotkanie z kochanką, wpada do wykopu kanalizacyjnego. Zarówno taksówkarz, jak i dygnitarz trafiają do tego samego szpitala. Żona Michalika, córka partyjnego działacza, załatwia mężowi wspaniałą opiekę. Jednak wskutek zamiany dokumentów lekarze i pielęgniarki biorą za Michalika pana Stanisława. 10:10 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - WARSZAWSKA KUCHNIA WIŚLANA Magazyn, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa zaprasza widzów na kulinarną przygodę w drewnianej łodzi na Wiśle. Od dawnych wieków to właśnie Wisła była główną arterią komunikacyjną naszego kraju. Wisłą spławiano wszelkie produkty, głównie spożywcze. Z całej Polski do morza płynęło zboże, sól z Wieliczki, na mniejsze odległości przewożono zwierzęta hodowlane i warzywa. Dziś grupa zapaleńców odtwarza pieczołowicie drewniane łodzie wedle starych rysunków i dokumentów. I na jedną z takich łodzi wsiada właśnie Karol Okrasa, aby pokazać widzom Warszawę od strony wody, a przy okazji przygotować kilka potraw na wiślanej łasze, nieopodal centrum stolicy. Przygotuje trzy dania: 1/ podpiekana bagietka z pikantną sałatką z cebuli i pieczonej jagnięciny; 2/ placki z ziemniaków podane z sosem kurkowym; 3/ marynowane duszone żeberka podane na liściach sałaty. 10:40 SZLAK NADZIEI - /8/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki Uczestnicy szlaku nadziei ruszają do starożytnej cytadeli Ghurtan. W tym niezwykłym zabytku muszą odnaleźć Idę, co okazuje się wcale niełatwym zadaniem. Wzorem rodaków sprzed lat wcielają się w role młynarzy i piekarzy oraz odwiedzają jedno z najdziwniejszych miejsc na świecie 12:40 GIGANTYCZNY WĄŻ MORSKI. SPOTKANIE Z LEGENDĄ. (GIANT SEA SERPENT, MEET THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Bertrand Loyer Wstęgor królewski (Regalecus glesne), największa ryba kostna na świecie, znany był tylko z jednej skamieliny. Jego niezwykły rozmiar (nawet 15 metrów) i postać srebrnej wstążki zainspirowały mit morskiego węża. 13:45 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - ZŁOTY WIEK DLA WSZYSTKICH Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku programu poznamy przepis na gęsi pipek w dwóch wersjach. Pierwszy prosty przepis na gęsi pipek po galicyjsku i drugi, który jest bardziej złożony - gęsi pipek po litewsku. 14:25 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 8 UTRZYMAĆ CZY ODBIĆ? Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący) Przez pryzmat Wawelu pokazujemy ciągłość naszej historii i znaczenie, jakie to miejsce odegrało w dziejach narodu i państwa polskiego. Wawel jako symbol niepodległości i trwania polskości mimo naszej trudnej historii. Wawel był zajmowany parokrotnie przez obce wojska, nie zdobywany, ale zajmowany, a ostatecznie zdobywali, odbijali go Polacy. Na ten temat rozmawia Piotr Legutko ze swoimi gośćmi. 14:50 DOM - ODC. 15/25 - DŁUGA KSIĘŻYCOWA NOC Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Halina Rowicka, Tomasz Borkowy, Tomasz Mędrzak, Anna Romantowska, Ewa Serwa, Joanna Szczepkowska, Jolanta Żółkowska, Jan Englert, Zygmunt Malanowicz, Gustaw Lutkiewicz, Jerzy Michotek Andrzej ponownie przywozi Ulę do szpitala w Konstancinie. Tym razem dziewczyna zdobywa się na odwagę i wchodzi do sali Leszka. Początkowe wzburzenie z obu stron mija, między młodymi nawiązuje się nić porozumienia. Tymczasem u Stroynowskich - bieda. Lekcje gry na fortepianie, których udziela Martyna, nie starczają na utrzymanie rodziny. Alfred dla załatania domowego budżetu postanawia sprzedać kolejny obraz z familijnej kolekcji. W sklepie "Desy", gdzie dorabia jako rzeczoznawca, płótno kupują wysocy funkcjonariusze MSZ. Jeden z nich proponuje Stroynowskiemu posadę doradcy do spraw protokołu dyplomatycznego. Alfred zdecydowanie odmawia. Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Mieszkańcy kamienicy szykują się do wieczerzy wigilijnej. Andrzej po raz kolejny zawozi Ulę do Leszka. Ten, wyraźnie wzruszony, długo rozmawia z dziewczyną. Ich dawne uczucie powoli odżywa. Leszkowi wraca ochota do życia. Ula postanawia skończyć z piciem. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - UGODA HADZIACKA Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 16 września 1658 roku w Hadziaczu podpisana została ugoda między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim reprezentowanym przez hetmana Iwana Wyhowskiego. Miała stworzyć z Rzeczpospolitej państwo składające się z trzech równoprawnych podmiotów, które mogłoby stanowić przeciwwagę dla rosnącej w siłę Rosji. Przeciwdziałanie podjęte przez Moskwę i wierną jej część Kozaczyzny doprowadziło do upadku dzieła Unii. Była to klęska rodzącej się Ukrainy, ale i zapowiedź podporządkowania Rzeczpospolitej Kremlowi. Dlaczego Unia Hadziacka nie została zrealizowana? Goście: prof. Teresa Chynczewska - Hennel, prof. Mirosław Nagielski i dr Przemysław Gawron. Kwestie do poruszenia w dyskusji: 1) Stosunki polsko - kozackie w XVII wieku [syntetycznie], a zwłaszcza w latach 1651 - 1658 [od bitwy pod Beresteczkiem do Ugody Hadziackiej]. 2) Miejsce polityki moskiewskiej i Ugody Perejasławskiej 1654 r. 3) Przyczyny Ugody Hadziackiej [rola zaborczej polityki moskiewskiej]. 4) Główne postanowienia Ugody Hadziackiej. Co zmieniały one w praktyce politycznej Rzeczypospolitej? Kto podpisuje? 5) Kto był inicjatorem Ugody, a kto był jej przeciwny, jakie siły w Rzeczypospolitej? 6) Czy Unia Hadziacka miała szanse na trwałe zmienić relacje Polski z Kozaczyzną? [Klęska dzieła Ugody Hadziackiej spowodowana przez Moskwę i wierną jej część Kozaczyzny stanowiła klęskę zarówno Ukrainy, jak i Polski. Czy była zapowiedzią ich wieloletniego podporządkowania Kremlowi]. 7) Dlaczego dzieło Ugody Hadziackiej nie okazało się trwałe? 18:10 ALTERNATYWY 4 - ODC. 3/9 - PIERWSZA NOC Serial komediowy, 52 min, Polska 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybiński Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Wojciech Pokora, Stanisława Celińska, Witold Pyrkosz, Bożena Dykiel, Janusz Gajos, Mieczysław Voit, Jerzy Bończak, Jan Kobuszewski, Kazimierz Kaczor, Jerzy Kryszak, Bronisław Pawlik, Gustaw Lutkiewicz i inni Radni debatują nad nazwą ulicy. Propozycje związane z nazwiskami zasłużonych osób nie znajdują uznania - ostatecznie ulica zostaje nazwana Alternatywy. Wprowadzają się kolejni lokatorzy. Nauczycielkę przeprowadza cała klasa, każdy z uczniów niesie jakiś mebel lub sprzęt. W bloku nauczycielka zaprzyjaźnia się z docentem Furmanem, który opowiada jej o swoich wyczynach na polowaniu. Podsłuchują ich tajniacy, którzy biorą Furmana za Dąb - Rozwadowskiego i uznają za niebezpiecznego terrorystę. Józef Balcerek z Pragi nie chce przenosić się na Ursynów. Robi wszystko, by pozostać wśród kumpli. Zostaje eksmitowany, przyjeżdża z rodziną na Alternatywy 4. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 23. NAPOLEON BONAPARTE. ŻYCIE I WOJNY Teleturniej, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Jak to się stało, że syn ubogiego adwokata z Korsyki, został cesarzem Francji, najpotężniejszym władcą Europy i ikoną historii? Mały Wielki Człowiek. Napoleon Bonaparte. Pod jego rządami Francja stała się prawdziwą potęgą. Doskonały dowódca, strateg, innowator sztuki wojennej. Potrafił tak pobudzić entuzjazm żołnierzy, by z powodzeniem ruszali nawet na przeważające siły wroga. Toczył wojny z Anglią, Austrią, Prusami i Rosją. Ze swoją armią stanął u stóp egipskich piramid i na egzotycznych, karaibskich wyspach. Reformował francuskie społeczeństwo, wprowadzając kodeks praw, oczywiście swego imienia. Wiedzcie, że wszystkie ludzkie wysiłki skierowane przeciwko mnie są daremne, bo wszystkim moim przedsięwzięciom pisany jest sukces, twierdził nieskromnie. Dla jednych był militarnym i politycznym geniuszem. Inni nazywali go despotą. Dla Polaków, był nadzieją na niepodległość. W hymnie narodowym znalazły się słowa: Dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy. Napoleon Bonaparte. Życie i wojny to temat tego odcinka Gigantów Historii. 20:00 MATA HARI - ODC. 9 (MATA HARI) Serial historyczny, 44 min, Rosja, 2016 Reżyseria: Julius Berg, Dennis Berry Scenariusz: Oleg Kiryłow, Igor Ter - Karapietow Aktorzy: Vahina Giocante, John Corbett, Alekisej Guskow, Ksenia Rappoport, Rutger Hauer, Christopher Lambert, Gerard Depardieu Margaret organizuje wystawny pogrzeb Gabriela Astruca, który zginął w lesie Vincenta. Prasa obwinia o incydent biuro, w którym służy Ladoux. Mata Hari walczy o sprawiedliwość i przy pomocy Lenoira planuje wydać demaskatorską książkę. Ladoux obmyśla zemstę. Udaje mu się zdobyć zaufanie Maty Hari pod przykrywką francuskiego urzędnika MSZ, który zna rosyjskie wojsko. Margaret jest zainteresowana. Nie wie, że Ladoux szykuje na nią pułapkę. 21:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - EUGENIA, CESARZOWA FRANCUZÓW (EMPRESS EUGENIE) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Fascynująca opowieść filmowa o ostatniej francuskiej cesarzowej, żonie Napoleona III, pochodzącej ze znanej arystokratycznej rodziny z Andaluzji. Eugenia dożyła sędziwego wieku 94 lat, zmarła dopiero w roku 1920. Interesowała się sztuką i modą, była protoplastką turystyki uzdrowiskowej: to dzięki jej staraniom powstał francuski kurort w Biarritz. Kolekcjonerka drogiej biżuterii i wykwintnych sukien, uczestniczyła w wielu politycznych wydarzeniach XIX wieku: inauguracji Kanału Sueskiego, wojnie francusko - pruskiej 1870 roku. Do grona jej bliskich przyjaciół zaliczyć można brytyjską królow Wiktorię, a także wielu artystów, w tym Stendhala czy Prospera Merimee. Film ukazuje wszystkie ważne miejsca związane z życiem dworu trzeciego cesarstwa i aktywnością cesarzowej Eugenii. 22:50 MIASTO 44 Dramat wojenny, 121 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Jan Komasa Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Antoni Komasa - Łazarkiewicz Aktorzy: Józef Pawłowski, Zofia Wichłacz, Anna Próchniak, Antoni Królikowski, Tomasz Schuchardt, Karolina Staniec, Monika Kwiatkowska, Maurycy Popiel, Michał Mikołajczak, Michał Żurawski, Michał Meyer, Filip Gurłacz, Jaśmina Polak Fabuła filmu skupia się na powstaniu warszawskim i losach jego młodych uczestników, którym przyszło żyć i wkraczać w dorosłość w okrutnych realiach niemieckiej okupacji. W wojenny dramat został wpleciony wątek miłosny, w który jest uwikłanych troje bohaterów: Stefan Zawadzki i one dwie - Kama i Biedronka. Po śmierci ojca, który ginie w kampanii wrześniowej, Stefan stara się pełnić obowiązki głowy rodziny, opiekuje się matką i młodszym bratem. Pracuje w fabryce Wedla, z pokorą znosząc upokorzenia ze strony Niemców. Wkrótce wstępuje w szeregi Armii Krajowej. Do konspiracji wciąga go Kama, sąsiadka z kamienicy na warszawskiej Woli. Dziewczyna kocha się w Stefanie, jednak jego sercu jest bliższa Biedronka. 1 sierpnia 1944 roku. Stefan wraz z dziewczynami i pozostałymi przyjaciółmi trafia pod komendę charyzmatycznego Kobry. Skupieni przy zgrupowaniu "Radosław", wspólnie pokonują krwawy szlak bojowy, zaczynając od Woli, potem przez Stare Miasto i Śródmieście, by wreszcie dotrzeć na Czerniaków. "Miasto 44" zdobyło m.in. prestiżowe Polskie Nagrody Filmowe Orły za najlepsze kostiumy, scenografię, montaż oraz odkrycie roku dla Zofii Wichłacz za główną rolę kobiecą. 01:45 W NASZYM MIASTECZKU WOJNA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Sapija Grodzisk Mazowiecki w czasie wojny, we wspomnieniach tych mieszkańców, którzy wojnę pamiętają oraz ich dzieci i wnuków. Wojenne wydarzenia widziane są z perspektywy subiektywnej, tworząc obraz wojny powszechnej i codziennej. To wojna zapamiętana na różne sposoby. Czasem to samo wydarzenie, we wspomnieniach różnych osób, jest zupełnie odmienne. Film pokazuje społeczność i to, na czym polega jej tożsamość, wspólna pamięć. Wojna, o której opowiada przez pryzmat codzienności i emocji, nabiera zupełnie innego wymiaru niż z perspektywy pól bitewnych.