TVP Historia Czwartek, 02.09.2021 Zmiany z dnia 25.08.2021 w stosunku do raportu z dnia 11.08.2021 (dodano pozycję programową) 09:20 PŁONĄCA GRANICA Reportaż, 15 min, Polska, 2011 Scenariusz: Sławomir Koehler, Włodzimierz Frąckiewicz Zdjęcia: Jarosław Rączyński Wykonawcy: Tomasz Marzecki Reportaż o tym, gdzie naprawdę rozpoczęła się II wojna światowa i o nieznanych zbrodniach Wehrmahtu na ludności cywilnej, których dokumentacja przepadła, pośrednio przez niefrasobliwość pracowników Głównej Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich, a których świadkowie jeszcze żyją. Powszechnie uważa się, że II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku, o godzinie 4: 45, salwą oddaną przez pancernik Schleswik Holstein w kierunku polskiej placówki na Westerplatte. Okazuje się, że na Podłężu Królewskim w okolicach Wielunia wojna zaczęła się już przed godziną drugą. W reportażu godzina po godzinie będziemy próbowali odtworzyć nie tylko przebieg militarnych zmagań, ale także tragiczny los ludności cywilnej. Wypowiadają się: profesor Instytutu Historii PAN Tadeusz Kondracki oraz Romuald Cieśla, autor książki "Blask dawnych Krzepic". Ponadto mieszkańcy Krzepic, Parzymiechów, Podłęża Królewskiego, Wielunia, m. in. Zofia Burchacińska, Eugeniusz Kołodziejczyk i Jan Kamiński. (dodano pozycję programową) 09:40 SENSACJE XX WIEKU - ZEMSTA Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 1984 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański pProwadzący) Tematem odcinka jest Organizacja Tajnej Armii, w skrócie OAS. Założona w 1961 roku OAS była zaliczana do skrajnie prawicowych grup terrorystycznych, zwalczających ideę przyznania niepodległości Algierii, będącej w tamtym okresie częścią Republiki Francuskiej, zamieszkiwaną przez liczną mniejszość francuską. (dodano pozycję programową) 10:20 SENSACJE XX WIEKU - ODDZIAŁ SPECJALNY Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Przez wiele lat w stolicach państw świata działały specjalne zespoły wysyłane z Moskwy, aby przywiodły do kraju lub zlikwidowały uchodźców politycznych i wrogów stalinizmu. Oddziały te nazywane grupami Jaszy zamordowały lub uprowadziły wiele osób, w tym przywódców emigracji rosyjskiej, generałów Millera i Kutiepowa. Program przedstawia narodziny terroru w ZSRR za rządów Lenina, utworzenie grup Jaszy i działalność tych instytucji, wciąż będących tajemnicą rosyjskich archiwów. (dodano pozycję programową) 10:35 ŻOŁNIERZ RZECZYPOSPOLITEJ Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Niebelski, Marek Wrona Scenariusz: Zdzisław Bzymek Aktorzy: Wojciech Niemczyk - Narrator Film dokumentalny o Edwardzie Bzymku - Strzałkowskim. To wybitna postać podziemia niepodległościowego, intelektualista, oficer Września, szef wywiadu i kontrwywiadu AK południowych okręgów Generalnego Gubernatorstwa, szef Brygad Wywiadowczych. Jego siatka w trakcie wojny rozpracowywała niemieckie struktury i instytucje, demaskowała kolaborantów, uczestniczyła w zabezpieczeniu słynnej akcji Most III, zwieńczonej przerzutem pocisku V2 na Zachód. Przygotowywała się również do działania w warunkach przewidywanej okupacji sowieckiej, rozpracowując struktury podziemia komunistycznego. Po zakończeniu działań wojennych Brygady Wywiadowcze wchodzą w skład organizacji Wolność i Niezawisłość, zaś Edward Bzymek - Strzałkowski wchodzi w skład jej II Zarządu. Dwa dni po aresztowaniu w 1946 r. , Edward podejmuje desperacki krok i aby chronić swoich współtowarzyszy, wyskakuje z II piętra kamienicy w krakowskiej siedzibie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy placu Inwalidów. Przeżywa, lecz w ciężkim stanie, nieprzytomny, zostaje przetransportowany do szpitala więziennego na Montelupich. Gdy tylko odzyskuje przytomność, rozpoczyna się bestialskie, trwające wiele miesięcy śledztwo, w wyniku którego Bzymek zostaje skazany na karę śmierci w tzw. procesie krakowskim, zamienioną ostatecznie na wieloletnie więzienie. Do końca życia jest inwigilowany. W 1992 roku zostaje zrehabilitowany, zaś władze Krakowa nazywają jego imieniem jedną z ulic miasta. W 2011 roku odznaczony zostaje pośmiertnie przez prezydenta RP Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. (dodano pozycję programową) 23:55 POWRÓT MAJORA Film dokumentalny, 37 min, Polska, 1971 Scenariusz: Stanisław Kostrzewa, Bohdan Rączkowski Zdjęcia: Janusz Sztajkowski ] Film dokumentalny przedstawiający uroczystość sprowadzenia do Polski 1 września 1971 roku prochów majora Henryka Sucharskiego. W filmie wykorzystano zdjęcia archiwalne przedstawiające ostatnie dni pokoju i pierwsze dni II wojny światowej w Gdańsku i na Westerplatte. (dodano pozycję programową) 01:30 SENSACJE XX WIEKU - ZEMSTA Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 1984 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Tematem odcinka jest Organizacja Tajnej Armii, w skrócie OAS. Założona w 1961 roku OAS była zaliczana do skrajnie prawicowych grup terrorystycznych, zwalczających ideę przyznania niepodległości Algierii, będącej w tamtym okresie częścią Republiki Francuskiej, zamieszkiwaną przez liczną mniejszość francuską. (dodano pozycję programową) 02:00 SENSACJE XX WIEKU - ODDZIAŁ SPECJALNY Kameralne i studyjne (widowisko), 21 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Przez wiele lat w stolicach państw świata działały specjalne zespoły wysyłane z Moskwy, aby przywiodły do kraju lub zlikwidowały uchodźców politycznych i wrogów stalinizmu. Oddziały te nazywane grupami Jaszy zamordowały lub uprowadziły wiele osób, w tym przywódców emigracji rosyjskiej, generałów Millera i Kutiepowa. Program przedstawia narodziny terroru w ZSRR za rządów Lenina, utworzenie grup Jaszy i działalność tych instytucji, wciąż będących tajemnicą rosyjskich archiwów.