TVP Kultura Sobota, 25.09.2021 07:00 SPOTKANIE Z CIENIEM - HANKA ORDONÓWNA Kameralne i studyjne (widowisko), 59 min, Polska, 1967 Reżyseria: Irena Sobirajska Scenariusz: Jerzy Waldorff Sylwetka wybitnej piosenkarki, tancerki i aktorki okresu międzywojennego - Hanki Ordonówny. O jej życiu i karierze scenicznej opowiada Jerzy Waldorff. Gawęda przeplatana jest piosenkami Ordonki zarejestrowanymi na płytach gramofonowych, fragmentem filmu "Szpieg w masce" oraz licznymi fotografiami i fotosami. 08:45 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN JAKUB KOLSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Reżyser Jan Jakub Kolski wspomina swoje dzieciństwo w domu w Popielawach, gdzie wychowywali go dziadkowie. 09:50 PORTRECISTKA MARII ANTONINY (PORTRAITS OF MARIE ANTOINETTE) Film dokumentalny, 94 min, Francja, 2018 Reżyseria: Arnaud Xainte Film przedstawia niezwykłą historię życia i twórczości Elizabeth Vige Lebrun, oficjalnej portrecistki królowej Marii Antoniny. Film rozpoczyna się od przedstawienia dzieciństwa malarki, która już bardzo wcześnie ujawniła swój niezwykły talent. Karierę portrecistki rozpoczęła w wieku 14 lat, a już wkrótce stała się jedną z najlepiej opłacanych portrecistek we Francji i trafiła na dwór w Wersalu, gdzie pozostała na dłużej, realizując ponad 40 portretów królowej. Dokument przedstawia także dalsze losy jej życia, które z powodu konieczności ucieczki z Francji podczas rewolucji francuskiej, spędziła na emigracji w wielu europejskich krajach oraz Rosji, rozwijając swoją karierą na wielu królewskich dworach. Jej niezwykłą twórczość w filmie komentują pracownicy naukowi oraz eksperci z Luwru oraz Pałacu Wersalskiego. 11:40 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 1/15 - CIĘŻKIE JEST ŻYCIE Serial komediowy, 30 min, Polska 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Alina Janowska, Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Jarema Stępowski, Irena Dziedzic Przekomiczna Irena Kwiatkowska i niezapomniany Kazimierz Rudzki jako rodzice Pawła, Alina Janowska jako pełna werwy, atrakcyjna ciotka i Andrzej Szczepkowski, dystyngowany, o wspaniałym poczuciu humoru wujek Anulki, wreszcie zabawny Jarema Stępowski, który zbierał suchy chleb dla konia - pozostali w pamięci widzów oglądających przed laty "Wojnę domową". Autorka scenariusza, Mira Michałowska - pisarka, dziennikarka, satyryk i tłumaczka literatury anglosaskiej, m. in. Hemingwaya - pod pseudonimem Maria Zientarowa publikowała w latach 50. i 60. na łamach "Przekroju" swoje opowiastki z życia dwóch rodzin. Kolejne rozdziały "prozy w odcinkach" złożyły się na książkę, później powstał scenariusz telewizyjny. Olbrzymie powodzenie pierwszej, 7 - odcinkowej serii filmów - Złoty Ekran w kategorii programów rozrywkowych, Złota Maska dla Aliny Janowskiej - skłoniły realizatorów do kontynuowania serialu i nakręcenia następnych 8 odcinków. "Wojna domowa" jest przede wszystkim komedią - mówiła autorka scenariusza. - Nie chciałam atakować młodzieży ani rodziców, ani tym bardziej szkoły, acz nie twierdzę, że właśnie ta instytucja ma być powszechnie przestrzeganym tabu. Chciałam zabawić trochę telewidzów kosztem drobnych śmiesznostek dnia codziennego... Po 30 latach staraniem oficyny "Trio" ukazało się trzecie, poprawione wydanie książki. Z tej okazji spotkali się współtwórcy sukcesu telewizyjnej "Wojny domowej". - W naszym serialu nie było bezpośrednich odwołań do polityki, ale lansowanie innych wzorców niż komsomolskie było dla władz trudne do przyjęcia. Do dziś mam w swoim archiwum wycinek z "Walki Młodych", w którym zarzucono nam, że takie nieodpowiedzialne seriale jak nasza "Wojna domowa" spowodowały ruchy młodzieżowe 1968 roku - wspominał reżyser Jerzy Gruza. Oczywiście, podobnie bezsensowne zarzuty nie zmniejszyły ani na jotę sympatii widzów wobec bohaterów serialu. Publiczność doceniła świetne aktorstwo, dowcipne dialogi, w pełni profesjonalny warsztat reżyserski i dobrą oprawę muzyczną, w tym kilka szczególnie wpadających w ucho piosenek. W pierwszym odcinku przedstawia się widzom Paweł Jankowski, trochę zbuntowany, naburmuszony nastolatek. Chłopak zwierza się pani Irenie, sąsiadce z tej samej klatki, jakie ma ciężkie życie w domu. Rodzice zrzędzą, każą mu się myć, zapędzają do odrabiania lekcji. A on nie ma głowy do takich rzeczy. Marzy o karierze aktorskiej w telewizji, jednakże ojciec stanowczo się temu sprzeciwia. Paweł na własną rękę podejmuje próbę dostania się do telewizji, ale jego kandydatura odpada. Wtedy, o dziwo, tata czuje się urażony i sam prosi, by powierzono synowi jakąś rolę. 12:15 SERIALOWA NOSTALGIA - WOJNA DOMOWA - ODC. 2/15 - BILET ZA FRYZJERA Serial komediowy, 26 min, Polska, 1965 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Maria Zientarowa Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Alina Janowska, Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Jarema Stępowski, Magdalena Zawadzka, Cezary Julski Pomimo próśb i gróźb rodziców Paweł pielęgnuje bujną fryzurę a la Beatles. Zafascynowany modną muzyką marzy, by pójść na występ piosenkarki, która jest bożyszczem młodzieży. Gotów jest zapłacić za tę przyjemność najwyższą cenę. Aby wyłudzić od ojca pieniądze na bilet, decyduje się nawet na wizytę u fryzjera i brutalne postrzyżyny. 13:20 KAPITAN MORTEN I KRÓLOWA PAJĄKÓW (CAPTAIN MORTEN AND THE SPIDER QUEEN) Film animowany, 75 min, Wielka Brytania/Estonia/Belgia, 2018 Reżyseria: Kaspar Jancis, Henry Nicholson, Riho Unt Scenariusz: Mike Horelick, Kaspar Jancis Wykonawcy: Antoni Scardina, Paweł Szczesny, Agnieszka Kunikowska, Pola Kruś, Mirosław Zbrojewicz Pełnometrażowy film animowany. 10 - letni Morten Viks pragnie być taki sam jak jego tata. Buduje model statku i marzy o dalekiej, morskiej wyprawie. Niespodziewanie kurczy się do rozmiaru owada i staje się kapitanem swojej łodzi. Jednak żeglowanie to nie taka prosta sprawa. (ŹRÓDŁO: opis dystrybutora) 16:50 RETRO KINO - KAPRYŚNE LATO (ROZMARNE LETO) Film komediowy, poetycki, 72 min, Czechosłowacja, 1967 Autor: Vladislav Vanura Reżyseria: Jiri Menzel Scenariusz: Vclav Nvlt, Jiri Menzel Zdjęcia: Jaromir Šofr Aktorzy: Rudolf Hruinsk, Vlastimil Brodsk, Frantiek Rehk, Mila Myslikov, Jana Drachalov, Jii Menzel, Bohu Zhorsk i inni Adaptacja powieści Vladislava Vanury. Ironiczny i uroczy obraz małomiasteczkowej społeczności. Melancholijny, pełen ciepłego humoru portret trzech starzejących się przyjaciół. Nudę życia w małym miasteczku zburzy przyjazd ponętnej akrobatki. Do niewielkiego miasteczka przyjeżdża magik z uroczą asystentką. Trzej miejscowi notable w ciągu kilku nocy próbują uwieść uroczą asystentkę - bez powodzenia. Tymczasem sztuka ta udaje się jednej z ich żon, ale z magikiem. Kiedy magik doznaje kontuzji, żona potulnie wraca do męża. 18:45 GALA WRĘCZENIA NAGRÓD 46. FESTIWALU POLSKICH FILMÓW FABULARNYCH W GDYNI Artystyczne/estradowe (widowisko), 135 min, Polska, 2021 Transmisja gali wręczenia nagród 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - najważniejszego festiwalu dla polskiej kinematografii. W tym roku o Złote i Srebrne Lwy będzie rywalizowało 16 filmów, w tym m.in. koprodukcje Telewizji Polskiej: "Ciotka Hitlera" w reż. Michała Rogalskiego, "Lokatorka" w reż. Michała Otłowskiego, "Bo we mnie jest seks" w reż. Katarzyny Klimkiewicz oraz "Przejście" w reż. Doroty Lamparskiej. 21:10 BILET DO KINA - ROZWAŻNA I ROMANTYCZNA (SENSE AND SENSIBILITY) Film kostiumowy, 130 min, USA/Wielka Brytania 1995 Reżyseria: Ang Lee Scenariusz na podstawie powieści Jane Austen: Emma Thompson Zdjęcia: Michael Coulter Muzyka: Patrick Doyle Aktorzy: James Fleet, Tom Wilkinson, Harriet Walter, Kate Winslet, Emma Thompson, Hugh Grant, Elizabeth Spriggs, Robert Hardy, Ian Brimble, Alan Rickman, Greg Wise i inni Film obsypany nagrodami, najważniejsze z nich to - Złoty Glob, Złoty Niedźwiedź oraz Oscar za scenariusz. Otrzymał też nominacje do najwyższej nagrody filmowej w kilku innych prestiżowych kategoriach (najlepszy film, aktorka Emma Thompson, drugoplanowa aktorka Kate Winslet, zdjęcia, kostiumy, muzyka). Wzruszający i ciepły, jednak niepozbawiony humoru kostiumowy romans "Rozważna i romantyczna" stał się wydarzeniem artystycznym i komercyjnym, choć nikt się nie spodziewał takiego sukcesu. Ekranizację wczesnej powieści Jane Austen (nie dorównującej poźniejszym arcydziełom pisarki) według debiutanckiego scenariusza Emmy Thompson początkowo krytyka uznała za przedsięwzięcie wielce ryzykowne. Jane Austen (1775 - 1817), córka pastora z angielskiej prowincji, zawarła w swojej powieści wiele wątków autobiograficznych. Pisała o rodzinie i najbliższym otoczeniu, o czasach w których żyła i tworzyła. Filmowa wersja książki to nie tylko łzawa historia miłosna, ale również trafna i dowcipna satyra na społeczeństwo angielskie przełomu XVIII i XIX wieku. Autorka scenariusza, wybitna angielska aktorka Emma Thompson, zdaniem znawców tematu, wydobyła z literackiego pierwowzoru to, co najcenniejsze. Udało jej się zachować wytworny język, uchwycić niepowtarzalną atmosferę epoki, oddać całe bogactwo stylu i specyficzne poczucie humoru Jane Austen. Realizację filmu powierzono Angowi Lee, reżyserowi z Tajwanu, tworzącemu w Stanach Zjednoczonych. Przyjechał do Ameryki, kiedy miał 24 lata. Studiował reżyserię teatralną, ukończył też wydział filmowy. Do najbardziej znanych filmów Anga Lee należą: "Przyjęcie weselne" uhonorowane berlińskim Złotym Niedźwiedziem i nominowany do Oscara "Jedz i pij, kobieto i mężczyzno" Romans "Rozważna i romantyczna" został osadzony w realiach Anglii schyłku XVIII. Umiera właściciel ziemski Henry Dashwood. W testamencie, zgodnie z ówczesnym prawem, przekazuje cały swój majątek najstarszemu męskiemu potomkowi rodu. Henry odchodzi w przeświadczeniu, że John Dashwood (James Fleet), jego syn z pierwszego małżeństwa, odpowiednio zabezpieczy macochę i trzy przyrodnie siostry. Tymczasem dziedzic rodowej fortuny nie zamierza się dzielić majątkiem, w czym zresztą popiera go jego samolubna i chciwa żona Fanny (Harriet Walter). Rodzinna posiadłość Norland Park w Sussex przechodzi więc na własność małżonków, a wdowa i jej córki muszą znaleźć nowy dom. Dla zubożałych panien na wydaniu jedyną szansą na lepszą przyszłość jest teraz odpowiednia partia małżeńska. Życzliwy kuzyn Sir John Middleton (Robert Hardy) proponuje kobietom dach nad głową w swojej posiadłości w Devon. Przed wyjazdem z Norland Park panny Dashwood poznają brata Fanny, Edwarda Ferrarsa (Hugh Grant). Między nieśmiałym i wrażliwym młodzieńcem a najstarszą z sióstr nawiązuje się nić sympatii, z której rodzi się głębsze uczucie. Elinor Dashwood (Emma Thompson) jest rozważna i inteligentna, poważnie myśli o przyszłości. Oszczędnie okazuje swoje uczucia i emocje, jest ostrożna w wydawaniu pochopnych sądów. Chociaż Fanny ostrzegała, że matka Edwarda nigdy nie dopuści do tego związku, w głębi duszy Elinor czuje się zawiedziona, że jej ukochany nie pojawia się w Devon. Za to częstym gościem w domu Sir Johna Middletona jest pułkownik Brandon (Alan Rickman), który ma za sobą bolesne miłosne przeżycia, a teraz dyskretnie adoruje znacznie młodszą od siebie Marianne (Kate Winslet). Marianne jest niepoprawną romantyczką. Nadmiernie egzaltowana i niecierpliwa, żyje w świecie ideałów i marzy o prawdziwym, wielkim uczuciu. Zakochuje się w przystojnym lekkoduchu Johnie Willoughby (Greg Wise), którego poznaje przypadkowo podczas niefortunnego spaceru, zakończonego skręceniem nogi w kostce. Ale Willoughby wkrótce opuszcza prowincję i wyjeżdża do stolicy, pozostawiwszy zdruzgotaną Marianne. Na szczęście, najmłodsza z sióstr Dashwood, Margaret, nie interesuje się jeszcze sprawami sercowymi i tylko ona jest wolna od zmartwień. Wkrótce do Londynu zostają wysłane również Elinor i Marianne. Siostry przeżywają rozmaite rozczarowania i rozterki sercowe, w końcu jednak znajdują szczęście w miłości. 23:35 GENESIS: WHEN IN ROME (GENESIS: WHEN IN ROME) Koncert, 88 min, Wielka Brytania, 2007 Reżyseria: David Mallet Wykonawcy: Genesis Zapis koncertu zespołu Genesis, który odbył się 14 lipca 2007 roku w Circus Maximus w Rzymie w ramach trasy Turn It On Again Tour. 03:15 WIECZÓR KINOMANA - VAN GOGH. U BRAM WIECZNOŚCI. (AT ETERNITY'S GATE) Dramat, film biograficzny, 106 min, Szwajcaria/Francja/Wielka Brytania/Irlandia/USA 2018 Reżyseria: Julian Schnabel Aktorzy: Willem Dafoe, Rupert Friend, Oscar Isaac, Madds Mikkelsen, Mathieu Amalric, Emmanuelle Seigner Filmowy portret holenderskiego malarza postimpresjonistycznego Vincenta van Gogha, który żył i tworzył w drugiej połowie XIX wieku. Zmarł mając zaledwie 37 lat. Nie był zbyt ceniony za życia, prawdziwą sławę zyskał dopiero po śmierci. Jego dzieła wywarły kolosalny wpływ na sztukę XX wieku. Dziś jest uważany za jednego z największych malarzy w historii świata, a jego jednym z najbardziej rozpoznawalnych obrazów są słynne Słoneczniki. W postać holenderskiego mistrza znakomicie wcielił się Willem Dafoe, znany m.in. z nominowanej do Oscara roli sierżanta Eliasa w "Plutonie" Olivera Stone'a oraz z "Mississipi w ogniu" Alana Parkera i "Ostatniego kuszenia Chrystusa" Martina Scorsese. Film Juliana Schnabla, amerykańskiego reżysera i scenarzysty, ale także artysty malarza i rzeźbiarza, to zmysłowa opowieść o najbardziej owocnym i zarazem najbardziej dramatycznym okresie życia Vincenta Van Gogha. Malarz szuka nowego miejsca do życia. Za namową przyjaciela opuszcza Paryż i wyjeżdża do Arles w Prowansji, gdzie zafascynowany grą światła i feerią barw w słońcu południa Francji zaczyna tworzyć wielkie dzieła, które później przejdą do historii. 05:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN JAKUB KOLSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Reżyser Jan Jakub Kolski wspomina swoje dzieciństwo w domu w Popielawach, gdzie wychowywali go dziadkowie.