TVP Kultura Czwartek, 09.09.2021 09:20 SPOKÓJ Dramat obyczajowy, 82 min, Polska 1976 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Jerzy Stuhr, Danuta Ruksza, Jerzy Trela, Michał Sulkiewicz, Izabela Olszewska, Stanisław Gronkowski, Jerzy Fedorowicz, Jan Adamski, Janusz Sykutera, Marian Cebulski, Elżbiet Karkoszka, Ryszard Dreger i inni "Spokój" czekał na premierę cztery lata. Krzysztof Kieślowski zrealizował go w "gorącym" 1976 roku. Wymowa filmu wzbudziła wówczas niepokój cenzury, która skazała utwór na "odpoczynek" na półce. Gdy nadszedł jeszcze "gorętszy" rok 1980, "Spokój" powrócił do łask. Jego telewizyjna premiera odbyła się 19 września, w niespełna trzy tygodnie po podpisaniu Porozumień Sierpniowych. Krytyka uznała dzieło Kieślowskiego za prekursorskie i wyprzedzające tzw. kino moralnego niepokoju. Film uhonorowano Nagrodą Jury na Festiwalu w Gdańsku w 1981 roku oraz Złotym Ekranem przyznawanym przez pismo "Ekran". Głównym bohaterem "Spokoju" jest Antoni Gralak - robotnik z kryminalną przeszłością, rewelacyjnie grany przez Jerzego Stuhra. Po wyjściu z więzienia Gralak przekonuje się, że nie ma już dlań miejsca w rodzinie. Nie jest też nim zainteresowana dawna narzeczona. Próbując odnaleźć się na nowo w życiu, zatrudnia się na budowie. Nawiązuje też kontakt z dziewczyną, która okazała mu serce, gdy był jeszcze więźniem. Znajomość z nią niebawem przerodzi się w uczucie. Jego ukoronowaniem będzie małżeństwo i dziecko. Wydaje się, że życie Antoniego wreszcie się poukładało i nabrało sensu. "Robotę mam. Spać, jeść. Dobrze mam, co? Teraz popatrz: kobieta, dzieci, własny kąt, obiad zawsze w domu" - zwierza się przyjacielowi. I właśnie wtedy nad jego głową zaczynają gromadzić się czarne chmury. Na budowie nagle ginie cement i cegła. Kierownik, który bynajmniej nie ma w tej sprawie "czystych rąk", zaczyna go podejrzewać. Szykanuje też innych robotników. Wybucha strajk. Koledzy patrzą na Antoniego nieufnie. Przypuszczają, że donosi na nich kierownikowi. 11:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 22/24 Serial historyczno-sensacyjny, 60 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Andrzej Staszczyk, Bogdan Ferenc, Jacek Sobala, Zbigniew Borek, Witold Bieliński, Joanna Ciemniewska, Paweł Galia, Mariusz Gorczyński, Małgorzata Kaczmarska, Ewa Serwa, Ewa Wawrzoń Dawny kolega Czarka, prof. Rajmund Wolta, na prośbę wywiadu polskiego jedzie do Jeny. Ma się zorientować, czym zajmuje się jego dawny instytut. Obserwuje go polski agent mający łączność z Czarkiem. Rajmund, jak go pouczono, przedstawia się w telefonach przezwiskiem z doktoranckich czasów: Schwarzkopf. Pozostawia jednak wszędzie tropy. Mieszka w dawnym pensjonacie, wydzwania do Instytutu w poszukiwaniu prof. Wandera i innych naukowców. Wander od dawna pozostaje w areszcie domowym. Weissinstitut jest pilnie strzeżony i "prof. Schwarzkopf" zostaje natychmiast zauważony przez gestapo oraz Relkego. Rajmund nic nie dostrzega zajęty poszukiwaniami wycofanych prac Wandera. W uniwersyteckiej bibliotece znajduje omówienia wszystkich opatentowanych odkryć naukowych. Widziany przez mnóstwo osób nie wie, że właśnie został rozpoznany w rejestrach doktorantów instytutu jako Rajmund Wolta. Czarek, na wezwanie swojego agenta, przyjeżdża do Jeny i ratuje Rajmunda przed aresztowaniem. 12:10 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 23/24 Serial historyczno - sensacyjny, Polska 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Muzyka: Andrzej Trzaskowski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Jan Monczka, Tomasz Stockinger, Marta Klubowicz - Różycka, Janusz Bukowski, Miłogost Reczek, Jan Jankowski, Joanna Jankowska, Katarzyna Chrzanowska, Włodzimierz Adamski, Marek Lewandowski, Dariusz Jakubowski, Piotr Grabowski, Maciej Kozłowski, Stanisław Jaskułka, Włodzimierz Maciudziński, Maciej Orłoś, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Alicja Jachiewicz, Danuta Kowalska, Hanna Wrycza - Polk, Magdalena Michalak, Małgorzata Wachecka, Maria Probosz, Agnieszka Robótka - Michalska i inni Rok 1938. Franz Relke otrzymuje wiadomość, że w polskiej prasie ukazały się sformułowania z tajnej instrukcji gauleitera Forstera dotyczące postępowania z Polakami w Gdańsku. Przeciek nastąpił w gdańskim oddziale NSDAP, którego szefem jest Willy Neumann. Z nim właśnie Franz ma współpracować, aby znaleźć agenta Polaków. Podejrzany jest Rutkowski, nierzucający się w oczy polski kolejarz mający rozległe kontakty wśród Niemców. Przez agenta NSDAP Geibla, pracującego dla Czarka, Rutkowski przekazuje Polakom informacje. Gestapowcy Neumanna zabijają kolejarza. Czarek otrzymuje wiadomość, że jego informator zginął na skutek zdrady Wernera, polskiego celnika będącego konfidentem gestapo. Postanawia "wrobić" Wernera we współpracę z Polakami i skierować na niego podejrzenia Neumanna. Polscy wywiadowcy podrzucają Wernerowi sfałszowane dokumenty. Neumann daje się nabrać na "zdradę" Wernera i razem ze swoimi ludźmi jedzie go aresztować. W mieszkaniu gestapowcy znajdują sfałszowane dokumenty, pieniądze oraz tajną instrukcję Forstera. Zaskoczony Werner wpada w pułapkę i w czasie ucieczki ginie. 14:35 GENERAŁ (THE GENERAL) Film komediowy, wojenny, 76 min, USA, 1926 Reżyseria: Buster Keaton, Clyde Bruckman Zdjęcia: Devereaux Jennings, Bert Haines Muzyka: William P. Perry Aktorzy: Buster Keaton, Marion Mack, Richard Allen, Glen Cavender Zwariowana burleska, wyśmiewająca napuszony styl opowieści o wojnie oraz pokazująca wspaniałą walkę człowieka z przeciwnym mu zmechanizowanym światem. Fabuła filmu została oparta na prawdziwym zdarzeniu z czasów wojny secesyjnej. Jest to historia człowieka, który dokonał bohaterskich czynów, by odzyskać porwaną przez wroga lokomotywę "Generał". Filmowy bohater, Johnnie Gray, naprawdę nazywał się William Fuller. Akcja rozpoczyna się w roku 1863. Bohater, Johnnie Gray, jest mieszkańcem Południa i maszynistą kolejowym prowadzącym lokomotywę "Generał". Chce wziąć udział w wojnie, ale nie zostaje przyjęty do wojska, gdyż jego zawód jest przydatny dla zaplecza. Jednak jego narzeczona Marty traktuje go jak tchórza, gdyż narzeczony nie walczy na froncie. Pewnego dnia pociąg Johnniego, w którym przypadkowo znajduje się Mary, porywają dywersanci z Północy. Bohater rzuca się w pogoń za swoją lokomotywą. 16:05 POWIDOKI Film fabularny kinowy, 95 min, Polska, 2016 Reżyseria: Andrzej Wajda, Andrzej Mularczyk, Andrzej Panufnik Zdjęcia: Paweł Edelman Aktorzy: Bogusław Linda, Zofia Wichłacz, Bronisława Zamachowska, Andrzej Konopka Bohaterem filmu "Powidoki" jest Władysław Strzemiński, artysta, który nie poddał się socrealizmowi i doświadczył dramatycznych skutków swoich wyborów artystycznych. To film o tym, jak socjalistyczna władza zniszczyła charyzmatycznego i niepokornego człowieka i artystę. 17:50 RZECZPOSPOLITA MODERNISTYCZNA - ARCHITEKTURA SAKRALNA Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Scenariusz: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Zdjęcia: Karol Lindholm, Agata Grzybowska Film dokumentalny porusza kwestię poszukiwania nowej, modernistycznej formy architektonicznej dla polskich kościołów katolickich w dwudziestoleciu międzywojennym. Pojawiło się napięcie między tym czego oczekiwało państwo i architekci - moderniśc, a oczekiwaniami tradycjonalistycznie nastawionych wiernych, chcących kościołów z historyzującą dekoracją, wpisanych w polski krajobraz kulturowy. Jednym z elementów duchowego scalania narodu po zaborach było wznoszenie nowych kościołów katolickich, o charakterze wotywnym, w podziękowaniu za odzyskaną niepodległość i wygraną w 1920 roku Bitwę Warszawską. Wznoszono też kościoły garnizonowe przeznaczone dla wojska. Integrowano społeczności lokalne, budując świątynie w nowych dzielnicach mieszkaniowych miast, w których powstawały parafie. "Rzeczpospolita modernistyczna" to cykl dwunastu filmów dokumentalnych pokazujących fenomen polskiej architektury modernistycznej lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Cykl filmów jest obszerną prezentacją najlepszych polskich realizacji modernistycznych, które powstały w ciągu zaledwie dekady na terenie przedwojennej Polski. Architektura ta, choć w zamierzeniu twórców miała być nowoczesnym stylem międzynarodowym, stała się symbolem państwowości i materialnym świadectwem udanej modernizacji niepodległej Rzeczypospolitej. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - KONGRES Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Kongres" w reż. Ariego Folmana. 20:10 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - KONGRES (THE CONGRESS) Dramat science fiction, elementy animacji, 122 min, Niemcy/Polska/Izrael, 2013 Reżyseria: Ari Folman Scenariusz: Ari Folman Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Max Richter Aktorzy: Robin Wright, Harvey Keitel, Jon Hamm, Paul Giamatti, Kodi Smit - Mcphee, Danny Huston W "Kongresie" zacierają się granice między rzeczywistością i fikcją: słynna aktorka Robin Wright gra tu samą siebie. Mieszka z dwójką dorastających dzieci na rancho, z dala od cywilizacji, kiedy wielkie hollywoodzkie studio zwraca się do niej z niezwykłą propozycją. Wright może zostać "zeskanowana" dzięki zaawansowanej technologii cyfrowej, osiągając w każdym kolejnym filmie wieczną młodość. Od tej pory wszystkie jej role zagra wirtualna kopia. Decyzja, którą podejmuje kobieta, by móc dysponować nieograniczonym czasem dla najbliższych, okazuje się początkiem jej podróży przez świat przyszłości, w którym potężne studia filmowe i koncerny farmaceutyczne oferują totalne formy rozrywki, manipulując ludzką świadomością. "Kongres" to film nowatorski i odważny, pełen pomysłów ukazujących w krzywym zwierciadle świat nieograniczonych możliwości technologicznych, które już wkrótce mogą wyznaczyć granice naszej wolności i dyktować pragnienia. 22:25 CECILIA BARTOLI I PRZYJACIELE (CECILIA BARTOLI AND FRIENDS) Film dokumentalny, 53 min, Szwajcaria, 2019 Reżyseria: Fabio De Luca Jedyny dokument (do tej pory) poświęcony Cecilii Bartoli. Reżyser Fabio De Luca pokazuje w tym intymnym portrecie etapy kariery i najważniejsze spotkania z życia Bartoli. O artystce mówią m.in. Daniel Barenboim, Gustavo Dudamel, Antonio Pappano, Martha Argerich i Philippe Jaroussky. 23:50 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - LITOŚĆ (OIKTOS) Czarna komedia, 94 min, Grecja/Polska, 2018 Reżyseria: Babis Makridis Scenariusz: Babis Makridis, Efthymis Filippou Zdjęcia: Konstantinos Koukoulios Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Giannis Drakopoulos, Evi Saoulidou, Makis Papadimitriou, Nota Cherniavsky, Georgina Chryskioti 45 - letni prawnik żyje ze swoim nastoletnim synem w zadbanym domu. Jest zdrowy, ma przyjemną aparycję i ogólnie dobrze mu się powodzi. Jego włosy są perfekcyjnie ostrzyżone i ufryzowane. Jednakże jego żona od wielu lat przebywa w prywatnej klinice. Jest w śpiączce po ciężkim wypadku. Smutek spowodowany tym wydarzeniem staje się dla prawnika centralnym punktem jego życia, dającym mu poczucie spełnienia, które staje się jego nawykiem. Jego smutek jest także powodem wszechobecnego współczucia ze strony otoczenia: jego sąsiadka piecze mu ciasto, pracownicy pralni dają mu zniżkę, a on dzieli emocjonalne chwile ze swoją współpracownicą. Jego życie nigdy nie było lepsze niż teraz, kiedy jest smutnym, żałosnym człowiekiem. Pewnego dnia jego żona budzi się ze śpiączki. Jej powrót do domu radykalnie zmienia jego codzienne życie oparte na cierpieniu i współczuciu. Smutek jest teraz zastępowany radością, a jego serce przepełnione chęcią powrotu do poprzedniego stanu. Zaczyna wymyślać sposoby, by przyciągnąć litość, którą tak się rozkoszował. Dopilnowuje, by zniszczyć wszystkie szczęśliwe momenty życia. Czyni to jednak z taką frywolnością i naiwnością, że totalnie traci kontrolę nad samym sobą. [opis dystrybutora] 03:55 TRWOGA (EL ESPANTO / THE DREAD) Film dokumentalny, 65 min, Argentyna, 2017 Reżyseria: Martin Benchimol, Pablo Aparo W XXI wieku są jeszcze miejsca, których mieszkańcy potrafią doskonale obejść się bez osiągnięć współczesnej medycyny. W argentyńskiej wiosce El Dorado niemal każda przypadłość leczona jest tradycyjnym domowym sposobem niekoniecznie racjonalnym. Szczególną sławą w tej społeczności cieszy się niejaki Jorge, który znalazł cudowny środek na egzystencjalny lęk, określany tu słowem "el espanto". Łącząc pierwiastek magiczny z ludowym humorem, film odmalowuje niezwykły klimat argentyńskiej prowincji. [opis festiwalowy]