TVP Kultura Poniedziałek, 23.08.2021 08:55 KONTRAKT Film obyczajowy, 108 min, Polska 1980 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Maja Komorowska, Tadeusz Łomnicki, Magda Jaroszówna, Krzysztof Kolberger, Nina Andrycz, Zofia Mrozowska, Beata Tyszkiewicz, Janusz Gajos, Edward Lubaszenko, Ignacy Machowski, Christine Paul, Peter Bonke, Leslie Caron, Liliana Głąbczyńska Piotr jest synem ordynatora jednej ze stołecznych klinik, budującego swój dobrobyt na łapówkach uzyskiwanych od pacjentów, Lilka - córką wojewódzkiego dygnitarza. Stąd na ślubie tych dwojga gromadzą się najróżniejsze figury i grube ryby - ordynator, dyrektor zakładów, tajemniczy przyjaciel, dziewczyna, której marzeniem jest ślub ze Szwedem, humanista związany z redakcją jednego z pism, a nawet pani z klubów inteligencji katolickiej i bogata ciotka z Ameryki. Młodzi nie potrafią się zdecydować czy ważniejszy jest ślub kościelny, czy cywilny, czy przyjąć prezent od ojca, czy odrzucić - tak naprawdę nie są do końca przekonani, czy w ogóle chcą się pobrać. Lilka w czasie ceremonii ślubu kościelnego mówi "nie" i ucieka sprzed ołtarza. Wybucha skandal, który za wszelką cenę starają się zatuszować rodzice młodych. "Zanussi oczywiście nie atakuje całych warstw społecznych, ukazuje jedynie nieautentyczność pewnych awansów kulturowych, których motorem są wyłącznie pieniądze. Rozwój wypadków unaocznia bowiem, że posiadająca liczne powiązania artystyczne familia szanowanego lekarza w sferze mentalności niewiele wyrosła jeszcze ponad kołtuństwo Dulskich (...) podczas gdy ojciec panny młodej, mimo dobrze skrojonego garnituru i limuzyny z kierowcą nie przestaje być plebejuszem." - pisano w jednej z recenzji filmu. "Kontrakt" był realizowany jednocześnie z innym filmem Zanussiego, "Constansem". Reżyser tłumaczył to trudnościami produkcyjnymi. Ponieważ udało mu się zgromadzić na planie wielu aktorów, z którymi chciał pracować, postanowił wykorzystać ten fakt i nakręcić dwa filmy jednocześnie. W roli bogatej ciotki z Ameryki wystąpiła amerykańska aktorka francuskiego pochodzenia Leslie Caron, która zagrała także w innym filmie Zanussiego - w "Niedostępnej". 11:00 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 5/9 - TELEFON Serial obyczajowy, 49 min, Polska 1974 Reżyseria: Sylwester Szyszko Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Maciej Kijowski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Stanisław Michalski, Janusz Bukowski, Marek Barbasiewicz, Grażyna Szapołowska, Eugeniusz Kamiński, Jerzy Molga, Ludwik Pak, Dorota Stalińska Docent Śliwiński odmawia studentce zaliczenia w późniejszym terminie. Wieczorem w domu odbiera dziwny telefon od młodej kobiety, zamierzającej popełnić samobójstwo. Nieoczekiwanie dla siebie docent uruchamia akcję ratunkową. Jeździ z patrolem milicyjnym w poszukiwaniu kobiety, dociera do jej koleżanek i niewiernego narzeczonego. Następnego dnia patrzy na świat zupełnie inaczej. Kiedy studentka przychodzi ponownie prosić go o możliwość zaliczenia - wyznacza jej termin egzaminu. 12:00 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 6/9 - BRODA Serial obyczajowy, 66 min, Polska 1974 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Witold Dębicki, Janusz Bukowski, Marek Barbasiewicz, Teresa Marczewska, Eugeniusz Fulde, Andrzej Chrzanowski, Alicja Jachiewicz, Izabela Olszewska, Tadeusz Schmidt, Jerzy Nowak, Wojciech Ziętarski Do prowincjonalnej szkoły przyjeżdża nowy nauczyciel, Krzysztof Kulak. Wyróżnia się młodym wiekiem, okazałą brodą i niekonwencjonalnym podejściem do uczniów. Przechodzi z nimi na ty, traktuje jak partnerów, uczy samodzielnego myślenia. Jest bardzo lubiany przez uczniów, nawet lubią go koledzy - nauczyciele, pozytywnie ocenia jego pracę wizytator, ale dla dyrekcji szkoły i władz miasta taki pedagog stanowi problem nie do zaakceptowania. Koniec roku szkolnego to zarazem ostatni dzień Kulaka w prowincjonalnym mieście. 13:30 ARTYŚCI ANTAGONIŚCI: EMIL NOLDE I MAX LIEBERMANN - ODC. 3 (THE ANTAGONISTS: RIVALRY IN ART: EMIL NOLDE VS MAX LIEBERMANN - EP. 3) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sylvie Kürsten,, Andreas Gräfenstein, Henrike Sandner Na początku XX stulecia Berlin jest widownią konfliktu dwóch artystów: ekspresjonisty Emila Noldego i powszechnie szanowanego, zamożnego impresjonisty Maxa Liebermanna. Awangardowy impresjonizm staje się atakowaną klasyką. W walce z autorytetami młody, ubogi samouk Nolde nie przebiera w środkach. Po pierwszej wojnie światowej jego wizja sztuki zyskuje uznanie, a on - sławę i pieniądze. Kiedy do władzy dochodzą naziści, Liebermann umiera, a Nolde uparcie zabiega o ich przychylność. Z jakim skutkiem? 14:35 FRANTZ (FRANTZ) Dramat, 109 min, Niemcy/Francja, 2016 Reżyseria: Francois Ozon Scenariusz: Francois Ozon Zdjęcia: Pascal Marti Muzyka: Philippe Rombi Aktorzy: Pierre Niney, Paula Beer, Ernst Stötzner, Marie Gruber, Johann Von Bülow, Cyrielle Clair, Anton Von Lucke Niewielkie niemieckie miasto, lata 20. , tuż po wojnie. Młoda Niemka, Anna, odwiedza miejsce spoczynku poległego na froncie narzeczonego. Ku swemu zdumieniu, dziewczyna spotyka nad grobem Frantza tajemniczego mężczyznę obcego pochodzenia. Mężczyzna, Adrien, okazuje się przybyszem z Francji. Przedstawia się jako przyjaciel zmarłego. Z biegiem czasu między Francuzem a Niemką zaczyna się rodzić osobliwa więź. Tylko czy Adrien rzeczywiście jest tym, za kogo się podaje? 16:40 JUTRO IDZIEMY DO KINA Dramat, 100 min, Polska 2007 Reżyseria: Michał Kwieciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Misza Hairulin Aktorzy: Mateusz Damięcki, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Anna Gzyra, Grażyna Szapołowska, Daniel Olbrychski, Krzysztof Stelmaszyk, Bożena Adamek, Krzysztof Banaszyk, Barbara Bierkowska, Anna Maria Buczek, Jerzy Celiński, Wojciech Czerwiński, Marek Frąckowiak, Tomasz Gęsikowski Film przejmujący i piękny. Prostymi środkami, bez zbędnego patosu i taniego sentymentalizmu, twórcy filmu ukazali - na przykładzie losów trzech przyjaciół, maturzystów z 1938 r. - tragiczne losy pokolenia ówczesnych dwudziestolatków. Ludziom tym, urodzonym już w świeżo odzyskanej ojczyźnie, wojna odebrała u progu dorosłości przyszłość, nadzieję, bliskich, cały dobytek, szanse na normalne życie, a bardzo często w ogóle życia pozbawiła. Z trzydziestu osób klasy maturalnej, do której uczęszczali bohaterowie, dwadzieścia nie przeżyło wojny, a kilka zostało skazanych na śmierć w stalinowskiej Polsce. Lecz nawet ci, co przeżyli, nie zdołali nigdy - jak głoszą napisy końcowe - nadrobić straconych lat. Autor scenariusza, Jerzy Stefan Stawiński, zaczerpnął wiele wątków z własnej biografii, z doświadczeń krewnych i znajomych. Jak twierdzi, każdy z bohaterów, ma pewne jego rysy, doświadcza tego, co on sam przeżył. Całość wyreżyserował Michał Kwieciński, jeden z triumfatorów FPFF w Gdyni w 2006 r. , gdzie jego film "Statyści" zdobył aż 6 nagród, w tym Nagrodę Specjalną Jury. Andrzej Skowroński, Jerzy Bolesławski i Piotr Dołowy kończą właśnie jedno z warszawskich gimnazjów. Jako świeżo upieczeni maturzyści anno domini 1938 r. stają na progu dorosłości. Rozsadza ich energia i radość, snują rozległe plany na przyszłość i oczywiście marzą o wielkiej miłości. Jurek, najlepszy uczeń w klasie, inteligentny, pewny siebie i wygadany, syn wysokiego urzędnika, wybiera się na studia, ale jeszcze nie wybrał kierunku. Żeby trochę odwlec ostateczną decyzję, postanawia wstąpić na razie do szkoły podchorążych w Zegrzu. Rodzinne wojskowe tradycje zamierza kontynuować twardy, trochę chmurny i pełen determinacji Andrzej, syn oficera, wychowywany po śmierci matki przez ciotkę. Zgłasza się do pułku kawalerii w Grudziądzu. Piotr, nieśmiały okularnik, który mieszka tylko z matką, staje - podobnie jak koledzy - przed komisją wojskową, ale z powodu wrodzonej wady serca zostaje odrzucony. Rozpoczyna więc studia na wydziale medycyny. Mijają kolejne miesiące. W czasie przepustek przyjaciele spotykają się z Piotrem, spędzając czas na rozmowach i młodzieńczych szaleństwach. Na urodzinach Jurka piją za przyjaźń i za to, "żeby nigdy się nie zgubili". Wierzą, że są "nieśmiertelni", że nic złego nie może ich spotkać, bo przecież jeszcze tyle chcą w życiu zrobić, doświadczyć. Wiele się dzieje także w ich życiu prywatnym. Jurek zabiega o względy Krysi, panny z zamożnego domu, ambitnej i trochę wyniosłej studentki romanistyki. Ta skutecznie studzi jego zapały, ale nie pozbawia nadziei. Andrzej odwiedza ponętną Marinę, właścicielkę restauracji, traktującą młodego kochanka z niemal matczyną czułością. Chłopak nie chwali się jednak tą znajomością kolegom. Piotr chce się zakochać na całe życie, pragnie - ku rozbawieniu kolegów - miłości czystej i niewinnej. Gdy pewnego dnia zauważa na ulicy skromnie ubraną, śliczną blondynkę Zosię, zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Ale Zosia traktuje go z dystansem, nie chce nic o sobie mówić. Niebawem Piotr poznaje przyczyny jej milczenia, lecz to nie zmienia temperatury jego uczuć.Latem 1939 r. atmosfera polityczna w kraju staje się coraz bardziej napięta. Coraz częściej mówi się o wojnie, choć jednocześnie nikt nie dopuszcza do siebie myśli, że może ona wybuchnąć. Andrzej, który zakochał się tymczasem w pięknej Ani, córce starosty szykującej się do studiów malarskich we Lwowie, umawia się z nią w końcu na randkę. Mają się spotkać szóstego września, gdy on wróci z ćwiczeń z Pomorza, a ona ze Lwowa. Spotkanie pierwszego września wyznaczają sobie z kolei Krysia i Jurek, któremu udało się wreszcie przełamać opory dziewczyny. Mają iść do kina, a później do niej. Piotr i Zosia są w tym czasie nad morzem, na pierwszych wspólnych wakacjach. Wieść o wybuchu wojny spada na nich wszystkich jak grom. Dla niektórych jej pierwszy dzień będzie zarazem ostatnim. 18:30 SERIALOWA NOSTALGIA - TRZY SZALONE ZERA - ODC. 6 - WYŚCIG (WYŚCIG) Serial dla młodych widzów, 25 min, Polska/Niemcy 1999 Reżyseria: Wiktor Skrzynecki Scenariusz: Marek Kreutz, Klaus Peter Wolf Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Akorzy: Joanna Jabłczyńska, Sebastian Świąder, Grzegorz Ruda, Anna Polony, Jerzy Kamas, Katarzyna Skrzynecka, Krzysztof Wakuliński, Cezary Morawski, Grażyna Wolszczak, Monika Świtaj, Jerzy Mika, Zdzisław Wardejn, Tadeusz Kwinta, Marek Barbasiewicz, Andrzej Blumenfeld, Tomasz Burczyk, Tomasz Dedek i inni W przeddzień wyścigu nietypowych pojazdów rowerowych następuje prezentacja rowerów połączona z uhonorowaniem najbardziej pomysłowego pojazdu. Komisja ocenia tandem Mikiego i Konrada bardzo wysoko, ale zwycięża tridem Trzech Szalonych Zer. Organizatorzy imprezy przygotowali dla uczestników i publiczności liczne atrakcje, m. in. występ czarodzieja Czarka Maksa. Po pokazie Ola prowadzi kolegów do garderoby maga. Okazuje się, że Czarek jest jej ojcem. Cała trójka wyraża mu uznanie za niebywałe widowisko. Umawiają się na popołudnie na wspólne ognisko i wędkowanie. Połów ryb przechodzi najśmielsze oczekiwania. Olaf wyciąga ogromnego szczupaka. Na pamiątkę robi sobie z nim zdjęcia, a Ola fotografuje się z tatą. W nocy pod namiot Trzech Szalonych Zer zakradają się Miki i Konrad. Aby wyeliminować groźnych przeciwników, przepiłowują łańcuch w tridemie. Rankiem uczestnicy wyścigu gromadzą się na starcie. W ostatniej chwili, już po sygnale rozpoczęcia, pojawia się spóźniony Olaf. Trójka przyjaciół stara się dogonić pozostałych zawodników. Trasa wyścigu jest bardzo trudna i kolarze rozciągają się w długi peleton. Wykorzystując niebywałe wynalazki Oskara - harpun do podciągania się na stromiznach i specjalny dopalacz odrzutowy, Zera dochodzą czoła wyścigu. Transmitowany przez telewizję wyścig wzbudza emocje wśród widzów. Relację oglądają również rodzice Olafa i Oskara, a także babcia Oli i Alfreda. Tridem dochodzi liderów wyścigu. Tandem Mikiego i Konrada prowadzi w rywalizacji, tuż za nimi jest pojazd sponsora wyścigu, Sorensena, właściciela zakładu produkującego piłeczki pingpongowe, który jedzie wraz z córeczką. Przed przejazdem przez mostek Miki i Konrad włączają turbo, pogrążając znajdujących się z tyłu zawodników w czarnej chmurze dymu. Z powodu braku widoczności rower Sorensena wypada na zakręcie z trasy. Trzy Szalone zera decydują się przerwać rywalizację i pomóc poszkodowanym. 19:05 SERIALOWA NOSTALGIA - TRZY SZALONE ZERA - ODC. 7 - CUDOWNE PIŁECZKI (CUDOWNE PIŁECZKI) Serial dla młodych widzów, 25 min, Polska/Niemcy 1999 Reżyseria: Wiktor Skrzynecki Scenariusz: Marek Kreutz, Klaus Peter Wolf Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Joanna Jabłczyńska, Sebastian Świąder, Grzegorz Ruda, Anna Polony, Jerzy Kamas, Katarzyna Skrzynecka, Krzysztof Wakuliński, Cezary Morawski, Grażyna Wolszczak, Monika Świtaj, Jerzy Mika, Zdzisław Wardejn, Tadeusz Kwinta, Marek Barbasiewicz, Andrzej Blumenfeld, Tomasz Burczyk, Tomasz Dedek i inni Ola przynosi do sekretariatu szkoły ciasto upieczone przez babcię. Sekretarka, która jest wielką amatorką domowych wypieków, zdradza tajemnicę, że do szkoły przyjeżdża zarząd, by powołać nowego dyrektora. Funkcja ta ma być powierzona profesorowi Turbanowi. Za namową Olafa i Oskara Ola bawi się w przepowiadanie przyszłości koleżankom i kolegom z klasy. Zwabiony gwarem w pracowni fizycznej zjawia się profesor Turban, dziewczynka patrząc na jego dłoń, przepowiada zdziwionemu nauczycielowi, że jeszcze dziś zostanie dyrektorem szkoły. Turban, tak jak chcą Trzy Szalone Zera, zobowiązuje się nie brać pod uwagę wyników zapowiedzianej klasówki, jeśli sprawdzi się przepowiednia. Po chwili do klasy wchodzi dozorca i oznajmia, że przed szkołą stoi ciężarówka firmy Sorensen, a kierowca dopytuje się o Oskara. Trójka przyjaciół, nie tracąc czasu na wyjaśnienia, wybiega z pracowni, ku osłupieniu profesora Turbana. Ciężarówka, pilotowana przez Oskara, podjeżdża pod jego dom i cały ładunek piłeczek pingpongowych zrzuca do piwnicy. Tymczasem klasa Trzech Szalony Zer kończy pisać klasówkę. Uczniowie oddają puste kartki. Zdezorientowanego profesora spotyka jeszcze jedno zaskoczenie - sekretarka oznajmia mu, że został mianowany dyrektorem szkoły. Na pomoście, w pobliżu miejsca zatonięcia "Moniki", Oskar montuje specjalny kołowrót, za jego pomocą transportowane są w koszach piłeczki, następnie Olaf przez wyrwę w burcie umieszcza je we wraku łodzi. Cała operacja trwa bardzo długo i trzeba by miesięcy, żeby tym sposobem wypełnić statek piłeczkami. Oskar opracowuje więc nową technikę. Konstruuje specjalną sprężarkę, która pod ciśnieniem poprzez specjalny rurociąg będzie wtłaczała piłeczki do wnętrza wraku. Powstaje jednak kolejny problem. W swoich wcześniejszych obliczeniach Oskar nie uwzględnił ciężaru własnego piłeczek, a zatem potrzeba ich znacznie więcej niż sądził. Swoim zwyczajem Ola staje na głowie i w tej kontemplacyjnej pozycji szuka rozwiązania. Pomysł zjawia się zupełnie niespodziewanie. Wraca do domu mama Oli, a w telewizji prezentowana jest nowa reklama z jej udziałem. Podsuwa to dziewczynce myśl, by zaoferować panu Sorensenowi, jako reklamę jego wyrobu, relację telewizyjną z akcji podnoszenia wraku "Moniki". Ola spodziewa się, że przedsiębiorca chętnie przeznaczy jeszcze kilka tysięcy piłeczek na ten cel. 19:35 MUZEUM POLSKIEJ PIOSENKI - /26/ - "DUMKA NA DWA SERCA" - EDYTA GÓRNIAK, MIETEK SZCZEŚNIAK Felieton, 7 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Knittel, Jacek Kęcik, Tomasz Nalewajek, Krzysztof Jaślar, Jerzy Hoffman Scenariusz: Tomasz Knittel Zdjęcia: Michał Rułka, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Edyta Górniak, Mieczysław Szcześniak Aktorzy: Michał Żebrowski, Izabella Scorupco, Aleksandr Domogarow W programie historia piosenki "Dumka na dwa serca". 20:00 KINO MOCNYCH WRAŻEŃ - PODZIEMNY KRĄG (FIGHT CLUB) Thriller psychologiczny, 134 min, USA 1999 Reżyseria: David Fincher Scenariusz na podstawie powieści Chucka Palahniuka: Jim Uhls Aktorzy: Brad Pitt, Edward Norton, Helena Bonham Carter, Meat Loaf Aday, Jared Leto, Zach Grenier, Richmond Arquette, David Andrews i inni Najpierw była głośna, debiutancka powieść Chucka Palahniuka, w której autor opisał swoje życiowe frustracje i lęki oraz wyzwania, jakie sobie stawiał. W napisanym w ciągu trzech miesięcy dziele sportretował także swoich znajomych i przyjaciół. Po tę książkę sięgnął właśnie David Fincher ("Obcy 3", "Siedem"), twórca kreujący w swoich filmach ponury, ogarnięty przez wszechobecne zło obraz świata, posługujący się poetyką szoku i kontrastu. Na kanwie nieszablonowej powieści powstał równie nieszablonowy film pomyślany jako czarna komedia z elementami thrillera psychologicznego. Humor jest tu obecny, ale bardzo czarny, surrealistyczny, przewrotny, niekiedy wręcz makabryczny. Nie brak też realistycznych scen przemocy. "Podziemny krąg" to opowieść człowieka, który stanął na życiowym zakręcie, w obliczu próby: poznajemy go na dachu budynku, który zaraz ma wylecieć w powietrze, trzymającego w ustach rewolwer. Ów mężczyzna, określony jako Narrator, to trzydziestoparoletni yuppie, który wydawać by się mógł wybrańcem losu: ma dobrze płatną pracę, perspektywę awansu, eleganckie mieszkanie. Odczuwa jednak wewnętrzną pustkę, sukces nie sprawia mu radości, dręczy go poczucie niespełnienia. Do tego stopnia dał się wciągnąć w wyścig szczurów, nazywany eufemistycznie "samodoskonaleniem", że zapadł na chroniczną bezsenność. Pomocy szuka w terapeutycznych grupach wsparcia, gdzie poznaje bezczelną i cyniczną Marlę, która zbiorową psychoterapię traktuje jako darmową rozrywkę. Pewnego dnia w samolocie Narrator poznaje tajemniczego Tylera Durdena, który zarabia na życie handlując mydłem. Durden to ucieleśnienie marzeń człowieka zniewolonego: kpi ze wszystkiego i wszystkich, za nic ma "samodoskonalenie". Uważa też, że człowiek rozwija się, doświadczając bólu i nieszczęść. Kiedy mieszkanie Jacka dziwnym trafem wylatuje w powietrze, Tyler oferuje mu lokum u siebie - w dziwacznej ruderze, która cudem trzyma się w całości. Wyzywa jednak Narratora na przyjacielski pojedynek bokserski na gołe pięści. Wkrótce zamieszkuje z nimi również Marla, która zostaje dziewczyną Tylera. Między mężczyznami rodzi się dziwna przyjaźń. Zaczynają odbywać regularne walki, w których z upływem czasu bierze udział coraz więcej uczestników. Powstaje elitarny, sekretny klub. Jego członkowie swoje frustracje i agresję wyładowują najpierw na ringu, później także w aktach wandalizmu i terroru. Ale sytuacja zaczyna wymykać się spod kontroli założycieli klubu. 22:25 POWIDOKI - FRYDERYK NIETZSCHE WIEDZA RADOSNA Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest książka Fryderyka Nietzschego "Wiedza radosna". 23:45 KINO NOCNE - JEREMIAH JOHNSON (JEREMIAH JOHNSON) Western, 111 min, USA 1972 Reżyseria: Sydney Pollack Scenariusz na podstawie powieści Vardisa Fishera "Mountain Man" oraz Raymonda W. Thorpe'a i Roberta Bunkera "Crow Killer": John Milius, Edward Anhalt Zdjęcia: Duke Callaghan Muzyka: Tim Mcintire, John Rubinstein Aktorzy: Robert Redford, Will Geer, Stefan Gierasch, Allyn McLerie, Josh Albee, Delle Bolton, Joaquin Martinez, Charles Tyner i inni "Jeremiah Johnson" jest w twórczości Sydneya Pollacka kolejną, po "Wątłej nici", "Łowcach skalpów" i "Czyż nie dobija się koni?", rozprawą z mitami jego kraju i jeszcze jednym, obok "Małego, wielkiego człowieka" czy "McCabe i pani Miller" westernem odbrązawiającym Dziki Zachód. Tym razem głównym problemem jest tęsknota człowieka za wolnością, ucieczka od społeczeństwa, poddanie się londonowskiemu "zewowi krwi". Jednocześnie film ukazuje stałą zależność jednostki od otaczającego ją świata i wskazuje na bezsens krwawego dochodzenia prymitywnie pojętej sprawiedliwości. Scenariusz powstał na motywach powieści Raymonda W. Thorpe'a i Roberta Bunkera "Crow Killer, the Saga of Liver - Eatin Johnson". Była to fabularyzowana opowieść o losach autentycznego trapera, który poślubił Indiankę z pokojowo nastawionego plemienia Płaskich Głów, a następnie - po jej śmierci z rąk Indian Kruków, najokrutniejszych obok Siuksów - przez całe życie mścił się, wyłapując ich pojedynczo, zabijając i zjadając ich wątroby. Jego imię przeszło do legendy, a jego czyny opisano w wielu książkach. Scenariusz uzupełniono wątkami z powieści Vardisa Fishera "Mountain Man", jeszcze jednej wersji historii Jeremiaha Johnsona. Główną rolę reżyser powierzył Robertowi Redfordowi, pomysłodawcy filmu. Podczas realizacji szczególny nacisk położył na autentyzm środowiska, obyczajów i postaci. Akcję umiejscowił w Górach Skalistych, werbując statystów z indiańskich szczepów Utes i Hopis. Wszystkie obyczaje myśliwskie: zastawianie sideł, łowy, rozpalanie ognia oparto na autentycznych wzorach, konsultując się z Indianami oraz specjalistą z Brigham Young University. Lata pięćdziesiąte XIX wieku. Zmęczony cywilizacją Jeremiah Johnson udaje się w góry, postanawiając zostać traperem. Gdy z rozpaczliwym samozaparciem usiłuje przeżyć zimę, pomocy udziela mu stary traper Niedźwiedzi Pazur. Pod jego okiem Johnson poznaje tajniki polowania, łowiectwa, życia wśród surowej przyrody. Następnego roku, już jako doświadczony myśliwy, podejmuje się opieki nad synem samotnej kobiety, która po przeżytej tragedii rodzinnej postradała zmysły. Jej syn, Caleb, zaniemówił wskutek szoku. W czasie łowieckich wędrówek Johnson i Caleb spotykają trapera Del Gue zakopanego po szyję w ziemi przez Indian z plemienia Czarnych Stóp i pozostawionego samemu sobie. Uwolniony przez Johnsona Del Gue zakrada się do obozu Czarnych Stóp i wymordowuje swych prześladowców, zabierając ze sobą ich skalpy. Gdy razem natykają się na inną grupę Indian, Del Gue podrzuca skalpy Jeremiahowi. Okazuje się jednak, że to ludzie ze szczepu Płaskich Głów, śmiertelnych wrogów Czarnych Stóp, i Jeremiah zostaje przez nich okrzyknięty bohaterem. W nagrodę ma poślubić córkę wodza. Obarczony teraz żoną i dzieckiem Johnson buduje chatę, w której pędzi z rodziną spokojny żywot. Idylla trwa do dnia, w którym zgadza się towarzyszyć oddziałowi kawalerii w poszukiwaniu zaginionej karawany wozów i wbrew swej woli przeprowadza żołnierzy krótszą drogą przez święte cmentarzysko szczepu Kruków. Indianie mszczą się okrutnie za to świętokradztwo: po powrocie do domu Johnson znajduje żonę i Caleba zamordowanych. Postanawia wziąć odwet. 01:45 ŻYCIE CARLITA (CARLITO'S WAY) Dramat kryminalny, 138 min, USA 1993 Reżyseria: Brian De Palma Scenariusz na podstawie powieści "Carlito's Way" i "After Hours" Edwina Torresa: David Koepp Zdjęcia: Stephen H. Burum Muzyka: Patrick Doyle Występują: Al Pacino, Sean Penn, Penelope Ann Miller, Luis Guzman, John Leguizamo, Ingrid Rogers, James Rebhorn, Joseph Siravo, Adrian Pasdar i inni Dziesięć lat po realizacji "Człowieka z blizną" na planie filmowym spotykają się ponownie Brian De Palma i znakomity aktor Al Pacino w kolejnej sadze gangsterskiej. Reżyser jeszcze raz odsłania mroczny świat pozbawionych skrupułów przestępców, handlarzy narkotyków i skorumpowanych urzędników państwowych. Świat nocnych klubów, podziemnych organizacji, dużych pieniędzy i brudnych interesów. Akcja rozgrywa się w Nowym Jorku. Grany przez Ala Pacino bohater jest Portorykańczykiem, ma za sobą kryminalną przeszłość, z którą chce zerwać na zawsze i rozpocząć nowy etap w życiu. Okazuje się jednak, że wcale nie jest łatwo zawrócić ze złej drogi, wyrzec się starych znajomych, zapomnieć o lewych interesach. Narratorem jest sam bohater, gangster Carlito Brigante, który opowiada o swoim życiu, nadziejach, porażkach i przede wszystkim o popełnionych błędach. "Życie Carlita" zostało wręcz obsypane komplementami. Chwalono sprawną realizację, mistrzowską reżyserię, aktorstwo na najwyższym poziomie, zdjęcia oraz udaną adaptację powieści autorstwa sędziego z Manhattanu Edwina Torresa. Skazany na 30 lat więzienia heroinowy boss Carlito Brigante wychodzi na wolność, dzięki sprytnej obronie swego adwokata Dave'a Kleinfelda. Pobyt za kratkami zmienił go bardzo, zamierza zerwać z przestępczą działalnością i wstąpić na uczciwą drogę. Teraz marzy o jednym - zdobyć 75 tysięcy dolarów, które pozwolą mu rozkręcić interes. Początkowo wszystko układa się zgodnie z planem. Carlito prowadzi dobrze prosperujący nocny klub, którego współwłaścicielem jest Dave Kleinfeld. Spotyka się z dawną sympatią, Gail. Tymczasem Dave Kleinfeld popada w poważne tarapaty. Jego klient, potężny mafioso Taglialucci oskarża go o kradzież miliona dolarów, które dostał na opłacenie świadków. Grając na honorze Carlita, Kleinfeld wciąga go w swoje porachunki z mafią. Na początku filmu wystąpił w epizodycznej roli jako sędzia znany amerykański reżyser Paul Mazursky. 04:15 TAMA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Natalia Koniarz Scenariusz: Natalia Koniarz Zdjęcia: Stanisław Cuske Ojciec i syn w podróży. Spotykają się, żeby spędzić trochę wspólnego czasu, po tym jak wcześniej zerwali ze sobą kontakt. Nie jest to jednak beztroski weekend w chatce w Bieszczadach. Pijany ojciec pyta retorycznie: A co, ty myślałeś, że będzie lekko?. Budowanie tytułowej tamy na górskim potoku można odczytywać w kategoriach walki ze słabościami, wspólnego wysiłku skierowanego przeciw uprzedzeniom i wzajemnym pretensjom. W powstałym w ten sposób basenie można znaleźć oczyszczenie oraz (chwilowe) ukojenie. (źródło: filmpolski.pl) 04:40 CZARY MARY MAMA Film obyczajowy, 16 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Pawluczuk Scenariusz: Anna Pawluczuk Zdjęcia: Piotr Żurawski Aktorzy: Agnieszka Skrzypczak, Krzysztof Wach, Jowita Budnik Maria i Paweł to młode małżeństwo, które od lat bezskutecznie stara się o dziecko. Kiedy medycyna zaczyna zawodzić, Maria znajduje znachorkę. Szybko okazuje się, że wiara w niekonwencjonalne metody leczenia może ich rozdzielić na zawsze. (filmpolski.pl) 05:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - WIESŁAW OCHMAN Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuc - Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do przeszłości zabiera nas wybitny śpiewak operowy Wiesław Ochman.