TVP Kultura Czwartek, 23.09.2021 08:35 NIEDZIELA Z...TWÓRCZOŚCIĄ S. I. WITKIEWICZA Dysk./wywiad/debata, 39 min, Polska, 2020 Scenariusz: Natalia Banaczek Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Kolejny odcinek programu "Niedziela z..." poświęcony jest twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza - Witkacego. Malarz, rysownik i fotografik, dramaturg i powieściopisarz, filozof, teoretyk i krytyk sztuki. Przez niektórych uznawany za wizjonera wyprzedzającego epokę. Urodził się 24 lutego 1885 r. w Warszawie. Zmarł śmiercią samobójczą na wieść o zbrojnej napaści Armii Czerwonej na Polskę 18 września 1939 r. we wsi Jeziory na Polesiu (dziś Ukraina). Jest jednym z niewielu polskich twórców, których znaczenie w historii sztuki światowej wciąż trwa i nie słabnie. 09:30 MISTRZ Dramat, 76 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Johann Sebastian Bach Aktorzy: Janusz Warnecki, Ignacy Gogolewski, Ryszarda Hanin, Andrzej Łapicki, Henryk Borowski, Igor Śmiałowski, Zbigniew Cybulski "Mistrz" wystawiony w Teatrze TV przyniósł twórcom m.in. nagrodę państwową I stopnia. Film Jerzego Antczaka według tejże sztuki zdobył Prix Italia. Jury festiwalu, uznawanego za najpoważniejszą imprezę radiowo - telewizyjną w świecie, nagrodziło scenariusz i reżyserię. Recenzenci byli jednak zgodni, że "Mistrz" w ogromnym stopniu zawdzięcza międzynarodowe laury Januszowi Warneckiemu. Z myślą o nim napisał sztukę Zdzisław Skowroński. Jerzy Antczak namówił przeszło 70 - letniego artystę, heroicznie znoszącego swoje kalectwo, do zagrania roli, która przeszła do historii naszej telewizji. Notabene, właśnie w telewizji, we współpracy z Antczakiem, ten wybitny aktor stworzył u schyłku życia trzy wielkie kreacje ("Milczenie morza" Vercorsa, "Głos" i "Mistrz" Skowrońskiego). "Mistrza" oglądało się ze ściśniętym gardłem. A przecież aktor nie próbował wyciskać łez. Był skupiony, surowy w wyrazie. W pewnym sensie grał siebie - aktora tułającego się w młodości po prowincjonalnych teatrach, człowieka, który przeżył Pawiak, okupację, poniżenie i wielkie cierpienie. W sztuce Zdzisława Skowrońskiego postać "mistrza" powraca we wspomnieniach młodego aktora. Przygotowuje się on właśnie do roli Makbeta. Słynny monolog ze sztyletem mówi tak, jakby "kogoś widział przed sobą". Rzeczywiście, ma przed oczami scenę z czasów okupacji. W podwarszawskim dworku schronili się uciekinierzy z miasta. Wśród nich - stary aktor, pochłonięty przygotowaniami do wymarzonej roli Makbeta, święcie przekonany, że zagra ją po wojnie. W domu zjawia się gestapo. Szuka partyzantów, którzy wysadzili pociąg. Spośród zebranych wybiera zakładników. Stary buchalter, jak zapisano w kenkarcie, nie interesuje gestapowców. Wskazują na młodego aktora. "Mistrz" chce przekonać wszystkich, że on też jest artystą, choć nigdy w życiu nie zagrał żadnej wielkiej roli. Tej ostatniej szansy nie może stracić. I nie traci. 11:00 JAN SERCE - ODC. 6/10 - CHŁOPAKI Serial obyczajowy, 64 min, Polska 1982 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Radosław Piwowarski, Zbigniew Kamiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy: Kazimierz Kaczor, Jadwiga Kuryluk, Władysław Kowalski, Wiktor Zborowski, Joanna Pacuła, Marian Kociniak, Aleksander Kalinowski, Anna Nehrebecka Janek i Piotr postanawiają założyć drużynę piłkarską. Chcą wziąć udział w turnieju dla oldboyów. Wspólnie z czterema przyjaciółmi z lat szkolnych rozpoczynają treningi. Traktują te zajęcia bardzo poważnie, znajdując w zabawie sposób ucieczki od codziennych kłopotów. Tymczasem Piotr musi na jakiś czas wyjechać razem z żoną. Pod opieką Janka pozostawia 17 - letnią śliczną siostrzenicę. Gabi przyjechała do Warszawy, by zdawać na studia i postanawia zdobyć "wujka" Janka. Ten nie zwraca na nią uwagi, ale nieoczekiwana scena zazdrości, jaką urządza dziewczyna, uświadamia mu, że Gabi nie jest już dzieckiem, lecz atrakcyjną kobietą. 12:15 JAN SERCE - ODC. 7/10 - RAZ KOZIE ŚMIERĆ Serial obyczajowy, 53 min, Polska 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Zbigniew Kamiński, Radosław Piwowarski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Seweryn Krajewski Występują: Kazimierz Kaczor, Joanna Pacuła, Jadwiga Kuryluk, Wiesław Michnikowski, Władysław Kowalski, Wiktor Zborowski, Andrzej Herder, Jan Himilsbach, Aleksander Kalinowski, Krystyna Feldman, Czesław Nogacki i inni Przyjaciele z zapałem przygotowują się do sportowego turnieju, a Gabi z determinacją usiłuje zdobyć Janka. On broni się, jak może, a dziewczyna jest zrozpaczona nieczułością mężczyzny. W dniu pierwszego meczu - zakończonego zwycięstwem drużyny przyjaciół - Gabi ląduje w szpitalu po nieudanej próbie samobójstwa. Janek jest przekonany, że to z jego powodu. Prawda jednak wygląda inaczej: Gabi oblała egzaminy. W szpitalu siedzi przy jej łóżku narzeczony, który w imieniu obojga zaprasza "wujka Janka" na ślub. 14:35 ROZUMIEMY SIĘ BEZ SŁÓW (FAMILLE BELIER, LA) Film komediowy, 100 min, Belgia/Francja 2014 Reżyseria: Eric Lartigau Scenariusz: Victoria Bedos Aktorzy: Louane Emera, Karin Viard, Francois Damiens, Eric Elmosnino, Roxane Duran, Ilian Bergala, Luca Gelberg, Mar Sodupe Sześć nominacji do nagrody Cezara, spośród których statuetka powędrowała do Louane Emery, w kategorii najbardziej obiecująca aktorka. Swoją karierę artystyczną Louane zaczęła jako półfinalistka francuskiej edycji programu The Voice. Miała 18 lat, kiedy wystąpiła w komedii "Rozumiemy się bez słów", właśnie zagrała tu utalentowaną wokalnie nastolatkę, która staje przed trudnym wyborem. W filmie Louane Emera sama wykonuje wszystkie piosenki swojej bohaterki. Rodzina Belierów mieszka na prowincji. Rodzice i ich młodszy syn są głusi, porozumiewają się na migi. Kontakt ze światem zapewnia im 16 - letnia córka Paula, która pomaga w gospodarstwie i przy sprzedaży serów wyrabianych przez rodzinę, a także asystuje podczas ich wizyt u lekarza. Jest ich podporą, bez niej nie wyobrażają sobie życia, przy niej czują się bezpiecznie. Bystra i inteligentna dziewczyna radzi sobie ze wszystkimi obowiązkami, które na nią spadają, nigdy się nie skarży na swój los. Harmonię w rodzinie zakłócają pewne wydarzenia. Kiedy nauczyciel muzyki organizuje przesłuchania do szkolnego chóru, odkrywa wielki talent Pauli. Proponuje uczennicy, by wzięła udział w konkursie wokalnym w Paryżu. Nagrodą jest przyjęcie do paryskiej szkoły śpiewu, przy Radiu France, które finansuje stypendium. Na wiadomość, że córka może opuścić dom, rodzina wpada w panikę. Przyzwyczaili się już, że zawsze mogą liczyć na jej pomoc w gospodarstwie i w interesach. W tej sytuacji Paula rezygnuje z konkursu, choć zawsze marzyła o śpiewaniu. Wspaniały występ dziewczyny w szkolnym chórze sprawia jednak, że rodzice zmieniają zdanie. Dochodzą do wniosku, że nie mogą stawać na drodze do szczęścia córki. Czy Paula za namową nauczyciela muzyki zdecyduje się na rozwijanie swego talentu? 16:30 BUSTER BOKSEREM (BATTLING BUTLER) Film komediowy, niemy, 71 min, USA, 1926 Reżyseria: Buster Keaton Aktorzy: Francis Mcdonald, Snitz Edwards, Sally O'Neil Ojciec, zaniepokojony niezaradnością życiową swojego potomka, wysyła go dla nabrania tężyzny na wczasy pod namiot. Wyprawa staje się rzeczywiście ogniową próbą dla maminsynka. Wszystkiemu winna miłość do pięknej góralki. Odwzajemniona, ale cóż z tego; zdaniem rodziny, ich dziewczę nie jest dla chuderlawego paniczynka. Lokajowi przychodzi na myśl, że dzięki zbiezności nazwisk Alfred mógłby uchodzić za słynnego boksera - i tu zaczynają się tarapaty, a finałem jest walka zmuszonego do niej ignoranta z mistrzem. 17:50 ZOFIA I OSKAR HANSENOWIE Reportaż, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Anna Zakrzewska Opowieść o Zofii i Oskarze Hansenach, wybitnych twórcach architektury. "Hansenowie proponowali radykalną zmianę sposobu myślenia o roli architekta. Miała ona polegać przede wszystkim na tworzeniu tła dla zdarzeń, passe - partout dla codziennego życia. Architektura miała za zadanie eksponować ludzi i bogactwo ich codziennej aktywności w przestrzeni. Skupiona na procesie, wydobywaniu podmiotowości i tworzeniu ram dla indywidualnej ekspresji, stawała się narzędziem, które mogło być używane i przekształcane przez jej użytkowników, i które łatwo dostosowywało się do ich zmiennych potrzeb." (MSN Warszawa:) 18:15 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - MIROSŁAW BAŁKA Magazyn, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Wykonawcy: Anda Rottenberg (prowadząca) Bohaterem tego odcinka jest Mirosław Bałka wraz ze swym wideo "I Knew It Had 4 In It" zrealizowanym w duchu eksperymentalnej etiudy z lat 70. i wykorzystującym muzykę Sun Ra "The All of Everything". 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - SOLARIS Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2021 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Solaris" w reż. Andrieja Tarkowskiego. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - SOLARIS (SOLJARIS) Dramat, science fiction, 159 min, ZSRR, 1972 Reżyseria: Andriej Tarkowski Scenariusz: Andriej Tarkowski, Fridrikh Gorenshtein Zdjęcia: Wadim Jusow Muzyka: Wiaczesław Owczinnikow Aktorzy: Anatolij Sołonicyn, Iwan Łapikow, Nikołaj Sergiejew, Irma Rausz, Jurij Nazarow Adaptacja powieści Stanisława Lema "Solaris", której toczy się w bazie pozaziemskiej na Solaris. Długie przebywanie w kosmosie i wiążąca się z tym automatyzacja doprowadzają załogę do psychoz i nerwic. Kelvin, specjalista od psychologii kosmonautów, otrzymuje polecenie udania się na planetę Solaris. Jego zadaniem jest sprawdzenie, co stało się ze znajdującą się tam grupką uczonych. Po dotarciu na miejsce odkrywa, że planeta ma niezwykłą właściwość: może odtwarzać i materializować obrazy, które ludzie ukrywają w podświadomości. 22:55 ZATAŃCZYĆ BEETHOVENA (DANCING BEETHOVEN) Film dokumentalny, 79 min, Hiszpania, 2015 Reżyseria: Arantxa Aguirre Scenariusz: Arantxa Aguirre Zdjęcia: Rafael Reparaz Film poświęcony rekonstrukcji choreografii Maurice'a Bejarta do IX Symfonii Beethovena. 00:50 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - BASEN (PISCINE, LA (SWIMMING POOL)) Thriller psychologiczny, 98 min, Wielka Brytania/Francja, 2003 Autor: Emmanuele Bernheim Reżyseria: Francois Ozon Scenariusz: Francois Ozon Zdjęcia: Yorick Le Saux Aktorzy: Charlotte Rampling, Ludivine Sagnier, Charles Dance, Maurice Chevit Sarah, angielska autorka kryminałów, ma na koncie serię bestsellerów, które przyniosły jej sławę i pieniądze, ale nie zaspokoiły twórczych ambicji. Wydawca proponuje więc, by oderwała się od codzienności i wyjechała do jego domu w Prowansji, gdzie może popracować nad nową powieścią. Jej spokój zostaje jednak zburzony niezapowiedzianym przyjazdem córki wydawcy, Julie. Zuchwałe zachowanie młodej dziewczyny i brak jakichkolwiek zahamowań bardzo irytują Sarah. Jednak im dłużej pisarka obserwuje dziewczynę, tym bardziej jest jej ciekawa. A ciekawość podsyca wyobraźnię, wyzwala seksualne sny i marzenia. 02:40 AQUARIUS (AQUARIUS) Dramat, 139 min, Brazylia/ Francja 2016 Scenariusz i reżyseria: Kleber Mendonca Filho Zdjęcia: Pedro Sotero, Fabricio Tadeu Aktorzy: Sonia Braga, Maeve Jinkings, Carla Ribas, Humberto Carrao, Irandhir Santos, Buda Lira, Paula de Renor Kleber Mendonca Filho, twórca świetnie przyjętych w Polsce "Sąsiedzkich dźwięków", zrobił kolejny udany film. Bohaterka tego dramatu (zagrała ją Sonia Braga) to zbliżająca się do siedemdziesiątki Clara, emerytowany krytyk muzyczny. Kobieta jest ostatnią lokatorką starej kamienicy Aquarius, zbudowanej w latach 40. i położonej w malowniczej okolicy, w Recife nad Atlantykiem (to także miejsce urodzenia reżysera filmu). Deweloper, który ma swoje plany na zagospodarowanie tego uroczego zakątka, wykupił już wszystkie mieszkania w budynku i zrobi co w jego mocy, by także pozbyć się Clary. Ale z nią nie pójdzie tak łatwo. Clara urodziła się w Recife, w bogatej rodzinie z tradycjami, ale teraz żyje samotnie otoczona pamiątkami z przeszłości. Mimo swego wieku, odbytej ciężkiej choroby, którą pokonała, wciąż jest sprawna fizycznie, aktywna i nadal atrakcyjna. Myśli o przeszłości, ale także o przyszłości, nie zawaha się wytoczyć wojnę potężnej firmie deweloperskiej w obronie swej tożsamości i miejsca, gdzie przyszła na świat, i z którym jest emocjonalnie związana. Nie chce opuścić swojego mieszkania, w którym przeżyła szczęśliwe chwile, wychowała trójkę dzieci i skutecznie walczyła z groźną chorobą. Film był pokazywany w konkursie głównym festiwalu filmowego w Cannes w 2016 roku.