TVP Historia Wtorek, 21.09.2021 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 490 p.n.e. - bitwa pod Maratonem; 1939 - obrona Grodna przed Sowietami; 1980 - pierwsza msza w Polskim Radio; 1980 - Gerard d'Aboville przepłynął samotnie Atlantyk na łodzi wiosłowej; 07:20 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 4 "KAMIEŃ NA KAMIENIU" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Do Warszawy przyjeżdża bezwzględny i sadystyczny generał von Hackel. Ku przerażeniu Rainera, od razu zabiera się do pacyfikacji miasta. Pluton Władka wraca do fabryki na Woli w nowych panterkach, wzbudzając powszechny podziw. Młodzi żołnierze są podekscytowani, niedługo czeka ich pierwsze natarcie na niemieckie pozycje w sąsiadującej z fabryką szkole. Młodzi powstańcy przeżywają pierwsze miłości. Mickiewicz kocha Zosię, ta zadurzyła się w Apaczu, który kompletnie nie jest zainteresowany łączniczką. Pluton, w którym walczą Janek i Bronek, przedzierając się na Wolę, wspomaga Batalion Zośka w ataku na niemiecki czołg. Słowiński wyznacza Michałowi misję, to ważne zadanie do wykonania w siedzibie Komendy Głównej AK. W drodze do komendy jest świadkiem rzezi cywilów. Decyduje się powiedzieć dowódcom. Kamienica Heleny i Leny jest pod ostrzałem. Kobiety ukrywają się w piwnicy, gdzie próbuje znaleźć schronienie również Róża Knapik. Wanda wraz z siostrą Apacza, Ireną, eskortuje rannych powstańców do szpitala, w którym leży Celina. Przerażona brakiem informacji o Michale Celina chce go szukać na własną rękę. 08:45 ... POWINNIŚCIE BYĆ WDZIĘCZNI STALINOWI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2000 Reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki Scenariusz: Andrzej Trzos-Rastawiecki Zdjęcia: Jacek Bonecki Historia deportacji Polaków na Syberię. Świadkowie tych wydarzeń opowiadają o swoich sybirskich losach. 09:40 PRASA DONOSI - ROK 1923 Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Tematem odcinka jest przełomowy rok 1923 i powojenna odbudowa Państwa Polskiego. "Prasa donosi" to cykl krótkich programów filmowych. Ich celem jest przedstawienie II Rzeczpospolitej z perspektywy codziennej prasy, która ukazywała się w Polsce, w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Zakres tematyczny jest bardzo szeroki i narzucają go artykuły, które ukazywały się w prasie. Towarzystwo akcyjne francusko - belgijskie zaproponowało rządowi polskiemu zbudowanie kasyna w Gdyni oraz wybudowanie plant angielskich oraz kolonii robotniczych w formie ruchomych szwedzkich domów. Chce zainwestować 100 mld marek celem rozbudowy portu w młodym mieście. Budowa drogi z Krakowa do Ojcowa - doniosłe znaczenie tej drogi dla aprowizacji Krakowa. Dzięki wybudowaniu tej drogi wycieczki do cudownego Ojcowa (odległość 21 km), staną się niemal codziennością dla mieszkańców Krakowa. Ogłoszenia drobne: anipulant leśny i tartaczny, obznajomiony z prowadzeniem kancelarii szuka posady. Mundantki, piszącej biegle na maszynie w kancelarii adwokata zatrudnię. Komentarz historyka - rozwój/ odbudowa Polski - budowa portu w Gdyni, budowa dróg, w prasie dużo ogłoszeń - szukają pracy i pracownika. Czy rok 1923 w Polsce napawał optymizmem? 09:55 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki. 10:45 CIOS W PLECY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1997 Scenariusz i realizacja: Jerzy Redlich Konsultacja: prof. Andrzej Ajnenkiel, prof. Ryszard Szawłowski, prof. Czesław Grzelak, Daniel Boćkowski Wykonawcy: Adam Ferency Film jest udaną próbą całościowego przedstawienia podłoża, przebiegu i następstw napaści Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Zawiera wiele wstrząsających, nigdy w Polsce niepublikowanych archiwalnych zdjęć filmowych i fotograficznych, pokazujących propagandę i antypolskie działania ZSRR podjęte zaraz po przegranej wojnie 1920 roku, a następnie zbrojną agresję i represje wobec obywateli Rzeczpospolitej. Autor filmu wykorzystał również nieznane zdjęcia przedstawiające wymierzone przeciw Polsce współdziałania Niemiec i ZSRR oraz dokumenty i relacje pokazujące przebieg walk z radzieckim najeźdźcą na froncie i w podziemiu. Materiały filmowe, zdjęcia i dokumenty uzupełniają wypowiedzi świadków i uczestników zdarzeń, jak Hansa von Horwartha - w 1939 roku pracownika ambasady Niemiec w Moskwie, Michaiła Kostina - w 1939 roku ambasadora ZSRR w Warszawie, Adama Kotuły i Jerzego Giżyckiego - weteranów walk, Jana Tumiłowicza - zesłanego do Kazachstanu. Całość spinają zwięzłe komentarze historyków: prof. Andrzeja Ajnenkiela, prof. ppłk. Czesława Grzelaka, prof. Ryszarda Szawłowskiego z Polski, prof. Rudolfa Pichoji i Jurija Muchina z Rosji oraz prof. Mykoły Kuczerpy z Ukrainy. 12:15 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 3/7 W SIEDZIBIE UPIORA Serial przygodowo - historyczny, 55 min, Polska 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Występują: Krzysztof Jasiński, Olgierd Łukaszewicz, Danuta Kowalska, Roman Wilhelmi, Jerzy Binczycki, Wiesław Wójcik, Jan Nowicki, Bogusław Sochnacki, Janusz Paluszkiewicz, Wiesław Gołas i inni Nocą w zaklętym dworze maziarz prowadzi tajne zebranie patriotyczne. Wśród przyszłych uczestników rewolucji są szlachcic, mieszczanin, kilku chłopów. Tymczasem do dworu zakrada się Czorgut. Nie odkrywa jednak spiskowców, sam natomiast zostaje zauważony przez Bulija i omal nie ginie z jego ręki. Życie ratuje mu piękna dziewczyna podobna do Eugenii Żwirskiej. Rano Bulij wywozi ją z zamku. Widzi to Juliusz, a także Horawa. Horawa chce złożyć w cyrkule skargę na Bulija o okradanie zamku. Juliusz układa się z sędzią Gągolewskim, że ten zatrzyma Horawę w areszcie. Tymczasem komisarz Kraxelhuber żąda od Juliusza pomocy w wyłapywaniu emisariuszy - za jednego z nich uważa Czorguta. 13:25 WYPĘDZENI - NA SYBIR Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tadeusz Litowczenko Scenariusz: Tadeusz Litowczenko Zdjęcia: Mirosław Kubiak Film opowiada o losach polskich zesłańców na Sybir. Początek zsyłkom Polaków dał pakt Ribbentrop - Mołotow, podpisany 23 sierpnia 1939 r. Ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i ZSRR, w imieniu Hitlera i Stalina dokonali nowego podziału Europy Środkowej. Rosja Sowiecka zagarnęła wschodnie tereny Rzeczpospolitej, prawie 52% obszaru przedwojennej Polski. Na tych terenach rozpoczęły się represje, aresztowania i wywózki Polaków na Sybir w celu pozbycia się antysowieckiego elementu na ziemiach zachodniej Białorusi i Ukrainy. Poczynając od 17 września 1939 r. do 21 czerwca 1941 r. , najwięcej Polaków wywieziono do Kazachstanu. O pobycie w stepach Kazachstanu opowiadają Pawłodarczycy - Sybiracy, wywiezieni do obłaści Pawłodarskiej, jak im mówiono: "Was po to tu przywieźli, żebyście zdechli, ale najpierw popracowali. Będziecie budować socjalizm". O pobycie, pracy i głodzie opowiadają ci, którzy przeżyli 6 - letnią gehennę: prof. dr Kazimierz Obuchowski, Mirosława Bednarczyk, Danuta Maciejewska, Longin Glijer, historyk Artur Kijas, historyk Stanisław Alexandrowicz i inni. Relacje tych, którzy przeżyli, są żywym dokumentem nieludzkiego traktowania Polaków. Pawłodarczycy to koło Sybiraków zesłanych w roku 1940 do Kazachstanu. Wielu z nich poznało się dopiero teraz. Spotykają się co roku w Rewalu. Są z całego kraju. 16:25 ŻYWOT SARMACKI - MITY I MISJE ODC. 2 Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Wykonawcy: Krzysztof Koehler (prowadzący) Każda wspólnota potrzebuje mitów. Mitów założycielskich. Historycznych. W tym odcinku przypomnimy opowieści o królu Popielu, Piaście i Rzepisze, przodkach Sarmatów walczących z Aleksandrem Macedońskim, które miały ogromny wpływ na kształtowanie tożsamości polskiej szlachty w XVI i XVII wieku. Prof. Krzysztof Koehler - poeta, historyk literatury, krytyk literacki, skonfrontuje te mity z wynikami badań naukowych, faktami historycznymi oraz źródłami. Dwa najdawniejsze mity pochodziły z najstarszych polskich kronik Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, jeden był późniejszy, ale jakże wpływowy o Sarmatach jako potomkach polskiej szlachty. Jego źródłem były pisma Ptolemeusza podchwycone przez Jana Długosza a nim historyków wieku XVI: Bielskich, Miechowitę, Wapowskiego i innych. W XV wieku w Europie różne narody szukały swojej dawnej, najchętniej antycznej przeszłości. Włosi wywodzili swój ród od Eneasza, Francuzi spod Troi, a Polacy od Sarmatów - ludu pochodzącego z ziem Iranu. Sarmacki mit wskazywał na antyczną dawność polskiej czy staropolskiej kultury, jednoczył szlachtę polską i litewską w sarmacki lud Rzeczypospolitej, stał się podwalinami mitu o misji, którą miała do odegrania Rzeczpospolita - antemurale Christianitatis. Był uzasadnieniem dla strategii politycznej Rzeczypospolitej. 17:20 POLSKI ZWYCIĘZCA BITWY O ATLANTYK Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Norbert Rudaś Scenariusz: Norbert Rudaś, Jan Tarczyński O losach bitwy o Atlantyk, kluczowej dla przetrwania Wielkiej Brytanii i możliwości wsparcia przez USA walk w Europie, zadecydowała taktyka i technologiczny wyścig, który doprowadził do gwałtownego rozwoju lotnictwa morskiego, dekryptażu niemieckich szyfrów kodowanych maszynami Enigma oraz masowego wprowadzenia urządzeń wykrywających niemieckie okręty podwodne. Urządzenia te to aktywne sonary, radary oraz radionamierniki HF/DF. Radionamierniki, które przyczyniły się do ok. 1/4 wszystkich strat U - bootów podczas wojny, stały się potężną bronią aliantów dzięki przełomowemu wynalazkowi polskiego inżyniera Wacława Struszyńskiego. Jednego z pięciu i pół tysiąca naukowców, inżynierów i technologów, którzy po przegranej we wrześniu 1939 r. walce z niemieckim i sowieckim najeźdźcą, znaleźli się na ziemi zachodnich sojuszników, wspierając ich ośrodki badawcze i przemysłowe w wojnie z III Rzeszą. Radionamierniki, czyli urządzenia umożliwiające namierzenie sygnału pracującej radiostacji były powszechnie stosowane przez obydwie strony konfliktu w pojazdach i samolotach. Jednak ich skuteczne użycie na okrętach powszechnie uważano za niewykonalne. Wacław Struszyński udowodnił, że to założenie było błędne i dostarczył aliantom broń, która pomogła rozbić zgrupowania okrętów podwodnych, tzw. wilcze stada, uderzając w podstawę ich taktyki - komunikację między U - bootami. Efekty tej pracy przez dziesięciolecia stanowiły tajemnicę wojskową. Film opowiada historię prac nad wynalazkiem zespołu inż. Struszyńskiego na tle dramatycznych zmagań na Atlantyku. 18:45 PYRLANDSKI ŁĄCZNIK Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Berełkowski Scenariusz: Piotr Berełkowski PYRLANDSKI ŁĄCZNIK to fabularyzowany dokument o losach Mariana Spojdy, poznańskiego piłkarza Warty, reprezentanta Polski w piłce nożnej, trenera reprezentacji naszego kraju, ale przede wszystkim wielkiego patrioty, powstańca wielkopolskiego, żołnierza wojny 1920 roku, wojny obronnej 1939 roku, który został zamordowany w Katyniu. Film zawiera sceny przesłuchania Spojdy przez NKWD w Kozielsku, a także wypowiedzi autorów prac historycznych na temat tej postaci: Piotra Lisiewicza, Radosława Nawrota, Olafa Bergmana, Macieja Woźniaka i Tomasza Specyała. Film zilustrowany jest materiałami archiwalnymi oraz ikonografią oddającą klimat epoki, w której żył. Marian Spojda to wyjątkowa postać, o której informacje pozostawały w ukryciu ze względu na jego katyński los. (Producent: Polwizja Sp. z o.o. ) 19:15 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 5 "MODLITWA O ŻYCIE" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Rainer jest załamany rozwojem sytuacji w mieście. Pabst informuje go, że do Warszawy przyjeżdżają jeszcze gorsi degeneraci niż von Hackel, Brygada Dirlewangera i RONA - Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Narodowa. Rainer postanawia prosić Fischera o przeniesienie. Chce być jak najdalej od epicentrum zbrodni. Przyda mu się do tego Emilia. W siedzibie powstańców w fabryce na Woli żołnierze przygotowują się do ataku na niemieckie więzienie na Gęsiej, gdzie przetrzymywany jest między innymi Romek Sajkowski. Pluton Władka rusza do akcji z pomocą batalionu Zośka i dwoma zdobycznymi czołgami niemieckimi. Mickiewicz postanawia wyznać Zosi miłość... Wilk świetnie dogaduje się z Rudą, co zdecydowanie nie podoba się Władkowi. Helena wraz z Leną i innymi mieszkańcami kamienicy wciąż ukrywa się w piwnicy. Strzały na Ochocie w końcu milkną i mieszkańcy postanawiają wyjść na ulicę. Helena ostrzega ich przed niebezpieczeństwem, jednak sąsiedzi ignorują ją... Niemcy z pomocą ronowców kontynuują brutalną pacyfikację Warszawy. Rosyjscy kolaboranci zdobywają szpital. Wanda stara się ukryć ranną Celinę. Michał spostrzega pod hotelem Victoria węszącego Karkowskiego z Emilią. Konfident zostaje złapany, jednak Emilia ucieka. 20:10 A WIĘC WOJNA - /21/ Reportaż, 4 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 21 września. Czwartek. Armia Czerwona naciera na Grodno. Po południu walki przenoszą się do centrum miasta. Do późna w nocy trwa obrona wysoko położonego Zamku Królewskiego. Broni się zespół szkół zawodowych i koszary Pułku Piechoty. Wieczorem czerwonoarmiści zajmują miasto. Ich straty wynoszą około 800 zabitych, rannych i zaginionych. Tracą około 20 czołgów i tankietek. Do niewoli trafia około tysiąca jeńców polskich. Większość oficerów zostaje rozstrzelana na miejscu. Oblężona stolica się broni. Hitler przybywa na Westerplatte. Ogląda miejsce trwającej tydzień bitwy. 20:20 LOTNICTWO W PIERWSZEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ (AVIATION, FIRST WWI’S LEGACY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Oprócz strat i zniszczeń wojennych I wojna światowa przyniosła więcej innowacji, niż sądzimy, i była czasem przełomu technologicznego. Odkryj inżynierów lotnictwa z I wojny światowej i legendarnych pilotów, takich jak Roland Garros, Adolphe Pgoud, Ren Fonck, Czerwony Baron, którzy stali się ikonami swoich czasów. 21:25 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA. WIECZNY PRZYWÓDCA (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY EPISODE 3 PUTIN FOREVER) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Trzyczęściowy film dokumentalny przedstawiajacy historię jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od 20 lat. Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Ilustracją są niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. Ten przełomowy dokument zabiera widzów w niespotykaną dotąd podróż w głąb przerażonego i odizolowanego rosyjskiego przywódcy. Putin wraca do władzy po czteroletniej nieobecności, próbuje oczyścić się z oskarżeń o korupcję i poprawić swoją reputację. Ostatnia część serii dokumentalnej ukazuje, jak Putin wniósł wiedzę o szpiegostwie w walkę i zwycięstwo o przywództwo w Rosji. Jak jego osobiste doświadczenia wpłynęły na jego politykę. 22:20 CZŁOWIEK Z ZACHODU (MAN OF THE WEST) Western, 95 min, USA 1958 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz na podstawie powieści Willa C. Browna: Reginald Rose Zdjęcia: Ernest Haller Muzyka: Eve Newman Aktorzy: Gary Cooper, Julie London, Lee J. Cobb, Arthur O’Connell, Jack Lord, John Dehner, Royal Dano, Robert Wilke, Jack Williams i inni Anthony Mann zapisał się w historii kina jako jeden z najwybitniejszych twórców westernu. Współpracował też ze znakomitymi aktorami, którzy stali się gwiazdami tego gatunku: Jamesem Stewartem ("Winchester’73", "Zakole rzeki", "Naga ostroga", "Mściciel z Laramie"), Henrym Fondą ("Gwiazda szeryfa") i właśnie Garym Cooperem grającym właśnie główną rolę w "Człowieku z Zachodu". Film ten to dramatyczna opowieść o człowieku, który chce być uczciwy na terenach, gdzie rządzi bezprawie. Akcja rozwija się nieśpiesznie, a gwałtowność reakcji i zachowań bohaterów kontrastuje z sielankowym krajobrazem ukwieconych łąk. Arizona, rok 1874. Link Jones, mieszkaniec maleńkiej osady na Dzikim Zachodzie, udaje się pociągiem do Fort Worth. Ma stamtąd sprowadzić nauczycielkę, która poprowadzi w osadzie szkołę świeżo zbudowaną wysiłkiem wszystkich mieszkańców. Choć żyje się im bardzo biednie, zebrali pieniądze potrzebne na opłacenie nauczycielki. Link, któremu je powierzyli, bardzo chce wywiązać się z zadania. Ale gdy na jednej ze stacji pociąg zatrzymuje się w celu uzupełnienia zapasów wody i drewna do paleniska w lokomotywie, zostaje zaatakowany przez uzbrojoną bandę. Rabusie okradają pasażerów, niektórych ranią lub zabijają. Powierzone mu pieniądze traci również Link. Tymczasem załoga próbuje ratować się, uruchamiając skład i pośpiesznie odjeżdżając. W ogólnym zamieszaniu na torach zostaje troje pasażerów: Link, który uderzony kolbą stracił przytomność, podstarzały szuler karciany Sam Beasley oraz piosenkarka z saloonu, Billie Ellis, która liczyła, że w innym mieście znajdzie więcej szczęścia. Link, który wydaje się najlepiej znać okolicę, zostaje ich przewodnikiem. Pod jego kierunkiem wszyscy troje docierają po kilku godzinach marszu do starej chaty. Jak się okazuje, Link wychował się i przez wiele lat mieszkał w tym domu. Chata nie jest jednak pusta. Stanowi siedzibę bandy, która napadła na pociąg. Niestety, jest już za późno, żeby się wycofać. Dowodzący bandą, mocno już podstarzały Dock Tobin rozpoznaje w przybyszu swego siostrzeńca. Wychodzi na jaw, że Link też kiedyś należał do bandy, napadał i kradł z innymi. W końcu, mając dosyć takiego życia, nagle opuścił swych współtowarzyszy. W odległej osadzie zaczął wszystko od nowa, stał się uczciwym człowiekiem, założył rodzinę. Teraz jednak, bez broni, w dodatku czując się odpowiedzialny za los Beasleya i pięknej Billie, postanawia z konieczności udawać, że wrócił, by znów wkroczyć na drogę przestępstwa. Zgadza się też wziąć udział w napadzie na bank w miasteczku Lassoo. Ale najbardziej zdeprawowany z całej bandy Coaley przez cały czas go prowokuje, a kuzyn Claude nie wierzy w zapewnienia Linka. Podejrzewa, że ten chce ich zdradzić. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SIEBURCZYN - SPLOT TAJEMNIC Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Sieburczyn - splot tajemnic. Dzisiejsza wyprawa koncentruje się wokół letniej kampanii zgrupowania powstańczego, dowodzonego przez płk. Konstantego Ramotowskiego, legendarnego Wawra. W Powstaniu Styczniowym Ramotowski działał w guberni augustowskiej i grodzieńskiej. Ale kiedy Rosjanie ogromnymi siłami postanowili go osaczyć i zniszczyć, rozpoczął odwrót w swe rodzinne okolice, nad Narew. 7 lipca pod Sieburczynem Rosjanie dopadli go, w trakcie przygotowań do forsowania rzeki. My kontynuujemy nasze badania, związane z bojem pod Sieburczynem. Najpierw próbowaliśmy dokładnie określić miejsce bitwy. Teraz czeka nas już tylko sprawdzenie ostatnich, dostępnych dokumentów i konkretne poszukiwania na tym terenie. Dług pamięci. Następnie odwiedzimy miejsce, gdzie już niebawem stanie wielki gmach Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku. A nas intryguje znajdująca się tu ściana pamięci, dedykowana i Francuzom, i Amerykanom z Eskadry Kościuszkowskiej, i Węgrom. W 1920 roku Węgrzy udzielili Polakom pomocy, przekazując wagony amunicji. Jak się okazuje, powodów do hołdów dla narodu węgierskiego jest znacznie więcej i nie dotyczą one wyłącznie roku 1920. 02:00 "SENSACJE XX WIEKU" - NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA (NAJWIĘKSZY WRÓG HITLERA) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Tomasz Lulek, Piotr Głowacki, Przemysław Stippa Czy to możliwe, że jeden z najbardziej zaufanych ludzi Hitlera, Heinrich Himmler, mógłby odważyć się zorganizować zamach na swojego wodza? Czy powszechnie znana historia pierwszego poważnego zamachu dokonanego przez stolarza Georga Elsera w listopadzie 1939 roku mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wersja jaką znamy? Georg Elser, sympatyk Niemieckiej Partii Komunistycznej, miał w 1939 roku przeprowadzić zamach na Hitlera. Bomba podłożona przez niego w piwiarni Bürgerbräukeller w Monachium eksplodowała jednak już po wyjściu Hitlera, zabijając osiem osób. Co najdziwniejsze, Elser nie poniósł za to kary. W komfortowych warunkach doczekał końca wojny i został stracony dopiero w kwietniu 1945 roku. Przestaje to jednak dziwić, jeżeli przyjmiemy, że był narzędziem w rękach Heinricha Himmlera, szefa SS, policji i tajnych służb. Wiele na to wskazuje, choć Himmler był zbyt inteligentny, aby pozostawić jakiekolwiek dowody. Na tę wersję wydarzeń wskazują jednak wspomnienia Waltera Schellenberga, szefa hitlerowskich tajnych służb i Heinricha Müllera, szefa gestapo. Taki wniosek potwierdzają też zeznania Sigismunda Payne Besta, brytyjskiego agenta uprowadzonego przez SS w Venlo, osadzonego w obozie w Sachsenhausen, gdzie skontaktował się z Elserem. Tę tezę jeszcze mocniej uwiarygadniają wydarzenia z 1942 roku, gdy w rozmowie z Schellenbergiem Himmler zgodził się obalić Hitlera. W postać Georga Elsera wcieli się Piotr Głowacki. 02:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICA BARBAROSSY Magazyn, 17 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek przedstawiający genezę ataku Trzeciej Rzeszy na ZSRR. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.