TVP Kultura Poniedziałek, 30.08.2021 09:10 CUDOWNE MIEJSCE Film obyczajowy, 94 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Marek Krzyżanowski Występują: Adam Kamień, Grażyna Błęcka - Kolska, Krzysztof Majchrzak, Elżbieta Dębska, Lech Gwit, Michał Pawlicki, Tadeusz Szymków, Andrzej Grabowski, Magdalena Dandourian, Franciszek Pieczka, Henryk Niebudek i inni Na planie tego filmu spotkali się laureaci Złotych Kaczek '98 - Jan Jakub Kolski (twórca "Historii kina w Popielawach" - Złota Kaczka dla najlepszego polskiego filmu 1998 roku) i Krzysztof Majchrzak (Złota Kaczka dla najlepszego polskiego aktora). Scenariusz Jan Jakub Kolski napisał zanim zrealizował swój najgłośniejszy film "Jańcia Wodnika". Jednak "Cudowne miejsce" powstało dopiero po "Jańciu". Na festiwalu w Gdyni w roku 1994 film został obsypany nagrodami - za reżyserię dla Jana Jakuba Kolskiego, za scenografię dla Tadeusza Kosarewicza, za role drugoplanowe dla Grażyny Błęckiej - Kolskiej i Krzysztofa Majchrzaka. Do małej wioski przyjeżdża młodziutki, przystojny ksiądz Jakub, by objąć pierwszą w swoim życiu parafię. W sąsiedniej parafii, prowadzonej przez porywczego księdza Andrzeja, wierni oczekują cudu stygmatyzacji. Ale cud zdarza się w parafii księdza Jakuba, a stygmatyczką zostaje nie świątobliwy pustelnik, ale kobieta lekkich obyczajów. U kelnerki Grażynki Andryszkówny pojawiają się rany Chrystusowe. Nieoczekiwanie ksiądz Jakub zakochuje się w Grażynce. To niespełnione uczucie doprowadza do tragedii. Ludzie napadają na dom Andryszkówny. Ksiądz Andrzej staje w jej obronie. 11:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 6/24 Serial historyczno - sensacyjny, 59 min, 24 odc. , Polska 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Aktorzy: Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Miłogost Reczek, Dariusz Siatkowski, Janusz Sadowski, Tadeusz Somogi, Włodzimierz Adamski, Andrzej Szczytko, Jacek Domański Współpracownik polskiego wywiadu w gdańskiej policji niemieckiej, Hubert, ujawnia Czarkowi istnienie przecieku w sztabie WP. Radca Wetter, jego zastępca Voraczek i wysłannik berlińskiej centrali, porucznik Relke, w komórce Abwehry w Gdańsku czekają na tajny dokument ze sztabu WP. Jego cenę ustalono z polskim oficerem na 10 tys. dolarów. Dowodem prawdomówności Huberta jest kopia jednego z dawnych dokumentów sztabu WP, rozesłanych do jednostek. W którejś z nich zaginął? Tropy wiodą do jednostki w Chełmnie. Dowodzi nią por. Sarna, wśród oficerów jest por. Konrad. Czarek i Sarna zastawiają pułapkę. Aresztowany Konrad usiłuje popełnić samobójstwo. Jego nieświadomym wspólnikiem okazuje się porucznik Rubanek. Zdezorientowana niestawieniem się Konrada na spotkanie Abwehra szuka przecieku w komórce gdańskiej. 12:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 7/24 Serial historyczno - sensacyjny, 57 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Beata Paluch, Alicja Jachiewicz, Leon Niemczyk, Robert Rozmus, Ewa Sałacka, Andrzej Mrożewski, Jacek Kałucki, Piotr Siejka, Witold Skaruch, Wiesław Wieremiejczyk, Maciej Kozłowski, Jan Monczka Wywiadom zachodniej Europy wiadomo o tajnym liście ministra spraw zagranicznych Niemiec do księcia Hohenzollerna. Czarek - jako Austriak Otto Strauss zdobywa dokument. Wynika z niego, że Niemcy chcą rewizji wschodnich granic, Gdańska i korytarza, za co na konferencji w Locarno zagwarantują Europie pokój. Sztab polskiego wywiadu lekceważy dokument. Kaleta postanawia publicznym procesem oficerów Konrada i Rubanka dowieść prawdziwych zamiarów wobec Polski. Rozgłos prosesu przyćmiony zostaje wieścią, że do pokojowej Nagrody Nobla kandydują wspólnie ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i Francji. Czarek werbuje do wywiadu porucznika Sylwestra Madeja. 13:30 ARTYŚCI ANTAGONIŚCI: CARAVAGGIO I BAGLIONE - ODC. 4 (THE ANTAGONISTS: RIVALRY IN ART: CARAVAGGIO VS BAGLIONE - EP. 4) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Sylvie Kürsten,, Andreas Gräfenstein, Henrike Sandner Rzym, 1603 rok, kontrreformacja i ofensywa sztuki sakralnej. Szanowany malarz Giovanni Baglione i utalentowany, ale porywczy Micheleangelo Merisi da Caravaggio stają przed sądem. Caravaggio jest oskarżony o zniesławienie. Obaj namalowali wizerunek Amora. Baglione skopiował pomysł Caravaggia, który zareagował oszczerczą kampanią. Całe życie rywalizowali o zlecenia i przychylność możnych patronów. Caravaggio przegrał tę walkę przez zatargi z prawem. O niegdyś cenionym Baglionem jednak nikt dziś nie pamięta, a Caravaggio, ponownie odkryty w XX wieku po latach zapomnienia, zachwyca i inspiruje. 14:30 KRÓLOWA PUSTYNI (QUEEN OF THE DESERT) Dramat, film biograficzny, 122 min, USA, 2015 Scenariusz i reżyseria: Werner Herzog Aktorzy: Nicole Kidman, James Franco, Damian Lewis, Jay Abdo, Robert Pattinson, Podstawą scenariusza filmu stała się biografia Gertrude Bell (1868 - 1926), podróżniczki, pisarki, archeolożki. Pełne przygód życie tej niezwykłej kobiety zostało przedstawione chronologicznie, od czasów jej młodości aż do śmierci. Gertrude Bell, córka zamożnych brytyjskich przemysłowców, otrzymała staranne wykształcenie, z wyróżnieniem kończy Oxford. Obraca się w wyższych sferach, ale nie imponują jej towarzyskie kręgi londyńskiej elity. Nudzi ją takie życie, zawsze chodzi własnymi drogami. Uwielbia ryzyko i pragnie jedynie wykorzystać swoją pozycję społeczną, by osiągnąć coś wielkiego. Decyduje się dołączyć do swego wuja, przebywającego na placówce dyplomatycznej w Teheranie. Jest zachwycona Bliskim Wschodem, czuje się tu wolna i spełniona. Zakochuje się także w jednym z pracowników ambasady, Henrym Cadoganie. Romans nie trwa jednak długo. Na drodze do szczęścia Gertrude stają jej rodzice, którzy uznają, że Henry nie jest odpowiednią partią dla ich córki i nie zgadzają się na małżeństwo. Niedoszły narzeczony, nie mogąc się pogodzić z odrzuceniem, popełnia samobójstwo. Po stracie Henry'ego resztę swego życia Gertrude Bell spędza na pisaniu książek i poznawaniu Bliskiego Wschodu. Staje się tu jedną z najważniejszych osób kształtujących politykę Imperium Brytyjskiego Udaje jej się osiągnąć wysoką pozycję w świecie arabskim, jaka wówczas wydawała się dla kobiety niemożliwa, nawet w Wielkiej Brytanii. 18:30 SERIALOWA NOSTALGIA - AWANTURA O BASIĘ - ODC. 3/12 - AWANTURA TRZECIA, CZYLI RZECZ O TEATRZE I NIEZWYKŁYM PSIE Serial dla młodych widzów, 27 min, Polska, 1996 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz: Kazimierz Tarnas, Tomasz Piotrowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Wykonawcy: Krzesimir Dębski, Katarzyna Kowalska Aktorzy: Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Hanna Śleszyńska, Jan Jankowski, Marek Cichucki, Jarema Stępowski, Małgorzata Rożniatowska, Andrzej Szczepkowski, Ireneusz Dydliński, Piotr Fronczewski, Maria Gładkowska, Lech Ordon, Dorota Chotecka - Pazura, Teresa Czarnecka - Kostecka, Wojciech Kostecki Zdezorientowany pisarz Olszowski próbuje dowiedzieć się, w jaki sposób w jego domu znalazła się mała Basia. Udaje się więc do Szota, żądając od niego wyjaśnień. Aktor jednak uparcie twierdzi, że nic nie wie. Tymczasem dziewczynka zdołała już zadomowić się w kawalerskim mieszkaniu pisarza, rozkochać w sobie wszystkich mieszkańców kamienicy, łącznie ze służbą i psem. Po dłuższej nieobecności wraca do Warszawy panna Stasia Olszańska. Przeglądając zaległą korespondencję, znajduje list, w którym przyjaciółka informuje ją o swoim przyjeździe do stolicy. Jednocześnie Stasia odkrywa straszny telegram od doktora Budzisza, z wiadomością o osieroconej Basi. Panna Olszańska jest przerażona, nie wie, co się stało z dziewczynką. 19:05 SERIALOWA NOSTALGIA - AWANTURA O BASIĘ - ODC. 4/12 - AWANTURA CZWARTA, CZYLI RZECZ O SALOMONOWYM WYROKU Serial dla młodych widzów, 27 min, Polska, 1996 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz: Kazimierz Tarnas, Tomasz Piotrowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Wykonawcy: Krzesimir Dębski, Katarzyna Kowalska Aktorzy: Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Piotr Fronczewski, Andrzej Szczepkowski, Maria Gładkowska, Jan Jankowski, Anna Seniuk, Hanna Śleszyńska, Marek Cichucki, Stanisława Celińska, Hanna Stankówna, Lech Ordon, Jarema Stępowski, Kazimierz Orzechowski, Kazimierz Tarnas W odpowiedzi na ogłoszenie o zaginięciu dziewczynki do domu babci Tańskiej przyjeżdżają kobiety z pociągu. Zjawia się również Budziszowa, która znajduje Walickiego w teatrze. Kiedy nieporozumienie zostaje wyjaśnione, kobiety ruszają na dom Olszowskiego, ale pisarz nie chce im oddać dziewczynki. Basia także nie chce opuścić wujcia. Sąd postanawia, że dziewczynka będzie mieszkała po miesiącu u każdej ze stron. 19:40 MUZEUM POLSKIEJ PIOSENKI - /93/ - "MOJA I TWOJA NADZIEJA" - HEY Felieton, 9 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Knittel Scenariusz: Tomasz Knittel Wykonawcy: Hey W programie historia piosenki "Moja i twoja nadzieja". 21:50 POWIDOKI - JERZY WALDORFF DYKTATURA Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest książka Jerzego Waldorffa "Sztuka pod dyktaturą". Książka opublikowana w 1939 roku, poświęcona jest sztuce faszystowskich Włoszech. Jerzy Waldorff został uznany za zwolennika polityki Benito Mussoliniego. 22:15 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - CZERWONY! SZTUKA AWANGARDY W KRAJU SOWIETÓW (RED! ART IN THE LAND OF THE SOVIETS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Pierre - Henri Gibert Rosja, luty 1917 r. - seria strajków wstrząsa Petersburgiem, doprowadzając do końca carskich rządów. Wielka rewolucja zaczyna się od entuzjastycznego poparcia klasy robotniczej i postępowej inteligencji. Od czasu krwawej niedzieli i nieudanej rewolucji w 1905 r. Rosja nie widziała takiego klimatu zmian i emancypacji, wywołujących fale wstrząsów w społeczeństwie, a zwłaszcza w świecie sztuki. Poszukiwanie nowych środków wyrazu jest wspólne dla wszystkich dziedzin artystycznych: w malarstwie rozwijają się nowe ruchy (w tym rayonizm, suprematyzm, konstruktywizm). W 1917 r. rewolucja polityczna podąża śladami rewolucji estetycznej. Rewolucjoniści i artyści maszerują obok siebie, a Malewicz, Gonczarowa, Kandinsky, Rodczenko pełnią rolę przywódców i odgrywają aktywną rolę w budowaniu nowego społeczeństwa. Dzieła sztuki, przeżycia i wolne studia artystów rozwijają się. Pod jarzmem Stalina awangardowi artyści nie mają innego wyboru, jak przyjąć naturalistyczną estetykę, bardziej dostępną dla mas. Malarze realistów są umieszczani na piedestale, podczas gdy Malewicz, Rodczenko i Lissitsky walczą o dalszą pracę. Jednak w ruchu realistycznym i po śmierci Stalina pojawia się nowe pokolenie artystów (takich jak Deyneka, a następnie Bulatovand i Kabakov), którzy specjalizują się w obchodzeniu zasad w celu ożywienia kreatywności i innowacji w formach. Nie ma większej siły niż sztuka. Autorzy filmu, wykorzystując archiwalne zdjęcia, dokumenty i nagrane materiały, a także badania nad projektowaniem graficznym, opowiadają o powstaniu ruchów, które ukształtowały sztukę XX wieku. Film opowiada także o dumnych, zaangażowanych twórcach. 23:20 KINO NOCNE - PAT GARRETT I BILLY KID (PAT GARRETT & BILLY THE KID) Western, 102 min, USA 1973 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Rudolph Wurlitzer Zdjęcia: John Coquillon Muzyka: Bob Dylan Aktorzy: James Coburn, Kris Kristofferson, Bob Dylan, Richard Jaeckel, Katy Jurado, Slim Pickens, Chill Wills, Jason Robards, R. G. Armstrong, Luke Askew, John Beck, Rita Coolidge i inni Pat Garrett i Billy Kid - legendarne postaci Dzikiego Zachodu - ich burzliwe dzieje były tematem wielu westernów. William Bonney znany jako Billy Kid uchodził za jednego z najgroźniejszych bandytów w XIX - wiecznym Teksasie. Wielokrotny zabójca wstąpił na drogę przestępstwa, mając podobno zaledwie 12 lat. Za głowę wyjętego spod prawa rewolwerowca wyznaczono wysoką nagrodę. Został pojmany przez Pata Garretta i powieszony. Według jednak innych przekazań zginął ponoć w pojedynku z Garrettem, mając 22 lata. Taką właśnie wersję przedstawiają w większości twórcy westernów. Pat Garret i Billy Kid byli kiedyś przyjaciółmi. Garrett porzucił jednak przestępczą działalność. Był szeryfem w kilku miastach w Teksasie. Potem stał się zawodowym łowcą nagród, tropił ściganych przez prawo bandytów. To właśnie Pata Garretta uczynił głównym bohaterem swojego brutalnego i zarazem melancholijnego filmu Sam Peckinpah, reżyser "Strzałów o zmierzchu", "Majora Dundee", "Dzikiej bandy", "Ucieczki gangstera" "Konwoju". Człowieka, który w imieniu prawa zabija dawnego przyjaciela zagrał James Coburn, wysoki, szczupły blondyn, specjalizujący się w rolach twardych, cynicznych facetów o silnym charakterze. Był gwiazdą słynnego westernu Johna Sturgesa "Siedmiu wspaniałych", bohaterem wielu innych dzieł Sama Peckinpaha ("Wielka ucieczka", "Major Dundee", "Żelazny krzyż"), duży rozgłos przyniosła mu seria szpiegowskich filmów o superagencie Flincie. Jako Billy Kid Jamesowi Coburnowi partneruje znany piosenkarz i kompozytor country, Kris Kristofferson ("Narodziny gwiazdy", "Konwój"). Propozycję stworzenia muzyki do filmu otrzymał Bob Dylan, poeta, autor tekstów, kompozytor, producent nagrań. Wspaniałe, nastrojowe utwory ukazały się w lipcu 1973 roku na długogrającej płycie, która podbiła rynek muzyczny. Na planie zdjęciowym w Durango w Meksyku Bob Dylan zgodził się zagrać dopisaną na poczekaniu dla niego rolę Aliasa, jednego z kompanów Billy'ego Kida. Był to debiut ekranowy znanego muzyka. Na ścieżce dźwiękowej do filmu znalazła się słynna ballada rockowa "Knockin’ on Heaven’s Door" napisana przez Boba Dylana. Utwór stał się jednym z największych przebojów Dylana. Warto dodać, że reżyser filmu wprowadził do scenariusza scenę, w której 17 lat później głównego bohatera, podstarzałego już Pata Garretta, zabijają ci sami ludzie, którzy zlecili mu zlikwidowanie Billy'ego Kida. W wersji kinowej usunięto jednak tę scenę, podobnie jak wiele innych fragmentów okrutnej i nostalgicznej ballady Sama Peckinpaha. Podczas montażu wycięto kilkanaście minut filmu i wprowadzono różne zmiany. Ingerencja producentów była na tyle duża, iż reżyser nosił się z zamiarem wycofania swego nazwiska z czołówki filmu. Pat Garrett i Billy Kid spotykają się w filmie zaledwie dwa razy. Najpierw, gdy Billy zostaje osadzony za swoje czyny w więzieniu, skąd zresztą ucieka, potem, gdy ścigający go szeryf Garrett dopada w końcu zbiega. Rewolwerowiec Billy Kid trafia za kratki, lekceważąc ostrzeżenia starego przyjaciela, który nakłania go do opuszczenia terytorium Nowego Meksyku. Dochodzi do strzelaniny i Billy zostaje pojmany. Czeka go kara śmierci. Wyznaczono już dzień egzekucji. Ucieka jednak z więzienia w mieście Lincoln, zabijając dwóch zastępców szeryfa. Wraca do swojej bandy. W pościgu za zbiegiem biorą udział szeryf Pat Garrett, jego nowy zastępca Alamos Bill i Poe, przysłany do pomocy przez gubernatora Wallace'a. 01:10 BOISKO BEZDOMNYCH Film obyczajowy, 118 min, Polska 2008 Reżyseria: Kasia Adamik Scenariusz: Przemysław Nowakowski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Antoni Łazarkiewicz Aktorzy: Marcin Dorociński, Rafał Fudalej, Piotr Jagielski, Marek Kalita, Krzysztof Kiersznowski, Eryk Lubos, Maciej Nowak, Dmitrij Piersin, Jacek Poniedziałek, Dariusz Toczek, Bartłomiej Topa, Zbigniew Zamachowski, Wojciech Kalarus, Maria Seweryn, Joanna Grudzińska Film Kasi Adamik (ur. w Warszawie w 1972 r. córki Laco Adamika i Agnieszki Holland), twórczyni m. in. debiutanckiej tragikomedii "Szczekać na psa" oraz "Janosika. Prawdziwej historii". Akcja "Boiska" rozgrywa się współcześnie i opowiada o kilku rozbitkach życiowych, którzy znaleźli się nad przepaścią, skąd, jakby się wydawało, nie ma już drogi odwrotu. Spotkanie z byłym piłkarzem, nagle odmienia ich los, pozwala uwierzyć w swój sukces i z optymizmem spojrzeć w przyszłość. Mistrzostwa Europy zbliżają się wielkimi krokami. Zawodnicy reprezentacji Polski w pocie czoła przygotowują się do eliminacji. Nadzieją zespołu jest 17 - letni Jacek Mróz z Zabrza, o tego utalentowanego zawodnika ubiegają się nawet zagraniczne kluby. Niedaleka przyszłość okaże się jednak dla niego brutalna. Akcja przenosi się kilkanaście lat później. Widz jest świadkiem upadku bohatera filmu, moralnej i fizycznej degrengolady niegdysiejszej gwiazdy futbolu. Światem Jacka Mroza są teraz meliny i najmroczniejsze zakątki warszawskiego Dworca Centralnego. Zaniedbany i zmarnowany Jacek chodzi na ciągłym rauszu. Splot okoliczności sprawił, że stracił sportową pasję i chęć do normalnego życia. Kiedy wszyscy stawiali na niego, odniósł na boisku poważną kontuzję nogi, która wyeliminowała go z kadry. Miał zostać trenerem, ale nie chciał sprzedać meczów i znowu wypadł z gry. Praca nauczyciela WF - u w szkole podstawowej nie dawała żadnej satysfakcji. Alkohol, agresja, bijatyki to kolejne etapy degrengolady znakomitego piłkarza, postępującego coraz szybciej beznadziejnego wyniszczenia sportowca, który swego czasu był na świeczniku. Nie ocaliła go nawet kochająca rodzina: oddana żona Ewa i córka Anielka. Przegrany zawodowo ambitny sportowiec zaczął staczać się na dno. Cierpliwość ma swoje granice, po kolejnym wyskoku męża, Ewa nie wytrzymuje napięcia i wyrzuca go domu. W ten sposób Jacek trafia z Zabrza do stolicy. Na warszawskim dworcu poznaje grupkę bezdomnych, którzy dla zabicia czasu kopią piłkę. Szybko do nich przystaje, razem piją, razem się włóczą po okolicy. Dzięki Jackowi, który odkrywa w swych kompanach sportowy talent, ludzie z marginesu uświadamiają sobie, że piłka może być nie tylko sposobem na nudę, ale także jedynym dla nich wyjściem z życiowego zakrętu. Pod okiem wytrawnego trenera, który żelazną ręką trzyma dyscyplinę, niedawni rozbitkowie zaczynają wierzyć w siebie i z zapałem przygotowują się do mistrzostw w piłce nożnej dla bezdomnych. Stworzoną przez Jacka kadrę tworzą: Ksiądz, Minister, Wariat (w tej roli Maciej Nowak, dziennikarz, znany krytyk kulinarny i teatralny), Staszek, Górnik, Indor, Mitro, Mundek. Każdy z nich dźwiga swój bagaż przeżyć i smutnych doświadczeń, a mimo to potrafią się zjednoczyć w zgrany zespół. Łączy ich jeden cel: chcą pokazać światu i swoim bliskim, że jednak są coś warci, że mają swoją godność. 05:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ I JACEK ZIELIŃSCY Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuc - Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do krainy najmłodszych lata zabierają nas bracia Andrzej i Jacek Zielińscy, popularni muzycy, znani jako "Skaldowie".