TVP Historia Środa, 25.08.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1718 - założono Nowy Orlean; 1908 - urodził się Bronisław Czech; 1948 - rozpoczął się Kongres Intelektualistów we Wrocławiu; 1980 - dwunasty dzień Polskiego Sierpnia; 07:20 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 13/13 - BIAŁY FORTEPIAN Serial historyczny, wojenny, 43 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Karolina Chapko, Monika Kwiatkowska, Katarzyna Maciąg, Lesław Żurek, Karolina Nolbrzak, Michał Żurawski, Danuta Stenka, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz Szwadron z Władkiem, Bronkiem, Józefem, Teofilem i Zosią wkracza do Dąbrówki. Są przerażeni tym, co zobaczyli po krótkim okresie okupacji sowieckiej. Teofil i Zosia znajdują swoją matkę, ale ona nie rozpoznaje dzieci. Szwadron rusza w drogę w kierunku pobliskiego miasteczka, z którego w panice ewakuują się bolszewicy. W opuszczonej siedzibie Czeka Aleksander znajduje ciało swego ojca. Jest zrozpaczony, musi jednak uciekać, widać już bowiem polskich kawalerzystów. Zosia i Bronek pierwsi dopadają Aleksandra, ale nie rozpoznają go. Zosia jednym cięciem szabli powala go na ziemię. Aleksander ginie. Szwadron od jednego z jeńców dowiaduje się o pozycji oddziału Tkaczenki i przygotowuje plan uderzenia. Podczas ataku Bronek zostaje ranny, a Józef ginie. 08:10 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - PURIM. SZALEŃSTWO KARNAWAŁOWE. Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łuasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku poznamy potrawy spożywane podczas święta Purim, kojarzonego z żydowskim karnawałem. Jedną z tradycyjnych potraw przyrządzanych w tym czasie są hamantasze - małe ciasteczka w kształcie trójkąta, faszerowane makiem. Drugą potrawą purimową są makagigi. 08:45 ODTAJNIONE POWSTANIE Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2001 Reżyseria: Stanisław Kalisz Poruszający temat powstania w Sejnach 1919 roku. Ten zapomniany fragment polskiej historii dotyczy skomplikowanych relacji polsko - litewskich: procesu kształtowania się granic po zakończeniu I Wojny Światowej. Na terenie południowej Suwalszczyzny w sierpniu 1919 roku doszło do walk pomiędzy Polakami i Litwinami. Film relacjonuje przebieg Powstania Sejneńskiego i prezentuje na ten temat różne opinie historyków. Przedstawia również zapis odsłonięcia pomnika Powstania Sejneńskiego. Jednym z najważniejszych motywów filmu jest dążenie mieszkańców Sejn, aby odkrycie prawdy o powstaniu służyło budowaniu pojednania polsko - litewskiego. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. V Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Przejęcie władzy w ZSRR przez Leonida Breżniewa oznaczało zamknięcie pewnej epoki w historii tego państwa i międzynarodowych stosunków. Chruszczow został odsunięty, gdyż uznano, że doprowadził kraj do katastrofy gospodarczej, a nieumiejętnie kierując polityką zagraniczną, skompromitował się wobec USA. Nowy przywódca przystąpił do energicznej rozbudowy sił nuklearnych. Jednocześnie nasiliła się wojna szpiegów. W programie najbardziej fascynujące wydarzenia tego okresu, gdy KGB i CIA rozpoczęły nową wojnę. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. VI Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1963 roku urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych objął Lyndon B. Johnson. Z jego prezydenturą wiąże się narastanie konfliktu w Wietnamie, który w końcu dekady osiągnął tragiczne rozmiary. Program przedstawia wydarzenia, które doprowadziły do okrutnej wojny (tzw. incydent w Zatoce Tonkińskiej). Zmiana władzy w Stanach Zjednoczonych zbiegła się z obaleniem w ZSRR Nikity Chruszczowa i przejęcia władzy przez Leonida Breżniewa. Dla niego największym wyzwaniem stała się demokratyzacja życia w Czechosłowacji, stłumiona w 1968 roku, na co Stany Zjednoczone zajęte wojną w Wietnamie i zmianą prezydenta nie zareagowały. 10:45 ZEJŚĆ NA ZIEMIĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Nekanda-Trepka Scenariusz: Elżbieta Nekanda-Trepka (Janowska), Zygmunt Walkowski To film niezwykły, odpowiadający jednocześnie na pytanie, jak wyglądało Powstanie Warszawskie z perspektywy żołnierzy niemieckich. Autorom dokumentu udało się zarejestrować szokujące chwilami wspomnienia z tych tragicznych 63 dni walk z obu stron barykady. Są to relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 r. jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o przeżytym koszmarze przez ówczesnych 16 - , 17 - letnich bohaterów wplatane są materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w amerykańskim Archiwum Narodowym w Waszyngtonie. 11:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 12:15 JANKA - ODC. 12 - UCIECZKA (UCIECZKA) Serial dla młodych widzów, 30 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons Do Podklasztorza przybywa tabor cygański, Janka zaprzyjaźnia się z jedną z dziewczynek. Pod nieobecność matki i dziadka postanawia obdarować przybyłych kartoflami i kiełbasą. Gdy mama wraca i zauważa ubytki w spiżarni, podejrzewa kradzież. Janka próbuje wszystko wyjaśnić, lecz wzburzona matka nie przyjmuje do wiadomości jej tłumaczenia. Dotknięta jej zachowaniem dziewczyna ucieka z domu. Nazajutrz, jadąc w wozie cygańskim, zaczyna mieć wątpliwości, czy postąpiła słusznie. Tymczasem najbliżsi i przyjaciele szukają uciekinierki. Julek dogania tabor, podkrada się do wozu, którym podróżuje Julka. Dziewczynka postanawia wrócić razem z nim do swoich. 12:50 JANKA - ODC. 13 - WYPADEK (WYPADEK) Serial dla młodych widzów, 29 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons "Wilki" urządzają niebezpieczną zabawę - skoki przez ognisko. Dziadek Oskar, widząc dym pod lasem, myśli tylko o tym, by zapobiec pożarowi. Sschodząc pospiesznie z drabiny, łamie nogę. Upadek okazuje się groźny w skutkach - dziadek ma wysoką gorączkę, jego stan pogarsza się z każdą chwilą. Wysłany do Stawiska po pomoc Franek w zdenerwowaniu nie może się wysłowić i Julek po prostu przepędza bełkoczącego bez sensu kolegę. Janka jedzie konno do miasteczka. Przywozi felczera, który stwierdza wylew wewnętrzny i zaleca natychmiastowy zabieg w szpitalu. Dziadek może jednak nie przetrzymać podróży bryczką do odległego szpitala. Na szczęście, Julek i Jakub Bromski dowiadują się o wszystkim. Zapada decyzja - stary Oskar poleci samolotem. 14:30 EDISON - 2/2 (2/2) Film dokumentalny, 54 min, USA, 2015 Reżyseria: Rafael De La Uz Scenariusz: Rafael De La Uz Zdjęcia: Rafael De La Uz Wykonawcy: Jan Wilkans Thomas Alva Edison urodził się w rodzinie drobnego kanadyjskiego przedsiębiorcy, otrzymał jedynie podstawową edukację domową. Jego pierwszy wynalazek był porażką finansową, ale już w wieku 35 lat Edison stał się najbardziej znanym wynalazcą w kraju. Wynalazł żarówkę elektryczną, fonograf, kamerę filmową i akumulator zasadowy niklowo - żelazowy. Opracował też sposób produkcji syntetycznego kwasu karbolowego i bezprzewodowej komunikacji telegraficznej pomiędzy pociągami i stacjami. W chwili śmierci mógł rościć sobie prawo do 1093 udanych patentów w USA. Tempo jego pracy w tragiczny sposób odbiło się jednak na jego życiu prywatnym. Jego pierwsza żona prawdopodobnie zabiła się, przyjmując śmiertelną dawkę morfiny, druga była kompletnie nieszczęśliwa. Edison jednak w wielu dziedzinach wpłynął na życie milionów ludzi i stał się jednym z najsłynniejszych Amerykanów na świecie. 15:40 DRUGIE ŻYCIE BRISTOL SCOUTA (BRISTOL SCOUT: REBUILDING HISTORY) Film dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2020 Film pokazuje rekonstrukcję samolotu Bristol Scout używanego w czasie I wojny światowej. Ale to nie wszystko. Samolot po rekonstrukcji przetransportowany zostaje na Półwysep Gallipoli, gdzie był wykorzystywany w czasie walk. W historię zaangażowani są David i Rick Bremner, których dziadek, Francis Bremner, brał udział w tej niesławnej kampanii jako jeden z pierwszych pilotów Bristol Scout. Mężczyźni poszukują i kompletują plany samolotu, odbudowują go oraz wykonują loty w miejscu, w którym walczył ich dziadek. 16:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 237 PROJEKT KEGRESSE Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Projekt Kegresse Ciągniki Citron - Kegresse były francuską konstrukcją, w których zastosowano podwozia gąsienicowe Adolphe'a Kegresse. W 1923 roku Wojsko Polskie podjęło decyzję o zakupie łącznie 135 podwozi, które miały zostać zabudowane w Polsce jako samochody pancerne oraz jako ciężarówki z drewnianą skrzynią ładunkową i otwartą kabiną. Kupiono także terenowe samochody osobowe, specjalne - dostosowane do holowania reflektorów przeciwlotniczych. I taki właśnie ciągnik reflektorowy ma się odrodzić na polskim wybrzeżu. 17:10 POLSKIE 100 LAT - KARNAWAŁ SOLIDARNOŚCI Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Okres 16 miesięcy legalnej działalności NSZZ "Solidarność" był czasem swoistego festiwalu wolności w zniewolonym kraju. Pomiędzy sierpniem 1980 roku, czyli podpisaniem porozumień sierpniowych w Gdańsku a 13 grudnia 1981 roku, dniem wprowadzenia stanu wojennego, swobodnie można było wyrażać swoje opinie i żądania. Mogły z tego korzystać wszystkie środowiska. Komisje Zakładowe NSZZ "Solidarność" powstawały w sądach i prokuraturach, wśród cywilnych pracowników wojska. Rozwijała się niezależna prasa, powstało Radio Solidarność. 5 września 1981 roku odbył się Pierwszy Krajowy Zjazd Delegatów Związku, na którym zebrało się prawie 900 przedstawicieli reprezentujących ponad 9 milionów członków "Solidarności". Czas tych 16 miesięcy swoistego karnawału spowodował, że PZPR zaczęła dostrzegać zagrożenie utraty władzy. 13 grudnia 1981 roku komuniści wprowadzili stan wojenny. 17:50 SZCZECIŃSKI SIERPIEŃ 1980 Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Autor: Monika Kwasigroch, Edyta Strub Reżyseria: Monika Kwasigroch, Edyta Strub Scenariusz: Monika Kwasigroch, Edyta Strub Muzyka: Michał Borowiecki Opowieść o tym, jak przebiegały wydarzenia pomiędzy 18 a 30 sierpnia 1980 r. w Szczecinie jest osnuta na kilku płaszczyznach. Po pierwsze jest to sfera strajku robotników w różnych zakładach, a przede wszystkim w stoczni Warskiego. Ta relacja przenika się z opowieścią o tym, jak wyglądał ówczesny Szczecin i jak wyglądało życie szczecinian w tym czasie. Kolejna warstwa to podróż śladami tych dni, czyli odnajdywanie we współczesnej przestrzeni miasta miejsc związanych z Sierpniem ’80, tych uwiecznionych na starych zdjęciach czy filmach. We wszystkich tych równoległych światach znajdą się relacje świadków, archiwalne materiały filmowe i fotografie. Wykorzystane zostaną też zapiski i wspomnienia uczestników tych wydarzeń, artykuły prasowe, zachowane materiały informacyjne PR i TVP i lokalnych gazet. Autorzy zwrócili się do szczecinian z apelem, by zgłaszały się i wystąpiły w filmie osoby, dla których te dwa sierpniowe tygodnie zapisały się w pamięci w związku z ważnymi wydarzeniami w ich życiu, np. ślubem, narodzinami, nową pracą itp. Chcemy oddać obraz miasta w tym czasie, życia toczącego się tuż obok strajku, życia mieszkańców pamiętających tragiczne wydarzenia z 1970 roku. Jednocześnie chcemy dowiedzieć się, jak wyglądał strajk, porozumienia z perspektywy uczestniczących w nim osób. Ważnym elementem w kreśleniu tego obrazu są też media, ich postawa, relacje i to jak dziś po latach dziennikarze, operatorzy wspominają ten czas. Punktami wyznaczającymi tę podróż w czasie są odwiedzane współcześnie miejsca związane z Sierpniem ’80 w Szczecinie, tu naszym przewodnikiem jest związana ze Szczecinem osoba, która pozwala nam niejako przenieść się w czasie, odnajdując w Szczecinie ad. 2020 ten Szczecin z 1980 roku. Uczestnicy: Jarosław Mroczek - uczestnik strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Marek Wiśniewski - uczestnik strajku w Fabryce Maszyn Budowlanych FAMABUD w 1980 r. dr nauk med. Michał Kurowski - organizator strajku w Szpitalu Wojewódzkim w Szczecinie dr Grzegorz Majchrzak - Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej Tomasz Zieliński - dziennikarz Kuriera Szczecińskiego Jacek Kamiński - dziennikarz Telewizji Polskiej Zdzisława Durska - żona Grzegorza Durskiego, uczestnika strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Alicja Ursoł - szczecinianka, pracownica zakładów Odzieżowych DANA Grzegorz Durski - uczestnik strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Stanisław Wądołowski - uczestnik strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Paweł Morawski - uczestnik strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Edward Jurczyk - uczestnik strajku w Stoczni Szczecińskiej w 1980 r. Magdalena Richter - szczecinianka, żona strajkującego w Zakładzie BUMAR - HYDROMA w 1980 r. dr hab. Sebastian Ligarski - naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Szczecinie 19:05 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 1/7 - KURIER Z ANKARY Serial sensacyjny, 60 min, Polska 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Wojciech Jędrkiewicz Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedman, Grażyna Barszczewska, Krystyna Feldman, Wiktor Sadecki, Stanisław Michalski, Marta Żak Akcja serialu rozgrywa się w międzywojennym Gdańsku, a jego bohaterem jest prywatny detektyw Bednarski. Bednarski to mężczyzna bardzo przeciętny - ani szczegónie przystojny, ani bardzo sprytny. Wiele rzeczy mu nie wychodzi i właściwie można powiedzieć o nim, że jest życiowym nieudacznikiem. A jednak udaje mu się rozwiązać nawet najbardziej zawiłe zagadki, przy tym jest niezywkle sympatyczny i ma duże poczucie humoru. W postać Bednarskiego znakomicie wcielił się Stefan Friedmann, od lat obsadzany w rolach komediowych, ale widzowie częściej myślą o nim jako autorze i wykonawcy tekstów kabaretowych niż aktorze. Jemu to jednak nie przeszkadza - "Robię to, w czym się dobrze czuję. Moją zasadą jest żart dla żartu i humor dla sztuki". W tajemniczych okolicznościach zamordowany zostaje polski dyplomata Janicki. Zaangażowany przez polskie władze oraz żonę dyplomaty detektyw Bednarski wpada na trop afery przemytniczej. Okazuje się, że z Ankary przemycane są do Gdańska narkotyki. Bednarski wyjaśnia zagadkę kolejnych morderstw związanych z tą sprawą. Dowiaduje się także, że gangiem kieruje Janicka, żona zamordowanego dyplomaty. Postępuje jak dżentelmen i pozwala jej wybrać - aresztowanie albo... 20:10 TWARZE SOLIDARNOŚCI - ANDRZEJ WĄSIK Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 milionowego ruchu społecznego NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Andrzej Wąsik - Rzeszów, zakłady WSK, strajk przełom sierpnia i września. 21:30 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 1/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę 4 nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek pierwszy dotyczy początków służb bezpieczeństwa w Rosji Sowieckiej, które w pierwszych latach związane były z osobą Feliksa Dzierżyńskiego. Opis cyklu: Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. 22:35 KUNDUN - ŻYCIE DALAJ LAMY (KUNDUN) Film biograficzny, 129 min, USA 1997 Reżyseria: Martin Scorsese Scenariusz: Melissa Mathison Aktorzy: Tenzin Thuthob Tsarong, Gyurme Tethong, Tulku Jamyang Kunga Tenzin, Tenzin Yeshi Paichang, Tencho Gyalpo i inni Scenarzystka Melissa Mathison ("E. T.") już na studiach zaczęła się interesować postacią Tenzina Gyatso, znanego powszechnie jako XIV dalajlama - kolejne wcielenie Buddy Miłościwego, religijny i polityczny przywódca Tybetańczyków. Kiedy pierwsza wersja scenariusza była już gotowa, udało się jej spotkać z jego bohaterem w Dharamsali w Indiach, gdzie mieści się siedziba tybetańskiego parlamentu na uchodźstwie. Dalajlama przychylnie odniósł się do projektu filmu, ale wniósł sporo poprawek. Rozmowy z nim nadały tekstowi nowy kształt. "Kundun" (co znaczy tyle, co "obecność Buddy") ukazuje dzieciństwo i młodość Tenzina Gyatso, który w wieku dwóch lat został rozpoznany jako kolejne wcielenie w liczącej jak dotąd czternastu sukcesorów linii dalajlamów. Aby upewnić się, że w ciele dziecka, na które wskazały sny i proroctwa, żyje duch poszukiwanego mistrza, poddaje się malca rozlicznym, surowym testom. Musi m. in. spośród licznych, podobnych do siebie przedmiotów wybrać te, które należały do zmarłego mistrza. Gdy przejdzie pomyślnie te próby, zostaje oficjalnie uznany za tulku. Spośród czterech młodych Tybetańczyków grających w "Kundun" dalajlamę jeden to autentyczny tulku. Nie ma zresztą w tym filmie zawodowych aktorów, wszyscy to naturszczycy, tybetańscy uchodźcy, którzy potraktowali swój występ jako swoisty patriotyczny obowiązek: chcieli przekazać światu tragiczną prawdę o swojej ojczyźnie, o dokonywanych tam zbrodniach. Zdjęcia kręcono w Maroku, gdyż z przyczyn politycznych nie tylko w Tybecie, ale nawet w Indiach nie było to możliwe. Drobiazgowo odtworzono nie tylko pałac dalajlamy w Lhasie, ale nawet tamtejszy krajobraz. W przypadku dzieła Martina Scorsese trudno mówić o akcji w klasycznym tego słowa znaczeniu. To raczej seria scen, obrazów i wizji ułożonych w porządku chronologicznym, które składają się na opowieść o kształtowaniu się osobowości i świadomości religijnej i narodowej dalajlamy. Tłem są dzieje Tybetu doprowadzone do końca lat 50. Za to jako widowisko "Kundun" wręcza zapiera dech swoim pięknem i głębią przekazu. Jest zadziwiającym odtworzeniem świata, który właściwie już nie istnieje. Pomimo czterech nominacji do Oscara (za zdjęcia, muzykę, kostiumy i scenografię) dzieło Scorsese nie otrzymało żadnej statuetki. Przyznały mu natomiast swoje nagrody liczne stowarzyszenia amerykańskich krytyków. W roku 1937 grupa mnichów, którym wyznaczono zadanie odnalezienia następcy XIII dalajlamy, przybywa do małej wioski w pobliżu granicy z Chinami, gdzie w dwuletnim chłopczyku z ubogiej rodziny rozpoznaje duchowego przywódcę Tybetu. Ogłoszony dalajlamą, malec zamieszkuje w pałacu w Lhasie, gdzie jest szkolony do pełnienia swej przywódczej, świeckiej i religijnej, roli. Z wiekiem coraz żywiej interesuje się również polityką. W 1950 r. , gdy ma zaledwie 15 lat, Chiny pod wodzą Mao Tse - tunga dokonują inwazji na Tybet. Dalajlama trwa przy swoim narodzie walczącym z najeźdźcą pokojowymi metodami. W 1959 r. , po zakończonych fiaskiem staraniach o poparcie ze strony Zachodu, musi opuścić Tybet. Udaje się na wygnanie do Indii. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 237 PROJEKT KEGRESSE Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Projekt Kegresse Ciągniki Citron - Kegresse były francuską konstrukcją, w których zastosowano podwozia gąsienicowe Adolphe'a Kegresse. W 1923 roku Wojsko Polskie podjęło decyzję o zakupie łącznie 135 podwozi, które miały zostać zabudowane w Polsce jako samochody pancerne oraz jako ciężarówki z drewnianą skrzynią ładunkową i otwartą kabiną. Kupiono także terenowe samochody osobowe, specjalne - dostosowane do holowania reflektorów przeciwlotniczych. I taki właśnie ciągnik reflektorowy ma się odrodzić na polskim wybrzeżu. 02:45 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. V Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Przejęcie władzy w ZSRR przez Leonida Breżniewa oznaczało zamknięcie pewnej epoki w historii tego państwa i międzynarodowych stosunków. Chruszczow został odsunięty, gdyż uznano, że doprowadził kraj do katastrofy gospodarczej, a nieumiejętnie kierując polityką zagraniczną, skompromitował się wobec USA. Nowy przywódca przystąpił do energicznej rozbudowy sił nuklearnych. Jednocześnie nasiliła się wojna szpiegów. W programie najbardziej fascynujące wydarzenia tego okresu, gdy KGB i CIA rozpoczęły nową wojnę. 03:15 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA CZ. VI Kameralne i studyjne (widowisko), 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1963 roku urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych objął Lyndon B. Johnson. Z jego prezydenturą wiąże się narastanie konfliktu w Wietnamie, który w końcu dekady osiągnął tragiczne rozmiary. Program przedstawia wydarzenia, które doprowadziły do okrutnej wojny (tzw. incydent w Zatoce Tonkińskiej). Zmiana władzy w Stanach Zjednoczonych zbiegła się z obaleniem w ZSRR Nikity Chruszczowa i przejęcia władzy przez Leonida Breżniewa. Dla niego największym wyzwaniem stała się demokratyzacja życia w Czechosłowacji, stłumiona w 1968 roku, na co Stany Zjednoczone zajęte wojną w Wietnamie i zmianą prezydenta nie zareagowały. 03:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JEŃCY CZ 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego jeńcom.