TVP Kultura Czwartek, 16.09.2021 09:25 MUR Dramat, 81 min, Polska, 2013 Reżyseria: Dariusz Glazer Scenariusz: Dariusz Glazer Zdjęcia: Wojciech Staroń Aktorzy: Tomasz Schuchardt - Turek, Ewa Telega, Piotr Machalica, Ewa Kolasińska, Rafał Maćkowiak, Magdalena Kuta, Bogdan Bialik, Anna Jarosik-Trawińska, Aleksandra Konieczna, Marta Nieradkiewicz, Krzysztof Olszewski, Ewa Kasprzyk, Henryk Kozłowski, Marta Honzatka, Dariusz Toczek Pełnometrażowy debiut fabularny Dariusza Glazera (rocznik 1974), absolwenta katowickiej szkoły filmowej. Reżyser pokazuje Polskę podzieloną na biedną i bogatą, na tych, którzy osiągnęli finansowy sukces i tych, którzy żyją na granicy ubóstwa. Miejscem akcji filmu jest duże miasto, na styku dwóch całkowicie różnych światów: zamkniętego osiedla apartamentowców i obskurnych bloków pamiętających czasy głębokiej komuny. Klamrą spinającą te dwa odległe światy jest postać głównego bohatera, pochodzącego z gorszej części miasta. Mariusz mieszka w ciasnym lokum w starej kamienicy z cierpiącą na depresję matką, która po śmierci męża wycofała się z życia i od dwóch lat praktycznie nie wychodzi z domu. Rodzina utrzymuje się z renty po ojcu. Mariusz powinien kończyć technikum, ale nie chodzi do szkoły. Zarabia na swoje potrzeby wykańczaniem mieszkań na nowych osiedlach, handluje też narkotykami. Nie utożsamia się z matką i swoim środowiskiem, jego ciągnie do "lepszego" świata i konsekwentnie dąży do celu. W końcu podejmuje ten pierwszy krok. Opuszcza matkę i przekracza tytułowy mur, wynajmując mieszkanie na nowym osiedlu. Sam siebie oszukuje, wierząc, że już samo zamieszkanie w apartamentowcu z lśniącą klatką schodową i nowoczesną windą od razu postawi go wyżej w społecznej hierarchii. Początkowo udaje mu się stać się kimś innym, przynajmniej pozornie należy do elity z apartamentowca. Ma nawet dziewczynę stąd, córkę architekta, który projektował to osiedle. Agata zajmuje luksusowe mieszkanie z kilkuletnim synkiem, którego wychowuje samotnie. Romans nie trwa jednak długo. Mariusz szybko przekonuje się, że nie tak łatwo uciec od dotychczasowego życia i stać innym człowiekiem. Nie da się pogodzić tych dwóch różnych światów. Decyduje się wrócić do dawnego życia, zwłaszcza że jego matka nagle trafia po udarze do szpitala. Znalazła ją po dwóch dniach sąsiadka. Po powrocie do domu matka wymaga stałej opieki, jest przykuta do łóżka. Mariusz uświadamia sobie, że najpierw musi poukładać wszystkie swoje sprawy. Przyjdzie mu wybierać między uczuciem do bogatej dziewczyny a schorowaną matką. 11:00 RODZINA KANDERÓW - ODC. 8 - GDZIE JEST MÓJ OJCIEC. ROK 1962 Serial obyczajowy, 54 min, Polska, 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Michał Anioł, Marta Klubowicz-Różycka, Marek Kalita, Daniel Kozakiewicz, Jerzy Grałek, Marek Chodorowski, Marek Frąckowiak, Eugeniusz Kujawski Rok 1962. Wojtek, Krysia i Antoni nadal pracują w kopalni. Władek, choć uczy się w szkole górniczej, marzy o karierze piłkarskiej. W wolnych chwilach pomaga rodzicom i dziadkom przy budowie nowego domu. Przychodzi jednak dzień, w którym chłopak dowiaduje się, że Antoni nie jest jego ojcem. Wstrząśnięty ucieka z domu. 12:10 RODZINA KANDERÓW - ODC. 9 - POCIĄG Z FRANKFURTU. ROK 1966 Serial obyczajowy, 59 min, Polska, 1988 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Wykonawcy: Zdzisław Szostak, WOSPRiTV w Katowicach pod dyrekcją Zdzisława Szostaka Aktorzy: Marta Klubowicz-Różycka, Marek Kalita, Michał Anioł, Mirosław Siedler, Jerzy Grałek, Zbigniew Bielski, Elżbieta Czaplińska-Mrozek, Eugeniusz Kujawski, Tadeusz Madeja, Krystyna Kołodziejczyk - Szyszko, Anna Kaźmierczak, Teresa Kałuda, Tomasz Kozłowicz, Bernard Krawczyk, Joanna Kreft Rok 1966. Wojtek jest już głównym mechanikiem w kopalni. Władek również znajduje się wśród zatrudnionych, lecz zajęty karierą piłkarską, wcale nie pojawia się w pracy. Milka z Ninką nie wracają z wycieczki do RFN. Wojtek nie dostaje zgody na służbowy wyjazd do Austrii. Jest załamany. Z pomocą przychodzi mu Botor. Za namową kolegi Kander przyjmuje awans na stanowisko dyrektora kopalni. 14:45 MARNIE. PRZYJACIÓŁKA ZE SNÓW (OMOIDE NO MARNIE / WHEN MARNIE WAS THERE) Film animowany, 98 min, Japonia, 2014 Autor: Joan G. Robinson Reżyseria: Hiromasa Yonebayashi Scenariusz: Hiromasa Yonebayashi, Keiko Niwa, Masashi Ando Wykonawcy: Sara Takatsuki, Kasumi Arimura, Nanako Matsushima Film animowany słynnego japońskiego studia Ghibli. Anna Sasaki nie cieszy się najlepszym zdrowiem, a jej stan wpędza ją w depresję. Rodzina skłania dziewczynkę do spędzenia czasu na wsi, mając nadzieję, że tam odzyska dawny wigor. Zwiedzając okolicę, Anna trafia do pięknej, opuszczonej rezydencji. Wracając tam pewnej nocy, odkrywa, że zamieszkuje ją blondwłosa dziewczyna o imieniu Marnie. Szybko zostają przyjaciółkami, ale z każdym kolejnym spotkaniem Anna ma coraz większą wątpliwość, czy Marnie rzeczywiście istnieje... (opis dystrybutora) 16:35 WRONY Dramat, 63 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Dorota Kędzierzawska Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Włodzimierz Pawlik Wykonawcy: Karolina Ostrożna, Kasia Szczepanik, Małgorzata Hajewska, Anna Prucnal, Ewa Bukowska, Krzysztof Grabarczyk, Agnieszka Pilaszewska i inni Poetycka opowieść o samotności i dziecięcych marzeniach. Bohaterka filmu, Mała, wychowywana jest przez samotną matkę, która nie poświęca jej specjalnej uwagi. Dziecko dorasta w ubogim i pustym uczuciowo domu. Wracając pewnego dnia ze szkoły, widzi przez okno, jak jacyś rodzice z czułością zajmują się trzyletnim bodaj dzieckiem. Mała wraca do swego domu, rano mówi do śpiącej matki, że odchodzi, by nie być dla niej ciężarem. Wraca pod dom, w którym poprzedniego dnia widziała scenkę rodzinną. Cierpliwie czeka, a kiedy dziecko pojawia się w końcu przed domem samo, uprowadza je. Maleństwo idzie bez protestu usłyszawszy, że będą się bawić. Razem wędrują przez miasto. Wstępują do kościała, a w końcu docierają do domu Małej. Matki jak zwykle nie ma, Mała próbuje nakarmić swoją podopieczną zupą, ubiera ją w swoje rzeczy. Po jakimś czasie wychodzą ponownie i idą nad morze. Mała znajduje łódkę, którą - jak mówi - popłyną w świat. Noc spędzają na plaży. Następnego dnia dziewczynka odprowadza Maleństwo pod drzwi domu i sama wraca do mieszkania matki, która tym razem jest w domu. Nieśmiało prosi matkę, by ją przytuliła. "Kończąc każdy kolejny film, obiecuję sobie, że w następnym opowiem o ludziach dorosłych - i nic z tego nie wychodzi. Tęsknota do dzieciństwa? Wtedy wystarczyło chłonąć życie, przyszłość czekała nienaruszona. A może po prostu robię filmy o dzieciach, bo lubię z nimi pracować? Są prawdziwe, otwarte" - powiedziała w jednym z wywiadów Dorota Kędzierzawska, autorka "Diabłów, diabłów" i wielu filmów krótkometrażowych. Przy realizacji filmu Kędzierzawska miała kłopoty z obsadą dwóch najważniejsyzch ról. Po dwóch dniach zdjęciowych okazało się bowiem, że wybrana spośród dwóch tysięcy kandydatek dziewczynka grająca Małą nie wytrzymuje psychicznie i fizycznie trudów realizacji. A ponieważ zdjęcia kręcone były w Toruniu, na miejscu trzeba było szukać kolejnej małej aktorki. Po 24 godzinach poszukiwań Dorota Kędzierzawska przypadkowo spotkała na toruńskim rynku dziewczynkę grającą w gumę, która głośno klęła, gdyż coś jej nie wychodziło. To była Karolina Ostrożna i to ona w końcu zagrała w filmie Małą. Po tygodniu pracy okazało się, że trzeba także znaleźć nową odtwórczynię młodszej bohaterki, bowiem wybrana do tej roli dziewczynka tak naprawdę wcale nie chciała grać, chciał tego jedynie jej ojciec. Po wyjeździe taty dziecko odmówiło współpracy. Po radiowym ogłoszeniu przyprowadzono pięć dziewczynek, wśród których była wybrana ostatecznie przez Dorotę Kędzierzawską Kasia Szczepanik. "Wrony" otrzymały w Cannes nagrodę przyznawaną przez Fundację na Rzecz Dzieci Upośledzonych, nagrodę dystrybutorów w Awinionie, Nagrodę Specjalną na festiwalu w Gdyni - wszystkie w roku 1994. 17:50 JANEK SIMON Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska Dla mnie sztuka to jest sposób na przeżycie mojego życia w sposób satysfakcjonujący, a ciekawość to najsilniejsza motywacja emocjonalna - mówi bohater filmu, Janek Simon. Nie ma wykształcenia artystycznego, był studentem socjologii, być może dlatego właśnie w swojej sztuce zajmuje się badaniem rzeczywistości. Bardzo często definiuje siebie jako anarchistę. Ważnym nurtem w jego twórczości jest etyka i praktyka Do It Yourself (DIY). Od 2011roku w oparciu o gotowe projekty modeli kupuje zestawy części, samemu składa, modyfikuje Drukarki 3D. Na nich w domu drukuje swoje rzeźby. W filmie zobaczymy, jak wygląda proces ich powstawania. Oprócz ideowych powodów lubi konstruować, cieszy go, kiedy sam buduje mechanizmy, obiekty, które potem zaczynają działać. Porównuje te działania do radości budowania z klocków lego. Jego pracownia wygląda więc jak anarchistyczne laboratorium, pełne komputerów, podzespołów, fragmentów drukowanych posągów oraz przedmiotów zwiezionych z różnych zakątków globu. Film pokazuje nie tylko indywidualistyczną stronę osobowości artysty, który od rana do nocy zatopiony jest w wirtualnym świecie, tworzącego własne narzędzia, maszyny i technologie. Równie ważną stroną jego osobowości jest pasja podróżnika. Simon co jakiś czas opuszcza swoją samotnię. Podróżuje do Indii, Afryki. Artysta przedstawi materiały filmowe powstałe wokół projektu Auropol w ramach, którego zaprosił polskich artystów na wspólną rezydencję do Auroville - utopijnego miasta w Indiach. Chciał sprawdzić, jak przebiegnie interakcja ironicznych i pesymistycznych postaw polskich twórców z optymistycznym kontekstem Auroville. Biorę jakiś kawałek Polski w zupełnie inne odległe miejsce i patrzę, co z tego wyniknie - mówi w filmie artysta. Do Nigerii z kolei zabiera "Popiół i diament", słynny film Andrzeja Wajdy. Pokazuje go producentom z Nollywood, w nigeryjskim przemyśle filmowym szuka twórcy, który przeniesie polskie pytania w tamtejsze realia. Sprawdza, na ile problemy, pytania, dylematy zawarte w polskim filmie są uniwersalne, na jaką historię można przełożyć scenariusz Wajdy i Andrzejewskiego. Obserwując twórczość Janka, można powiedzieć, że dość regularnie pojawia się u niego potrzeba działań grupowych. Opowiemy między innymi o takich projektach i inicjatywach jak autonomiczna przestrzeń sztuki, niezależnej organizacji powołanej przez Janka Simona, Janka Sowę i Jakuba de Barbaro, działającej w Krakowie w latach 2008 - 2012 (Goldex Poldex). Pokażemy dokumentację Szalonej Galerii, w ramach której Simon wraz z kilkorgiem innych artystów (m.in. z Agnieszką Polską) wyruszył w Polskę z mobilną wystawą. Inicjatywa ta powstała jako odpowiedź na brak dostępu do kultury współczesnej dużej części polskiego społeczeństwa. Artysta opowie o tym, co najbardziej motywuje go do pracy, czego szuka w sztuce, jak definiuje sens swoich artystycznych działań. 18:15 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - SIMON VOUET Magazyn, 4 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Zdjęcia: Magda Seweryn, Kamil Hasiuk Wykonawcy: Joanna Kilian Caravaggio nie miał swoich uczniów, ale miał za to licznych naśladowców. Jednym z nich był Simon Vouet, francuski malarz wczesnego baroku. Jego niewielki, ale niezwykle hipnotyczny i bardzo ciekawy formalnie obraz "Niedobrana Para", znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. O zagadkach i znaczeniach ukrytych w bogatej symbolice gestów i przedstawionych w nim przedmiotów opowie Joanna Kilian. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - GŁOS PANA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Głos Pana" w reż. György Palfiego. 22:00 MSTISŁAW ROSTROPOWICZ - MUZYK NIEUJARZMIONY (MSTISLAV ROSTROPOVICH - THE INDOMITABLE BOW) Film dokumentalny, 78 min, Francja, 2017 Reżyseria: Bruno Monsaingeon Film poświęcony wybitnemu wiolonczeliście, dyrygentowi i pedagogowi, Mścisławowi Rostropowiczowi, oparty na rzadkich materiałach archiwalnych oraz współczesnych świadectwach jego córek i przyjaciół. 23:55 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - JULIETA (JULIETA) Dramat, 94 min, Hiszpania 2016 Scenariusz i reżyseria: Pedro Almodovar Zdjęcia: Jean - Claude Larrieu Muzyka: Alberto Iglesias Aktorzy: Emma Suarez, Adriana Ugarte, Daniel Grao, Inma Cuesta, Dario Grandinetti, Michelle Jenner, Pilar Casto Znakomity film hiszpańskiego reżysera Pedro Almodovara, który w swojej twórczości nigdy nie unika trudnych życiowych tematów, a jego bohaterkami są niemal zawsze kobiety: piękne, silne i zarazem bardzo wrażliwe. Nie inaczej jest w dramacie "Julieta", opowieści o burzliwym życiu tytułowej bohaterki, która wielokrotnie zmieniała adres zamieszkania, a każde z tych miejsc jest związane z pewnymi wydarzeniami, które mocno zaważyły na dalszym jej życiu. Widz poznaje Julietę, gdy mieszka w swoim drugim domu w Madrycie, jest już w wieku średnim, ma za sobą spory bagaż przeżyć i doświadczeń. Właśnie pakuje swoje książki, zamierzając na dobre wynieść się z Hiszpanii i wraz z partnerem Lorenzo wyjechać do Portugalii. Wydaje się, że jest bardzo szczęśliwa, nareszcie zaznała spokoju i ukojenia. Kiedy jednak przed podróżą idzie na zakupy, natyka się przypadkowo na Beę, najlepszą przyjaciółkę swojej zaginionej córki. Antia przepadła w tajemniczych okolicznościach przed 12 laty i ślad po niej zaginął. Bea wyjawia matce, że jej córka mieszka w Szwajcarii, wyszła za mąż i ma troje dzieci. Na tę wieść Julieta natychmiast odwołuje wyjazd do Portugalii i postanawia zamieszkać w swym poprzednim domu w Madrycie, mając nadzieję, że pewnego dnia Antia spróbuje nawiązać z nią kontakt i wyśle do niej list pod ten adres. W starym domu Julieta rozpamiętuje dawne dzieje i zabiera się do spisywania wspomnień. Zaczyna od czasu, gdy była bardzo młoda i poznała Xoana, w którym się zakochała bez pamięci. Przeżyła z nim wiele szczęśliwych dni, owocem ich miłości była właśnie Antia. Dzieliła swój czas między pracę, rodzinę i wychowanie córki. Potem zdarzył się tragiczny wypadek, który wywrócił ich życie do góry nogami. Załamaną, pogrążoną w depresji Julietę wspierały wtedy Antia i jej przyjaciółka Bea. Ale pewnego dnia, tuż po wakacjach, przedpadła bez śladu Antia. Do tej pory Julieta nie ma z nią żadnego kontaktu, nie wie, co się z nią dzieje. Teraz wierzy jednak głęboko, że w końcu odzyska córkę. 01:40 KINO NOCNE - WINDĄ NA SZAFOT (L'ASCENSEUR POUR L'ECHAFAUD) Film kryminalny, 87 min, Francja, 1958 Reżyseria: Louis Malle Scenariusz: Louis Malle Zdjęcia: Henri Decae Muzyka: Miles Davis Aktorzy: Jeanne Moreau, Maurice Ronet, Jean Wall, Lino Ventura, Georges Poujouly, Felix Marten, Hubert Deschamps Florence Carala i jej kochanek Julien Tavernier, postanawiają zabić męża Florence, pozorując samobójstwo. Dopracowany w najdrobniejszych szczegółach plan zostaje zrealizowany. Pozostaje jeszcze tylko usunięcie ostatniego dowodu zbrodni. Od tego momentu perfekcyjny plan zostaje zakłócony przez nieprzewidziane okoliczności. (dystr. Jet Films) 03:20 ANI SŁOWA (SOY UNA TUMBA) Film animowany, 12 min, Hiszpania, 2018 Reżyseria: Khris Cembe Scenariusz: Khris Cembe Wykonawcy: Alex Ferreiro, Federico Perez Krótki film animowany. Każdej nocy chłopiec patrzy, jak jego ojciec rozładowuje ładunek tytoniu z przemytu. Ale tej nocy to nie tytoń. (opis dystrybutora) 03:35 BLUE NOTE RECORDS. WIĘCEJ NIŻ MUZYKA (BLUE NOTE RECORDS: BEYOND THE NOTES) Film dokumentalny, 82 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Sophie Huber Film dokumentalny przedstawiający historię jednej z najbardziej rozpoznawalnych jazzowych wytwórni płytowych Blue Note Records. W filmie poznajemy kulisy pracy nad płytami od czasów II wojny światowej aż do dzisiaj.