TVP Historia Sobota, 11.09.2021 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1822 - Święte Oficjum zezwoliło na publikację dzieł Kopernika, Galileusza i innych uczonych; do tego czasu dzieła te znajdowały się na kościelnej liście ksiąg zakazanych; 1977 - pielgrzymka AK - owców na Jasną Górę; 1978 - w Londynie zamordowano bułgarskiego dysydenta Markowa; 2001 - ataki terrorystyczne na Nowy Jork i Waszyngton; 07:05 BIBLIA - MOJŻESZ, CZ. 2 (THE BIBLE - MOSES P. 2) Serial religijny, 44 min, Niemcy/Włochy/Francja/USA, 1997 Reżyseria: Roger Young Aktorzy: Ben Kingsley, Frank Langella, Christopher Lee, Anna Galiena Izraelici w Egipcie zaczęli być traktowani jak niewolnicy. Faraon, obawiając się wzrostu liczebności Hebrajczyków, wydał rozkaz zabijania ich pierworodnych synów. Jedna z matek w desperacji umieściła swoje dziecko w koszyczku, który puściła z prądem rzeki. Koszyk wyławia z rzeki córka faraona i postanawia wychować dziecko jak własnego syna. Tak rozpoczyna się opowieść o Mojżeszu, który stał się przywódcą Izraelitów i wyprowadził ich z Egiptu. 08:20 WOJOWNICY CZASU - JESIEŃ STRZELCÓW KONNYCH, CZYLI WOLA GUŁOWSKA 1939 Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Najdłużej walczącą w kampanii wrześniowej jednostką wojska polskiego był 3. Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego. Pułk, datujący swoje powstanie jeszcze w czasach Królestwa Polskiego, przed wybuchem II wojny światowej stacjonował w Wołkowysku, skąd wyruszył na swój ponad 700 - kilometrowy bojowy szlak. Był on usiany licznymi potyczkami i bitwami, z których ostatnia miała miejsce nocą 6 października, kiedy to Pułk uległ rozproszeniu i przestał istnieć. Ocalał jednak sztandar. Ten pułkowy znak odzyskany po wielu latach dał początek odrodzeniu pułku, którego barwy nosi dziś oddział kawalerii ochotniczej. 08:50 ZMIENNICY - ODC. 14/15 - POCAŁUJ MNIE, KASIU Serial komediowy, obyczajowy, 60 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Muzyka: Przemysław Gintrowski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski Do taksówki 1313, którą prowadzi Kasia, wsiada Krashan. Chce wydobyć z fotela kierowcy ukryte tam dolary. Dziewczyna podejrzewa go o napad. Wywiązuje się bójka, z której zwycięsko wychodzi Kasia. Jacek od dawna już podejrzewa Mariana K. , że ten coś przed nim ukrywa. Po historii z napadem zaczyna śledzić swojego zmiennika i wreszcie poznaje prawdę. Na taxi 1313 poluje też Kuśmider, chcąc dobrać się do pieniędzy, co skutecznie udaremnia Jacek. Kuśmider staje przed sądem. Zakochani Kasia i Jacek, słysząc o pustostanie, w którym straszy, wpadają na pomysł, jak zdobyć dla siebie mieszkanie. 10:05 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - JEŻYNY NA POLSKIM TALERZU Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Jarosław Frankowski, Sławomir Orman Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) W kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa wyrusza na jeżyny. Te rosnące najczęściej dziko kolczaste krzewy, wczesną jesienią obsypują się czarnymi jagodami. Dlaczego warto jeść jeżyny jak najczęściej? Bo są bardzo zdrowe. Z leczniczych właściwości jeżyn korzystali już w starożytni Grecy i Rzymianie. A nasi przodkowie, choć nie znali pojęcia witaminy, minerałów czy antyoksydantów, to doskonale wiedzieli, że syropy, konfitury oraz soki z jeżyn doskonale pomagają w leczeniu różnych schorzeń. Dziś jeżyny trafiają przede wszystkim do soków, konfitur, deserów. A przecież słodko - kwaśny smak tych owoców doskonale może pasować do wielu innych potraw. I to właśnie chce pokazać widzom Karol Okrasa. Przygotuje trzy potrawy, z jeżynami w roli głównej: 1/ Polędwica wołowa z aksamitnym sosem jeżynowym, 2/ Marynowane piersi gęsie podane pod jeżynową glazurą, 3? Buraki czerwone w orientalnym sosie z jeżynami. 11:40 PANDEMIA ZABÓJCZEJ GRYPY (THE FLU THAT KILLED 50 MILLION) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Richard Bright Scenariusz: Andrew Thompson Wykonawcy: Christopher Eccleston Christopher Eccleston opowiada o pandemii grypy z 1918 roku, która uśmierciła ponad 50 milionów ludzi. Gdy na całym świecie rozbrzmiewają dzwony rozejmu w Compiegne, cichy zabójca powraca do domu z żołnierzami. Zabije niemal jedną trzecią ówczesnej ludności świata, więcej niż obie wojny światowe łącznie. Widzowie będą mogli śledzić tę przerażającą historię, od żołnierza, który przeniósł wirusa na front zachodni, do lekarza, który podjął z nim walkę. Dokument, dzięki ujawnionym po raz pierwszy dowodom, pokazuje dramatyczny wyścig ludzi z rozprzestrzeniającym się patogenem. 12:45 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - JORDANIA: W PIECU PRZYRODY (JORDAN - NATURE'S FURNACE) Film dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: James Hemming Zdjęcia: Richard Kirby Odc. 3 Jordania to kraj położony w samym sercu Bliskiego Wschodu, jednego z najgorętszych i najsuchszych miejsc na naszej planecie. Mimo trudnych warunków, można tu spotkać fascynujące przejawy życia, takie jak przemierzający pustynię chrząszcz, a także żyjące dziko osły onagery. 13:45 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Łukasz Modelski, znany z cyklu "W kotle historii" tym razem proponuje smakowitą wyprawę znaczoną najważniejszymi historycznymi datami i kulturowym obrazem dwudziestolecia międzywojennego. Niezwykłego okresu w historii, kiedy po 123 latach niewoli kształtowała się polska państwowość, powstawały wielkie inwestycje, łączyły się ziemie podzielone kulturowo, ekonomicznie, politycznie przez zaborców. W wyniszczonej w czasie I wojny światowej Europie i Polsce kulinarne pomysły łączyły niedostatek z tradycją, rzeczywistość z marzeniami. Smaki, które wówczas powstały, dla nas do dziś są smakami rodzinnego domu. 14:25 DALEKO OD SZOSY - ODC. 2/7 - PRAWO JAZDY Serial obyczajowy, 74 min, Polska 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Zbigniew Chmielewski, Henryk Czarnecki Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Irena Szewczykówna, Sławomira Łozińska, Anna Szczepaniak, Barbara Horawianka, Jan Machulski, Jolanta Lothe, Krzysztof Kołbasiuk, Janusz Paluszkiewicz, Irena Hrechorowicz, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Leszek rozpoczyna pracę jako niewykwalifikowany robotnik. Uparcie dąży do celu, jaki sobie wyznaczył. Oszczędza każdy grosz, aby uzbierać pieniądze na wymarzony kurs prawa jazdy. Pracowity i ambitny chłopak kończy kurs samochodowy i zostaje kierowcą wywrotki. Od czasu do czasu przyjeźdża na wieś. Spotyka się z Bronką, która widzi w nim idealnego kandydata na męża. Wspólnie snują plany na przyszłość. Są ze sobą bardzo szczęśliwi, ale dziewczyna nie chce rozpocząć współżycia przed ślubem. Po powrocie do miasta Leszek spędza noc z przygodnie poznaną prostytutką. Wkrótce przekonuje się, że jest zarażony chorobą weneryczną. Tymczasem skruszona Bronka przyjeżdża do niego z wizytą. Chłopak robi wszystko, żeby ani przez chwilę nie zostać z nią sam na sam. Prosi o pomoc zdumionego kolegę z pokoju, by nie odstępował ich na krok. Narzeczona zaczyna coś podejrzewać... 17:25 SPÓR O HISTORIĘ - ZBRODNIE NIEMIECKIE NA POMORZU Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Już w pierwszych tygodniach okupacji, jesienią 1939 roku Niemcy przystąpili do akcji niszczenia polskich warstw przywódczych na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego. Ginęli reprezentanci elity politycznej, gospodarczej i intelektualnej narodu polskiego. Grupą szczególnie znienawidzoną byli księża katoliccy. "Kto należy do narodu polskiego, musi zniknąć. Najzaszczyniejszym dla nas zadaniem jest uczynienie wszystkiego, aby każdy przejaw polskości, obojętnie jakiego rodzaju, zginął bez reszty" - mówił do volksdeutschów zwierzchnik Wolnego Miasta Gdańska Albert Forster, człowiek, który miał na sumieniu powstanie obozu koncentracyjnego w Stutthofie i zbrodnię w Piaśnicy. Co dziś wiemy o eksterminacji narodu polskiego na terenach włączonych w 1939 roku do III Rzeszy? 18:10 PRZEPROWADZKI - ODC. 6/10 - NOCNIK PANNY AGATY TURSKIEJ Serial obyczajowy, historyczny, 51 min, Polska, 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Piotr Śliskowski, Jacek Januszyk Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Kinga Preis, Krzysztof Banaszyk, Leon Charewicz, Maja Ostaszewska, Dawid Łepkowski, Anna Samusionek, Agnieszka Wagner, Cezary Harasimowicz, Olaf Lubaszenko, Małgorzata Lorentowicz, Paweł Deląg Rok 1920. Armia Czerwona zbliża się do Warszawy. Szczygieł zgłasza się na ochotnika do wojska polskiego. Dostaje rozkaz sformowania oddziału transportowego. Wojenna zawierucha rzuca Cześka i jego towarzyszy broni w pobliże Radzymina, a dokładnie do posesji państwa Kubiczów. Służąca Agata zakochuje się w Szczygle. Dziewczyna usługuje starej pani Kubicz, bez przerwy domagającej się "la tasse de nuit", czyli po prostu nocnika. Obowiązkowość Agaty przeradza się w heroizm, kiedy na posiadłość napadają bolszewicy. Nie waha się narazić życia, byle tylko uchronić nocnik od zguby. Na szczęście, w sukurs służącej przychodzi polska konnica. 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 40. KARDYNAŁ STEFAN WYSZYŃSKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Wielki Polak o wielkim duchu. Jeden z najważniejszych ludzi w dziejach polskiego Kościoła. Człowiek, bez którego, jak powiedział Jan Paweł II, nie byłoby Polaka papieża na Stolicy Piotrowej. Jego spuścizna znacznie wykracza poza ramy Kościoła. Przeciwnik komunizmu, nękany przez aparat bezpieczeństwa, represjonowany, więziony. Swoją bezkompromisową postawą przyczynił się do upadku systemu. Nie potrzebował telewizji ani radia, żeby słuchały go miliony. Jego przesłanie trafiało do serc i umysłów Polaków. Dodawało otuchy. Przez dziesięć wieków, Polska zawsze wierna Bogu, Krzyżowi, Ewangelii, Kościołowi i jego pasterzom. Taki prymas zdarza się raz na tysiąc lat - powiedział o nim Jan Paweł II. Kardynał Stefan Wyszyński. Wiedzą na temat jego życia i nauczania będą musieli się wykazać uczestnicy tego odcinka teleturnieju. 20:00 DYNASTIA TUDORÓW III - ODC. 3/8 (THE TUDORS III, EP. 3) Serial historyczny, 47 min, USA/Kanada/Irlandia, 2008 Reżyseria: Ciaran Donnelly Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Maria Doyle Kennedy Zbliża się Boże Narodzenie. Król Henryk postanawia pojednać się z córkami, Marią i Elżbietą. Składa także obietnicę ułaskawienia przywódców Pielgrzymki Łaski, jednocześnie planując rozprawienie się z nimi... 22:10 900 DNI (900 DAYS) Film dokumentalny, 76 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Jessica Gorter Scenariusz: Jessica Gorter Przez 900 dni II wojny światowej trwało niemieckie oblężenie Leningradu. Nieliczni, jeszcze żyjący świadkowie, ludzie schorowani, często żyjący w nędzy, po upływie 65 lat od wydarzeń, z wielkim trudem podzielili się z realizatorami filmu wspomnieniami z czasów swego dzieciństwa. Twórcy dokumentu postarali się przedstawić rzetelny obraz wydarzeń historycznych z frontu wschodniego II wojny światowej: koszmar srogiej zimy 1941 - 42, śmierć zbierająca żniwo w tysiącach ofiar miesięcznie, częste bombardowania i odcięcie od reszty świata, a przede wszystkim głód zmuszający do żywienia się klejem, podeszwami butów, aż wreszcie do kanibalizmu. Wskutek tego w czasie oblężenia Leningradu zmarło około 1, 5 miliona mieszkańców. Po wojnie, dla podtrzymania mitu niezłomnych Rosjan, zakazano dzielenia się prawdziwymi wspomnieniami tamtych wydarzeń i zatajono prawdziwą liczbę ofiar. Wręczane licznie medale i odznaczenia miały podtrzymać patos niezłomnego miasta i wymazać z pamięci ocalałych przeżyte piekło. 23:40 11.09.01 (11 MINUTES 9 SECONDES 1 IMAGE) Film dokumentalny, 128 min, Wielka Brytania/Francja/USA, 2002 Reżyseria: Sean Penn, Claude Lelouch, Ken Loach Aktorzy: Nell Mooney, Mohamad Dolati, Agelem Habibi 11 września 2001 - ta data wszystkim nam wpisała się mocno w pamięć, stając się symbolem jednego z poważniejszych problemów nękających współczesny świat, jakim jest terroryzm. W hołdzie ofiarom, ale i w symbolicznym geście walki z tym problemem, grupa znanych reżyserów z całego świata postanowiła nakręcić serię krótkich filmów na pierwszą rocznicę tego wydarzenia. Filmy te są postulatem pokoju i tolerancji między ludźmi z różnych krajów i kultur. Wszyscy twórcy zaangażowani w projekt mieli pełną wolność twórczą, a część zysków z tych filmów przekazano na rzecz światowych organizacji humanitarnych. Dla podkreślenia symboliki tej daty, każdy z filmów trwa dokładnie 11 minut 9 sekund i jedną klatkę, a wszystkich twórców zaangażowanych w projekt jest jedenastu.