TVP Historia Piątek, 27.08.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1953 - odbyła się premiera filmu "Rzymskie wakacje"; 1965 - zmarł Le Corbusier, słynny francuski artchitekt; 1977 - ukazała się pierwsza książka Niezależnej Oficyny Wydawniczej; 1980 - czternasty dzień polskiego Sierpnia; 07:25 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 2/7 - BURSZTYNOWE SERCE Serial sensacyjny, 50 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Marek Bahdaj Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedman, Igor Kujawski, Ewa Skibińska, Emil Karewicz, Stanisław Michalski, Wiktor Sadecki, Zdzisław Wardejn, Jan Tesarz, Bronisław Wrocławski Faszyści przygotowują się do objęcia władzy w Wolnym Mieście Gdańsku. Tymczasem duże szanse na objęcie stanowiska burmistrza ma socjaldemokrata Wagner. Faszyści zamierzają zlikwidować Wagnera, a w czasie zdobywania potrzebnej im do tego broni zabijają Groshopfa, starego przyjaciela ojca Bednarskiego. Detektyw rozpoczyna śledztwo. Komisarz Hagemann twierdzi, że zabójcą jest polski student, Leszek Borowski, a jednym z dowodów przeciwko niemu jest bursztynowe serduszko - własność zmarłej matki Leszka. Bednarski stara się wyjaśnić tę sprawę. 08:20 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 8. MOSKWA, KRYM I KARAIMI Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku Łukasz Modelski ugotuje potrawy kuchni karaimskiej. Pierwszą potrawą będą kybyny - rodzaj pierogów z ciasta kruchego faszerowanych mięsem wołowo - baranim. Druga potrawa to jazma - chłodnik biały na bazie kefiru i śmietany. 08:55 CHŁOPSKI BUNT"81 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Boratyn, Beata Pardel, Przemysław Tejkowski Scenariusz: Grzegorz Robatyn, Beata Pardel, Przemysław Tejkowski Zdjęcia: Arkadiusz Gruszka, Damian Słowik, Paweł Teichman, Adam Baldis Wykonawcy: Grupa Rekonstrukcji Historycznej San, Teatr Sioło z Rakszawy, Teatr Przedmieście z Rzeszowa Aktorzy: Cezary Morawski, Waldemar Czyszak, Robert Chodur, Robert Żurek, Beata Wisz, Jan Niemaszek W Wikipedii nie ma specjalnego hasła poświęconego wspólnemu strajkowi chłopów i robotników w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie na przełomie 1980/1981 roku. Jest hasło Porozumienia, ale przecież porozumienia rzeszowsko - ustrzyckie nie wzięły się z powietrza. Poprzedził je wielotygodniowy protest, który nie miał precedensu w historii Polski. Był wspólnym przedsięwzięciem Polaków, którzy wbrew postawie władz komunistycznych żądali wolności i sprawiedliwości. W filmie "Chłopski Bunt `81" chcemy przedstawić ich historię. Film jest opowieścią o wydarzeniach, które rozegrały się w dwóch miejscach: Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych. Narratorem, który przeprowadza widza od 29 grudnia 1980 do 20 stycznia 1981 roku jest historyk z rzeszowskiego oddziału IPN dr Marcin Bukała. Jego wypowiedzi zostały nagrane z wykorzystaniem członków historycznych grup rekonstrukcyjnych, które odtworzą elementy scenerii sprzed 40 lat. Film wzbogacony jest o inscenizacje z udziałem aktorów oraz o rekonstrukcje wydarzeń z 1981 roku. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - JAK UMIERALI BOGOWIE CZ. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Trzeci z serii programów o losach szefów tajnej policji politycznej w ZSRR. Ławrentij Beria był najwierniejszym współpracownikiem Stalina, tworząc aparat terroru, który umożliwił Stalinowi uporządkowanie po wojnie państw Środkowej Europy. Po śmierci Stalina Beria sięgał po władzę, ale przegrał w pojedynku z Chruszczowem. Okoliczności obalenia Berii opraz jego śmierci do dzisiaj pozostają jedną z największych tajemnic naszego wieku. Program przedstawia różne wersje wydarzeń, jakie rozegrały się na Kremlu w 1953 roku. 10:25 SENSACJE XX WIEKU - PIĘCIU WSPANIAŁYCH Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1938 roku wysoki funkcjonariusz radzieckich służb bezpieczeństwa, Aleksander Orłow, uciekł ze swojej socjalistycznej ojczyzny, by starać się o azyl w USA. Najprawdopodobniej ujawnił Amerykanom istnienie niezwykle groźnego radzieckiego szpiega, Kima Philby'ego, i być może jego współpracowników, działających od lat na terenie Wielkiej Brytanii. Utrzymywał, że Kim Philby i jego koledzy, młodzieńcy z szacownych, angielskich rodzin, absolwenci najlepszych uczelni, byli szczerze oddani ideom komunizmu i postanowili wiernie mu służyć. Dzisiaj wiadomo, że działalność Philby'ego i jego czterech kolegów (m.in. Gaya Burgesa i Anthony'ego Blunta) przypadła na okres od lat 30. do 50. Niektórzy uważają, że byli oni podwójnymi agentami, sterowanymi przez wywiad brytyjski. Czy tak było? Program przedstawia ujawnione dotąd informacje o działalności Philby'ego oraz okoliczności ucieczki Aleksandra Orłowa. 10:55 17 DNI Dysk./wywiad/debata, 42 min, Polska, 2000 Scenariusz: Dariusz Król Zdjęcia: Henryk Kępa, Grzegorz Dolecki, Mariusz Elert, Tomasz Radziemski, Jarosław Rączyński, Mikołaj Nesterowicz, Andrzej Kotiuszko Wykonawcy: Lech Wałęsa, Stanisław Kania, Kazimierz Barcikowski, Jerzy Borowczak, Bogdan Lis, Tadeusz Mazowiecki Historia strajków roku 1980, poczynając od protestu w lokomotywowni w Lublinie, a kończąc na podpisanym 3 września porozumieniu w Jastrzębiu. Bohaterowie tamtych wydarzeń mówią o swoich działaniach, ówczesnym postrzeganiu przyszłości kraju. Wypowiadają się: Lech Wałęsa - działacz "Solidarności", Stanisław Kania - były sekretarz KC PZPR, Kazimierz Barcikowski - wicepremier PRL i były sekretarz KC PZPR, Jerzy Borowczak - przewodniczący stoczniowej Solidarności, Bogdan Lis - działacz NSZZ Solidarność, Tadeusz Mazowiecki - pierwszy premeir po przełomie 1989 roku. Oprócz "wielkich" udział biorą także zwykli robotnicy. 11:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 12:20 TRZECIA GRANICA - ODC. 1 - ZBÓJNICKA DROGA (ZBÓJNICKA DROGA) Seial wojenny, sensacyjny, 54 min, Węgry/Polska, 1975 Reżyseria: Wojciech Solarz Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Sandor Kocsis Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Borys Marynowski, Andrzej Szalawski, Marek Walczewski, Jacek Domański, Grzegorz Warchoł, Bronisław Cudzich, Kazimierz Kaczor, Zofia Czerwińska, Zdzisław Maklakiewicz Wrzesień 1939 roku. Góral z Zakopanego, Andrzej Bukowian, wraz z niedobitkami polskiej armii przekracza węgierską granicę. Wkrótce otrzymuje zadanie przeprowadzenia do Polski oficera, który ma organizować ruch oporu. Początkowo waha się, w końcu jednak decyduje się wykonać to zadanie. Tak zaczyna się jego działalność kurierska - niebezpieczna, a zarazem wielka przygoda. Film powstał we współpracy węgiersko - polskiej. Ze strony węgierskiej z ekipą pracował operator Sandor Kocsis oraz kilku aktorów, a wśród nich odtwórczyni jednej z głównych ról kobiecych, Nora Kaldi. "Trzecią drogę" reżyserowali Wojciech Solorz ("Molo", "Wielka miłość Balzaka") oraz Lech Lorentowicz ("Znicz olimpijski"). Andrzeja Bukowiana zagrał Andrzej Wasilewicz - wówczas student III roku warszawskiej PWST. W serialu wystąpiło wielu rdzennych mieszkańców Podhala. 15:35 SKRYBOWIE STAROŻYTNEGO EGIPTU (SCRIBES OF ANCIENT EGYPT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Reżyseria: Arturo Mio Grafika starożytnego Egiptu jest nam znana, bo niezwykle często była w użyciu. Znaki graficzne odnajdujemy na sarkofagach, zwojach papirusu, ścianach grobowców i innych budynkach. Są świadectwem trwałego upodobania do sztuki konturu i pozwalają nam zrozumieć tę starożytną cywilizację jak żadną inną. Postać, o której wiemy mniej, to sam artysta, pisarz. To on był autorem tych wyobrażeń; tym, który jednym pociągnięciem pędzla, zrodził całą sztukę Egiptu. Ściśle respektował zasady i precyzyjne kody, a jego umiejętności pożądane były u przedstawicieli tej profesji w niezmienionej formie przez ponad trzy tysiące lat. Szkicował ludzi, znaki, rośliny, zwierzęta i figury geometryczne jako pisarz, naukowiec, socjolog lub artysta tamtych czasów. Z filmu widzowie dowiedzą się, kim naprawdę byli skrybowie i jaka była ich pozycja w społeczeństwie faraonów. Od Sakkary po Dolinę Królów i bogate zbiory muzeów europejskich zbadane zostaną najpiękniejsze dzieła, a także tajemnice ich stworzenia. 16:30 CUD WISŁY - ODC. 8 Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Łysiak, Maciej Pawlicki, Jarosław Rybicki Scenariusz: Maciej Pawlicki, Tomasz Łysiak Wykonawcy: Tomasz Łysiak Bitwa, która zmieniła losy świata. Postawiła tamę bolszewickiemu najazdowi, którego celem - według planów Lenina i Trockiego - "po trupie pańskiej Polski" - miała być cała Europa. A potem cały świat. Podobnie jak inne najważniejsze bitwy w dziejach powszechnych, winna zajmować odpowiednie miejsce w świadomości nie tylko Polaków, ale także całego świata. 17:05 POLACY NA MORZE - ODC. 11 Reportaż, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Katarzyna Sędek Zdjęcia: Piotr Romanowski Polską przygodę w badaniu dalekiej Północy zaczęło w 1932 roku trzech młodych ludzi: Czesław Centkiewicz, Stanisław Siedlecki i Władysław Łysakowski. Zimowali na Wyspie Niedźwiedziej. Kilka lat później polska wyprawa polarna przyczyniła się do zbadania i opisania archipelagu Svalbard. Pozostały po nich polskie nazwy lodowców, gór i fiordów, a Stanisław Siedlecki, już po wojnie, założył funkcjonującą do dziś polską bazę w Hornsundzie. Minęło 100 lat od zaślubin Polski z morzem i chcemy pokazać jak niewielki, uzyskany po I wojnie światowej, kawałek wybrzeża, wywołał entuzjazm narodu i przemyślane działania władz; jak uruchomił aktywność od gospodarczej po sztukę. 17:40 INKA. ZACHOWAŁAM SIĘ JAK TRZEBA Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski Scenariusz: Arkadiusz Gołębiewski Filmowa opowieść o legendarnej łączniczce z Oddziału V Wileńskiej Brygady AK, działającej na terenie Pomorza. Sanitariuszka Danuta Siedzikówna, sierota, wśród partyzantów była znana pod pseudonimem "Inka". Pochodziła z patriotycznej rodziny z Narewki koło Hajnówki. Ojciec Inki został wywieziony przez Sowietów do łagru, matka za współpracę z polskim podziemiem została aresztowana we wrześniu 1943 r. i zamordowana przez gestapo. Inka razem z siostrą Wiesławą wstąpiła do AK w 1943 roku. Po zakończeniu działań w 1945 roku pozostała w strukturach konspiracyjnych walcząc z sowieckim okupantem. Latem 1946 roku została wysłana po zaopatrzenie medyczne do Gdańska. Tam, w jednym z lokali kontaktowych V Brygady Wileńskiej, została aresztowana. Po krótkim, ale brutalnym śledztwie 17 - letnia Inka została skazana na karę śmierci. Wyrok wykonał sam dowódca plutonu egzekucyjnego. Według relacji przymusowego świadka egzekucji, ks. Mariana Prusaka, ostatnie słowa wypowiedziane przez Inkę to: "Niech żyje Polska! Niech żyje Łupaszko!" Wyjątkowa postawa nastoletniej dziewczyny oraz jej ostatni gryps "Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba" stały się w wolnej Polsce ikoną dla młodego pokolenia. Jej imię noszą szkoły, drużyny harcerskie, odbywają się rajdy pod jej imieniem. Główną osią filmu są poszukiwania miejsca pochówku Danuty Siedzikówny. Na zdjęciach widać m.in. prace prowadzone na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku, pracownię Medycyny Sądowej w Gdańsku oraz Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, gdzie są robione badania DNA. Ponadto w filmie pojawiają się prowadzący badania: prof. Krzysztof Szwagrzyk, dr Łukasz Szelkowski, jak również środowisko osób zaangażowanych w przywracanie pamięci o Ince. Ważnym wątkiem filmu są wypowiedzi więźniarek okresu stalinizmu, Lidii Lwow - Eberle, koleżanki z oddziału Inki, która została skazana na dożywocie (odsiedziała osiem lat wyroku) oraz prof. Barbary Otwinowskiej, łączniczki powstania warszawskiego oraz działaczki niepodległościowej, skazanej na trzy lata więzienia. Ilustracją muzyczną do obrazów są utwory: "Moja mała dziewczynko z AK", autorstwa muzyka tworzącego pod pseudonimem Tadek oraz "Inka", projektu muzycznego Dariusza Malejonka. We wrześniu 2014 roku ekipa prof. Krzysztofa Szwagrzyka na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku odnalazła prawdopodobne miejsce pochówku Inki, obecnie trwają badania DNA mające potwierdzić tożsamość ofiary. 18:35 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 3/7 - ZŁOTE RUNO Serial sensacyjny, 50 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Wojciech Jędrkiewicz Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedman, Marta Żak, Marek Barbasiewicz, Zdzisław Kuźniar, Aleksander Wołejko, Wiktor Sadecki, Włodzimierz Bednarski, Zdzisław Wardejn, Wojciech Kościelniak Horst Filipiak prowadzi w porcie agencję "Złote Runo", która zajmuje się rekrutacją osób zainteresowanych pracą na plantacjach w Brazylii. W rzeczywistości chodzi jednak o handel "białymi niewolnikami". Tę podejrzaną działalność próbuje rozpracować dziennikarz Lenz, który zostaje uprowadzony przez ludzi Filipiaka. W ręce nieuczciwego właściciela agencji trafia również Jerzy Stawicki, syn polskiego konstruktora torped. Filipiak wydaje wywiadowi niemieckiemu Jurka, który zostaje uwięziony. Niemcy proponują inżynierowi Stawickiemu układ. W zamian za dostarczenie planów torpedy najnowszej konstrukcji obiecują uwolnić jego syna. Kapitan Mokrowiecki z polskiego kontrwywiadu zwraca się z prośbą o pomoc do Bednarskiego. Polacy przygotowują fałszywe plany. Tymczasem Niemcy porywają inżyniera Stawickiego i ochraniającą go agentkę. Do akcji wkracza Bednarski, który dociera do siedziby Horsta Filipiaka. Likwiduje jego i jego ludzi. 19:40 TWARZE SOLIDARNOŚCI - STANISŁAW FUDAKOWSKI Dysk./wywiad/debata, 14 min, Polska, 2020 Scenariusz: Tadeusz Płużański Cykliczny program historyczny, poświęcony przypadającej w tym roku 40. rocznicy powstania wielkiego, niemal 10 - milionowego ruchu społecznego: NSZZ Solidarność. Chcemy przybliżyć przede wszystkim tematykę strajków lipca/sierpnia 1980 roku, które doprowadziły do podpisania umów między protestującymi a komunistyczną władzą. Prócz znanych bohaterów tamtych wydarzeń, takich jak Andrzej Gwiazda czy Andrzej Rozpłochowski, przedstawiamy zapomnianych współtwórców naszej wolności - tytułowe Twarze Solidarności. Stanisław Fudakowski, psycholog - strajk Stocznia Gdańska. 20:00 ZAGADKA ŚMIERCI HITLERA (HITLER`S LAST MYSTERY) Film dokumentalny, 59 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Christophe Brisard Scenariusz: Lana Parshina Film dokumentalny, zrealizowany w oparciu o dotychczas niedostępne dokumenty z sowieckich archiwów i przy zastosowaniu najnowszych technik badań kryminalistycznych, rzuca nowe światło na ostatnie dni bunkra Hitlera. W 2017 roku, po dwóch latach żmudnych negocjacji z władzami rosyjskimi, wielokrotnie nagradzani dziennikarze śledczy, Jean - Christophe Brisard i Lana Parshina, uzyskali dostęp do poufnych sowieckich dokumentów, które ukazały kulisy polowania na ciało Hitlera. W toku śledztwa ujawnili nowe relacje naocznych świadków, materiały fotograficzne i stenogramy z przesłuchań dotyczące ostatnich dni życia Hitlera. Po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej najnowszym testom kryminalistycznym poddano odnalezione w bunkrze ludzkie szczątki: fragmenty czaszki z otworem po kuli oraz fragmenty kości szczęki i zębów. 21:10 SAMOCHODY PRZYWÓDCÓW (THE WHEELS OF POWER: HISTORY OF OFFICIAL CARS) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2017 Reżyseria: Jessy Picard Adolf Hitler i jego samochód - pokazowy mercedes 770K. Charles De Gaulle i jego DS 19. Papież Jan Paweł II i jego papa mobile. Donald Trump i bestia, jego ultrabezpieczna limuzyna. Wszyscy ci przywódcy wpisali się ze swoimi pojazdami w historię motoryzacji. Używali samochodów wyprodukowanych na specjalne zamówienie. Cechowały je: bezpieczeństwo, luksus, czasami nawet ekstrawagancja. Miały symbolizować władzę i siłę. Wykorzystywano w nich najnowsze technologie. Od czasu kadencji prezydenta Baracka Obamy rząd amerykański zainwestował 14 milionów euro w unowocześnienie bestii, w które między innymi wzmocniono pancerną karoserię i wymieniono silniki na modele inspirowane silnikami lotniczymi oraz silnikami samochodów wyścigowych. 22:10 KUNDUN - ŻYCIE DALAJ LAMY (KUNDUN) Film biograficzny, 129 min, USA 1997 Reżyseria: Martin Scorsese Scenariusz: Melissa Mathison Aktorzy: Tenzin Thuthob Tsarong, Gyurme Tethong, Tulku Jamyang Kunga Tenzin, Tenzin Yeshi Paichang, Tencho Gyalpo i inni Scenarzystka Melissa Mathison ("E. T.") już na studiach zaczęła się interesować postacią Tenzina Gyatso, znanego powszechnie jako XIV dalajlama - kolejne wcielenie Buddy Miłościwego, religijny i polityczny przywódca Tybetańczyków. Kiedy pierwsza wersja scenariusza była już gotowa, udało się jej spotkać z jego bohaterem w Dharamsali w Indiach, gdzie mieści się siedziba tybetańskiego parlamentu na uchodźstwie. Dalajlama przychylnie odniósł się do projektu filmu, ale wniósł sporo poprawek. Rozmowy z nim nadały tekstowi nowy kształt. "Kundun" (co znaczy tyle, co "obecność Buddy") ukazuje dzieciństwo i młodość Tenzina Gyatso, który w wieku dwóch lat został rozpoznany jako kolejne wcielenie w liczącej jak dotąd czternastu sukcesorów linii dalajlamów. Aby upewnić się, że w ciele dziecka, na które wskazały sny i proroctwa, żyje duch poszukiwanego mistrza, poddaje się malca rozlicznym, surowym testom. Musi m. in. spośród licznych, podobnych do siebie przedmiotów wybrać te, które należały do zmarłego mistrza. Gdy przejdzie pomyślnie te próby, zostaje oficjalnie uznany za tulku. Spośród czterech młodych Tybetańczyków grających w "Kundun" dalajlamę jeden to autentyczny tulku. Nie ma zresztą w tym filmie zawodowych aktorów, wszyscy to naturszczycy, tybetańscy uchodźcy, którzy potraktowali swój występ jako swoisty patriotyczny obowiązek: chcieli przekazać światu tragiczną prawdę o swojej ojczyźnie, o dokonywanych tam zbrodniach. Zdjęcia kręcono w Maroku, gdyż z przyczyn politycznych nie tylko w Tybecie, ale nawet w Indiach nie było to możliwe. Drobiazgowo odtworzono nie tylko pałac dalajlamy w Lhasie, ale nawet tamtejszy krajobraz. W przypadku dzieła Martina Scorsese trudno mówić o akcji w klasycznym tego słowa znaczeniu. To raczej seria scen, obrazów i wizji ułożonych w porządku chronologicznym, które składają się na opowieść o kształtowaniu się osobowości i świadomości religijnej i narodowej dalajlamy. Tłem są dzieje Tybetu doprowadzone do końca lat 50. Za to jako widowisko "Kundun" wręcza zapiera dech swoim pięknem i głębią przekazu. Jest zadziwiającym odtworzeniem świata, który właściwie już nie istnieje. Pomimo czterech nominacji do Oscara (za zdjęcia, muzykę, kostiumy i scenografię) dzieło Scorsese nie otrzymało żadnej statuetki. Przyznały mu natomiast swoje nagrody liczne stowarzyszenia amerykańskich krytyków. W roku 1937 grupa mnichów, którym wyznaczono zadanie odnalezienia następcy XIII dalajlamy, przybywa do małej wioski w pobliżu granicy z Chinami, gdzie w dwuletnim chłopczyku z ubogiej rodziny rozpoznaje duchowego przywódcę Tybetu. Ogłoszony dalajlamą, malec zamieszkuje w pałacu w Lhasie, gdzie jest szkolony do pełnienia swej przywódczej, świeckiej i religijnej, roli. Z wiekiem coraz żywiej interesuje się również polityką. W 1950 r. , gdy ma zaledwie 15 lat, Chiny pod wodzą Mao Tse - tunga dokonują inwazji na Tybet. Dalajlama trwa przy swoim narodzie walczącym z najeźdźcą pokojowymi metodami. W 1959 r. , po zakończonych fiaskiem staraniach o poparcie ze strony Zachodu, musi opuścić Tybet. Udaje się na wygnanie do Indii. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DODANE DO MAPY PAMIĘCI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Dodane do Mapy Pamięci. W roku 1864 w czasach największych carskich represji wobec Polaków zaangażowanych w Powstanie Styczniowe, właściciel majątku Lejno koło Sosnowicy, przy wiejskiej świątyni postawił krzyż z napisem Pamięci Jana Bogdanowicza, rozstrzelanego 7 marca 1863 roku w Lublinie. Bogdanowicz to jeden z liderów zrywu na Lubelszczyźnie pojmany i rozstrzelany przez Rosjan. Przez lata władze carskie chciały przymusić Liniewskiego do usunięcia krzyża, a przynajmniej napisu. Ten utracił majątek, ale nie uległ. Krzyż ścięły dopiero wojska carskie w czasie walk I Wojny Światowej. Od lat upominamy się o jego powrót do Lejna. I wreszcie mamy szansę na realizację tego pomysłu. Zapomniana bitwa. Zapomniana bitwa to jedna z tych, które stoczone zostały na osi drogi żelaznej Warszawa - Petersburg. To wątek powstańczych dziejów zupełnie nierozpoznany przez historyków. Kolej i telegraf stanowiły dwa elementy taktycznej przewagi Rosjan i tylko nieliczni z powstańczych liderów rozumieli, że zniszczyć je, to pozbawić wroga silnych atutów. Rozpoznajemy wydarzenie z 27 i 28 stycznia 1863 roku, które rozegrało się w okolicach Łochowa. Udało się już odkryć bardzo szeroko pojęty teren bitwy. Teraz przyszła pora na szczegółowe badania. 02:15 SENSACJE XX WIEKU - JAK UMIERALI BOGOWIE CZ. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Trzeci z serii programów o losach szefów tajnej policji politycznej w ZSRR. Ławrentij Beria był najwierniejszym współpracownikiem Stalina, tworząc aparat terroru, który umożliwił Stalinowi uporządkowanie po wojnie państw Środkowej Europy. Po śmierci Stalina Beria sięgał po władzę, ale przegrał w pojedynku z Chruszczowem. Okoliczności obalenia Berii opraz jego śmierci do dzisiaj pozostają jedną z największych tajemnic naszego wieku. Program przedstawia różne wersje wydarzeń, jakie rozegrały się na Kremlu w 1953 roku. 02:40 SENSACJE XX WIEKU - PIĘCIU WSPANIAŁYCH Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W 1938 roku wysoki funkcjonariusz radzieckich służb bezpieczeństwa, Aleksander Orłow, uciekł ze swojej socjalistycznej ojczyzny, by starać się o azyl w USA. Najprawdopodobniej ujawnił Amerykanom istnienie niezwykle groźnego radzieckiego szpiega, Kima Philby'ego, i być może jego współpracowników, działających od lat na terenie Wielkiej Brytanii. Utrzymywał, że Kim Philby i jego koledzy, młodzieńcy z szacownych, angielskich rodzin, absolwenci najlepszych uczelni, byli szczerze oddani ideom komunizmu i postanowili wiernie mu służyć. Dzisiaj wiadomo, że działalność Philby'ego i jego czterech kolegów (m.in. Gaya Burgesa i Anthony'ego Blunta) przypadła na okres od lat 30. do 50. Niektórzy uważają, że byli oni podwójnymi agentami, sterowanymi przez wywiad brytyjski. Czy tak było? Program przedstawia ujawnione dotąd informacje o działalności Philby'ego oraz okoliczności ucieczki Aleksandra Orłowa. 03:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ROMMEL Magazyn, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiemu feldmarszałkowi Erwinowi Rommlowi. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.