TVP Historia Sobota, 28.08.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1850 - odbyła się premiera opery "Lohengrin" Richarda Wagnera; 1947 - władze komunistyczne zamknęły "Tygodnik Warszawski"; 1963 - świat usłyszał przemówienie Martina Luthera Kinga: "Miałem sen"... ; 1980 - piętnasty dzień polskiego Sierpnia; 07:05 BIBLIA - JÓZEF, CZ. 2 (THE BIBLE - JOSEPH, P. 2) Serial religijny, 45 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1996 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Paul Mercurio, Ben Kingsley, Martin London, Ann Warren Lesley Józef - ukochany syn Jakuba, sprzedany przez zawistnych braci kupcom wędrującym do Egiptu. Potifar, wysoki urzędnik faraona, kupuje Józefa, a przekonawszy się o jego rzetelności i uzdolnieniach, robi z niego zarządcę swoich dóbr. Józef przepowiedziawszy siedem lat tłustych i siedem lat chudych, zostaje wysokim urzędnikiem faraona. Gromadzi zboże na lata głodu. Gdy przychodzi susza, Egipt ma wystarczające zapasy żywności. 08:00 OŁÓWKIEM I PĘDZLEM Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Wawel. Kaplica Zygmuntowska. Piękno i bogactwo wystroju obiektu. Opowiada o nim bohater filmu, Antoni Chrzanowski. Demonstrowane są wykonane rysunki, a zestawienie narysowanych ołówkiem detali, w porównaniu z oglądanymi we wnętrzu Kaplicy, budzą podziw i zdumienie precyzją wykonania. O pracy nad wykonaniem dokumentacji opowiada syn bohatera filmu. Antoni Chrzanowski wspomina swoją drogę artysty. Pokazane rysunki i akwarele, które mają już charakter dokumentacji historycznej, zderzone są z aktualnym wyglądem przedstawianych obiektów architektonicznych. O twórczości Antoniego Chrzanowskiego opowiada przyjaciel i uczeń Antoniego Chrzanowskiego, profesor na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej Jan Kurek. Elementem, który łączy współczesność z historią, jest uroczystość otwarcia wystawy prac z okazji 90 - lecia urodzin jubilata w 1998 roku. 08:35 ZMIENNICY - ODC. 10/15 - KRZYK CISZY Serial komediowy, 58 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Jan Muszyński Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Mieczysław Hryniewicz, Tomasz Dedek, Stanisława Celińska, Gustaw Lutkiewicz, Mariusz Benoit, Marzena Trybała, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski i inni Dowiedziawszy się o śmierci znanego powieściopisarza Jana Oborniaka, redaktor naczelny wydawnictwa "Opoka", Samelko oraz pani redaktor Lusia zamierzają jak najszybciej wydać jego ostatnie dzieło "Krzyk ciszy". Okazuje się jednak, że rękopis zaginął. Redaktor Lusia udaje się na poszukiwania, korzysta z usług taxi nr 1313. Kasia, przebrana jak zwykle za Mariana, oraz Lusia docierają do rodzinnego domu autora. Ale ich perypetie tu się nie kończą. 09:45 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - JABŁKA I BORÓWKI Magazyn, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W pierwszym październikowym odcinku Karol Okrasa wyruszy do grójeckich sadów. Jesień to pora, kiedy to sławne w całej Polsce grójeckie jabłka pięknie czerwienieją na drzewach. O tym, że ta okolica słynie z jabłek, wszyscy dobrze wiedzą. Natomiast mało znany jest fakt, że nieopodal uprawia się na dużą skalę także borówkę amerykańską. Te owoce trafiły do polskich konsumentów około trzydziestu lat temu. Z początku nie były zbyt lubiane, ale obecnie Polacy chętnie po nie sięgają, a nasz kraj jest jednym z największych eksporterów borówek w Europie. Można więc powiedzieć, że jesteśmy zarówno jabłkową jak i borówkową potęgą. I dlatego Karol obu tych owoców użyje do przygotowania ciekawych potraw. Na początek będzie coś dla dzieci, czyli budyń z prażonymi jabłkami i borówkami. Potem kasza z salsą z borówek i jabłek, a na koniec coś dla mięsożerców, czyli wędzona w dymie z siana kaczka z jabłkami i borówkami. 10:25 SZLAK NADZIEI - /12/ Reality show, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Goczał, Dariusz Goczał Scenariusz: Dariusz Goczał, Mikołaj Wit, Dariusz Goczał Wykonawcy: Ida Nowakowska (prowadząca), Łukasz Nowicki Po czterdziestu jeden dniach wędrówki Gosia, Kasia, Janek, Rafał, Jacek i Sławek docierają do miasta Cassino we Włoszech. Uczestnicy w dwóch grupach docierają pod wzgórze, gdzie polscy żołnierze stoczyli jedną z najbardziej heroicznych bitew drugiej wojny światowej. W miejscu wyjątkowym dla polskiej historii i tożsamości zwiedzają Muzeum Pamięci Drugiego Korpusu Polskiego i poznają rodaków: Piotra i Andrzeja, którzy od lat starają się, by pamięć o wydarzeniach sprzed lat nie uległa zatarciu. Na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino składają hołd poległym. Przed nimi ostatni dzień na szlaku nadziei. 12:35 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - TURCJA: ŻYCIE NA KRAWĘDZI (TURKEY - LIFE IN THE EDGE) Film dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: James Hemming Od najgęstszych lasów do najodleglejszych pustyń, przez dzikie łańcuchy górskie aż do kolorowych mórz, Bliski Wschód obfituje w zapierającą dech w piersiach przyrodę i w dodatku dotychczas niesfilmowaną. To region, w którym Wschód spotyka Zachód, puszcze graniczą z pustyniami, a dzikie zwierzęta wciąż jeszcze zamieszkują olbrzymie, dziewicze tereny. Seria przedstawia bogatą i wyjątkowo zróżnicowaną przyrodę Bliskiego Wschodu. Odc. 1 Turcja to nie tylko kraj turystycznych atrakcji. Mało kto zdaje sobie sprawę, że są tam mroźne i śnieżne zimy, rozległe stepy i niedostępne góry. Żyjące tam stworzenia muszą przystosować się do trudnych warunków. Film pokazuje zmagania dzikich zwierząt w walce o przetrwanie: od wielkiego niedźwiedzia po niewielką jaszczurkę. 13:40 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - STRASZNY WIEK XVII Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W kolejnym odcinku poznamy przepis na werenikes. Werenikes czyli po prostu wareniki, potrawa ukraińska, w Polsce znana jako pierogi. Można przyrządzać z dowolnym farszem. Prowadzący program Łukasz Modelski przygotuje pierogi ze śliwką, a drugim daniem będą knysze. 14:10 TU WSZYSTKO JEST POLSKĄ - ODC. 12 PĘKNIĘTE SERCE Dysk./wywiad/debata, 23 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Piotr Legutko(Prowadzący) Bohaterem tego odcinka programu jest dzwon Zygmunta bijący pięćset lat. Był czas, kiedy dzwon Zygmunt bił na chwałę Rzeczypospolitej, a kulturalny mecenat biskupa Sołtyka pozwalał docenić jej rozwój i dostatek. Ale też czas, w którym pękało serce dzwonu, i taki, gdy załamany po zsyłce biskup usuwał się, wybierając samotność. Odczytywano te wydarzenia dosłownie, ale i przypisywano im symboliczną wymowę, w której na Wawelu po raz kolejny odbijał się los Polski. 14:40 DOM - ODC. 23/25 - KOLEJKA DO ŻYCIA Serial obyczajowy, 89 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Adam Wojtyszko, Bożena Dykiel, Monika Kwiatkowska, Anna Romantowska, Waldemar Barwiński, Jan Englert, Magdalena Stużyńska, Marek Bukowski, Magdalena Stużyńska, Zbigniew Buczkowski, Piotr Fronczewski, Jerzy Bończak W szpitalu Majka czeka na transplantację nerki. Kajtek próbuje dzięki protekcji przyspieszyć operację. Henio Lermaszewski skupuje złoto i ukrywa je w lodówce. Nieświadoma niczego Danusia daje lodówkę Prokopowi do naprawy. Gospodarz domu znajduje szlachetny kruszec i zabiera go. Kiedy odkrywa to Henio, wpada w szał. Dopada Prokopa i torturami wymusza zwrot części złota. Halina zostawia u Wrotka Anusię, sierotę, którą przygarnęła. Po kilku dniach Rajmund na tyle przywiązuje się do dziecka, że postanawia wrócić do żony. Tymczasem dzięki protekcji Majka otrzymuje nową nerkę. Teraz uszczęśliwieni młodzi mogą już wyznaczyć datę ślubu. Do Katowic, z delegacją radzieckich inżynierów przyjeżdża Klara, siostra Martyny. Martyna namawia ją, by została w Polsce. Nadchodzi październik 1978 roku. Lokatorzy kamienicy na Złotej z wielką radością przyjmują wieść o wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża. 16:25 PLANETY - JOWISZ. ODC. 3/5 (THE PLANETS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Cooter W trzecim odcinku Jowisz. Poza wewnętrznym obszarem Układu Słonecznego i pustkowiem pasa planetoid krąży Jowisz, ojciec chrzestny planet. Wyglądem przypomina gładką fakturę marmuru, lecz w jego grubych na tysiące kilometrów chmurach szaleją gwałtowne burze. To piękny i potężny świat. Cztery i pół miliarda lat temu jego grawitacja miała niszczący wpływ na otaczające go światy. Przyciągając materiał skalny wnętrza Układu Słonecznego, odmienił losy planet, również Ziemi. Jowisz to świat o mrocznej przeszłości. Nie trzeba daleko szukać, by znaleźć na to dowody. Na pustyni w Arizonie znajduje się Krater Barringera. Powstał pięćdziesiąt tysięcy lat temu, gdy asteroida o średnicy czterdziestu metrów uderzyła w powierzchnię Ziemi z prędkością czterdziestu trzech tysięcy kilometrów na godzinę. Być może właśnie Jowisz skierował ją w stronę Ziemi. W jaki sposób z tak daleka Jowisz może wpływać na losy Ziemi? I jak do tego doszło? Dopiero obejrzenie Jowisza z bliska pozwoliło sformułować pierwsze wnioski. 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - DYPLOMACJA POLSKA 1938 - 1939 Dysk./wywiad/debata, 32 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego, w 1935 roku, minister spraw zagranicznych Józef Beck kontynuował "politykę równowagi", czyli podtrzymywania dobrych stosunków ze Związkiem Sowieckim i Niemcami. W Europie uważano Polskę za cichego sojusznika Niemiec. Jednak jesienią 1938 roku relacje Warszawy z Berlinem uległy ochłodzeniu. W styczniu 1939 roku w Warszawie uznano, że wojna z Niemcami jest nieunikniona. W przededniu wybuchu wojny Józef Beck zawarł przymierze z Francją i Wielką Brytanią. Co spowodowało całkowitą zmianę dotychczasowej polityki Józefa Becka? Czy przewidywał, że konsekwencją tych decyzji będzie zbliżenie niemiecko - sowieckie? 18:05 PRZEPROWADZKI - ODC. 2/10 - SZKLANA KULA RÓŻY Serial historyczno-obyczajowy, 55 min, Polska, 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Kinga Preis, Krzysztof Banaszyk, Artur Janusiak, Leon Charewicz, Adam Ferency, Piotr Adamczyk, Maja Ostaszewska, Paweł Wilczak, Andrzej Róg, Stefan Popkowski, Ryszard Pracz, Anna Kękuś Rok 1901. Czesiek zakochuje się w Róży, nie wiedząc, że durzy się w niej również jego brat Mietek. Obaj chłopcy obserwują dom, w którym mieszka dama ich serca. Wzbudzają jednak niepokój właściciela posesji, Ignacego Żychniewicza, który napuszcza na nich stójkowego. W rezultacie bracia lądują w cyrkule. Czesiek ze szklaną kulą ukochanej, Mietek z głęboką urazą do brata. Tymczasem charakterna Róża, na złość ojcu, ucieka z domu. Pan Ignacy, przekonawszy się o sile uczucia córki, wykupuje chłopców z niewoli i - wprawdzie bez przekonania - zgadza się na mezalians Róży z prostym furmanem. W prezencie ślubnym ofiarowuje młodym pieniądze na założenie własnego interesu. W ten sposób wesele Róży i Cześka zbiega się z otwarciem firmy przewozowej "Szczygieł - przeprowadzki". Kolejnym radosnym wydarzeniem jest pojednanie braci. Mietek bowiem zjawia się na weselu i na znak zgody oddaje skradzioną bratu szklaną kulę Róży. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 3 NARODZINY SOLIDARNOŚCI Teleturniej, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Nie byłoby wolności bez Solidarności! Nie byłoby również naszego programu bez tak wspaniałych tematów. Historia powstawania Związku Zawodowego, który sprawił, że runęły mury, nawet te, które zdawały się nie do zburzenia (ruszenia), jest tematem tego odcinka teleturnieju Giganci historii. 20:00 DYNASTIA TUDORÓW - ODC. 1/10 (TUDORS, THE, EP. 1) Serial historyczny, 53 min, Irlandia/Kanada/USA 2007 Reżyseria: Charles McDougall, Steve Shill Scenariusz: Michael Hirst Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Natalie Dormer, Maria Doyle, James Frain, Jeremy Northam, Henry Cavill, Nick Dunning, Sam Neill i inni Głośny, zrealizowany za sumę 150 mln dolarów historyczny fresk przedstawiający wczesne lata panowania króla Anglii, Henryka VIII. Serial otrzymał liczne nagrody w wielu krajach, w tym nagrodę Emmy za najlepsze kostiumy, a grający główną rolę Jonathan Rhys Meyers został uhonorowany Złotą Nimfą na festiwalu telewizyjnym w Monte Carlo za najlepszą rolę męską; był też nominowany do Złotego Globu. Burzliwe romanse, rozwody i osobiste dramaty króla często wygrywają nawet z polityką i interesami dynastii. Gdy pierwsza żona władcy, Katarzyna Aragońska, nie może dać mu oczekiwanego następcy, Henryk postanawia się z nią rozwieść. W tym samym czasie w niełaskę popada Thomas Wolsey, kanclerz arcybiskupa Yorku, a od 1505 r. kardynał, mający wcześniej wielki wpływ na króla i tym samym sprawujący niemal nieograniczoną władzę. Nie zdoławszy jednak doprowadzić do rozwodu i unieważnienia małżeństwa Henryka z Katarzyną Aragońską, musi się usunąć. Jego miejsce zajmie Thomas Morus, jednak gdy ten nie zechce uznać legalności małżeństwa Henryka VIII i jego drugiej żony, Anny Boleyn, oraz nie zgodzi się uznać króla za głowę Kościoła w Anglii, zostanie skazany na ścięcie. W pierwszym odcinku król Henryk VIII, władca młody i ambitny, drugi monarcha z dynastii Tudorów, szykuje się do wojny z Francją. Zostaje jednak odwiedziony od tego zamiaru przez mającego silną pozycję na dworze lorda kanclerza, Thomasa Wolseya, który nakłania go do zawarcia pokoju z Ludwikiem XII. Tymczasem spokój domowego ogniska rodziny królewskiej zostaje poważnie zachwiany, gdy król dowiaduje się, że Elizabeth Blount, młoda i piękna dwórka królowej Katarzyny Aragońskiej, jest z nim w ciąży. 21:10 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MARIA STUART, KRÓLOWA FRANCJI I SZKOCJI (MARIE STUART: REINE DE FRANCE ET D'ECOSSE) Film dokumentalny, 120 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Historia w postaciach zapisana - Maria Stuart, królowa Francji i Szkocji. Królowa Maria Stuart urodziła się w Szkocji, 8 grudnia 1542 roku, była jedną z najbardziej katolickich królowych. Ale swe dzieciństwo spędziła we Francji, ponieważ jej francuska matka, Marie de Guise, chciała ją chronić przed zawieruchą wojny na wyspach brytyjskich. Maria powróciła do kraju swoich przodków już jako młoda wdowa po królu Francji. Przyjechała do Szkocji, aby objąć rządy i zmierzyć się z rosnącym wpływem religii protestanckiej. Niestety w wyniku rywalizacji ze swą kuzynką Elżbietą I, straciła tron Szkocji, a później została aresztowana i stracona - 8 lutego 1587 roku. To kolejny odcinek znanej francuskiej serii "Historia w postaciach zapisana". Jej twórcą jest francuski dziennikarz i prezenter telewizyjny - Stephane Bern, którego rodzina wywodzi się z Polski. W niezwykle barwny i ciekawy sposób odkrywa on sekrety związane z życiem znanych postaci historycznych. Wraz z nim udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury, często niedostępnych dla zwiedzających: do zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. Tym razem będą to: Edynburg, Londyn, Paryż i znane zamki nad Loarą. 23:25 BITWA O ANGLIĘ (BATTLE OF BRITAIN) Dramat wojenny, 126 min, Wielka Brytania 1969 Reżyseria: Guy Hamilton Scenariusz: Wilfred Greatorex, James Kennaway Zdjęcia: Freddie Young Muzyka: Ron Goodwin Aktorzy: Laurence Olivier, Trevor Howard, Patrick Wymark, Christopher Plummer, Susannah York, Michael Caine, Ralph Richardson, Robert Shaw, Ian McShane, Barry Foster, Michael Bates Epicki dramat w gwiazdorskiej obsadzie powstał na podstawie książki "The Narrow Margin", którą napisał Derek Wood i która przyniosła autorowi spory rozgłos. Akcja filmu rozgrywa się podczas II wojny światowej, a główny wątek skupia się na powietrznej kampanii toczonej między lotnictwem niemieckim a brytyjskim. Inwazja znana jako Bitwa o Anglię rozpoczęła się 10 lipca w 1940 roku. Ponad półtora tysiącowi bombowców i z górą tysiącowi myśliwców Luftwaffe marszałek sir Hugh Dowding mógł przeciwstawić zaledwie siedemset spitfire'ów i hurricane'ów. I choć bilans zestrzeleń był korzystny dla obrońców, Brytyjczykom szybciej zaczęło brakować wyszkolonych lotników. Wtedy do boju pod angielskim niebem wystartowali trzymani dotąd na ziemi doświadczeni piloci polscy, ale także Francuzi, Czesi i ochotnicy amerykańscy. RAF rzucił do walki ostatnie odwody, tymczasem Niemcy wzmagali nacisk. Już nie tygodnie, ale najbliższe dni miały rozstrzygnąć losy bitwy. 02:25 ZEJŚĆ NA ZIEMIĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Nekanda-Trepka Scenariusz: Elżbieta Nekanda-Trepka (Janowska), Zygmunt Walkowski To film niezwykły, odpowiadający jednocześnie na pytanie, jak wyglądało Powstanie Warszawskie z perspektywy żołnierzy niemieckich. Autorom dokumentu udało się zarejestrować szokujące chwilami wspomnienia z tych tragicznych 63 dni walk z obu stron barykady. Są to relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 r. jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o przeżytym koszmarze przez ówczesnych 16 - , 17 - letnich bohaterów wplatane są materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w amerykańskim Archiwum Narodowym w Waszyngtonie.