TVP Historia Poniedziałek, 23.08.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 23 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1893 - zmarł Michał Elwiro Andriolli, malarz i ilustrator; 1903 - dzień ten przyjmowany jest za datę narodzin bolszewizmu; 1939 - został podpisany pakt Ribbentrop - Mołotow; 1953 - rząd PRL zrezygnował z żądania odszkodowań od NRD; 07:20 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 11/13 - SZWADRON Serial historyczny, wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Aleksander zostaje przyjęty do oddziału bolszewickiej piechoty jako szeregowiec zbiegły z polskiej niewoli. Oddział Władka podczas przeprawy przez płytką rzekę znajduje nieprzytomną Zosię. Ułani zabierają dziewczynę ze sobą. Wskutek traumatycznych przeżyć Zosia często miewa ataki histerii albo popada w odrętwienie. Władysław wie, że nie może jej pomóc, ale bardzo się o nią troszczy. Oddział piechoty z Aleksandrem atakuje kompanię karną. Polacy po krótkiej walce poddają się, a bolszewicy odnajdują oficerów. Aleksander rozpoznaje Bronka, wie, że ten jest byłym oficerem, ale sam też się ukrywa, więc nie zdradza jego prawdziwej tożsamości. Polski kontrwywiad jeszcze raz wykorzystuje Jadwigę w grze z sowieckim wywiadem, gdy w ręce bolszewików wpadają plany polskiej kontrofensywy. Jadwiga przekazuje dane potwierdzające te plany, ale bolszewicy już nie wierzą w prawdziwość jej meldunków. Po tej akcji Sabina zostaje aresztowana, a Jadwiga zwolniona z pracy. Józef wyjeżdża ze sztabem Piłsudskiego. W miejscu koncentracji spotyka Władka ze szwadronem. 08:15 WOJOWNICY CZASU - SZARY ICH STRÓJ, CZYLI LEGIONY W WARSZAWIE 1916 Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Od stu lat z górą Polska nie widniała już na mapie Europy, a jedynie powstańcze zrywy Polaków na krótko przypominały światu o ich istnieniu. Kiedy jednak świat ogarnęła zawierucha Wielkiej Wojny, Polakom zaświtała nadzieja na Niepodległość. Już latem 1914 roku zawiązał się w Krakowie Naczelny Komitet Narodowy, którego celem miało być stworzenie polskich sił zbrojnych pod egidą Cesarstwa Austro - Węgierskiego. Komitet zyskał poparcie komendanta głównego Strzelców Józefa Piłsudskiego, który podpisał pismo - rozkaz o powstaniu polskich sił zbrojnych. Wtedy to pojawiły się Legiony. Śladem ich historii podążają grupy rekonstrukcyjne. 08:45 CHŁOPCY PO CO TU PRZYSZLIŚCIE Reportaż, 19 min, Polska, 1998 Reżyseria: Stanisław Wolny Film przypomina wydarzenia związane z inwazją wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Materiał oprawiony jest nieznanymi dotychczas dokumentami oraz opowieściami o faktach odsłaniających rolę polskiego wojska w tych wydarzeniach. Ponadto w programie rozmowa z Czechami w Hradcu Kralove, gdzie stacjonował sztab polskich wojsk, o ich stosunku do wydarzeń z 1968 roku. 09:10 SIERPIEŃ Film dokumentalny, 33 min, Polska, 1980 Scenariusz: Ireneusz Engler Zdjęcia: Leon Kotowski, Adam Górski Film jest rejestracją wydarzeń w Stoczni Gdańskiej w drugim tygodniu historycznego strajku uwieńczonego podpisaniem pamiętnych porozumień ze stroną rządową. Zapis ten powstał w warunkach ówczesnych ograniczeń cenzuralnych i licznych utrudnień, z którymi musiała się borykać ekipa realizatorów. Pomimo to otrzymaliśmy wiarygodny dokument, który utrwalił realia i niepowtarzalny klimat tamtych dni. Przypomnienie tego filmu stwarza dobrą okazję do refleksji i dyskusji nad bilansem zapoczątkowanych wówczas przemian ustrojowych. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. I Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) John Kennedy objął urząd prezydencki w czasie największego rozwoju radzieckich sił nuklearnych. Program przedstawia dramatyczną grę polityczną, jaką podjął Kennedy, ponosząc na jej początku dotkliwą klęskę (Zatoka Świń) i analizuje działania, które doprowadziły do odzyskania przez Stany Zjednoczone parytetu nuklearnego. Sytuacja była tak dramatyczna, że eksperci Pentagonu uważali, że zabójstwo prezydenta było pierwszym posunięciem Moskwy poprzedzającym atak nuklearny. Wiceprezydent Johnson nie umiał obsługiwać walizki, za pomocą której mógł wydać rozkaz ataku odwetowego. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program przedstawia mechanizm rozgrywki Chruszczowa z prezydentem Johnem Kennedym. Chruszczow, usiłując zapewnić przewagę nuklearną Związku Radzieckiego, umieścił rakiety średniego zasięgu na Kubie. Zdecydował się na takie posunięcie, gdyż uznał, że Kennedy jest politykiem chwiejnym i niedoświadczonym. Negatywną ocenę możliwości Kennedy'ego Chruszczow oparł na fatalnych działaniach prezydenta: zaakceptowaniu inwazji w Zatoce Świń, braku stanowczości w sprawie budowy muru berlińskiego. Program przedstawia mechanizm tej rozgrywki, od wyniku której zależał układ sił na świecie. 10:45 PERU - KRAINA SKRAJNOŚCI - WYBRZEŻA PACYFIKU (PERU: EXTREME PLANET. 3. THE PACIFIC COAST) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Jean - Thomas Renaud Miniseria dokumentalna o przyrodzie Peru. Dzieło jednego z najlepszych fotografów przyrody na świecie, Cyrila Ruoso. To pełna przygód podróż przez trzy najbardziej ekstremalne ekosystemy na naszej planecie: nieprzenikniony las deszczowy Amazonki, górskie drapacze chmur w Andach i pustynne równiny wybrzeża Pacyfiku w Peru. Ekipa filmowa podąża ze wschodu na zachód, co daje wyjątkową okazję do odkrywania wspaniałych krajobrazów i bogatych różnorodnością życia zwierząt i roślin, które zdołały dostosować się do warunków ekstremalnego klimatu upału, wilgotności, wysokości, zimna lub suszy. Podczas poszukiwania rzadkich gatunków spotykają się z naukowcami i będą odkrywać co łączy te trzy ekosystemy ze sobą. W tym odcinku: Wybrzeże Pacyfiku. 11:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 47 SKARB POLSKICH PÓL Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie tak wcale dawno temu, aby zrobić sobie ubranie, nie wystarczyło wyłącznie wykonanie odpowiedniego kroju, ale trzeba było utkać od podstaw sam materiał. Dlatego przez całe stulecia nasze babcie zajmowały się uprawą i obróbką lnu. Radosław Kotarski podąża tym tropem i pod czujnym okiem p. Krystyny stara się przerobić zebrany len na nici. 12:20 JANKA - ODC. 8 - WIELKI SKOK (WIELKI SKOK) Serial dla młodych widzów, 29 min, Polska/Niemcy, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Agnieszka Krukówna, Grzegorz Wons, Zofia Merle, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath Jakub Bromski planuje lot z dodatkowym zbiornikiem paliwa. Jego bliscy są niespokojni - podczas takiego lotu zginął kiedyś ojciec Janki. Stary Oskar Nowak w dalszym ciągu nie chce się zgodzić na udostępnienie swojej łąki. W dodatku chłopi ze wsi uważają, że samolot przyniesie im nieszczęście i postanawiają go spalić. Dzięki ostrzeżeniu Janki "Wilkom" udaje się udaremnić ten zamiar. Nazajutrz cała wieś obserwuje popisy lotnicze Bromskiego. Samolot nosi nazwę Sebastian, a Julka - za namową dzienikarza - zgadza się, aby kruk poleciał na pokładzie maszyny noszącej jego imię. W czasie akrobacji dodatkowy zbiornik blokuje stery. Bromski ratuje się dzięki spadochronowi, jednak samolot rozbija się doszczętnie. Natomiast kruk rozwija wreszcie skrzydła i odlatuje. 12:55 JANKA - ODC. 9 - NAPAD NA WYSPĘ (NAPAD NA WYSPĘ) Serial dla młodych widzów, 29 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons, Zofia Merle Z pozostałości rozbitego samolotu Bromski postanawia zbudować elektrownię wiatrową. Tymczasem "Wilki" podejrzewają Julka o konszachty z "Orłami". Kiedy Janka zwraca Julkowi niezbędne w elektrowni koło zabrane Bromskiemu przez jej dziadka, chłopcy są pewni, że ich wódz zdradził. Walek organizuje napad na wyspę "Orłów". Ze zdobycznym wigwamem płynie łódką, w ferworze gubi wiosło i nurt znosi go wprost na tamę. Chłopiec nie umie pływać. Ocalenie zawdzięcza błyskawicznej akcji ratunkowej, zorganizowanej przez Jankę i Julka. Julek zwraca wigwam "Orłom", a "Wilki" przywracają mu godność wodza. 13:30 ROZMOWY KONTROLOWANE Komedia, 93 min, Polska 1991 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Stanisław Tym Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Tym, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Krzysztof Kowalewski, Marian Opania, Jerzy Turek, Jerzy Bończak, Zofia Merle, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Maciej Damięcki, Leon Niemczyk Niemal dokładnie w dziesiątą rocznicę ogłoszenia stanu wojennego na ekrany kin weszła pierwsza polska komedia poświęcona temu dramatycznemu wydarzeniu. Po serii filmów "martyrologicznych" na ten temat, recenzenci pisali, że oto pojawił się "pierwszy film o stanie wojennym, który publiczność prawdopodobnie uzna za swój". Autorzy dość odważnie podeszli do zadania: postanowili rozśmieszyć widzów tym, co jeszcze do niedawna budziło grozę, zburzyli martyrologiczne stereotypy, spojrzeli satyrycznie nie tylko na sprawców stanu wojennego, ale i tych, których on dotknął. Dostało się zarówno władzy i "bezpiece", jak i opozycji. Sprawiedliwie wykpiono metody walki i zachowania obu stron. Jak pisał jeden z krytyków, "obie walczące strony łączyła bowiem jedna gra. W tym filmie stan wojenny wszystkich jakoś urządzał i podnosił. "Resort"potrzebował twardych przeciwników, żeby podkreślić swoją rolę, a ludzie chętnie wyolbrzymiali swoje zagrożenie, żeby na tym tle wypaść bardziej bohatersko". Nawiązując do wielu klasycznych już dzieł filmowej szkoły polskiej, do "Popiołu i diamentu" a jeszcze wyraźniej do "Zezowatego szczęścia", twórcy "Rozmów kontrolowanych" uświadamiają widowni, że film ten "nie jest spóźnioną satyrą na WRON - ę, ale wciąż aktualnym studium polskości rozumianej jako zbiór gestów". "Rozmowy kontrolowane", nagrodzone Złotymi Lwami Gdańskimi za scenariusz na FPFF w Gdyni w 1992 r. , to poniekąd kontynuacja "Misia", wcześniejszej o 10 lat komedii, którą z dziełem Sylwestra Chęcińskiego łączy osoba scenarzysty i odtwórcy głównej roli, Stanisława Tyma. W obu filmach gra on postać Ryszarda Ochódzkiego, prezesa klubu sportowego "Tęcza". W grudniu 1981 r. Ryszard Ochódzki zostaje przyłapany w intymnej sytuacji z żoną pułkownika SB - Molibdena. Ten "w odwecie" wymusza na bohaterze zakup gospodarstwa w Suwalskiem. Ponieważ w tamtym rejonie większość urzędów obsadzonych jest przez "solidarnościowców", Ochódzki musi wstąpić do związku i wymeldować się ze stolicy. W Suwałkach zastaje go stan wojenny. Po spowodowaniu wypadku samochodowego prezes porzuca swój pojazd i pożyczonym autem wraca do stolicy. Zatrzymuje go patrol. W bagażniku samochodu znajduje solidarnościowe ulotki. Bojąc się aresztowania, Ochódzki rzuca się do ucieczki. Przez przypadek unieszkodliwia ścigający go czołg i staje się bohaterem walczącego podziemia. SB ściga go teraz po całej Polsce listem gończym. Tymczasem jeden z kolegów pułkownika Molibdena oznajmia mu, że wie o jego wcześniejszych kontaktach z Ochódzkim. W trosce o własną karierę i bezpieczeństwo Molibden postanawia zabić prezesa klubu "Tęcza". Ochódzkiego może już tylko uratować ucieczka za granicę. W kobiecym przebraniu ma się udać do Szwecji... 15:20 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA CZ. 2 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Kolejny odcinek niezwykłej podróży do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy z plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. 16:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Tajemnica w betonie zaklęta Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, samolotu myśliwskiego zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 17:10 DEFILADA ZWYCIĘZCÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Scenariusz: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Marek Borzęcki Kto rozpętał drugą wojnę światową? Odpowiedź: Hitler i nazistowskie Niemcy jest, w świetle najnowszych ustaleń, co najmniej niewystarczająca. Zdaniem Wiktora Suworowa, którego publikacje zyskują coraz szersze uznanie wśród historyków, prawidłowa odpowiedź brzmi: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Autorzy filmu prezentują tezy Suworowa i poddają je weryfikacji. Szukając odpowiedzi na stawiane przez niego proste pytania, docierają do prawdy o roli stalinowskiej Rosji w rozpętaniu najkrwawszego konfliktu w dziejach. Konfliktu, którego pierwszą ofiarą była Polska. 22 września 1939 roku, Brześć nad Bugiem. Na ulicy Unii Lubelskiej trwa wspólna parada pancernych oddziałów Wehrmachtu i Armii Czerwonej, a na trybunie honorowej ramię w ramię stoją legendarni dowódcy obu wojsk: generał Heinz Guderian i kombryg Siemion Kriwoszejn. Jaka droga wiodła do tego spotkania? Jakie były szanse Polski w starciu z dwoma zbrodniczymi reżimami? "Zadziwiające jest, że Niemcy napadły na Polskę, więc uznano, że rozpętały wojnę, podczas gdy Związek Radziecki uczynił to samo i w tym samym miesiącu, a mimo to nie uchodzi za najeźdźcę. Co więcej, uważa się, że w latach 1939 - 1941 nie brał udziału w tej wojnie" - mówi Wiktor Suworow. Wraz z nim wydarzenia pamiętnego września komentują polscy historycy - wybitni znawcy przedmiotu, a wspominają je naoczni świadkowie owej "defilady zwycięstwa". Urodzony w 1947 r. Wiktor Suworow, narrator filmu, naprawdę nazywa się Władimir Rezun. Był szpiegiem radzieckiego wywiadu wojskowego GRU. W latach siedemdziesiątych pracował jako "dyplomata" w Szwajcarii, w roku 1978 uciekł do Wielkiej Brytanii. Poświęcił się pracy pisarskiej (najbardziej znana jego książka - m. in. dzięki ekranizacji Antoniego Krauzego - to "Akwarium"). Pasja historyczna Suworowa zaowocowała cyklem książek o roli Związku Radzieckiego w II wojnie światowej - a ściślej: o planach Józefa Wissiaronowicza Stalina dotyczących podboju Europy i prowadzonych konsekwentnie od początku lat 30. przygotowaniach do inwazji kontynentu. Zostały one pokrzyżowane przez niemieckie uderzenie prewencyjne 22 czerwca 1941 r. Nie można bowiem być równocześnie przygotowanym do ataku i do obrony. Wehrmacht rozbił Armię Czerwoną niemal w przeddzień jej planowanego uderzenia na Zachód - w przeddzień "Dnia M". Swoje tezy wyprowadza Suworow bynajmniej nie ze źródeł tajnych i nieznanych światowej historiografii, przeciwnie - opiera się przede wszystkim na źródłach "oficjalnych", dostępnych także w Związku Radzieckim i Rosji, które w konsekwentny, drobiazgowy i niezwykle frapujący sposób reinterpretuje. W języku polskim ukazują się od początku lat 90. kolejne prace Suworowa poświęcone "kłamstwu XX wieku": "Lodołamacz", "Dzień M", "Ostatnia republika", "Samobójstwo", "Oczyszczenie" (o tzw. czystkach w Armii Czerwonej w przededniu II wojny światowej), oraz poświęcone marszałkowi Żukowowi "Cień zwycięstwa" i "Cofam wypowiedziane słowa". 18:30 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 12/13 - PRZEŁOM Serial historyczny, wojenny, 42 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Bolszewicy zdobywają Radzymin. Miecio wraz z ochotnikami przygotowuje się w Ossowie do ataku na bolszewickie pozycje. W gęstej mgle nie widać przeciwnika. Mietek idzie w tyralierze. Atak okazuje się zwycięski, ale są duże straty. W punkcie koncentracji Zosia ćwiczy strzelanie i walkę wręcz. Zostaje pełnoprawnym żołnierzem szwadronu. Szala zwycięstwa przechyla się na polską stroną. Radzymin zostaje odbity z rąk bolszewickich, Aleksander ucieka. Dzięki pomocy oficera z carskich czasów, Bronek organizuje ucieczkę z obozu jenieckiego. Józef przystępuje do szwadronu Władka, razem ruszają, jako szpica kontruderzenia wojsk polskich. W zdobytym miasteczku spotykają Bronka. 19:15 TWARZE SOLIDARNOŚCI - JAN BOŻEK Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 - milionowego ruchu społecznego NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Jan Bożek - Kopalnia Zofiówka dawny Manifest Lipcowy w Jastrzębiu. 19:40 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - EGIPT TUTANCHAMONA I RAMZESA II (RAMSS II, TOUTNKHAMON, L'ÉGYPTE DES PHARAONS) Film dokumentalny, 141 min, Francja, 2019 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel, Stephane Bern Ramzes II, faraon faraonów, bohater kolejnego odcinka serii, to postać, która uosabia wielkość starożytnego Egiptu. Jego panowanie było wyjątkowe, prawie sześćdziesiąt siedem lat. Stefan Bern zabiera nas w podróż wzdłuż Doliny Nilu, której brzegi wciąż usiane są zapierającymi dech w piersiach zabytkami, takimi jak świątynie Abu Simbel, Karnak czy nawet Luksor. Tutanchamon urodził się zaledwie kilka dekad przed Ramzesem II. Krótkie panowanie nie pozwoliło temu młodemu królowi przejść do historii, a sławę zawdzięcza odkryciu, w 1922 roku, przez Howarda Cartera, jego grobowca wypełnionego niesamowitymi skarbami, największymi, jakie kiedykolwiek odkryto. "Historia w postaciach zapisana", to program francuskiej telewizji publicznej France Television, ukazujący znane postaci historii, w kontekście bogatego dziedzictwa kultury europejskiej. 22:10 SPÓR O HISTORIĘ - PAKT HITLER - STALIN Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) , 23 sierpnia 1939 r. w Moskwie zawarty został pakt o nieagresji między Niemcami i Związkiem Sowieckim, zwany paktem Ribbentrop - Mołotow lub Hitler - Stalin. W tajnej części układu podzielono Polskę między sygnatariuszy układu. Prowadzone wcześniej przez kilka tygodni rokowania brytyjsko - francuskie ze Związkiem Sowieckim, które miały zapobiec wojnie, zakończyły się fiaskiem. Hitler i Stalin zignorowali oba mocarstwa. 1 września Niemcy zaatakowały Polskę. 17 września, wypełniając zobowiązania moskiewskiego paktu, agresji dokonał Związek Sowiecki. Lata współpracy obu państw osiągnęły apogeum, czego wyrazem była wytyczona jeszcze w tym samym roku granica przyjaźni między obu państwami. Porządek wersalski runął w gruzy. 22:50 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 1/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę 4 nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek pierwszy dotyczy początków służb bezpieczeństwa w Rosji Sowieckiej, które w pierwszych latach związane były z osobą Feliksa Dzierżyńskiego. Opis cyklu: Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Tajemnica w betonie zaklęta Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, samolotu myśliwskiego zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 02:20 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. I Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) John Kennedy objął urząd prezydencki w czasie największego rozwoju radzieckich sił nuklearnych. Program przedstawia dramatyczną grę polityczną, jaką podjął Kennedy, ponosząc na jej początku dotkliwą klęskę (Zatoka Świń) i analizuje działania, które doprowadziły do odzyskania przez Stany Zjednoczone parytetu nuklearnego. Sytuacja była tak dramatyczna, że eksperci Pentagonu uważali, że zabójstwo prezydenta było pierwszym posunięciem Moskwy poprzedzającym atak nuklearny. Wiceprezydent Johnson nie umiał obsługiwać walizki, za pomocą której mógł wydać rozkaz ataku odwetowego. 02:45 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. II Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program przedstawia mechanizm rozgrywki Chruszczowa z prezydentem Johnem Kennedym. Chruszczow, usiłując zapewnić przewagę nuklearną Związku Radzieckiego, umieścił rakiety średniego zasięgu na Kubie. Zdecydował się na takie posunięcie, gdyż uznał, że Kennedy jest politykiem chwiejnym i niedoświadczonym. Negatywną ocenę możliwości Kennedy'ego Chruszczow oparł na fatalnych działaniach prezydenta: zaakceptowaniu inwazji w Zatoce Świń, braku stanowczości w sprawie budowy muru berlińskiego. Program przedstawia mechanizm tej rozgrywki, od wyniku której zależał układ sił na świecie. 03:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.