TVP Kultura Wtorek, 21.09.2021 08:25 URODZENI ARTYŚCI - MARTA FIEDLER I PAWEŁ KONCEWOJ Reportaż, 24 min, Polska, 2020 Marta Fiedler i Paweł Koncewoj są małżeństwem artystów baletu Teatru Wielkiego i Opery Narodowej. Marta zajęła się także projektowaniem odzieży gimnastycznej. 08:55 PARYŻ. ŚLADAMI CHOPINA - 2 Reportaż, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Poraj, Anna Szałańska Scenariusz: Piotr Poraj, Anna Szałańska Wykonawcy: Piotr Witt Cykl audycji opowiadających o życiu i twórczości najwybitniejszego polskiego kompozytora Fryderyka Chopina w Paryżu. Chopin spędził w Paryżu 18 lat, tam też zmarł w 1849 roku. W Paryżu rozpoczął swoją międzynarodową karierę, zdobył światową sławę i skomponował wiele wspaniałych utworów, którymi świat zachwyca się do dziś. Ponieważ Paryż jest pełen wspomnień i miejsc związanych z Chopinem, warto przybliżyć je naszym widzom. 09:25 RIFIFI PO SZEŚĆDZIESIĄTCE Komedia, 80 min, Polska 1989 Reżyseria: Paweł Trzaska Scenariusz: Maciej Krasicki Zdjęcia: Zdzisław Najda Muzyka: Janusz Stokłosa Aktorzy: Mieczysław Czechowicz, Wiesław Gołas, Marian Kociniak, Wiesław Michnikowski, Katarzyna Figura, Witold Pyrkosz, Hanna Stankówna, Krystyna Borowicz, Mieczysław Hryniewicz, Jacek Strzemżalski, Jolanta Fajkowska, Zofia Merle, Wiesława Mazurkiewicz, Artur Barciś, Bogdan Bear "Rififi po sześćdziesiątce" to, wbrew tytułowi, komedia nie tylko dla starszych panów. Wartka akcja, plejada aktorskich gwiazd, świetna muzyka Janusza Stokłosy i dowcipna, wpadająca w ucho piosenka Wojciecha Młynarskiego stanowią wystarczający magnes także dla młodszej widowni. Bohaterami filmu są dziarscy panowie po sześćdziesiątce, niegdyś szkolni koledzy, a przy okazji istne utrapienie dla nauczycieli. Do nauki nie zawsze się garnęli, lecz gdy trzeba było sprytnie zagrać na nosie ciału pedagogicznemu - nie było lepszych. Po szkole każdy poszedł w swoją stronę. Kilku osiadło na prowincji, w miejscowości o wdzięcznej nazwie Nowe Jorki. Trochę niespodziewanie dla siebie z biegiem lat zasmakowali w statecznej, wręcz mieszczańskiej egzystencji. Do czasu. Przyszedł bowiem moment, że wspomnienia z burzliwych "szczenięcych lat" wróciły z wielką siłą. Znów pojawiła się sztubacka chęć brojenia i pokazania wszystkim, że jeszcze do reszty nie "zdziadzieli". A wszystko za sprawą jednego z dawnych kumpli, w przeciwieństwie do reszty nałogowego pokerzysty, który wpadł w tarapaty finansowe. Jak wiadomo, prawdziwego przyjaciela poznaje się w biedzie. Niefortunny gracz zbiera więc szkolnych kolegów i proponuje im ni mniej, ni więcej tylko... napad na bank. Sprawa tylko z pozoru wygląda beznadziejnie. Tak bowiem się składa, że ktoś z dawnej ferajny przepracował w tym banku 40 lat jako kasjer, ktoś inny zaś jest ordynatorem szpitala, którego budynek sąsiaduje z bankiem. A poza wszystkim któż by podejrzewał starszych, siwiejących, łysiejących panów o zamiar prucia kasy? Koniec końców dziarskim sześćdziesięciolatkom udaje się przedostać do skarbca i stają się bogaci. Niestety, nie na długo. 11:00 JAN SERCE - ODC. 2/10 - LUSIA Serial obyczajowy, 56 min, 10 odc. , Polska 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Radosław Piwowarski, Zbigniew Kamiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Seweryn Krajewski Występują: Kazimierz Kaczor, Jadwiga Kuryluk, Hanna Stankówna, Wiesław Michnikowski, Włodzimierz Musiał, Jan Himilsbach, Czesław Nogacki, Sława Kwaśniewska, Lena Wilczyńska, Włodzimierz Kwaskowski, Ewa Sudakiewicz i inni Janek Serce załatwia formalności związane ze ślubem, choć ma poważne wątpliwości, czy na pewno kocha Lusię. Narzeczona przyjeżdża na zakupy, a ponieważ spóźniła się na ostatni pociąg, obydwoje spędzają noc w hotelu. Nocna rozmowa uświadamia im, że się nie kochają. Chcieli się pobrać przede wszystkim z lęku przed samotnością. Łączy ich przyjaźń, poczucie bliskości, ale to za mało. Lusia ciągle kocha mężczyznę, na którym kiedyś się zawiodła, a Janek marzy o prawdziwej, wielkiej miłości. Nad ranem rozstają się więc - na zawsze. 12:05 JAN SERCE - ODC. 3/10 - MGIEŁKA Serial obyczajowy, 68 min, Polska, 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Zbigniew Kamiński, Radosław Piwowarski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy: Kazimierz Kaczor, Marian Kociniak, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Anna Nehrebecka, Krystyna Feldman, Sława Kwaśniewska, Ewa Frąckiewicz, Ewa Jeziorna, Jadwiga Kuryluk Przyjaciel Janka, Piotr, namawia go na wizytę w biurze matrymonialnym. Janek składa ofertę i otrzymuje zaproszenie na bal organizowany przez biuro. Poznaje smutną, wrażliwą dziewczynę i już wie, że to o niej właśnie marzył przez całe życie. Umawia się z nią na spotkanie następnego dnia. Niestety, dziewczyna nie przychodzi. Janek szuka jej dniami i tygodniami - bezskutecznie. 14:45 TRISTANA (TRISTANA) Dramat, 95 min, Francja/Hiszpania/Włochy, 1970 Reżyseria: Luis Bunuel Scenariusz: Luis Bunuel, Julio Alejandro Zdjęcia: José Fernández Aguayo Muzyka: Fryderyk Chopin Aktorzy: Catherine Deneuve, Fernando Rey, Franco Nero Toledo, rok 1923.18 - letnia Tristana (Catherine Deneuve) po śmierci matki zamieszkuje u swego wuja, don Lope (Fernando Rey), zubożałego arystokraty słynącego z liberalnych poglądów. Nieznająca jeszcze życia, naiwna Tristana odczuwa wobec wuja wdzięczność pomieszaną ze wstrętem. Za opiekę odpłaca mu drobnymi usługami, do których należy m.in. zakładanie starszemu panu pantofli. Z biegiem czasu dziewczyna zostaje kochanką don Lope, który pragnąc zaspokoić jej potrzeby, wyprzedaje z domu co cenniejsze przedmioty. 16:35 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 18:20 MUZYKA SKALNEGO PODHALA - WIERCHOWE Felieton, 5 min, Polska, 2021 Reżyseria: Violetta Rotter-Kozera Zamysł cyklu miniatur filmowych "Muzyka Skalnego Podhala" powstał w oparciu o projekt zrealizowany przez Krzysztofa Trebunię Tutkę oraz Polskie Wydawnictwo Muzyczne. W wyniku tej współpracy przygotowano do druku pierwszy tego typu, unikatowy podręcznik prezentujący muzyczną kulturę Podhala. Krzysztof Trebunia Tutka jest wybitnym znawcą tej tematyki. Muzyka Skalnego Podhala to wynik jego trzydziestoletniej pracy badawczej, pedagogicznej oraz aktywności artystycznej mającej na celu zachowanie i popularyzowanie bogatej tradycji muzycznej Podhala. Założeniem cyklu jest realizacja dziesięciu pięciominutowych miniatur filmowych prezentujących w nowoczesny, atrakcyjny wizualnie i montażowo sposób, najbardziej znane tańce, rytmy i melodie góralskie. 18:55 EMMA - EMMA, ODC. 1 (EMMA) Serial obyczajowy, kostiumowy, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Autor: Jane Austen Reżyseria: Jim O'Hanlon Scenariusz: Sandy Welch Aktorzy: Romola Garai, Jonny Lee Miller, Michael Gambon, Jodhi May Młoda Emma uważa się za ekspertkę w kojarzeniu par, nie potrafi jednak rozwiązać własnych problemów sercowych. 21:55 LEKKIE OBYCZAJE - MCIMPERIUM (THE FOUNDER) Film biograficzny, 110 mn, USA Reżyseria: John Lee Hancock Scenariusz: Robert Siegel Aktorzy: Michael Keaton, Nick Offerman, John Carroll Lynch, Linda Cardellini, B. J. Novak, Laura Dern, Justin Randell Brooke, Kate Kneeland Jest rok 1954. Większą część swego dorosłego życia Ray Kroc (Michael Keaton) poświęcił karierze handlowca, podróżując po całym kraju. Interesy idą marnie, choć ucieka się do przeróżnych sztuczek. Wszystkie jego pomysły zazwyczaj od razu biorą w łeb. Szanse na realizację marzeń maleją z każdym dniem, a i żona Ethel coraz bardziej sceptycznie przygląda się poczynaniom męża, który nie odnosi żadnych sukcesów handlowych i w dodatku bywa gościem w domu. Jego urządzenia do robienia koktajli w ogóle nie wzbudzją zainteresowania właścicieli lokali gastronomicznych. Pewnego razu zdarza się jednak cud. Przez telefon Ray dowiaduje się od pracownicy z centrali w Chicago, że właśnie nieznana mu wcześniej restauracja z San Bernardino w Kalifornii zamówiła sześć maszyn. Ray jest pewny, że zaszła pomyłka i natychmiast dzwoni do nich. W odpowiedzi słyszy, że rzeczywiście wkradł się błąd, bo zamówili nie sześć a osiem maszyn. W tej sytuacji Ray postanawia sprawdzić na miejscu, o co chodzi i udaje się do San Bernardino, do restauracji McDonalds. I tak poznaje braci Richarda (Dick) i Maurice'a (Mac) McDonaldów, których restauracja słynie w okolicy z szybkiej obsługi. Na realizację zamówienia czeka się najwyżej kilkadziesiąt sekund, co w zwykłych lokalach przeciąga się do 20 minut. Zachwycony ich pomysłem namawia braci do stworzenia całej sieci tego typu restauracji. Po długich rozmowach Dick i Mac zgadzają się na współpracę. W miarę rozwoju fastfoodowego imperium, Ray chce mieć coraz więcej władzy. Jak wiele poświęci, by w końcu stworzyć najbardziej rozpoznawalną markę na świecie, z szybka obsługą, dobrym jedzeniem, wygodnymi w użytkowaniu opakowaniami i familijną atmosferą? Amerykański biznesmen czeskiego pochodzenia, Ray Kroc, stał się jedną z największych osobowości XX wieku. 00:25 MŁODA POLSKA - DZIEŃ PIERWSZY Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2018 Reżyseria: Daniel Banaczek Scenariusz: Daniel Banaczek Zdjęcia: Michał Bożek Film opowiada o losach trzech chłopaków (Arka, Wojtka i Sebastiana) osadzonych w Zakładzie Poprawczym w Raciborzu. Bohaterów poznajemy jeszcze w poprawczaku, gdzie są mocno zaangażowani w zajęcia teatralne i mają naiwne marzenia związane z wyjściem lada dzień na wolność. Niestety, wolność dla każdego z nich okazuje się trudnym wyzwaniem. (Źródło: www.sfp.org.pl) 01:05 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ZEZOWATE SZCZĘŚCIE Komediodramat, 110 min, Polska 1960 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Lipman i Krzysztof Winiewicz Muzyka: Jan Krenz Występują: Bogumił Kobiela, Maria Ciesielska, Helena Dąbrowska, Barbara Kwiatkowska, Krystyna Karkowska, Barbara Połomska, Irena Stalończyk, Tadeusz Bartosik, Henryk Bąk, Aleksander Dzwonkowski, Wojciech Lityński, Kazimierz Opaliński, Jerzy Pichelski, Wojciech Siemion, Wiesław Gołas, Adam Pawlikowski i inni "...powoli zaczynam rozumieć impulsy, które kierowały moim postępowaniem. Otóż chyba zawsze usiłowałem, całkiem nieświadomie, przystroić się w szaty uznanego przez opinię bohatera danego historycznego okresu. W życiu dziecka był nim harcerz, później podchorąży, wreszcie konspirator... Wszystkie te etapy przebiegłem w bezowocnej pogoni za życiowym powodzeniem. Czy mogłem przypuszczać, że wszędzie czeka mnie nieuchronna klęska?..." - tak podsumował swoje pechowe życie główny bohater opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego "Sześć wcieleń Jana Piszczyka". Nowela stała się kanwą scenariusza do "Zezowatego szczęścia" - filmu, który ugruntował wysoką pozycję Andrzeja Munka wśród polskich reżyserów debiutujących po wojnie. O klasie tego twórcy wiele mówiła już "Eroica" (1958) - do dziś uznawana za arcydzieło szkoły polskiej. "Zezowate szczęście" dowiodło jednak, że Munk to nie tylko mistrz w obnażaniu fałszu narodowych stereotypów i symboli. Pokazało biegłość twórcy w operowaniu zarówno językiem tragedii, jak i komedii. Stało się też świadectwem wyczulenia reżysera na problemy współczesności, takie jak choćby przerost biurokracji i jego konsekwencje. Wartość "Zezowatego szczęścia" ujawnia się jeszcze w czym innym. Film ów jest mianowicie zdumiewająco udanym połączeniem różnych stylów i poetyk. Krytycy znaleźli w dziele Munka zjadliwą ironię, groteskę, elementy czysto komediowe i dramatyczne oraz cechy powiastki filozoficznej w duchu wolteriańskim. Przy tak dużej różnorodności i "rozrzucie" stylistycznym próżno szukać w "Zezowatym szczęściu" zgrzytów, zbędnych scen, chybionego aktorstwa. W warstwie fabularnej film Munka stanowi studium postawy obecnej w każdej epoce i w każdym społeczeństwie. "Zezowate szczęście" opowiada bowiem o - by użyć określenia krytyka - "żywocie oportunisty poczciwego". Jest nim Jan Piszczyk, rewelacyjnie grany przez Bogumiła Kobielę. Już od wczesnej młodości jego głównym celem było płynąć na fali koniunktury, być zawsze "kimś", jak najlepiej dopasować się do aktualnej tendencji społecznej i politycznej. Zaczął już przed wojną, kiedy jako chłopiec zapisał się do harcerstwa. Niestety, mimo usilnych starań, skompromitował się na defiladzie. Niezrażony niepowodzeniem zapragnął zostać korporantem, lecz podczas antysemickich zajść na uniwersytecie wzięto go za Żyda. Podczas wojny założył upragniony mundur podchorążego, ale trafił do oflagu. Tu na domiar złego uznano go za szpiega. Nie lepiej powiodło mu się w konspiracyjnej organizacji podziemnej. Wreszcie wraz z nastaniem socjalistycznego państwa wydawało się, że los wreszcie się do Piszczyka uśmiechnął. Nie na długo. 03:15 KINO NOCNE - FOTOGRAF Film kryminalny, thriller, 107 min, Polska, 2014 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Waldemar Krzystek, Krzysztof Kopka Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Maciej Zieliński Aktorzy: Tatiana Arntgolts, Aleksandr Baluev, Agata Buzek, Sonia Bohosiewicz, Tomasz Kot, Adam Woronowicz Tytułowy Fotograf to przydomek psychopatycznego seryjnego mordercy, terroryzującego mieszkańców stolicy Rosji. Za każdym razem zabójca pozostawia przy ofierze tabliczki z numerami, tak jak to robią policyjni technicy, oznaczający i zabezpieczający miejsce zbrodni. Policja jest bezradna wobec działań mordercy, nie mają konkretnych dowodów ani świadków. Wygląda na to, że nikt go nie widział i nikt nie przeżył spotkania z nim. Akcja filmu rozpoczyna się w realiach współczesnej Moskwy, gdzie po raz kolejny uderza nieuchwytny psychopata, a następnie przenosi się do Polski, do Legnicy. Badający moskiewskie zbrodnie śledczy, odkrywają bowiem, że mogą one mieć związek z mrocznymi wydarzeniami z lat 70. , kiedy w tym mieście stacjonował garnizon Armii Radzieckiej. "W filmie pewne postaci są autentyczne, a niektóre wydarzenia sam widziałem, gdy dorastałem w Legnicy" - mówi w jednym z wywiadów reżyser "Fotografa". Pokazaną w filmie scenę śmierci radzieckiego żołnierza Waldemar Krzystek przeżył osobiście jako chłopiec, stojąc na ulicy w tłumie gapiów obserwujących tragedię. Zrealizowany w konwencji thrillera "Fotograf" pokazuje zmagania głównych bohaterów: starego wygi majora Lebiadkina i młodej, ambitnej funkcjonariuszki Nataszy, prowadzących dochodzenie w sprawie moskiewskich zbrodni. Major włączył do swego zespołu Nataszę, która, jak się okazuje, jako jedyna zetknęła się z psychopatą i przeżyła to spotkanie. Podążając tropem Fotografa śledczy, docierają do Legnicy, gdzie blisko pół wieku temu znajdowała się baza wojskowa żołnierzy radzieckich. To tu doszło do aktu, który zapoczątkował cały ciąg makabrycznych wydarzeń, w które jest uwikłany Fotograf. Sekret z przeszłości stanie się kluczem do rozwikłania zagadki współczesnych zbrodni. Tymczasem żmudne dochodzenie tkwi w martwym punkcie, funkcjonariusze na razie bez rezultatów przeszukują archiwa, zbierają dowody, próbują łączyć różne fakty. Nagrody Gdynia 2014: Elena Babenko za drugoplanową rolę kobiecą oraz Nagroda Jury Młodzieżowego.